Stad sberich ten.
Ingezonden stukken.
houding waarin zij leven ten opzichte van hnn patroons
is een geheel andere dan die der arbeiders, zij vormen
veel meer een lid van het geheel en beter zon hij het
vinden om honne rechtspositie evenals in Dnitschland bij
afzonderlijke wet te regelen,
Kunstenmakers, kermisreizigers, tooneelspelers, die allen
noemt mr. Loeff op, inclusief de huisbedienden, de dienst
boden. Deze laatste zou spr. niet opgenomen willen zien.
Door het feit der inwoning vormen zij een deel van het
huisgezin, worden, of liever moesten worden beschouwd
als leden van het gezin en daarom acht spr. het wensche-
lijker betreffende de dienstboden bepalingen op te nemen
in het le gedeelte van het Burgerlijk wetboek, onder
het familierecht. Zoo ook is het in sommige cantona
van Zwitserland.
Niet opgenomen zijn natuurlijk de zeelieden en de
openbare ambtenaren, de eersten leven onder het vrij
goede zeecontract, de rechtspositie der laatsten dient ge
regeld te worden bij administratieve rechtspraak. Wel zijn
opgenomen de bjjzondere onderwijzers. De leerlingen (bij
den arbeid) vallen er niet onder, het leerlingstelsel zal
geregeld worden door de arbeidswet van dr. Knyper, daar
dit is een stak publiek recht.
Het arbeidscontract is deels dwingend, deels aanvul
lend recht. Dwingend is bet, waar verboden wordt af te
wijken van de bepalingen er in opgenomen, waar die
afwijking is toegelaten, de bepalingen dus niet bindend
zijn, spreekt men van aanvullend recht.
Indien de wet op het arbeidscontract alleen is aanvul
lend recht, dan zal daardoor de positie van den arbeider,
die steeds de zwakste partij zal zijn en dus wel goed
moet vinden, wat de patroon hem voorstelt, geenszins
verbeteren. Zoo oordeelde ook de Fransche rechtsgeleerde
de Courcy. Dwingend recht wil ook in enkele opzichten
min. Loeff, doch, en dit vindt spr. gelukkig, zooveel moge
lijk wordt de strafrechter er buiteu gehouden. Wars dat
niet zoo, dan zou dat voortdurend haat en nijd opwekken
tussehen patroon en arbeider. Voor het tegengaan van
ergerlijke misbruiken, »ais bijv. de gedwongen winkelnering
zou spreker een bepaalde straf wel gawenscht achten.
Van deze zaak is hij een groot tegenstander en hij vindt
het jammer, dat door dit arbeidscontract de zaak niet
nit de wereld zal worden geholpen.
Tot slot zijner algemeene beschouwingen merkt spr.
op, dat het ontwerp nog al veel artikelen bevat, naar
't hem voorkomt te veel, nog meer zelfs dan het vroegere
van mr. Drucker, dat reeds te laDg gevonden werd.
Na een kleine panze ging spr. over tot de behandeling
van den inhoud van het ontwerp.
De artikelen van het ontwerp groepeeren zich om drie
punten de opzegging van den diensthet loon en het
tegengaan van misbrniken.
Wat het eerste aangaat, er staat niet in het ontwerp,
dat iedere overeenkomst schriftelijk moet zijn. Spr. had
dat wel gewenschtnatuurlijk alleen ten aanzien van
het vaste werkvolk. Evenals in groote fabrieken als die
van den heer Stork bijv. het reglement aan ieder arbeider
wordt uitgereiktevenzoo zou een schriftelijk contract
moeten worden geëisoht door de wet. Bij de laatste
arbeids-enquöte in 1890 nog is genoegzaam gebleken,
dat dergelijke contracten nog maar af te vaak ontbreken.
De termijn van opzegging van dienst is verschillend
voor inwonende en uitwonende bedienden en werklieden;
voor de eersten 6 weken voor de laatsten één week.
De aanmerking die spreker hier zon willen maken is
dat het onmogelijk is een dergelijke bepaling geldig te
doen zijn voor alle bedrijvende aard van het bedrijf
moet daarbij in 't oog worden gehouden. Maar bovendien;
neem het geval van de bakkers. Een deel der knechts
is inwonend een ander deel uitwonend. De inwonende
is gebonden aan een termijn van 6 wekende andere
slechts aan 1 week. Op die wijze kan van een staking
in dat bedrijf wel moeilijk sprake zjjn. Of nu de mi
nister wel aan de bakkers gedacht heeftweet spreker
niet'i artikel staat er echter. Evenwel wijziging is
nog mogelijk. Maar wat er verder staatmaakt het
nog erger. Door elk jaar dienst wordt de opzeggings
termijn met 14 dagen verlengd en hier heeft men te
doen men dwingend recht, daar elk beding, strijdig met
dit artikelnietig is.
In de taal van »Het Volk" heet dit alios geniepig
doch zoo hard is sprekers oordeel niet al keurt hij de
bepaliug af.
Op de werklieden op proef aangesteld is bet contract
niet van toepassingdie zijn nog niet in werkelijken
dienstdie kunnen iederen dag weggaan.
Een andere bepaling isdat de patroon den ai beider
kan verplichten, anderen arbeid te verrichten dan waar
voor hij de overeenkomst heeft aangegaan. De arbeider
kan dus gedwongen wordenop straffe van ontslag
om zoogenaamd onderkrniperswerk te doen. Is die be
paling goed Spreker antwoordt daarop bevestigend
de patroon heeft het gezag, de leiding en mag de arbeid
verdeelen zooals hjj dat wil. Ook dat wordt geniepig
genoemd en daarom wordt er gesproken van een anti-
stakingswetspr. vindt echterdat de wet dat in het
geheel niet is.
Omtrent contractbreuk is bepaalddat die niet plaats
heeft, wanneer om bijzondere redenen de dienst wordt
opgezegd binnen den bepaalden tijd, bijv. bij het over
nemen van een winkel na het overlijden van den vader
of bij huwelijk van vrouwelijke werklieden. De minister
noemt echter geen bepaalde gevallen, doch spreekt in 't
algemeen van dringende redenen. Ook de werkgever kan
dergelijke redenen hebben. De rechter zal echter hebben
uit te maken of de redenen geldig zijn ook langdurige
ziekte valt hieronder.
Dringende redenen zijn o. a. misleiding, dronkenschap,
diefstalmishandeling beschadiging van gereedschap
schenden van het fabrieksgeheim en meer anderen. Dit
is de bedoelingdoch spr. had liever geziendat de
minister die redenen had genoemd en niet in het alge
meen had gesproken van eigenschappen daden en ge
dragingen in strijd met de goede zeden.
Evenals bij de zoogenaamde stakingswetten keurt spr.
dat algemeene af. Elke contractbreuk is een onrecht
matige daad die zich omzet in betaling van kosten
schaden en interesten. Ü8 arbeider kan dat verhalen op
den patroon maar deze niet op den arbeider. In dat
geval is de patroon de zwakste. Opdat de arbeider daar
van geen gebruik of misbrnik zal maken wordt voorge
steld evenals in Dnitschland dat de patroon een zeker
bedrag van bet loon mag inbonden als staangeld, statie
geld of »pendag" genoemd. Dat geld hondt de patroon
onder zich, dat kan bij zich bij contractbreuk toeëigenen
en moet hjj anders aan dan arbeider met de rente terug
geven. Een dergelyke maatregel bestaat ook bij de
Veemen te Amsterdam.
Ook deze bepaling ondervindt hevige bestrijding, doch
vraagt spr. is dit onrecht Arbeider en patroon mosten
in dit opzicht geljjk staan. Het verhaalbaarstellen van
de schade op decgenedie aanspoort tot contractbreuk
als sommigen, o. a. de redacteur van »De Nieuwe Courant"
willen, kenrt, spr. af.
Dat in dit contract geen bepalingen voorkomen, omtrent
minimumloon en arbeidsduur is volgens spr. te begrijpen,
dat laat zich ook beter regelen in de arbeidswet.
Dat het loon ook mag bestaan in iets anders dan geld
b. v. een woningacht hij niet verkeerd de arbeider
kan daardoor zooals bijv. in Twente goedkooper dan
anders een goede woning krijgende patroon behoeft
aan die woniDghunr niet zooveel te verdienen als een
huisjesmelker.
Aangaande het, boeten stelsel merkt spr. op dat de wet
dat niet verbiedt en dat acht hij goed. Er zijn zelfs
vooruitstrevende arbeiders, die dat stelsel niet zoo ver
keerd vinden. De toepasfing echter is niet altijd goed
en de boeten zijn te hoo?ook de minister gaat te ver
door als maximum te stellen een volle daghnur.
Verder betrenrt spr. het, dat er geen scherper bepa
lingen gemaakt zijn tegen de gedwongen winkelnering,
die in enkele streken nog welig tiert. De arbeider be
taalt daardoor vaak 50 of 100 °/0 te veel voor slechte
waar, zoo iets moest onmogelijk gemaakt worden. Zoowel
de directe als de indirecte keurt spr. schorp af.
Dat het, loon niet in kroegen mag worden uitbetaald
heeft sprekers volle instemming.
Het stelsel van de »livretten" of gedragboekjes die
aanleiding geven tot wederzijdsch geknoei wordt door
den minister toegestaan. Ook ds. Talma verdedigt dit,
vooral voor jongelui. Spr. is een rogenstander daarvan,
al wil de minister, door geheime teekens te verbieden
het misbrnik eeuigarmate voorkomen. Ten slotte geeft
hij als zijne meeningdat het reglement verplicht moet
worden gesteld voor elke inrichting met 10 of 15 werk
lieden weike verplichting door den minister niet is
opgenomen.
Aan 't eind zijner bshandeling zegt spr. dat deze wet
nog niet veel geeftniet veel meer dan waarover we
allen het eens zijn. Mon stelle er zich geen gouden
bergen van voor. Goed kan het eerst worden als de
arbeiders sterker zijndan kan men ook komen tot het
betere, het collectief arbeidscontract. (Applaus).
Wegens plaatsgebrek het slot ln een vol
gend nummer.
Amsterdam 12 Febr. De prjjzen der Aardappelen
waien heden ais volgt
Frieeche borgers f 0.a 0.dito Blanwe f 3.a
3.50 dito Franeker f 3.a 3.50, Zeeuwscbe Sp. Jm
f 3.50 a 4.dito Borgers f 0.a 0.dito Bonte
f 4.— a 4.40, dito Blauwe f 4.a 4,30, Geld. Blanwe
f 3.70 a 4,Pruisische Hamburgers f 4.10 a 4.60,
Westlandsche Zand f 5. a 6.50, IJpolder Jamm. f 0.
Friesche Dokkumer Jammenjjf 3.a 3.50, N. Malta 11 ct.
Delft, 11 Febr. Boler le soort f 66, 2e f 60, 3e f 52,
per Kg. f 1,23 a 1.63. Aangevoerd 171 achtste en 70
zestiende vaten, wegende samen 4120 Kg.
Meppel, 11 Febr. Boter, le soort f 26, 2e soort f 25,
3e soort t 24, per 1.5 Kg. f 1.90 a 2.10. Aangev. 1000
Kilogram.
Edam, 11 Febr. Aangev. 28 partijen boter 80 a ct.
de 5 Kg. kipeieren f4.— a 4.50 per 100.
Leeuwarden, 12 Febr. Noteering van de commissie le
qual. fabrieksboter f 49.50 a 51.50. Aangev. 14 derde
en 6 zesde vaten.
Boter le soort f Aangevoerd 3 vierde, 6 acht
ste en 3 zestiende vaten.
Kaas. Nagel f 24,a 34.Aangev. 18019 Kg.
Leiden 21 Febr. Aangevoerd 0 veulens t a
0, 13 stieren f 78 a 284, 138 kalf- en melkkoeien
f 126 a 282, 98 varekoeien t 113 a 237, 233 vette ossen
en koeien f 128 a 292 of f 0.54 a 0.70 per Kg. 0
graskalveren f a 28 vette ido. f 40 a f 97,
f 0.80 a 1.per Kg., 60 nucht. id. f 6.a 29.
461 vette schapen f 17.a 32.of f 0.46 a 0.48 per
Kg., 219 weide dito f 12a 25.0lammeren f
f 285 magere varkens f 15 a 37 of 30 a 32 ct.,
per Kg., 152 biggen f4 a 13.482 runderen, 91
kalveren, 680 schapen, 0 paarden f a 0—.
Kaas. 17 stapels. Goudscbe kaas f 20 a 27.50 per 50
Kg., Leidsche f a per 150 Kg.
Zwolle, 12 Febr. Boter, per kg. f 1,20 a f 1.35, per
"8 vat f 24.a f 27.50, afwijkende f a
2e soort f a per x/16 vat f a
Aangev. 142 vierde en 124 achtste vaten en 960
stukken, wegende samen 4560 K.G.
Schiedam, 12 Febr. Noteering Distillateurs f 9.25, Jene
ver f 13.25, Beurscommissie 1 8.50, moutwijn flauw,
Ruwe Spiritus f 8i, Spoeling Oommissie f 1.30, Am-
sterdamsche proef f
Enkhüizen 10 Febr. Aangev. 0 stapels kaas hoog
ste prjjs f boter f 0.75 a 0.80 per kop.
E,nkhnizen, 10 Febr. Karweizaad f 10.88 a
Mosterdzaad f 17.a 18.50, Maanzaad f 10.50 a 11*
Grauwe erwten 19.a 21.50, Groene f 10.a 13. 0, Va e
f 16.a 19.50, Wijker Vale f 12.a 14.25, Paarden-
boonen f 5.a 6.Bruine Boonen f 11.a 15.50,
Gerst f 0.a 0.Haver f 0.a 0.
BROEK OP LANGEDIJK. De groentehandel is de
laatste dagen zeer stug. De uien, waarin de handel de
laatste weken zoo vlug was, gaau weer eenigszins in prijs
achteruit.
De prijzen zijn thans als volgt
roode kool le s. f 7.50 a f 8.50 per 100.
2e 8. f 6.50 a f 7.
3e s, f 4.50 a f 5.
4e s. f 3.50 a f 4
gele kool le s. f 7.50 a f 8
2e s. f 6.50 a t 7.
3e s. f5 af 5.50
4e s. f 3.50 a f 4
witte kool le s. f 7.a 8.
2e s. t 5.50 a 6.
3e s. f 4 a f 4,50
4e s. f 3.a f3.50»
uien f 2.10 a f 2.25 per 50 K.G.
bieten f 8.a f 14.— 1000.
wortelen f 0.80 a f 1.15 50 K.G.
Sneek 9 Febr. Boterprijs f Aangevoerd 10
vierde en 2 achtste vaten. Boter der Vereeniging le
soort f 49.a - 2e soort f a 3e soort
Fabrieksboter aangevoerd 49/3 en 10/6 vaten, prijs
f50 50. Kaas Aangevoerd 0Kg., prijs f
Kinder kerk.
De eerste godsdienstoefening voor knapen en meisjes,
j.l. Zondag gehouden, vanwege de aldeeling Alkmaar van
»De Protestantenbond", werd o.a. bijgewoond door pl.m.
120 kinderen. Dat geeft goeden moed 1
De volgende heeft plaats op 6 Maart.
(Aan geldelijken steun van den kant der ouders
en belangstellenden zal bet natuurlijk niet ontbreken).
Nieuwe Telefoonaansluiting.
54 Kluitman, firma P. Boekdrukkerij, Kennemerstraatweg.
Coöperatieve Vereeniging „Ou* Belang."
Dea 5 vergaderden de leden van de Coöperatieve
vereeniging »Ons Belang'' in de Harmonie, alhier. Uit
het jaarverslag bleek, dat het leden aantal 262 bedroeg.
De uitkeering van het dividend van 4f pCt. zal geschie
den in de maand Febrnari.
Examens fi. JU. A., Hoofdcursus en
Cadettenschool.
De minister van oorlog brengt ter kennis
10. dat in de maanden Juli en Augustus en, zoo noodig,
in de eerste dagen van September e.k. examen zal wor
den gehouden voor toelating van jongelieden als cadet
bij de Koninklijke Militaire Academie te Breda. Voor
dit examen worden opengesteld 104 plaatsen
2o. dat, voor het in de maanden Juli en Augustus e.k.
te honden examen voor toelating tot den hoofdcursus, ter
opleiding van onderofficieren voor den rang van tweede
luitenant der infanterie en van tweede-luitenant-kwar
tiermeester, respectievelijk voor den dienst hier te lande
en voor den dipnst in Nederlandsch Indië de navolgende
aantallen plaatsen worden opengesteld
I. voor het leger hier te lande: infanterie 27, admi
nistratie 4
11. voor het leger in Nederlandsch-Indiëinfanterie
10 administratie 6
3o. dat in de maanden Jali en Augustus e.k. een
examen zal worden gehouden voor toelating van jonge
lieden als cadet bij de Cadettenschool te Alkmaar.
Voor dit examen worden opengesteld
a. 25 plaatsen voor jongelieden met bestemming om
te worden opgeleid voor den dienst hier te lande
b. 22 plaatsen voor jongelieden met bestemming om
te worden opgeleid voor den dienst in Nederlandsch-Indië.
Algm. Ned. Typografenbond.
Den 14, des namiddags halt één uur, zal, op de
bovenzaal van 't café »Het Wapen van Manster", door
de afdeeling Alkmaar van den Algm. Ned. Typografen
bond, eene openbare vergadering woiden gehouden, waarin
de heer P. Hols, van Amsterdam, zal optreden met het
onderwerp: »Het nnt van vakorganisatie in verband met
oen miuimum-loontarief".
Dames gymnastiek-Vereenlglng.
Naar wij vernemen zal de Turnclnb »Kracht en
Vlugheid" pogingen in het werk stellen om een dames-
gymnastiek-Vereeniging in het leven te roepen. Van
ganscher harte hopen wij, dat zij daarin zal slagen, daar de
gymnastiek even nuttig is voor de vrouw als voor den
man. Waar veel kleinere gemeenten dan Alkmaar zich
mogfn verheugen in een bloeiende dames-turn-vereenioing,
mag Alkmaar niet achter blijven. Waartoe anders het
»van Alkmaar de Victorie" 1
Bijzonderheden vindt men verder onder de advertenties
in dit nummer.
K fel X N JU JU VEN.
(Aan ouders!)
Wij kunnen onze kinderen wel trachten rein en on
bedorven te houden, maar we mogen hen niet o n-
wetend en onnoozel iaten. Wat wij verzuimen
wordt gedaan door anderen en soms op brutale manier.
De theorie, die wij gaven, zet zich bij het kind soms
om in praktijk, welke wij niet wenschea. Daarom laten
wij van den boom der kennis de beste vruchten plukken,
op den ons meest geschikt voorkomendon tijd en laten
wij ze zelf aan onze kinderen toereiken met reinen blik
en ernstig gebaar, opdat niet het leven ze werpe met
moordenden ruk in hun onvoorbereide 'ziel.
Het plan bestaat tegen September vau dit jaar alhier
een Christelijk Tehuis voor leerlingen der Hoogere Bur
gerschool op te richten. De inrichting zal in veel op
zichten gelijken op het bestaande Chr. Tehuis voor Gym
nasiasten te Kampen. De behoefte er aan is dikwijls
gevoeld en ook uitgesproken. Vooral vele onders ten
platten lande, die hun kinderen gaarne goed onderwijs
doen genieten, maar zorg hebben, wat er bij het zenden
naar de stad van hun opvoeding terecht zal komen, zullen
de oprichting met vreugde tegemoet zien. Waar tegen
woordig deze jongelui dikwijls ondergebracht moeten
wordeD in gezinnen, waar men hun uit den aard der
zaak geen leiding kan geven bij het huiswerk, noch vol
doende op hen kan toezien, zal dit bezwaar thans opge
heven worden.
De directeur en zijn echtgenoote stellen zich voor. met
de jongelui één huisgezin te vormen. Het aantal internen
mag het maximum van 25 niet te boven gaan, om indi-
vidneele leiding mogeljjk te doen blijven. De godsdien
stige opvoeding zal goed verzorgd worden, terwijl ook
op de lichamelijke opvoeding behoorlijk de aandacht zal
gevestigd bijjven. Het behoeft geen betoog, dat het be
staan van een dergelijk Tehuis de neutraliteit van het
onderwijs in de hand zal werken.
Alkmaar, Febr. 12 1904. K. B.
3 741ste Staatsloterij.
5e Klasse, 17e lijst, 13 Febr. 1904.
No. 15006 f 1000 met premie van f30000. No. 15973
premie van f 3000 Ne. 4778 en 11982 f 100.
