Stadsbericiiten.
Broedertwist.
Bij een twist tusschen twee broeders, wonende aan
den Hopakker te Utrecht, ontving, naar het »Utr. Dagbl."
meldt, de ondste met een mes een steek in een zijner
beenen. De wond was op zich zelf niet gevaarlijk. Maar
er is helaas infectie ontstaan, met het noodlottig gevolg,
dat de gekwetste, die 24 jaar ond was, thans is overleden,
De andere broeder is nog geen 18 jaar ond.
In de te Hoorn gehonden algemeens vergadering
van het »Rnndveestamboek Noordholland" zjjn tot be
stuursleden gekozen de heeren J. Koorn, te Aartswoud,
P. Stapel, te Hoogkarspel en P. de Boer te Ooster-Blokker.
Tot secretaris werd met algemeene stemmen herkozen de
heer D. Laan, te Schellinkhout.
Besloten werd, f 25 subsidie te verleenen aan de land
en tuinbouwtentoonstelling te Enkhuizen.
Zaterdag 23 Juli zal te Hoorn eene keuring van één
jarige stieren gehouden worden.
Sijbekarspel. De kunstzin in deze gemeente uit
zich, door het oprichten van een fanfarenkoor te Benning-
broek.
Toen dezer dagen de boomen bij den overweg aan
't station te Benningbroek, onmiddellijk achter den met
twee vlugge paardjes bespannen fouragewagen van den
heer Igesz te Opmeer werden neergelaten, gingen deze
op hol en konden eerst bjj den Gankert gegrepen worden.
Daar 't ruim 12 uren was, waren weinig mensehen op
straat, waardoor waarschijnlijk menig ongeluk vooraomen is.
De gemeenteraad van Uitgeest, heeft aan den
heer J. J. van Steenbergen A.Dz., op zijn daartoe gedaan
verzoek, concessie verleend voor den tijd van een jaar,
tol het oprichten van eene gasfabriek binnen deze ge
meente.
Stompetorcn. In den nacht van 30 op 31 Maart
is alhier de boerenwoning, bewoond door den heer P. v.
d. Horst, totaal afgebrand. Er was juist den 30 boelhnis
geweest, zoodat er geen vee meer in de stallen was; het
hooi in den berg, en gereedschap op zolder, dat wel ver
kocht, maar natuurlijk nog niet was vervoerd, is verbrand;
zoo ook het huisraad van v. d. H. dat ingepakt stoid
om per verhuiswagen naar elders te worden gebracht.
Toen de bewoners omstreeks middernacht door bet janken
van den hond wakker werden, was de brand reeds zoover
gevorderd dat van het redden van een of ander stuk
huisraad geen sprake was.
Graft. In den nacht vau Dinsdag op Woensdag
ontstond alhier brand in de lijnbaan »do Poel'', behoo-
rende aan de Maatschappij tot bevordering van Nijverheid
te De Ryp. Het teerhuis met bet daarin aanwezige touw
brandde geheel af. Alles was tegen brandschade ver
zekerd.
««P. De tninbouwvereeniging »Rijp en Omstreken",
heeft besloten om, evenals het vorige jaar, ook dit jaar
weder een tentoonstelling te houden in vereeniging met
»Floralia.''
Officieren-opleiding.
»De Telegraaf" verneemt uit zeer vertrouwbare
bron, dat met het oog op den steeds afnemenden toeloop
van jongelieden, die tot officier bij leger of vloot willen
worden opgeleid, voortaan bij de toelating voor Willems
oord, Alkmaar en Breda minder strenge eisohen zullen
worden gesteld.
He Haarlemsche Schouwburg.
De gemeenteraad van Haarlem heelt den 30 een
motie van den heer van de Kamp, waarin èn de sluiting
van den schouwburg èa het voorschrijven van de maat
regelen in zake het vaststellen der zitplaatsen voor »Ver-
eeniging en Brongebouw" werd betreurd en de wenvch
werd uitgesproken, dat die besluiten zoo spoedig mogelijk
zonden worden ingetrokken, aangenomen met 22 tegen
3 stemmen.
Purmerend. In de heden gehouden raadsvergada
ring werd tot tijdelijk wethouder (vacature de heer C. W
Bakker) benoemd de heer J. B. M. Brantjes.
3?5ste Staatsloterij.
2e Klasse, 3e lijst, 30 Maart 1904.
Nr. 19193 f 20000; nr. 15221 f 1500; nrs. 1155,
2000 en 9164 f 1000nr. 187 f 400 nrs. 2225 en 9305
t 200; nrs. 11755, 13091 en 14257 f 100.
2e Klasse 4e Lijst31 Maart.
No. 16652 f 200No. 20362 f 100.
Te beginnen Zondag 3 April vangen de Samen
komsten der Elvang. Uuth. gemeente woer te 1®
uur aan.
Vereeniging voor klnderkleedlng en voeding.
Op Woensdag 30 Maart word ten stadhuize de
jaarlijksche algemeene vergadering gehouden van de
Vereeniging voor kinderkleeding en voeding alhier.
Aanwezig waren 21 leden.
De presidentemevr. Boelmans ter Spill opende de
vergadering met een woord van welkom en deelde mede,
dat gebruik was gemaakt van de bevoegdheid aan het
bestuur verleend om zich eene commissie van bijstand
toe te voegen. De dames mevr. Wicherink en mej. Oohen
Stuart waren aanstonds bereid gevonden het bestuur bij
te staanwaarvoor de presidente haren hartelijken dank
betnigde.
Na de lezing der notulen, die onder dankzegging aan
de ijverige secretaresse, mevr. de Lange de Lange
werden goedgekeurdwas aan de orde het uitbrengen
van het jaarverslag.
Daaruit bleek dat de ontvangsten eerder een achter
uitgang dan vooruitgang aanwijzendaar zij in 1901
f 801,97, in 1902 f 655,45 en thans f 592,95 bedroegen.
Waar de contributiën echter vooruitgegaan zijn ligt de
oorzaak meer in de vermindering der overige ontvangsten,
vooral de vrijwillige bijdragen.
Het jaarverslag spreekt dan ook den wensch uitdat
in dit nieuwe vereenigingsjaar de Alkmaarsche burgerij
meer doordrongen worde van het groote nut der ver
eeniging die blykens de getuigenis der onderwijzers op
het schoolverzuim van zoo grooten invloed is. Uit naam
van alle onderwijzers meent de secretaresse te spreken
als zij de. vereeniging een zegen noemt voor het arme
achooUind. Het verslag vermeldt verderdak mevr.
de Wit—Kater in de plaats van mevr. Simon Thomas
in het bestnur zitting aam. Gedurende den afgeloopen
winter werden 178 gezinnen met 388 kinderen door de
vereeniging geholpen. Het aantal uitgereikte kleding
stukken bedroeg 2118. Evenals het vorig jaar werd een
gedeelte door do moeders zelf vervaardigd het overige
door eenige damesaan wie daarvoor een woord van
dank wordt gebracht, in het bijzonder aan mej. Schermer.
Aan personen of firma's, die öf door giften, of door
toegestane kortingen, of op andere wijze de vereeniging
zijn tegemoet gekomen, wordt eveneens den dank niet
onthouden, terwijl het verslag eindigt met den wensah,
dat deze nuttige vereeniging zich meer en meer een plaats
mag veroveren in de harten der burgerij.
De commissie, die zich had belast met het nazien der
rekening en verantwoording, werd vervolgens door de
presidente bedankt voor hare moeite, en de penningmees-
teres, mevr. Ripping, gedechargeerd. Deze gaf nog een
overzicht dier rekening, waarnit bleek, dat het batig
saldo f 116,41 ï/jj bedroeg.
Tot lid van het Bestuur werd met 20 v»n de 21
stemmen herkozen Mevr. Boelmans ter Spill. Do oom
missie tot nazien der rekening over 1904 bestaat uit de
dames mevr. v. d. Berg, mej. Bakker en mevr. Eitz.
Na voorlezing van een zeer waardeerend schrijven van
den arr. schoolopziener, den heer van Buysen en enkele
besprekingen van ondergeschikt belang, werd de ver
gadering gesloten.
Doopsgezinde Merk.
Men verzoekt ons mededee'endat op Vrjjdag. den
1 Aprildes avonds 7 narin bovengenoemde kerk
godsdienstoefening zal worden gehonden.
Schietwedstrijd.
Uitslag van de schietwedstrijd gehonden door de
vereeniging »Hertog Hendrik", afd. Alkmaar van den
Kon. Nederl. Bond van Ond-Onderofficieren
le pr. de heer A. J. Stikkel met 177 2e pr. de heer
L. J. Trijbetz met 176 3e pr. de heer L. A. v. Lacbner
met 175 punten allen in 15 schoten. Rozenprijs de heer
A. J. Stikkel met 12 rozen in 15 schoten benevens de
eereprjjs met 560 punten in 50 schoten. De heer J.J. de
Roos verwierf de consolatieprijs met 154 pnnten. Het
maximum te behalen pnnten bedroeg 60 in 5 schoten.
Si. OOfeTKKBAAA'.
Den 30 hield de Anti-Revol. Propsganda-clnb »Groen
van Prinsterer" een openbare vergadering.
De Voorz. opende met gebed en gaf daarna het woord
aan den heer Oosterbaan, met het onderwerp Socialisme
en Stofvergoding. Het is niet mijn plan, aldns begon
de spr., een politieke speech, een causerie te honden, maar
een bepaalde lezing over een onderwerp, dat ailer belang
stelling verdient, omdat het 't hoofddogma van de soci
alistische beginselen uitmaakt. Zonder andere oorzaken te
noemen, een tweetal hiervan treden daarbij op den
voorgrond
1. de moderniseering van den godsdienst in alle landen
der christenheid en daarnaast de heerschappij van het
liberalisme op staatkundig gebied.
2. de moderne arbeidersbeweging, als gevolg van de
toepassing van stoom en electriciteit.
Onder het liberalistische stelsel van liasser-faire, werd
de arbeider volslagen weerloos, en daaraan is het toe te
schrjjven, dat het socialisme zijn opkomst dankt.
Het onderwerp plaatst ons voor 2 vragen
a. Wat is socialisme
b. Wat is stofvergoding
Uit de beantwoordmg zal dan tevens blijken, of stof
vergoding en socialisme los van elkaar staan, ot onaf
scheidelijk zijn verbonden.
a. Wat is socialisme?
Volgens de beteekenis van het woord is het de leer
van het maatschappelijke een voor allen en allen voor
een, lijnrecht in strijd met het individueels, dat alleen
oog hoeft voor 't individudat zegtben ik mijns
broeders hoeder en welks hoogste wijsheid isieder
zorgt voor zich zelf.
Het christendom staat in dit opzicht beslist aan den
kant van 't socialisme, immers het is de geopenbaarde
wil van GodGod lief te hebben en onze naasten als
onszelf.
Maar in dit verband heeft een hooglaeraar aan de
Vrije Universiteit aan den sociaal democraat den naam
socialist betwist en Dr. Knyper verklaart, dat verbete
ringen op sociaal gebied niets hebben uit te staan met
socialisme.
Aan alle partijnamen ligt een goede gedachte ten grond
slag, willen we evenwel de beginselen toetsen, dan moeten
we niet bij het woord stilstaan, maar vragenwelke
gedachte heeft het gekregen. Da Christen-socialisten van
't midden der vorige eeuw hebben met de tegenwoordige
beweging slechts den naam gemeen. Daar trad nog op
den voorgrond het godsdienstige element, maar hoe
verder we komen, hos meer, zooals prof. Trenb opmerkt,
de godsdienstige gevoelens verzwakken.
De groote massa van hat volk haeft het eigenlijke
wezen van het socialisme niet begrepen. Scheeve oordeel
vellingen bewijzen hetmen wii meer loon, korter arbeids
tijd, betere voeding, kleeding, om kort te gaan een bree
der plaats aan den disch, maar dit heeft niets gemeen
met net socialisme. Dan zon Jezns Christus, die steeds
voor ellendigen en verdrukten opkwam, een socialist zjjn
geweest en de profeten, de apostelen en ook Groen van
Prinsterer, die in 1853 op den kommervolien toestand
van het volk wees en dr. Knyper, die in 1873 reeds met
wetgeving op den arbeid wilde aanvangen. Maar dat zijn
geen socialisten, hnn beginselen hebben niets nit te staan
met het socialisme. Wat wol socialisme is, dat leert het
communistisch manifest van Marx en Engels in 1847.
Mr. S. J. Visser heeft een poging gedaan het socialisme
met het christendom te verzoenen. Hij neemt de bepaling,
die Kantzky en Stern geven, over zijn hoofdgedachte
is, dat de concurrentie vervangen dient te worden door
samenwerking, het particulier ooor het gemeenschappelijk
bezit. Mevr. Roland Holst zegthet socialisme is meer
daa een economisch systeem, het isade levensbeschouwing
van het proletariaat. Willen wij een partij juist beoor-
deeien, dan moeten wij niet afgaan op hei programma,
maar op de richting, d.i. wat gezaghebbende mannen
van die partjj hierover hebben geschreven.
De kwestie der verkiezingen heeft de socialisten
eenige jaren geleden verdeeld: in 1894 kwam tot stand
de S. D. A. P., die als beginsel aacnam deel te nemen
aan üe verkiezingen. Deze partij neemt hetzelfde stand
punt in als de internationale sociaal-democratische partij
en om 't socialisme in Nederland te beoordeelen, kunnen
we dus ook vragen, wat zeggen de voormannen in 't buiten
land hiervan. Prof. Ferrij beweert, dat eerst na Marx
't socialisme een wetenschap is geworden, voor dien tjjd
was het een utopie. En volgens Schaper nemen de Nederl.
sociaal democraten het standpunt van Marx in, terwijl
in Duitschland zelf op het oogenblik een hevigen strijd
wordt gevoerd, waar Bernstein tegenover Bebel en Kautzky
Marx afbreekt.
Het eii.de van dien strijd is te voorspellen: de begin
selen zullen machtiger zijn dan de personen. Ook hier
te lande is verschil van meening.
Marx werd in 1813 te Trier geboren nit een rabijnen-
familie, in 1841 werd hij doctor in de philosophie en
begon zijn loopbaan als journalist. In 1843 huwde hy
de dochter van Baron van Westphal en werd daardoor
verwant aan de hoogBte kringen. Hij vestigde zich te
ParijB, in 1845 te Brussel, daar werd Engels zijn mede
arbeider. Verdreven uit Duitschland in 1849, vestigde
hij zich tot zijD dood in 1881 in Engeland. Het hoofd
dogma, dat blijkt nit zjjn werkdas Kapital (in 1867
en 1881), is de materialistische opvatting der geschiedenis,
de theorie van de meerwaarde en den klassenstrijd.
Volgens die materialistische beschouwing bepaalt de
voldoening der levensbehoeiten de verhouding van de
menscheu onderling de economische inrichting van de
maatschappij vormt het maatschappelijke bewustzijn. Poli
tiek religie kunst, de juridieke opvatting dat alles is
't product van de maatschappelijke inrichting.
Üok Corneiie Huygens neemt hetzelide standpunt in.
In haar werk: Darwin en Marx" toont zij aan, dat de
arbeid de basis is de bron van alle denken de wijze
waarop gearbeid wordt bepaalt het bewustzijn. Waar nu,
zooals hier de economische basis wentelt, daar verandert
kunstwetenschap alles in de wereld.
De verschillende tijdperken nagaandevan het steen-
en bronstjjdperk af tot het tegenwoordige tjjdperk toe
moet volgendat het zielsleven zich steeds heeft ge
wijzigd. Bebel bespreekt dit ten aanzien van den gods
dienst het fetichisme was geheel in overeenstemming
met de productiewijze bij voortgaande ontwikkeling ont
stond het polytheïsme ook weer geheel overeenkomstig
de wijzewaarop man in zijn onderhoud voorzag. Een
uitzondering maakte het volk van Israëlin maatschap,
pelijk opzicht lager staande dan de omliggende volken
moest daaruit lager godsdienstvorm volgen maar Israël
stond hooger was monotheïstisch. En passende in het
betoog volgt dan dat met hot kapitalistische tjjdperk
het pantheïsme opkomtmaar ook dat zal met het kapi
talisme verdwijnen. Dan zal heerschen't hoogste in
den mensch is mensch te zijn. De sociaal-democraten
erkennen dat niet vaststaan de begrippen deugden en
ondeugden. Wij christenen zeggen de 10 geboden gelden
voor immer. Bij hen verandert alles door de productie
wijze dit beheerscht het stelsel. Met recht mocht de
Min. van Binnenl. Zaken zeggen de materialist is een
Calvinist zonder God.
De Calvinisten ontkennen, dat de mensch een vrijen wil
heeft zijn wil wordt bepaald door God. Wanneer wij
zeggen gij zijt materialisten bedoelen wjj nietdat de
socialisten van hnn buik hun God maken, dat ze in lekker
eten en drinken in pretmaken hun ideaal vinden, maar
ditde niet-erkenning van de ideëele strooming daar
is 't criterium. Door ons wordt ontkend, dat heel de
geestelijke wereld afhankelijk is van de stoffelijke. En
wat de practjjk aangaat, ze loochent het principe: dezelfde
belangen dezelfde uitingen.
Troelstra heeft onlangs het ontstaan der verschillende
politieke partgen van historisch-materialistisch standpunt
pogen te verklaren. De liberale party als de party van
den handel de roomsche, als de party van de nijverheid,
de conservatieve als de partij van het groot grondbezit.
En de anti-revolntionnaire De ethische beweging in de
hoogere kringen had tengevolge een politiek-sociale be
weging in de lagere en hiermee ontstond de anti-revolu-
tionnaire groepeering. De afscheiding volgde in 1834.
Zoo wordt alles teruggebracht tot stoffelyke oorzaken.
De stofvergoding bedoelt niet allereerst hebzucht, be
geerlijkheid, maar ditde stof wordt vergood in letterlijken
zin als oorsprong van 't zijn, van het ideëele, de sociaal-
demoeraten verklaren alles nit stof. Jezus Christus heeft
gezegdniet bij brood alleen znlt gy leven, bij de sociaal
democraten is het jnist de stofdie hen beheerscht.
Pauze.
Het socialisme is onverzoenlijk met het Christendom.
Dr. Knyper heeft dit uitgedrukt door Marn tegenover
Christus te plaatsen wie Christus volgt, kan geen Mar
xist zjjn; wie Marx volgt, geen Christen. Het historisch-
materialisme is anti-theoiogisch, volgens Troelstra. De
God van Bebel is in stiijd met de theologie van de
Schrift. Alle godsdienst, wordt door Kautzky gezegd,
is het gevolg van de onvolkomen inrichting der maat
schappij. Marx zelf zegtde godsdienst is een droom
beeld. En Dr. Pannekoek scbiyft, dat de strijd van de
vrijdenkers tegen den godsdienst nutteloos is, vanzelf zal
hij verdwynen met een volkomen maatschappij-inrichting.
Toch honden de socialisten bij de propaganda staande,
dat 't socialisme niet in strijd is met den godsdienst,
maar dat vindt zijn oorzaak natuurlijk in het feit, dat
de visschen dan te vangen zijn, en eenmaal in de party,
worden ze wel volmaakte sociaal democraten. Deze heb
ben geen eerbied voor God, ook al is verklaart te Er
furt, dat de godsdienst privaatzaak is. Schaper heeft
gewaarschuwd tegen 't aanranden van Gods naam, maar
in elk zondagsnummer van »het Volk" wordt op allerlei
wijzen met God gespot. De arbeider, die voor alles aan
zijn geloof hangt, hoort niet thuis in onze beweging,
schryft Troelstra. En Van der Goes erkentonze be
weging is godsdienstloos. En Bebel en Liebknecht druk
ken zich nog sterker nit, waar zij Christendom-en socia
lisme als vijandelijke machten teekenden.
Zjj allen achten den godsdienst, een gevaar voor het
socialismeomdat de verhouding tot God beslag op den
geheelen mensch legt. Zij brengen een nienw geloof
het evangelie van den nieuwen tijd. Maar al de harts
tocht, waarmee ze dit verkondigenen al het fanatisme,
waarmee ze hun ideaal najagen zal hen niet doen aan
schouwen den dageraad van de nieuwe maatschappij
wat zij trouwens zelf erkennen. Vroeger waren ze een
andere meening toegedaan. Prof. Trenb verwijst de nieuwe
toekomst naar de fabeltjes van baron van Muncbhausen.
De stofvergoding is een groot gevaar zy heeft alleen
oog voor de zinlijke dingen; dat zien we in het imperia-
