No. 51. Eerste Blad.
Honderd en zesde jaargang.
1904.
WOENSDAG
27 APRIL.
Een en ander over voederen.
Buitenland.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt Olnsdag-, Doaderdag-
en Zaterdagavoad uitgegeven, Abonnementsprijs
per 3 maanden voor Alkmaar f 0,801 franco door het
gebeele rjjk t 1,
3 Nummers t O,OS. Afzonderlijke nummers 3 ets.
Yelcfoonn
er 3.
Prijs der gewone advertentlën s|
Per regel f 0,13, Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N/V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER k ZOONVoordam 0 9.
Zoo goed als ieder ander, die een bedrijf uitoefent, moet
de veehouder aanteekening houden van ontvangsten en uit
gaven. Hij moet boekhouden en wel zóó, dat hij te
weten kan komen of hjj op een bepaald ouderdeel van het
bedrijf gewonnen dan wel verloren heeft. Daarom moet
hij een afzonderlijke boekhouding bezitten voor de vee
houderij. Hij kan dan nagaan of hij ai dan niet met
voordeel voedert. En voederen is niqt zoo gemakkelijk,
tenzij men er onder verstaan wil het voorleggen van
zooveel voeder, dat de dieren zich er aan kunnen verzadi
gen. Dikwijls toch wordt er nog in 't wild op losgevoederd.
Het stalseizoen is ten einde en ieder veehouder, die er
tot heden maar op losgevoederd heeft, neme zich voor,
daarin met het komende stalvoederings-seizoen verande
ring te brengen. Op regenachtige dagen traobte hij iets
over voederingsleer te lezen, zoo goed als vele landbouwers
dit over bemestingsleer hebben gedaan.
Het dier neemt in zijn voeder op zoogenaamde stik
stof hoadeude en stikstofvrije stoffen. Van de eerste zijn
voor den veehouder de eigenlijke eiwitstoffen de belang
rijkste, onder de laatste heeft hij rekening te houden met
de koolhydraten (zetmeel, suiker, celstof) en de vetten,
die meestal in geringe hoeveelheid in de planten voor
komen. In enkele inhaemsche zaden (lijnzaad, koolzaad)
komen zij in grootere hoeveelheid onder den naam van
olie voor.
Behalve eiwit, koolhydraten en vet, behoeft hel dier
nog minerale verbindingen, zoogenaamde zouten en water.
Dit alles passeert het spijsverteringskanaalterwijl door
de luGhtpijp lucht (zuurstof) naar de longen en deze van
hier met het bloed naar alle levende cellen gevoerd wordt.
Van hetgeen het dier opneemt, gebruikt net een deel
voor levensonderhoud (tot het voortbrengen van de lichaams
warmte, het bewegen van het hart en andere organen, het
mogelijk maken der kauwbewegingen, enz. enz.). Wil
men een volwassen dier op zijn gewicht houden, dan
heeft het aan dit deel van het voeder genoeg dit deel
heet onderfioudsvoeder.
De meeste landbouwdieren moeten echter wat produ-
ceeren. Een groeiend dier produceert als het ware zich
zelf, een koe melk en soms bovendien een kalf, een paard
arbeid, een schaap wol, een mestos vleesch en vet, een
kip eieren, enz. Uit niets kan in het lichaam ook niets
ontstaan en daarom moet het dier voor de productie
een bepaalde hoeveelheid voedende verbindingen ontvangen.
Krjjgt een dier zooveel voeder, dat het iets kan voort
brengen, dan ontvangt het productievoeder.
Bg het geven van productievoeder heeft de veehouder
natuurlijk eigen voordee' op het oog. Het is zaak met
de minste kosten aan voeder de grootst mogelijke opbrengst
aan melk, boter, vleesch, vet, arbeid te krggen.
Die kunst verstaat alleen hg, die iets weet van de grond
beginselen der voederingsleer, al moet erkend, dat in deze
het ideaal nog minder als op eenig ander gebied, te be
reiken is, omdat op het terrein der voederingsleer nog veel
te onderzoeken en te verklaren is overgebleven, al zyn
we in de laatste jaren een verbazend lang eind opgeschoten.
Geleerde onderzoekers hebben zich met ijver op de ver
klaring van vele voederings-vraagstukken toegelegd. Zy
zagen in, dat het er op aankwam, na te gaan de werking
der verschillende groepen van voedende verbindingen
dit was echter niet gemakkelgk, integendeel. Men kan
niet bgv. een koe uitsluitend met eiwit of vet of kool
hydraten onderhouden. Daarom is 't moeilgk de werking
van een van drie groepen op het dierlgk lichaam na te
gaan en te bepalen, wat er in dat lichaam uit gevormd
kan worden. Sedert men de warmte of verbrandingswaarde
der verschillende voedende verbindingen kent, is bet onder
zoek op het gebied der voederingsleer een andere phase
ingetreden.
Het is hier niet de plaats diep op het vraagstuk der
verbrandingswaarde in te gaan. Hjj moge volstaan met
het volgende. De hoeveelheid warmte noodig om een
K.G. water één graad Celsius in temperatuur te doen
stjjgen, heeft sen als maat aangenomen. Als men 1 K.G.
rietsniker verbrandtontstaat daarbjj zooveel warmte,
dat men gesteld dat men kon voorkomen dat een
deel der warmte nutteloos verloren ging daarmede
3705 K.G. suiker 1 graad 0. kan verwarmen de warmte-
of verbrandingswaardo van rietsuiker is daarom 3705.
Vroeger sprak men bg de voederingsleer evengoed als
nu van verteerbaar eiwit en van verteerbare rnwvezel.
Onder het eerste werden dan ook de zoogenaamde amiden
gerangschikt en de verteerbare rnwvezel werd bg bereke
ningen dikwgls verwaarloosd. Men liet wat van de rnw
vezel wel verteerde opwegen tegen het deel der andere
koolhydraten, dat niet ten nutte van het lichaam kwam.
Men bracht dus al die andere koolhydraten in rekening
en deed, alsof er geen rnwvezel bestond.
Tegenwoordig plaatst men zich evenwel op een ander
standpunt.
Amiden hebben met eiwit gemeen, dat zij stikstof be
vatten of liever, dat zg stikstofverbindingen zgn. Eigen-
lgk eiwit is onoplosbaar en kan in de plaDt dus niet
vervoerd worden. Daarom moet het eiwit in de kiemende
zaadkorrel gesplitst worden. Dit geschiedtjdan ook werke
lijk. Het wordt in twee verbindingen gesplitst, die beide
oplosbaar zgn. Eén daarvan behoort tot de amiden. Bg
oudeie planten gaat het juist andersom. De plant bereidt
uit het bodemvoedsel en het koolzuur der lucht eersj
amiden en uit deze eiwit. Dit eiwit blijft dan echter waar
het gevormd wordt, dus in de zaden, de knollen, de bollen
enz. Zal het in de plant van plaats veranderen, dan
moet hot eerst weder gesplitst worden.
Het is nu wel duidelgk, dat plar.ten, die een natuur
lijken dood gestorven zijn, weinig amiden bevatten. Voor
dat zg sterven is er eiwit uit gevormd en dit eiwit is bgv.
bg eenjarige planten vooral in de zaden nedereelegd.
Daarom zgn zaden en stroo arm aan amiden. Veel of
betrekkelgk veel amiden daarentegen zal men vinden in
voedergewassen en andere planten, die in den bloei van
hun leven zgn geoogst, dus in jonge klaver jong gras
aardappelenmangelwortels. De laatste twee worden
ook in den bloei van hun leven geoogst. Immers, aard
appelen zga niets anders dan overblgvende stengeldeelen
van de aardappelplant en een mangelwortel wordt gevormd
door den verdikten wortel, den wortelhals en een stuk sten
gel van de mangelwortelplant, bestemd om in het vol
gend voorjaar weder uit te loopeti. Ook in ingekuild
voeder komen amiden voor, waarin zg gedeeltelgk ont
staan zgn uit het eiwit, dat als gevolg van in het voeder
plaatsgrijpende procesen, ontleed is.
Vroeger meende men, dat de amiden voor de voeding
ongeveer dezelfde waarde hadden als verteerbaar eiwit.
De nieuwste onderzoekingen evenwel hebben geleerd, dat
ze bg productie-voedering noch tot de vorming van
vleesch of vet, noch tot die van melkeiwit of melkvet
kunnen bgdragen. Prof. Stutzer neemt zelfs aan, dat zij
ook in andere opzichten totaal waardeloos zgn, hoewel
hg nog niet zeer lang geleden heeft voorgesteld, ze in
waarde met koolhydraten gelgk te stellen.
Thans wil hij de amiden bij de voeder-berekeningen
buiten beschouwing laten. De tabellen, waarin de hoe
veelheid verteerbaar eiwitde verschillende voeder
middelen aanwezig, wordt opgegeven, wil hg in zooverre
gewgzigd zien dat onder verteerbaar eiwit voortaan alleen
zal worden verstaan, werkelijk eiwit en dat de amiden
daaronder niet meer zullen worden gerangschikt. Ook
zg, die voeder-artikelen verkoopen, zouden dan voortaan
niet meer moeten garandeeren, zoogenaamd ruweiwit,
doch werkelgk eiwit. Dit behoeft den handelaars in
voeder, waarin weinig amiden voorkomen, niet te ver
schrikken. Het zal alleen voorkomen, dat sommige voeder
middelen, die voor een hoog eiwit-gehalte te boek staan,
maar waarin het in werkelgkneid klein is, omdat onder
het rnweiwit een hoog percentage amiden voorkomt, in
het ware licht verschgnen. Het zal den veehouder, die
voor de keuze van een voedermiddel staat, een juisten
blik op de waarde der verschillende voedermiddelen geven.
Waar de landbouwer in mest bgv. koopt niet phosphor-
znur, maar in water oplosbaar phosphorzuur of liever
waar hg krggt wat hij koopt, waar de landbouwer koopt
zaaizaad met een zeker gegarandeerd percentage kiem-
kracht en zuivei beid, daar moet de veehouder voortaan
koopen en betalen verteerbaar eiwit en niet rnweiwit.
Want niet door hetgeen het dier eet, zelfs niet door het
geen het dier verteert, maar door hetgeen van het voeder
in den lichaams-sapstroom wordt opgenomen, wordt het
gevoed. (Wordt vervolgd.)
JOe Russisch-Japansche oorlog.
Door- Russische bladen met name de »Swjet", werd de
waarheid der gernehten in zake t en Engelsche Inter
ventie in twgtel getrokken, althans in een artikel daar
over, noemde het blad bet een onmogelgkheid voor Ras-
land, om tot een overeenkomst te komen. Een tusschen-
komst zou, zoo was het besluit, Ruslands prestige, Rusiands
eer benadeelen.
Toch zgn er later weer interventie-geruchten opgedoken.
Het is de Daily Express te Londen, die daaromtrent
bgzonderheden mededeelt, welke zij op hare beurt uit
Petersburg vernam. Er wordt o.a. gezegd dat de komst
van sir Charles Hardings, den nieuwen Engelschen ambas
sadeur aldaar, met groote belangstelling verwacht wordt,
daar men in officieels kringen weet, dat hg een gewichtig
sehrgven van kuning Edward meebrengt, betrekking heb
bende op de quaestie der vriendschappelijke bemiddeling
tusschen Rusland en Japan.
De koning stelt niet voor om zelf als bemiddelaar op
te treden, maar uit inlichtingen met veel moeite ver
kregen en uit gesprekken met de voornaamste diplomaten
te Kopenhagen en te Londen is gebleken, dat Rusland
bereid is om over bemiddeling te onderhandelen en be
paalde voorstellen in overweging te nemen als het geschikte
oogenblik daarvoor is aangebroken, dat wil zeggen zoo-
dra Rusland een belangrijk succes te land zal
hebben bebaald. Wanneer dit laatste gebeurt, stelt
koniDg Edward zich voor om de goede diensten der Eu-
gelsche diplomatie aan te bieden teneinde als bemiddelaar
te doen aanwijzen een monarch, die »persona grata" is
bg Rusland zoowel als Japan. Koning Edward wenscht
voor het oogenblik de gevoelens van den tsaar en van
de regeering te weten te komen met het oog op een defi
nitief optreden in de toekomst.
't Zal wel blgken in hoeverre deze berichten te ver
trouwen zgn, maar dat tusschenkomst in de lucht is, en
wel van eene Europeesche Mogendheid, en ten nadeeie
van Japan, werd óók toegegeven door den bekenden Japan-
schen Staatsman Graaf Okuma, en door nog een ander,
in redevoeringen, door hen op eene bgeenkomst te Tokio
gehouden. Maar Japan houdt het er voor, dat het
Duitschland is, hetwelk zich gereed maakt tot
tusschenkomst en dat daarbg door andere Europeesche
Mogendheden, die niet wenschen, dat Japans macht al te
zeer toenemen zal, wel gesteund zal worden.
Met volkomen zekerheid weet men thans, dat den 22
de Japanners de li aloe nog niet waren over
gestoken. 't Moet o.a. de slechte gesteldheid van het
terrein zgn, die hun daartoe verhinderen. Er zgn echter
berichten, die er op wgzen, dat de overtocht niet zoo
lang meer zal worden uitgesteld. Zoo meldt men uit
Seoul uit de beste bron, zegt het Engelsehe blad de
»Daily Chronicle", (doch het bericht is wel wat oud,
daar het dateert van 18 dezer), dat de Japanners hunne
operatién bgna tegelykertgd op drie punten zullen be
ginnen. De eerste divisie, minstens 50.000 man sterk,
bevindt, zich bij Ouidjon en is gereed on de Yaloc
over te steken.
De tweede, met zesduims geschut bewapend, heeft Port-
Arthur op het oog en zal vermoedelgk aan twee punten
der kust van het schiereiland aan land gaan. De derde
divisie zal bg Fakoeshan of ergens in de buurt van die
plaats landen. Men verwacht, dat de drie divisiën binnen
een week met den vgand slaags zullen raken.
lie houding van de troepen van den CJbd-
nceschen generaal Ha, aan de Mantsjoergsehe grens
blijft achterdocht wekken, 't Zou kunnen zga, dat de
Chineezen een beweging ten gunste van de Japanners
ondernamen in de richting van Liao-No, ind en de Ja
panners bg Nioetsjwang willen landen. En deze vrees
noodzaakt generaal Kourapatkine om zooveelstrgdkrachten
tusschen Liao Yang en Port-Arthur samen te trekken.
Omtrent Alexejew's positie wordt bericht, dat de
tsaar voor het oogenblik geweigerd heeft, zjjn verzoek
om ontslag aan te nemen. De tsaar zou gezegd hebben,
dat de tijdsomstandigheden zoo ernstig zijn, dat hot de
plicht van eiken Rus is om persoonlgke geschillen te
vergeten. Daarop trok Alexejaw zgn verzoek om ontslag
in en heeft, als commandant dor maritieme macht, de
leden van zjjn staf aangewezen. Men gelooft niettemin,
dat deze schikking slecbtB een tijdelijk karakter draagt
en getroffen is in afwachting van Skrydloff's komst.
BBITSCHIiAMB. De Duitsche Rgksdag heelt in
tweede lezing, eene ook met Nederland gesloten inter
nationale overeenkomst goedgekeurd, houdende bepalingen
op het gebied van huwelgk, echtscheiding en voogdg.
Ingediend is een wetsontwerp tot regeling van het
wedden bij wedrennen. Alleen het wedden by den tota-
lisator wordt veroorloofd en alle bemiddeling voor parti
culiere bureaux verboden.
De Keizer en President Loubet zullen elkander toch
niet ontmoeten, zooals men vroeger wist te vertellen. De
Keizer heeft zgn reisplan veranderd en is den 24 over
Venetiö teruggegaan naar Karlsruhe, waar hg enkele
dagen vertoeven zal.
BlïREIjAlSrD. De Koning en de Koningin maken
tot den 5en Mei een uitstapje naar Ierland. Heden worden
ze te Dublin verwacht.
Door het Lagerhuis is in tweede lezing een voor de
arbeiders niet onbelangrijke wet aangenomen met 238
tegen 199 stemmen. Deze wet bevat vrgzinniger bepa
lingen omtrent vergaderingen en werkstakingen en erkent
o.a., dat de arbeiders evengoed het reebt hebben hunne
makkers te overreden tot staken van het werk, als de
patroons het recht hebben hen tot het hervatten van den
arbeid aan te sporen. Het heeft er wel eenigsziDs den
schgn van alsof men ook de arbeiders gunstig voor de
Regeering wil stemmen, evenals men door de nieuwe ver-
gunningswet, zooals de oppositie zegt, zich den steun der
tappers wil verzekeren.
In deze nieuwe wet treft men deze voorname bepaling
aan, dat, wanneer vernieuwing van het vergunningsrecht
aan iemand geweigerd wordt, die bet niet door wangedrag
heeft verbeurd, zoodanige persoon zal worden schade
loos gesteld, het benoodigde voor die schadeloosstel
lingen te vinden door eene belasting, van al de tappergen
in het district te heffen.
De beer Bannerman had bezwaar tegen de toepassing
van dit beginsel. Kreeg iedere tapper, die zich niet mis
droeg bg niet vernieuwing van zgue vergunning aan
spraak op schadevergoeding, dan werd het vergunnings
recht volgens hem een soort van altoosdurend eigendom.
Dit betoogt ook de »Daily News", op hare wgs slechts
in sterkerjbewoordigingen, o.a. verklarende, dat het minis
terie met de indiening van dit ontwerp »nogmaals het
land verraden heeft."
De 100e gedenkdag der geboorte van den Vrghandel-
kampioen Richard Cobden zal in Juni door de voorstan
ders van den Vrijhandel worden gevierd als protest tegen
de reactionaire plannen van Chamberlain.
OOSTRNRIJK-HOSTetARlJE. 't Is weer aar
dig toegegaan in het Oostenrgksch Huis van afgevaar
digden. Vgf lessenaars stuk en twee vuisten aan 't bloeden
geslagen. Het rumoer werd gemaakt door tien radicale
Czechen, de radicale Breiter en den afgevaard'gde Koens.
Met schelle scheepsfluiten maakten zo een oorverdoovend
