Arrondissements-Rechtbank te Alkmaar.
B IJ Éi li E R L U K k 8 1 V i>.
21 Jacobns Fransen, 34 j. en 9 m. Johannes, z.
Marktberichten.
Br. II. «ORTHR.
In de den 21 gehonden openbare vergadering van de
Afd. Alkmaar van de S. D. A. P. trad als spreker op
dr. H. Gorter. De voorzitter opende met een kort
woord de 3de openbare vergadering van de afdeeling in
dit seizoen. Nn er een sterke reactie gekomen is, en de
arbeider misschien op het punt staat te twijfelen, had
de afdeeling het noodig geoordeeld getuigenis af te leggen
van hare beginselen, om zoo noodig den arbeider een riem
onder 't hart te steken. Daarom was dr. Gorter voor
dezen avond uitgenoodigd, met het onderwerp»Zal
er een betere maatschappij komen." De spreker hierop
het woord bekomende, begon met te zeggen, dat wat hjj
te zeggen had, laag bij den grond zon zijn. Maar dat
was goed, nn hij zag dat 't grootste deel van 't publiek
uit arbeiders bestond, voor wie 't onderwerp bjjzonder
bestemd wasze konden hooren, dat aan hetgeen de
socialisten beoogen niet te wanhopen is, dat, al kon hij
ze geen absolute zekerheid geven, zij met vast vertrouwen
de betere maatschappij konden verwachten.
Als zeker is met feiten aan te toonen, dat de maat
schappij groeit, maar of de arbeiders in staat zullen zijn
gebruik te maken van de grondslagen, die gelegd zijn,
om de socialistische maatschappij te grondvesten, dat is
niet wiskunstig zeker. Het proletariaat maakt zich wel
klaar, maar die taak is reusachtig, alleen kan men weinig,
ieder moet werken naar de mate zijner kracht en door
samenwerking kan die maatschappij tot stand komen. Als
vanzelf splitste zich het onderwerp in 2 gedeelten
1. De materiëele grondslagen van de maatschappij.
2. In hoeverre is het proletariaat op weg zich van de
maatschappij meester te maken.
Wat 1 betreft, de kapitalistische maatschappij is bozig
zich in een socialistische te veranderen. De meeste ar
beiders moeten nog de overtuiging krijgen, dat de maat
schappij niet iets is, dat niet verandert, ze lijkt op een
plant, op een kind, omwentelingen hebben er in plaats,
veranderingen plant, als kind, ontwikkelt zich. Zoo ook
de maatschappij. De laatste 100 jaar vooral is ze zeer
sterk bezig te veranderen. De grondslag van het bestaan
der maatschappij is: niet geloof, niet wetenschap, maar de
arbeid, de materiëele productie, hoe er gearbeid wordt.
Dat dit zoo is, zien we in de industrie, het transport.
Het klein bedrijf is verdwenen of is bezig te verdwijnen,
om plaats te maken voor het groot bedrijf.
Voor 100 jaar waren de werkplaatsen zeer klein, die
met 20, 30 man waren zeer groot, meer waren er met
4, 3, 2, ja 1 man, n.l. den patroon zelf. Dat kleinbedrijf
was de grondslag, hoe verder terug, hoe kleiner 't bedrijf.
Stoom, electriciteit hebben 't kleinbedrijf verdreven. De
groote werkplaatsen met meer dan 1000 man zjjn 't meest
toegenomen, terwijl de werkplaatsen met 1 man steeds
verminderen. De toename van werkplaatsen boven 100b
personen bedroeg in 1895 105°/o, die met 5001000 per
sonen 93°/0, die met 100200 personen 73°/0, die met
50100 personen 60 °/0, en zoo voortgaande naait steeds
het percent. Het aantal arbeiders in den groot-aibeid
in werkplaatsen boven de 50 bedroeg meer dan daaronder.
En ook in andere landen is dit zoo. In Dnitschland be
staan maatschappijen met 100,000 arbeiders, zelfs met
450,000.
Men kan zoo iets niet administreeren, heeft men den
socialisten menigmaal toegevoegd, maar voor eenwen zou
men ook zoo iets gezegd hebben van de tegenwoordige
maatschappijen. En dit zeggen wij op onze beurt tegen
de bestrijders vau de socialistische maatschappij.
Een ieit is het, dat de artikelen voor dageiijksch ge
bruik het meest tot stand komen, verwerkt worden in
de groot industrie.
In 1891 meer dan 70 "/t in de Vereenigde Staten. En
er is geen enkel land, waar niet de productie in steeds
grooter mate in het groot bedrjjf toeneemt, en achteruit
gaat in het klein bedrijf.
Een andere materiëele grondslag zijn de arbeiders. En
ook die zijn aan het veranderen. Sprekende cijlers zijn
hiervan verzameld, zoodat de vraag moet opkomen zal
er niet een betere maatschappij komen Het aantal ar
beiders neemt toe, zoo door vermindering van het aantal
zelfstandige menschen, als door toename van menschen,
die alleen arbeidskracht bezaten. Van 18821895 nam
het aantal zelfstandige menschen in Dnitschland at met
150,000, terwijl de menschen uitsluitend met arbeidskracht
toenamen met 2,000,000. In 1895 bedroeg dit aantal
20,000,000, waarvan 3/4 proletariërs. Al zien we de krachten
niet, die in de maatscnappij werken, de krachten zijn er.
De arbeid wordt rijker, de mensch armer. De prodactie
wordt reusachtig groot, 't aantal menschen wordt steeds
meer bezitloos, de menschen, die prodnceeren, worden
armer. Onze landgenooten worden meer en meer prole
tariër; terwijl de bevolking in de laatste 10 jaar toenam
met 10 °/0, is 't aantal zelfstandige menschen toegonomem
met 9°/0 en het aantal arbeiders met 25°/0. In de Ver
eenigde Staten is in 6 jaar het nationaal vermogen toe
genomen met 23,000 m. in ons land in 4 jaar is het
in de industrie geklommen van 8001100 m. En
niet alleen in de industrie, maar ook in don landbouw,
en het transport valt hetzelfde te constateeren. De rijk
dommen van de maatschappijen nemen dus toe, 't aantal
menschen wordt steeds meer bezitloos. Vast staat, dat de
maatschappij bezig is te veranderen, in welke richting
heeft dit plaats
De arbeid wordt meer en meer gemeenschappelijk, de
arbeider meer sociaal, maar de verdeeling van de prodactie
is meer en meer niet sociaal. De socialistische beweging
nu doet een poging om eigendom en verdeeling meer ge
meenschappelijk te maken, steeds nemen de rijkdommen
toe, maar waar tevens 't aantal bezitloozen toeneemt,
ontstaat overproductie, die een markt zoekt over zee. De
ontknooping nu van dezen toestand is het socialisme.
Bewijzen voor het socialisme vinden we ook in de
ontwikkeling van de trusts, waar 't aantal arbeiders in
de honderdduizenden loopt en waar zooals bij de petro-
lenm-trnst de macht in handen is van 13 personen, 't Is
veel te moeilijk, de regeling van de socialistische maat
schappij heeft men beweerdde kapitalisten bewijzen
het tegendeel, zjj hebben den grondslag al gelegd, wij
hebben slechts voort te boawen. De arbeiders zpn te
dom, zegt men, maar er zijn arbeidersverenigingen, die
miliioenen omzetten.
Waar 't aantal rijke menschen voortdurend kleiner
wordt, zal het proletariaat zich kunnen meester maken
van den arbeid en van het arbeidsproduct. Dit nu is
de 2e vraag.
Reeds 80, 90 jaar geleden vestigden velen hun aandacht
op de ontwikkeling van de maatschappij. Anarchisten,
zoowel als kapitalisten zochten een oplossing, de utopis-
tische-socialisten als Fourrier, Saint-Simon, Owen willen
koloniën, groote werkhuizen, maar van al die plannen
is niets gekomen.
Een ander idee ontstond de coöperatie. Owen richtte
zelf fabrieken op, welke moesten concurreeren tegen het
kapitalisme, maar de samenwerking van 500.000 arbei
ders was niet in staat de concurrentie vol te honden.
Hetzelfde middel past thans dr. F. van Kden toe.
Gezonder was de vakbeweging. Sinds 60 jaar is ze
met vrucht werkzaam, dat is een kracht tegenover het
kapitalisme, de nederlagen zeker zijn niet uitgebleven,
maar de staking, waarvan de organisatie gebruik maakt,
heeft ze groote overwinningen doen behalen.
Een ander idee gaf Losale nu 40 jaar geleden aan.
Eén groote vereeniging moest gevormd tegenover het
kapitalisme. Internationaal moest ze zijn, zij moest het
centrum van den grooten strijd worden. Zal de arbeiders
klasse in staat zijn het kapitalisme te bestrijden, dan
een sterke vak vereeniging gevormd, maar daarnaast ook
de politieke. Leus en geest van den arbeider moet meer
en meer sociaal worden. (Wordt vervolgd.)
VOLH§BAKK.
BERGERHOUT, ALKMAAR.
Maandagnamiddag ten 2% uur hield de Coöpe
ratieve Yereeniging „Volksbank" Spaar- en Voorschot
bank, Directeur de heer K. J. Koster, haar tweede
Algemeene Vergadering in een der lokalen van Harmonie
te Alkmaar.
De Pres. comm. de heer K. Cz. de Boer opende de
vergadering met een welkom aan de opgekomen leden
en deelde mede dat het Bestuur het noodig had ge
oordeeld, met het oog op de vele credieten die loopen
te Anna Paulowna, Zijpe enz. to dier plaatse een com
missaris te benoemen, waarvoor het zoo gelukkig was
geweest den heer G. C. Hulst, Burgemeester van de
Zijpe, bereid te vinden.
Diensvolgens had het den heer Hulst tijdelijk tot
commissaris benoemd en hem uitgenoodigd heden de
algemeene vergadering bij te wonen en straks hem tot
het benoemen van commissaris voor te dragen.
Hierna las de Directeur de notulen der vorige al-
algemeene vergadering, welke werden goedsekeurd.
Op verzoek van den voorzitter leest de directeur het
verslag over het tweede boekjaar voor.
Aan dit verslag ontleenen wij het volgende
Met opgewektheid wordt medegedeeld, dat de ver
eeniging zich in toenemende mate in het vertrouwen
bij het publiek mag verheugen getuige de belangrijke
som van f 127119 685, welke uit. Dec. 1903 bij haar
als spaargeld was belegd.
En in welk een toenemende mate tevens credietbe-
hoevenden zich tot deze instellingen wenden, bleek uit
de 347 aanvragen, die van nieawe leden bij haar in
1903 waren ingekomen.
Met welk een omzichtigheid het Bestuur credieten
verleent, bleek hieruit dat op 94 aanvragen van de
347 afwijzend werd beschikt.
Uitgetreden zijn 51 leden zoodat het ledental uit.
Dec. bedroeg 548. De gezamenlijke schuld dezer leden
bedraagt f 351119 935 terwijl hun te goed als gestort
op hun aandeel vormt de som van f 29605.20.
Aan entreegelden, boekjes en statuten werd ontvan
gen f 401.35 welk bedrag wordt gereserveerd.
Een bruto winst is in 1903 gemaakt van f 2555 74,
waarvan wordt voorgesteld af te schrijven op de re
kening „kosten van oprichting" f 277.56 en op het
meubilair f 18 50.
Als verlies had men de luttele som af te schrijven
van f 7.23,
Als verblijdend feit wordt tevens in het verslag mel
ding gemaakt dat de Directie der Nederlandsche Bank,
bij missive van 11 Juni 1903, op het verzoek der ver
eeniging de toelating tot algemeen disconto heeft ver
leend
Openlijk wordt hiervoor door het bestuur der directie,
den agent en heeren adviseurs dank gezegd.
Hierna komt ter tafel de balans en winst- en verlies
rekening, welke door den directeur wordt toegelicht.
Behalve de reeds genoemde cijfers blijkt dat 40 pCt.
van e nettj winst f 900.98 wordt gereserveerd. Het
reservefonds stijgt nu tot een bedrag van f 2501 46.
Voegt men hierbij het gestorte aandeelen kapitaal
f 296C5.20 en het waarborg-kapitaal van f 9888 52 (dit
is door koersverschil verminderd met t 111 48) dan
blijkt dat deze Volksbank een waarborgkapitaal heeft
van f 42183 37.
De Balans en winst- en verliesrekening wordt goed
gekeurd alsmede de door het bestuur voorgestelde
winstverdeeling.
Uit deze winstverdeeling volgt dat aan de leden en
aan de aandeelhouders in het waarborgkapitaal een di
vidend wordt uitgekeerd van 3 pCt.
Deze aandeelhouders ontvangen dus 5 pCt. rente,
wat wordt gegarandeerd en 3 pCt. dividend, dat is dus
8 pCt. voor hun geld.
H erna gaat men over tot het verkiezen van een
commissaris, wegens periodiek aftreden van den heer
C. Kooij Met algemeene stemmen (1 blanco) wordt de
heer Kooij herkozen en die het commissariaat weder
aanvaardt.
Het laatste punt der agenda is herziening der statu
ten. De voorz zegt dan een tweejarige ervaring eenige
leemten aan het licht heeft gebracht, die noodwendig
aanvulling behoeven en dat naarmate de vereeniging
is gegroeid er enkele artikelen zijn omgewerkt.
Artikelsgewijs wordt de herziening behandeld en ten
slotte het geheele concept goedgekeurd en vastgesteld.
Hierna brengt de voorzitter aan de orde de verkie
zing van den heer Hulst, die met algemeene stemmen
(1 blanco) wordt gekozen. Do heer Hulst neemt, met
een woord van dank voor het in hem gestelde vei trou
wen, de benoeming aan.
Alsnu deelt de voorz. eene op handen zijnde ingrij
pende gebeurtenis mede.
Het groote terrein; zegt de voorz waarop de ver
eeniging thans werkt, levert verchillende bezwaren op,
vooral ten opzichte van het disconto.
Het is daarom dat het Bestuur na ernstige overwe
ging en na bespreking met den Agent der Ned. Bank
besloten heeft, het bijkantoor te Krommenie op te hef
fen. De onder dat kantoor ressorteerende debet- en
creditposten, worden van de Volksbank afgescheiden en
opgenomen in eene daar ter plaatse op te richten zelf
standige instelling.
Deze afscheiding zal hoogstwaarschijnlijk ook tenge
volge hebben, vervolgt de voorz dat ik in den loop
van dit jaar als commissaris aftreed.
Dit laatste zegt Mr. Verdam is vrijzeker de zeer on
aangename zijde der afscheiding.
Hij wijdt een woord van dank voor alles wat de
voorz. voor de vereeniging beeft gedaan en spreekt den
wensch uit, dat wanneer eenmaal dit besluit valt, de tot
heden in het Bestuur bestaande vriendschappelijke ver
houding zal blijven voortduren.
De heer de Boer antwoordt hierop dat, wanneer ik
eenmaal heenga, dit zal doen met een som van aange
name herinneringen met commissarissen en directeur.
Met een woord van dank aan den directeur, zijne
mede-commissarissen en de leden voor hunne opkomst,
sluit hij deze algemeene vergadering
Zitting van 22 Maart.
W. de G., Enkhnizen, diefstal zonder oordeel des
onderscheids, ontslagen van alle rechtsvervolging.
O. v. d. T., laatst Beverwijk, thans zonder bekende
woonplaats, diefstal, zes maanden gev.
H. O. S., Alkmaar, storing Godsd. bijeenk,, zeven
dagen gev.
D. A. K., Alkmaar, eenv. beleediging, f 10 boete of
5 dagen hecht.
W. v. R., A. W. S., Heemskerk, straatschenderij,
ieder f 6 boete of 3 dagen hecht.
F. L. S., P. D., E. M., K. H., Wervershoof, de le
mishandeling 2 maal, 7 dagen gev., de 2e mishandeling
2 maal en de 3e mishandeling 3 maal, ieder 5 dagen gev.,
de 4e mishandeling, 2 dagen gev.
J. V., Avenhorn, mishandeling, f 5 boete of 5 dagen
heeht.
R. P., Alkmaar, vernieling, f 5 boete of 5 dagen hecht.
H. v. T., Anna Paulowna, mishandeling f 7 boete of
7 dagen hecht.
J. E., J. E., Enkhnizen, mishandeling, f 10 boete of
10 dagen hecht.
GEBOREN.
19 Mrt. Geertruida Jobinad. van Oornelis Frederik
George Zijlstra en Trijntje van Es.
20 Pieter, z. van Franciscns Hazes en Maria Johanna
van Westerop.
21 Jan, z. van Hnbertns Robserts en Gezina Zeek.
OVERLEDEN.
20 Mrt. Willhelmns Antonins, z. van Antonins Taman
en Maartje Spil, 2. j en bijna 3 m.
van Hendrik Scheermau en Helena Strnving,
bijna 9 m.
Oudcarspel.
1—29 Febr.
Geboren.
Willem, z. van W. Kos en Geertje Groothuizen.
Overleden.
Willem de Vries, echtgen. van E. de Vries, 57 j.
Marijtje, d. van Jan Prins en Neeltje Dielis. 6 m.
Nicolaas, z. van Cornells Molenaar en Trijntje de Jong,
3 m.
Üioordscharwoude.
129 Febr.
Getrouwd.
Luitje Dekker, te Blokker, en Susanna Borst, alhier.
Geboren.
Maartje, d. van Dirk Barten Willemszoon en Trijntje
Smit. Janetje, d. van Pieter Koeman Corneiiszoon en
Trjjntje de Wit.
Overleden.
Pieter Bierman, wednr. van Elisabeth Vroom, 83
Reerhugo waard.
Ondertrouwd.
27 Febr. Banke Tjalsma en Maria van Wijngaarden.
Getrouwd.
5 Febr. Atend Evers en Trijntje Heinis.
7 Antonie Pijs en Dingena Noorden.
Geboren.
1 Febr Gerardus Nicolaas, z. van Gerrit de Jong en
Aatje Buis. Maria, d. van Arie Jongkind en
Jannetje Groot.
2 Maarten, z. van Petrus Martinns de Vries en
Dienwertje Ens.
12 Johanna, d. van Aris van Sehagen en Maartje
Snel ten,
13 Henri, z. van Olof de Vries en Trijntje Kommer.
14 Catharina, d. van Simon Molenaar en Giietje Glas.
21 Maria, d. van Gerbrand Stet en Leentje Bakker.
29 Geertrudos Clasina Cornelia, d. van Petrus Hen-
drikus Overtoom en Johanna Hes.
Overleden.
2 Febr. Dirk Grootbuizen, wedn. van Aalje de Groot, 90 j.
5 Oornelis Blom, 29 j.
8 Jan Hooiboer, 18 j.
24 Oornelis van Sehagen, wednr. van Antje Stroo-
per, eerder van Aafje Beerepoot, 85 j.
Alkmaar, 21 Mrt. Aangevoerd 5 koeien en ossen 1 190
a 260,94 vette kalveren f 40 a 125, per P. 85 a 95 ct.
155 nuchtere kalveren f 8.a 24, 12 magere schapen 114
a 20.0 lammeren f 0, 222 vette varkens, per P.
36 a 40 ct., 32 magere varkens f 14 a 16, 0paarden f
Amsterdam, 21 Mrt. De prijzen der Aardappelen
waren heden als volgt
Friesche borgors f 3.75 a 4.dito Blauwe f 3.— a
3.75 dito Franeker f 3.a 3 75, Zeeuwsche Sp. Jm.
f 0.a 0.dito Borgers f 0.a 0.dito Bonte
f 5.10 a 5.25, dito Blauwe f 4.60 a 4,75, Geld. Blauwe
f 4.40 a 4,50, Pruisische Hamburgers f 5.a 5.25,
Westlandsehe Zand f 5.50 a 7.IJpolder Jamm. f0.
Friesche Dokkumer Jammen f 3.a 3.75, N. Malta 11 ct
E d am, 19 Mrt. Aangev. 4 stapels kaas wegende
758 kilo, f 27.50 de 50 K.G.
