Indische Penkrassen.
No 5. Tweede blad.
Honderd en zesde jaargang.
1904.
ZONDAG
Rekeningen
Rusland en Japan in botsing
10 JANUARI.
wegens iu^l903 aan de gemeente ALKMAAR ge
dane leveringen worden ingewacht vóór 31 Janu
ari 1904, voor zooveel de gasfabriek en de ge
meente-reiniging betreft bij de Directeuren van
deze takken van dienstwat de openbare werken
aangaat bij den Gemeente-architect en wat de
overige takken van dienst betreft ter gemeente
secretarie.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt Dinsdag-, B» o ader dag
en ZaterdngkToid uitgegeven. Abonnementsprijs
per 3 maanden voor Alkmaar f 0,80j franco door het
gefeeele rjjk f 1,
3 Nummers f O,O®. Afzonderlgke nummers 3 ets.
De Secretaris van Alkmaar,
0. D. DONATH.
ÉIS
Telefoonnummer 3.
Prjjs der gewone advertentlën t
Per regel f 0,13. Groote letters naar plaatsruimte,
Brieven franco aan de N/Y. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOONVoordam 0 9.
Het laatste hoofdstuk van professor Kramer's werk
»De Negentiende Eeuw" heeft tot titel »De Koloniale
politiek, en de stelling van den schrijver, dat de
koloniale staatkunde tegenwoordig de verhouding der
Europeesche mogendheden behearschtzal wel weinig
tegenspraak ondervinden. Waar botsingen dreigen of
oorlogen uitbreken is het de koloniale politiek van de
Europeesche mogendheden en van de Vereenigde Staten
in Noord Amerika, die er aanleiding toe gaf. Dat hebben
we gezien en zien we nog in geheel Afrika, van de M'd-
dellandsehe Zee tot aan de Kaap, in Azië, zoowel in
het binnenland als aan de zeekusten en in Amerika.
Ook de laatste gebeurtenis in de Nieuwe Wereld, de
geboorte van de Republiek der Landengte van Panama
zon zeker niet, een zoo snel en voorspoedig verloop
hebben gehadindien niet Noord-Amerika, meer dan
vroeger in de algemeene wereldpolitiek opgetreden en in
het bezit der Philippgnen, daarin het middel had gezien
om zich in het bezit te stellen van een Kanaaldat de
beide groote oceanen verbindt en dat, ofschoon open
voor alle volken toch geheel door de machtige Unie
zal worden beheerscht. Koloniale politiek is altijd de
politiek van Engelandook die waarvoor Chamberlain
ijvertde band tnsschen Groot-Brittannië en zijn kolo
niën om zich gezamenljjk te weren tegen de concurrentie
van andere Staten, mag dien naam dragen. »De snelle
toeneming der bevolking en de weinige productiviteit
van den bodem de herhaalde crisis in handel en indns
trie de moeielijkheid om kapitalen vruchtdragend te
maken, de vermeerderde concurrentie en zoovele andere
oorzaken" schrijft de heer Kt timer .maakten bjj het
vergemakkelijkte wereldverkeer, de begeerte gaande naar
uitbreiding van handelsbetrekkingen, uitwegen voor over
tollige bevolking, gelegenheid tot rentegevende plaatsing
van kapitaal."
De oorlog die tnsschen Rusland en Japan volgens den
een onvermijdelijk is, volgens den ander toch zal voor
komen worden, zou inderdaad een koloniale oorlog zjjn.
Noch het Russische, noch het Japansche grondbezit wordt
door den tegenstander bedreigd. Rusland begeert evenmin
een stuk van Japan, als Japan een stuk van Rusland.
Het gaat om het bezit van andere landen of althans om
het meesterschap, over de voogdij daarover, over den
overheerschenden invloed tot bevordering van eigen
belangen. Men bestrijdt elkander en onderhandelt over
landbezit in China en het tot voor weinige jaren aan
China schatplichtige, doch thans onafhankelijke Korea.
Geen dier beide landen is bij machte ernstigen tegenstand
te biedenmaar andere staten zoeken op hun terrein
eigen voordeel. Zjj moeten eenvoudig gedoogen wat hun
machtige buren, Rusland in het noordeu, Japan in het
oosten, over hen beschikken, en kannen alleen tijdelijk
zich aansluiten bij den staat die hnn het minst bedreigt
te ontnemen, voor zoover de vrees om andere mogend
heden te ontstemmen dit toelaat. Ofschoon in de altijd
nog niet afgebroken onderhandelingen Japan zich nog
steeds schijnt te verzetten tegen het volkomen eigen
machtig optreden van Rusland in Mantsjoerije, waar
tegen China onmachtig is iets te doen mag men
evenwel aannemen, dat dit door Japan alleen wordt ge
daan, omdat de gronden voor dit optreden van Rusland
nn juist niet bijzonder sterk zijn, maar dat het groote
belang voor Japan toch eigenljjk is gelegen in het bezit
van, of de macht over Korea.
Reeds in vroeger tijd had Japan in Korea grooten in
vloed, maar sedert ongeveer een eeuw moest het daar
voor China wjjken, totdat het in 1876 Korea als onaf
hankeljjk Koninkrijk erkende en steeds voortging met zich
daar in te dringen en den Koning allerlei voordeelen en
begunstigingen af te dwingen, zonder zich aan de suzereine
rechten van China over dit land te storen. Om Korea
is dan ook in 1894 de oorlog tnsschen China en Japan
nitgebroken, die met de volkomen nederlaag van China
en den afstand van al zijn rechten op Korea eindigde,
Men weet, dat de Earopeesche mogendheden, in de eerste
plaats Rasland, Japan hebben belet de vruchten zijner
overwinning te plukken. In plaats van Korea kreeg het
het weinig begeerde, afgelegen Formosa. Daarentegen
wist na den vrede, Rusland in Korea door te dringen.
Zijn soldaten beveiligden den Koning van het land tegen
een samenzwering in de hoofdstad Seoel, en zijn geld
redde het land uit ongelegenheden van anderen aard.
Het wist eindelijk met Japan een overeenkomst te sluiten
waardoor de weg werd geopend voor een steeds vaster
zich nestelen in het land en voor een regeering door
Russische ambtenaren en officieren, al beloofde het ook
de Japansche belangen niet te zullen benadeelen. Een
poging van Engeland om den Russischen invloed in Korea
te keeren, bleef zonder gevolg.
Zal Japan zich dat alles laten welgevallen en er in
berusten, dat het na zijn op China behaalde glansrijke
overwinning er in Korea nog slechter aan toe is dan
vroeger Het heeft het groote China onschadelijk ge
maakt, zijn leger en zijn vloot uitgebreid en verbeterd,
met groote inspanning en groote kostenhet is als
mogendheid onder de andere mogendheden opgenomen
op voet van gelijkheid, heeft handelstractaten en andere
verdragen gesloten en gevoelt zich de groote mogendheid
in Oost-Azië. Maar zal dit alles zonder eenig practisch
gevolg blijven? Zal Japan lijdelijk moeten dalden, dat
het in Korea, waarom da oorlog met China werd ge
voerd nn door Rasland wordt verdrongen Is al die
dapperheid al die inspanning dan vergeefs geweest,
al het bloed vrnchteloos vergoten en al het geld vruchte
loos uitgegeven
Aan den anderen kant wil Rasland de zeestraat tnsschen
Japan en Korea vrij hebben, vrij, te zijner beschikking,
zoodat zijn vloot er veilig is en zijn scheepvaart onbe
lemmerd, niet bedreigd door een machtigen oeverstaat
beide zijden. .Voor Rasland" schreef professor
Ki&mer, vóór ruim drie jaren »is die straat de toe
gang tot den Oceaan; de havens in Oost-Azië zjjn de
eenige, die het bezit behalve die aan binnen-zeaën. Al
de arbeid en de kosten aan den Siberischen spoorweg
en aan de havenwerken te Wiadiwostock en elders zouden
vruehteloos zijn, zoo Korea in handen van één staat was,
tenzij die staat het machtelooze China ware".
Als de zaken zoo staan, is het zeker niet gemakkelijk
tot een vergelijk te komen. Daartegenover mag men wel
aannemen, dat elk der beide partgen een oorlog liever
zou willen vermijden, en daarom wel geneigd zal zijn
iets van hare eicchen te laten vallen, zoodat do reeds zoo
lang gevoerde onderhandelingen ten slotte toch op een
schikking zonden kannen aitloopen en de vrede behouden
zon blijven. Eóne omstandigheid echter verzwakt dit
vertrouwen. Door tjjd te winnen versterkt Rusland zijn
positieterwjjl Japan er by verliest. Rasland heeft er
belang bij de onderhandelingen te rekken, maar Japan
niet. De winter levert om oorlog te voeren voor Rusland
(Auteursrecht uitdrukkelijk voorbehouden.)
XLIII.
We zijn reeds ruim een week op Soekaboemi (»'t lust
oord der wereld") en kunnen nog maar niet besluiten
verder te gaan, zoo intens genotvol is het hier op dit
plaatsje 1
De als overal weelderige natunrpracht der tropen paart
zich dan ook al zeer gelukkig aan een goddelijk zomer-
klimaat, terwijl de buitengewoon smaakvolle aanleg der
plaats een wellnst is voor de oogen. De Europeanen
maken hier veel meer werk van hun huis en hof dan
elders. Straks zal 't u duidelijk zijn, waarom.
't Is hier een recht gezegend plekje op aarde, een oord
om te leven, te lieven en te sterven, zou
de idealist van Kol zeggen en zoo wordt 't dan ook
begrepen door tal van gepensionneerde landsdienaren,
die hier een werkeljjk genotvollen ouden dag zochten en
vonden.
Men valt hier eenvoudig over oud-residenten en gewezen
hoofdofficieren, mannen, die zoo slim waren Gods schoone
vrjje natuur te prefereeren boven een benauwd bovenhuisje,
ergens in een buitenwijk van 'n Hollandsche Btad. Zij
blijven bier zoo geheel in hnn eigen Indische doen en
laten, ze wonen hier zoo .lekker" in hnn »villa", hebben
ook geen .soesah" met de voor oud-gasten meestal vrij
onhandelbare dienstboden, terwijl op slot van rekening
en dat doet de dear toe, ze ook nog veel meer kans
hebben om langer van hnn jaargeld je te profiteeren dan
ginds bij U in het ongezonde koude mistige vader
land met zjjn voor Indiërs altijd zeer gevaarlijke Noord-
Oostenwind.
Spreek maar eens honderd ond-gasten in patria, en
zeker zullen er negen en negentig, Bas Veth ten
spijt het zonnige Insuiinde betreuren. Ze kunnen
daar bjj U nooit goed meer aarden en in de laatste jaren
keerden dan ook vele Indische families naar hier terag,
om zich voor immer in het gezonde binnenland te vestigen.
Voor de meesten echter is 't geringe pensioen een
bezwaar en dan de overtochtskosten, niet te vergeten
In Indië leeft 'n Europeaan nn eenmaal duurder dan in
Holland en aangezien de Indische pensioenen geheel en
al door Indië moeten worden opgebracht, zon het m. i.
zeer billijk wezen om aan hen, die zich blijvend hier
wilden vestigen, een zekere verhooging toe te kennen,
terwjjl men den repatrieerenden wat minder zon kunnen
geven, 't Kwam dan zoo ongeveer overeen uit en er
bleven hier meer Indische dubbeltjes in omloop. Nn
gaat er ieder jaar voor een zeer groote som aan Indisch
geld naar Europa en wordt het volk hier dus voortdurend
armer. In de gegeven omstandigheden zou ik er zelfs
glad vóór zjjn om ond-gasten, die dit verlangden, voor
gouvernementsrekening weer naar Indië te vervoeren en
den gepensionneerden, die hier dadelijk voor goed wilden
blijven, als premie, hnn overtochtsgelden uit te betalen.
Hoe meer gegoede Enropeenen hier toch wonen, hoe beter
het voor Indië en zijne bevolking is.
Nn op Soekaboemi begint het al vrjj aardig en daar
de menschen hier tot hnn dood toe blijven en er ook
al den tjjd toe hebben, besteden ze hier buitengewoon
veel zorg aan hnn tarnen en menbileering en heeft dit
plaatsje dus een voor Indië ongewoon schilderachtig aan
zien. 't Is hier verrukkeljjk wandelen en ik zocht dan
ook al die mooie lieve plekjes weer op, welke ik me
nog zou goed herinnerde van 1896, toen de gevolgen
van 'n ernstige ziekte, mjj hier twee maanden van zalig
dolce far niente deden genieten. Ik schreef hierboven,
dat de heer van Kol ons Soekaboemi een oord zou vinden
om te leven, te lieven en te sterven, nn 't
laatste vind ik overal en ten allen tjjde een vrij onaan
gename en veel te veel afdoende bezigheid, doch wat 't
tweede pnnt betreft: om te lieven of beter nog v e r-
liefd te worden, kijk daar is dit Eden nn juist als
voor geknipt! Van de tien meisjes, blanke of bruine,
die men hier op z'n weg ontmoet, knnnen er zeker vijf
onder de bepaalde beautés worden gerangschikt en ik
geloof, dat dit ook al 'n gelukkig gevolg iB van 't ge
zonde klimaat. Ik zag nooit ergens zooveel keur bjj
elkaar 1 Zelfs Londen legt 't tegen de Preanger af en
daarom meen ik een goed werk gedaan te hebben, door
eenige kiekjes van Soendaueesche en Earopeesche schoon
heden naar Patria op te zenden. Ze denken in Holland
toch nog altijd veel te veel, dat de menschen hier op
apen gelijken, een conclusie, zeer voorbarig getrokken
uit de werkeljjk monsterachtige verschijningen, die men
in Holland wel eens ontmoet, oude baboe's, in den dienst
vergrjjsd en gerimpeld, die o rampdan nog op z'n
Enropeesch worden toegetakeld ook 1
Behalve om z'n mooie gezichtjes is Soekaboemi ook nog
bekend als herstellingsoord voor ziekten, opgedaan in de
lage kaststreken of te velde.
600 Meter boven de oppervlakte der zee gelegen is het
hier altijd heerlijk koel, veel koeler dan een Augustusdag
in Holland, ja 's nachts kan men 't zelts vrij koud hebben.
De gemiddelde temperatuur is ongeveer 26 graden Celsius,
dus voor een tropenland ideaal en honderden hebben hier
genezing gevonden van doodelgke ziekten.
Als we van het station komen hebben we eerst rechts
de groote passer, waar de keurige kleeding der Soenda-
neezen prettig afsteekt tegen de zwart geverfde passer
kraampjes.
't Is hier 's morgens bjj na altjjd druk. Laat ik U al
dadelijk zeggen, dat de bevolking in de Preanger over
't algemeen nog zeer welvarend is.
Eerst sedert kort vindt men hier opiumkitten. Ze zjjn
een gevolg van de opium regie, d. w. z. het Gou
vernement heelt hier thans de gelegenheid tot schniven
geopend en wel in een streek, waar dat bjj 't oude pacht-
systeem verboden was! Veel durf ik er niet van zeggen.
Ze hebben den heer Scheltema van *het Bataviaasch Nieuws
blad drie maanden in de cel gestept, omdat hjj deze han
deling van onze Regeering dnrfde hekelen, das 't schijnt
nog al een teer punt te wezen, dat ik echter zeer nederig
aan de welwillende belangstelling van H.H. Kamerleden
opdraag. Opiumschuiven is nog grooter kwaad dan b.v.
de Staatsloterjj, zon ik zoo meenen. Yan beide immoreele
zaken trekt de schatkist profijt.
Waarom nn zou 't eene, na verloop van eenigen tjjd,
