Honderd en zesde jaargang.
Zondag 13 Maart 1904.
Nederland.
Stadsberichten.
Ingezonden Stukken.
De gymnasium-questie van het
standpunt van een bestrijder.
NO. 32. Tweede blad.
ALKMAAKiSCHE COURANT.
Generaal de la Hey In Indle.
.Ons Land" bevat het volgend treffend verhaal
van Generaal de la Key's zending in Indië
By zjjn aankomst in Indië zond Generaal De la Key
een telegram aan de burgers, die nog werden aangebonden
als krijgsgevangenen. Dezen maakten van de paar dagen,
die verliepen vóór de komst van den Generaal in het
kamp, goed gebrnik om hun standpunt nog eens grondig
te onderzoeken en hnn argumenten met teksten uit den
Bijbel te versterken.
De Generaal luisterde aandachtig en geduldig uren
lang naar deze argumenten.
Toen allen geëindigd hadden, stond de kalme, eerwaar
dige en eerbied afdwingende Generaal op en sprak nage
noeg als volgt»Nu, burgers, ik heb naar allen geluisterd.
Ik ben niet zoo bedreven, om al uw argumenten te weder
leggen, of al uw Bijbelteksten te beantwoorden, maar er
is éen tekst dien jelui hebt vergeten, namelijk het gebed
Uw wil geschiede. Het is niet een zaak van onzen
wil, maar van Gods wil
Deze woorden maakten dadelijk een diepen indruk. En
toen de spreker zijne hoorders nog had gewezen op hun
plichten jegens hnn in Zuid-Afrika zijnde huisgezinnen
en familie-betrekkingen, verklaarden allen zich gereed
de vereischte verklaring van onderwerping te teekenen.
Vreeslijke scheepsramp.
De .Courrier Saigonnais,'' den 9 te Marseille ont
vangen, meldt het ontzettende nieuws, dat in den nacht
van 9 op 10 Febr. j.l. het Fransche stoomschip .Cam-
bodge" bij de baai van Saigon (Achter-Indië) door een
hevigen storm met hemelhoogen golfslag aangetast werd
het achterschip werd ingeslagen de passagiers, onder
wie vele vrouwen en kinderen, trachtten zich op het boven
dek te redden, maar een 20 of 30 hunner werden door
de golven in zee geslingerd en verdronken voor de oogen
hunner medereizigers. Ten laatste staken alleen nog de
stoompijpen en de masten boven water, waaraan de men-
schen zich in trossen vastklemden. Velen hunner konden
zich van uitputting niet meer houden, vielen in de zee
en verdronken. De gezagvoerder met 2 officieren en 38
matrozen en passagiers werden door uit Saigon ter hnlp
gesnelde stoomschepen van het wrak afgehaald en gered.
Het getal der omgekomenen moet meer dan honderd
bedragen. (Haarl. Ct.)
Overstroomt ng.
De .Times" verneemt uit New-York, dat de rivieren
in de middenstaten van Noord-Amerika door den grooten
sneeuwval en het kruien van het ijs buiten haar oevers
zyn getreden. Een groot aanlal steden zijn gedeelteljjk
ondergeloopenduizenden gezinnen zijn dakloos. Men
vree3t, dat talrjjke rampen zdilen plaats hebben, als de
temperatnnr zoo hoog blijft als in de laatste dagen.
De groote stad Harrisbnrg in Pennsylvanië ligt geheel
onder water. Het water van de Susquehanna blijft stijgen
en de toestand wordt voor de bevolking in de nabjjheid
steeds gevaarlijker.
Op een te Amsterdam gehouden vergadering van
bet .Landelijk comité tot ondersteuning der slachtoffers
der Aprilstaking" van 1903 met bestuurders van vak
organisaties, is besloten het .landeljjk" comité einde Maart
te doen ophonden met het verleenen van individneelen
steun. Men zal evenwel trachten een som bijeen te brengen,
waarvan aan hen, die een kleine negotie willen beginnen,
een tegemoetkoming zal worden verstrekt. In de eerste
plaats zullen de ouden van dagen worden gesteand laten
de fondsen het toe, dan ook de joDgeren.
De vereeniging .Vooruitgang" te WIJdenes, heeft
besloten, voor een tijdvak van 10 jaren f 30 per jaar nit
te trekken voor het nemen van proeven op het gebied
van ooftteelt.
Na het honden in dezen winter van eene lezing door
den Rjjkstuinbonwleeraar Hazeloop is in overleg met
dezen het volgende plan voorloopig vastgesteld
lo. zal op een boomgaard, waar vele vrnchtboomen
ljjden aan zwamziekte, een gedeelte der patiënten behan
deld worden met Bordeauscbe pap
2o. zullen op een reeds bestaanden niet te ouden boom
gaard proeven met verschillende hulpmeststoffen worden
genomen
3o. zal een terrein worden gezocht van ongeveer 20
Aren, om dit met pyramiden en struiken en, zoo noodig
met hoogstam vrnchtboomen te beplanten. De eeue helft
van dit terrein zal de gewone grondbewerking ondergaan
terwijl de andere helft drie steken diep bewerkt zal
worden. Op dezen nieuwen boomgaard zullen dan ver
schillende bemestings- en andere proeven worden genomen
Ter tegemoetkoming in de belangrijke kosten, hieraan
verbonden, zal subsidie worden gevraagd aan gemeente
bestaren en Rjjk en provincie, alsmede aan znsterver
eenigingen.
Ken renxendlamant.
Indertijd maakte wij melding van den renzendiamant
Excelsior, die na jaren lang in zyn oorspronkelgken
staat te Londen te zijn bewaard, toen aan de te Amster
dam gevestigde firma Asscher ter bewerking was toever
trouwd. Om verschillende technische redenen moest de
steen, die 968| karaat woog, gekloofd worden in eenige
groote steenen. Deze spljjting is uitnemend gelakt, en
daarna zjjn de groote stukken, ieder op zichzelf toch nog
een aardig brok diamant, zeer modern geslepen. Zoo heeft
men nit den Excelsior diamant een kleine collectie prach
tig bewerkte steenen verkregen, alle van het zuiverste
water. Wy vernemen thans, dat deze geheele collectie
door de firma Asscher aan een zeer groote jnwelieisfirma
in bet buitenland is verkocht, en in verre gewesten don
onverzwakten roem der Amsterdamschediamantny verheid
zal handhaven. (A. Hbl.)
Barslngerhoru. Een 4jarig ventje te K o 1 h o r n
op zijne wijze aan het timmeien zijnde, nam een draad
nageltje in den mond en slokte die in. Zulks gebeurde
den 7, den 10 kwam het voorwerp langs geheel natnnr-
lijk weg weder te voorschijn. Angstige dagen zijn het
geweest voor de onders.
Den 9 werd te Barsingerhorn bjj raadsbesluit eene be
zoldigde brandweer in het leven geroepen. Al een paar
jaren was die zaak aanhangig. Tot heden waren, op
enkele uitzonderingen na, alle manneljjke ingezetenen,
van 18—50 jaren dienstplichtig; bij brand bleek er dan
veelal te veel volk, en bij niet spoedige afloop was brand
voor arbeiders steeds een slechto Zaterdagavond.
Uitgeest. In 't lokaal van den heer S. Baars heeft
den 8 dezer de heer mr. J. Limbnrg nit den Haag een
politieke rede gebonden voor de leden van den vrjjz.-de-
mocr. Kiesvereeniging. De fpreker had tot onderwerp
zijner rede gekozen .Grondwetsherziening en Kiesrecht
hervorming''. Van de gelegenheid tot debat werd geen ge
brnik gemaakt.
Den 9 trad in dezelfde zaal als spreker op de heer
Samson van 's Gravenhage. Hoewel aangekondigd was,
dat over de zaak Terweij zou gesproken worden, werd
deze kwestie slechts terloops aangeroerd. In hoofdzaak
had de spreker het over den nadeeligen invloed van 't
misbruik van alcoholische dranken, welke beschouwing
opgeluisterd werd door eenige lichtbeelden. De zaal
was eivol.
Vreeslijk
Zijpe. In den avond van den 10 ontstond er door
onbekende oorzaak brand in f.e boerderij van den heer
G. Slykerman aan den Rnigenweg alhier. De vlammen
grepen zoo snel om zich, dat niets kon gered worden.
Twaalf koeien, elf schapen en I kuikalf kwamen in de
vlammen om. Slechts de paarden en 4 koeien ontkwamen;
van de laatsten moesten echter den llen 2 afgemaakt
worden, omdat ze te hevige brandwonden hadden beko
men. Alles was, maar te laag, verzekerd.
Afd. Behagen e.o. K. O. G.
Den 10 besloot deze afd., gehoord de inlichtingen
van onderscheidene uitgevers, die niets voor de copie wil
den geven, voor 1905 geen scheurkalender nit te geven.
Met algemeene stemmen besloot zij lid te worden van
den bond tot vereenvoudiging onzer taal.
Te Tilburg is de opperman C. de B. onder een
neerstortend stnk muur geraakt van het buis, waaraan
hjj werkzaam was. Toen de ongelukkige van onder het
pain te voorschijn werd gehaald, had hij reeds opgebonden
te leven.
Te Afferden is de zink werker W. van Loon, door
dat bij misstapte, nit de goot van een in aanbonw zijnd
hnis gevalion. Hij werd bewusteloos opgenomen en is
weinige oogenblikken later overleden.
Tot insp-ctenr van het rundveestamboek
„Aoordhollund" zjjn gekozen de heeren G. Stapel te
Berkhout en J. Palenstijn, te S^hellinkhont.
Even bniten Voorburg is de 18-jarige De Jong,
doordat hij nog vóór de tram wilde overloopen, door de
tram aangereden en weldra aan de gevolgen zijner won
den overleden.
IMenstwelgerlng
G. van Anrooij-Gallé, Hilversum O. van der Huoht-
Kerkhoven, Haarlem; Jacoba T D. Mossel, Amsterdam;
prof. dr. J. van Rees, Laren (N.H.), verspreiders van het
manifest tot sympathiebetuiging met het denkbeeld van
eerbiediging van ernstige gewetensbezwaren tegen mili
tairen dienstplichtmaken bekend en verzoeken allen
Ned. dag- en weekbladen dit bericht over te nemen, dat
de verspreiding van boven vermild manifest het volgend
resultaat heeft g«had
Aan den oproep om het manifest mede te onderteekenen
is door 86 personen gevolg gegeven, waarna tot na 3158
handteekeningen nit alle kringen en partijen zijn ver
kregen. Op tal van circnleerende exemplaren van het
manifest worden nog handteekeningen verzameld.
Een jniste statistiek is niet op te maken, daar de
meeste onderteekenaars hnn ambtberoep of tak van
arbeid niet hebben opgegeven.
Verhuizing naar Zuld-Afrlka.
.Met het oog op de algemeen beerschende malaise
in geheel Znid Afrika richt de vereeniging .Hollandia",
te Kaapstad, nogmaals een waarschuwend schrijven aan haar
landgenootenom toch niet naar Zuid-Afrika te emi
greeren, zonder vooraf zekerheid te hebben hier eene be
trekking te vinden.
.Het Informatie bureau van genoemde vereeniging (bus
1302) is bereid kosteloos aan belanghebbenden inlichtingen
te verstrekken. Evenwel is het alsnog voor genoemd
Bnrean niet mogelijk als bemiddelaar op te treden ter
verkryging van betrekkingen.
.Bij verbetering van den toestand hier te lande zal de
vereeniging daarvan bericht zenden aan de Nederland-
sche bladen.
.Aan alle Nederlandsche bladen wordt beleefd verzocht
dit scbrjjven over te nemen in het belang van onze land
genooten.
.Namens bet bestnnr
»H. SCHELTENS, voorzitter.
»W. PLEKKER, secretaris."
In verband met het bovenstaand schrijven mag ook
het volgend boricht wel als waar*cnuwing gelden
Den 4 is hier te lande een gezelschap Nederlanders
nit Znid-Afrika teruggekeerd, die te vergeefs beproefd
hadden aldaar eene betrekking te krijgen.
De beer Dr. A. C. de Regt, predikant bjj de
Remonstrantsche Gemeente alhier, komt voor op een zes
tal voor predikant te Meppel.
„Rein leven."
Wij moeten allen het tijdperk van zoeken en tasten,
van opbrnisenden hartstocht, van willen en falen, van
vallen en opstaan doorloopen, eer wjj tot zedelijk zelfbe
wustzijn, tot zedelijk handelen, tot volkomen zelfbeheer-
sching komen.
Het leven is evenals de kryg, een reeks van misgrepen.
Niet hij is de beste veldoverste en niet bij is de beste
menech die de minste misgrepen begaatdit kan dikwyls
de middelmatige wel bereiken. Maar hy staat bet hoogst
die, door misslagen te herstellen, zegepralen behaalt.
Vergeet daarom alle begane misslagen als zoodanig en
maak er even zoovele middelen van ter overwinning.
Rein zij ons denken
En rein zij ods handelen,
Rein zij ons spreken
En rein zy obs wandelen
Ooah 1 zeide Cnrumilla.
Slot.
Alvorens te vervolgen, een paar woorden in antwoord
aan de heeren Mr. N. H. de Lange, Dr. Wicherink en
een nieuwen onbekende, die met een driestar teekent.
Dr. Wicherink geeft eene verklaring, hoe bij kon stemmen
vóór het vragen eener nieuwe begrooting in Januari en
tegen het voorstel Vonk (niet-oprichting) in Februari.
Dit is zeer duidelijk en wa3 dat ook tevoren reeds,
maar is geen wederlegging van mijn betoog.
De zaak zit zóó
X deed zijn onbehonwen aanval op de bestrijders, niet
omdat zjj de opgaven van B. en W. te onvolledig achtten,
maar wijl zij op een eens genomen beslissing trachtten
terng te komen omdat hun oppositie tardief was.
Teneinde aan te toonen, dat dit verwijt onjnist is,
bracht ik in herinnering, hoe in Jannari Mr. ter Spill
ons hetzelfde had gezegd dat ik mij daartegen had ver
dedigd en een beroep had gedaan op de meerderheid
zelvedat allen mjj daarop door hnn zwijgen geljjk
gaven, en bovendien Dr. Wicherink verklaarde het bewuste
beslnit in gelijken tin als ik te hebben opgevat.
En welso was die zin .dat men nader wilde zien
»of die plannen practisch uitvoerbaar waren 1"
Dr. Wicherink stemde dns toe, dat mijne bestrijding
niet tardief was.
Ziker! hij voegde daar aan toe, dat bet nu slechts de
vraag was of men de verstrekte gegevens ter beoordeeling
der plannen voldoende oordeelde of niet, maar in elk
geval had hij ons recht erkend de oprichting alsnog
principieel te bestrijden, 't zjj dan op reeds verstrakte of
op nog te verstrekken cjjfers.
En als hij nn schrijft, dat hij, toen in Februari de meer
gedetailleerde opgaven inkwamen, .heel goedig" verwacht
te, dat men geen principieelen strijd meer zon voeren,
wijl hij meende, dat reeds tot oprichting besloten was,
dan is daarop mijn antwoord, dat ik geen oogenblik ge
twijfeld heb aan zjjne .goedigheid", maar wel aan zjjne
consequentie.
Na deze gedachtenwisseling, waaruit opnieuw blijkt,
dat de Januari-vergadering bewezen heeft, d«t de prin-
cipieele beslissing nog niet gevallen is, kan mijn antwoord
aan mr. de Lange en IJ (den driestar) kort zijn.
Waar de voorstanders, de een door zijn spreken, de
anderen door hnn zwijgen, toonden de opvatting van Mr.
ter Spill Diet te doelen knnnen geene geschiedkundige
noch taalkundige beschouwingen zelfs niet aan de haüd
van Van Dale's Woordenboek, baten het is toch niet de
vraag of men het beslnit in den geest van Mr. ter Spill
kan vertolkon (reeds toegegeven), nóch of daarvoor meer
pleit dan voor eenige andere interpretatie, maar wat de
Raad daarin gezien heeft; niet de bedoeling van B. en IF'.,
die voorstellen maar van den Raad, die beslist, moet ge
raadpleegd worden als er over een beteekenis van een
beslnit, gelijk hier, verschil van meening bestaat.
Do Raad heeft nu eenmaal (behalve Mr. ter Spill en
later de heer de Wit, beide voorstellers) de zaak zóó op
gevat, dat men nader zon kannen overwegen of practisch
nitvoerbaar zonde blijken, wat men principieel wenschte.
.Ten onrechte", zegt Mr. de Lange, .onbegrijpelijk",
oordeelt IJ.
Best mogeljjk, maar het is nn eenmaal zoo ea zelfs
van Dale's woordenboek kan ons niet helpen en den Raad
achteraf een bedoeling opdringen, die bij de overgroote
meerderheid niet voorzat toen de beslissing viel.
Ik voeg hierbij, dat ook in deze het critiseeren niet
het moeieljjkste werk is. Ieder, die vaak vergaderingen
bijwoont, weet dat dergelijke incidenten, 't zij door min
gelnkluge redactie (mijn meening), 't zjj door onjnist in
zicht (Y's opinie) veel vaker voorkomen, dan men den
ken zou en dat men zelf de discussies bijgewoond moet
hebben om in een dergelijk geval een eigen oordeel te
kannen uitspreken, daar verslagen (ook de beste) toch
slechts gebrekkige hulpmiddelen zijn. In Haarlem's Ge
meenteraad hoeft zich juist in denzelfden tijd precies
dezelfde qnestie voorgedaan, die ook daar tot een heftigen
strijd leidde.
IJselijk dom, zal Y zeggen wederom best moge
lijk raadsleden zijn óók menschen en met zijn zeven
tienen (ook dit is geen nienws) oordeelt men vaak min
der scherp en minder jnist dan in klein comité.
Waarom, vraagt Y, nn weder de oude argnmenten
opgerakeld
Niet voor mijn genoegen, voorwaar 1 evenmin in de
verwachting een voorstander om te praten, en ook al
niet, omdat ik zoo .mateloos en machteloos verwoed"
ben, geljjk X beweert, ik moet hem die illusie ont
nemen, maar omdat ik het een zaak van pnbliek
belang acht, dat de burgerij althans wete of de bestrij
ders eerlijke lieden zijn, of met .ongeoorloofde middelen,
.bijoogmerken trachten te bereikeri.
Het convenieert, zeide ik in de Febrnari-zitting, geen
enkele gemeerite een gymnasinm op te richten, en aller
minst Alkmaar.
Niet slechts is in behandeling een regeerings-vooratel,
