STADSNIEUWS.
INGEBONDEN STUKKEN.
Vrjjdag herdacht de heer C. Bosman, alhier,
den dagwaarop hij veertig jaar aan het hoofd heeft
gestaan van d9 stoomboot-onderneming Alkmaar Packet"
Van verschillende kanten mocht de heer Bosman bljjken
van belangstelling te dezer gelegenheid ontvangen
Het SA-jarig bestaan van de Alkmaarsche
Uier- en HetaalgleteriJ.
Vrgdag was de groote dag van het jubileum.
Na hetgeen wij in een vorig nummer over deze fabriek
schreven, zal 't niemand verbazen, dat zoowel van den
kant der Directie als van dien der werklieden allerlei
voorbereidende maatregelen waren genomen om van de
wederzijdsche sympathie en waardeering te doen blijken.
Om zulk een feestviering goed te doen slagen moet men
al lang van te voren bedenken en in orde brengen wat
men wil.
Natuurljjk had het personeel vrjj-af gekregen op den
feestdag, 's Middags omstreeks twee uur verzamelden
zich de mannen met één vrouwelijke arbeider, de schoon
maakster, in de fabriek, waarvan een gedeelte met planten
en bloemen tot een soort feesthal was ingericht. Hoef
ijzervormig stelden allen zich hier op tw9e schilden,
aan pilaren aangebracht en prijkende met de jaartallen
1879—1904, bewezen dat 't hier een zilveren feest gold.
'o Zal ongeveer half drie zjjn geweest, toen in hun
midden verschenen de heer P. E. T e g e 1 b e r g, directeur
van de Stoomvaart-Maatschappij «Nederland", President-
Commissaris van de fabriek, en de heer Th. van Spall,
de directeur. Aanstonds richtte de heer Tegelberg een
vriendelijk-gemoedelijk woord tot de mannen. Spr. begon
met in de herinnering te roepen, hoe de fabriek er 25
jaar geleden voorstond. Alles was toen nog zoo klein
en zoo bescheiden. Wanneer hij overleg pleegde met
den heer Bosch Reitz en met den vader van den tegen-
woordigen directeur aan wier nagedachtenis spr. een
eeresaluut bracht dan waren er wel eens oogenblikken
van moedeloosheid, waarin men zich afvroeg, of er wel
ooit wat goeds nit de fabriek zou groeien. Doch gaan
deweg kwam zij tot ontwikkeling, steeds werd zij grooter
en grooter. Daarvoor bracht spr. hulde aan den directeur,
want hij had van da zaak gemaakt wat zij is geworden.
Zich tot hem wendende, drukte de heer Tegelberg hem
de hand met de woorden: »Van Spall, ik dank U voor
alles wat Gjj voor de fabriek geweest zijt. Gjj zijt de
voortstuwende kracht geweest en op dezen herinnerings-
dag is 't mij een aangename taak, U te doen blijken,
hoezeer wij Uw werk op prjjs stellen." Een gordijn
werd weggeschoven en daar stond het geschenk van
Commissarissen een fraai bronzen beeld van A. Gaudet
«Forgeron."
Daarna zich weder wendende tot het personeel, waarvan
de bazen stonden bijeengeschaard ging de heer Tegelberg
voort: «Maar ook jullie allemaal, oud en jong, in hooge
en lage betrekking, breng ik mijn dank voor hetgeen je
hebt gedaan om de fabriek tot bloei te brengen. In dagen
van spanning zijn jullie trouw gebleven aan je werk en
je plicht; ook uit naam van mijn mede-commissaris, meneer
van Linden van den Heuvelbreng ik je daarvoor hulde."
In het bjjzonder richtte spr. zich vervolgens tot den
heer M o 1 ij n den boekhouder der fabriek, «die op onbe
taalbare wijze voor de dubbeltjes zorgt" en wien een
enveloppe werd overhandigd met het verzoek den inhoud
naar eigen wensch te besteden. Eu voorts tot «den
ouden de Rover," den werkman wiens 25jarig jubileum
samenviel met dat van de fabriek, en die in de voorbij
gegane kwart-eeuw een voorbeeld was geweest van
nauwgezette plichtsbetrachtinghem werd als souvenir
een horloge met inscriptie aangeboden met den wensch,
dat hg 't nog lang zou mogen dragen.
Ook het personeel werd niet vergeten. Voor allen
waren postspaarbankboekjes in orde gebrachtwaarop
bedragen waren ingeschreven naar gelang van den tijd
doorgebracht in de fabriek (voor elk dienstjaar, ook al
waren deze onderbroken, een bedrag van f2, Bovendien
was bepaald, dat men niet alleen den vrjjendag van heden zou
uitbetaald krijgenmaar elk werkman zon ontvangen
een dag extra-loon, opdat men in den huiselijken kring
iets zou hebben om het jubileum van de fabriek mee te
vieren.
Met groote blijdschap werd door het personeel van deze
milde beschikking kennisgenomen en toen de heer Tegelberg
zijn toespraak eindigde ging er een luid applaHS op.
Nu werd het woord genomen door den heer Th. van
Spall, den directeur. Mannen zoo sprak hij ongeveer
wanneer ik hier na 25 jaren rondzie, dan rust mijn blik
op verscheidenen, die bijna al deze jaren met mjj meege
werkt hebben. Zij weten ook wat 't zeggen wileen
fabriek als deze te beginnen met enkele vuren. Vat
werd ons in den beginne toegevoegd
Men zeiwe hebben nog geen werk van je gezien,
hoe kunnen wij dus weten, wat ge leveren kunt Moei-
ljjke tijden hebben we moeten doorworstelen. Als ik me
dat alles weer voor den geest haal, dan moet ik altijd
weer denken aan een ketting-strop. Heel veel kan daarmee
gedragen worden, mits elk schalmpje op zichzelf sterk
en goed van bewerking zij. Deugt er een schalm niet,
dan moet deze verwijderd, opdat aan het totaal der
draagkracht geen schade worde gedaan. Welnu, wij allen
zijn gelijk aan deze schalmen. Eu van u weet ik, dat de
qualiteit goed is ik heb 't persoonlijk ondervonden.
Nog verleden jaar, toen ongesteldheid mij belette op de
fabriek te komen, en allen met even grooten ijver hun
werk bleven vervuilen, ook op hun post waren als er
's nachts arbeid moest verricht worden.
Spr. hoopte, dat deze zelfde goede verhouding nog lang
zon voortduren, tot heil van de fabriek, tot het welzijn
der huisgezinnen.
Ten slotte noodigde de heer Van Spall allen met hunne
vrouwen, meisjes of vriendinnen uit om den avond te
komen doorbrengen in het lokaal «de Harmonie". Luide
toejuichingen
Alsnu trad naar voren de heer L. M o 1 ij n, de boek
houder, die 't een groot voorrecht noemde, dat hij het
Bestuur op dezen dag geluk mocht wenschen, Jammer
was 't, dat de heer Van den Heuvel door een lichte
ongesteldheid was verhinderd tegenwoordig te zjjn hem
werd een spoedig herstel toegeweDscht. Daarna bracht
spr. uit aller naam dank voor de aangeboden geschenken.
Ook de werklieden hadden op dezen dag hun patroon
een souvenir willen aanbieden. Het daartoe geopperd
denkbeeld vond bij allen aanstonds weerklank. Slechts
2 van de 196 werklieden weigerden eraan mee te doen.
Voor spreker was dat een bewjjs, hoe uitmuntend de
geest was aan de fabriek en te merkwaardiger was die
homogeniteit, waar alom zooveel verdeeldheid heerschte
Een tweede gordjjn werd nu weggetrokkenop een
marmeren zuil stond een kostbare bronzen groep van
A, Gandez,,La fortune récompense le travail". Aan
den voet d rarvan was een plaatje aangebracht waarop deze
woorden
Den Heee Th. van Spall,
Directeur der alkmaarsche IJzer- en Metaal-gieterij,
Aangebjden door het Personeel.
1879-1904.
Daarnaast stond een foto van de werklieden met hunne
namen aan den achterkant.
Zijn toespraak voortzettende verzocht de heer M o 1 jj n
den heer van Spall, dit huldeblyk wel te willen aanvaar
den. En hij voegde daaraan toe den wensch, dat de
fabriek haar directeur nog lang behouden mocht. Doch
spreker had nog een tweeden wensch. Kwam 't eenmaal
zoover, dat de heer van Spall gedwongen werd rust te
nemen, dan hoopte hjj, dat deze aan zijn zoon met
evenveel vertrouwen de fabriek zou mogen overdragen
als de oude heer van Spall dat had gedaan aan den
tegenwoordigen directeur. Donderend applaus).
Er trilde aandoening in de stem des heeren VanSpal 1,
toen hjj zijn dank kwam betuigen voor al het goede, dat'
hem op dezen dag was wedervaren. Allen bracht hij zijn
groote erkentelijkheid, vooreerst aan den heer Tegelberg,
den man tegen wien hij reeds in zijn jeugd zoo hoog had
opgezien, en voorts aan zijn trouwe arbeiders. En luide,
zeer luide vond instemming zijn voorstel om voor de fa
briek een driewerf herhaald hoera aan te heffen.
Toen mochten de werklieden de hun toegedachte ge-
geschenken in ontvangst komen nemen.
Dan directeur werden ook nog van verschillende andere
kanten bewijzen van sympathie op dezen dag geschonken
in den vorm van fraaie cadeaux. Wij zullen die niet alle
opsommen, doch maken een uitzondering voor een buiten
gewoon mooi bloemstuk, aangeboden door de firma P e c k
C o. te Amsterdam.
Het geheel was een mooie feestviering, pleitende voor
gevoelens van eerbied en vriendschap van beide kanten.
Geen overdrijving kwam schaden aan den algemeenen
indruk wat men elkaar te zeggen had droeg het karakter
van eerlijk te zijn gemeend.
Dank zij den heer C. van der Aa, hofphotograaf,
alhier is het aardige tafereel voor de toekomst bewaard.
Ons dunkt, naar die photo zal de heer Van Spall nog
dikwijls met genoegen kijken.
)|l
Het avondfeest in de «Harmonie" viel algemeen zeer
in den smaak. De heer van Spall hud voor dezen avond
het gezelschap van Stoel Spree uit Amsterdam geënga
geerd, dat het boeiende drama van d' Ennery «Voor
Vrouw en Kind" opvoerde, waarbij allen volop genoten.
Woorderbank.
In de heden gehouden algemeene vergadering dezer
instelling werden jaarverslag en balans en winst- en
verliesrekening per 31 December 1903 goedgekeurd en
werd besloten het dividend over het afgeloopen jaar op
4 °/o te bepalen, de gewone reserve-rekening met f 1470,99
te doteeren, waardoor deze op f 30261,65 wordt ge
bracht, op extra-reserve een bedrag van f 13000,en
het saldo ad f238.89 op nieuwe rekening over te boeken.
derland werkend handels- en informatie-bureau en met
het doen van voorstellen dienaangaande aan het Bonds-
beBtuur. In deze commissie heeft o. a. zitting onze stad
genoot, de heer Pels.
Predikbeurten.
De Predikbeurten hier ter stede zullen Zondag, 3 Juli
als volgt worden vervuldGroote Kerk, 10 uur Ds.
van Leeuwen; 2 uur (Doopsbediening) Ds. Vinke.
Kapel, 10 uur Ds. Guldenarm 6 uur Ds. Guldenarm
Woensdagavond 6 uur (Voorbereiding voor het H. Avond
maal) Ds. Vinke. Ev. Luth. Kerk, Ds. Ternooy Apèl.
Doopsgezinde Kerk, 10 uur Ds, Glasz. Rem. Geref.
Kerk, 10J uur Ds. de Regt. Geref. Kerk 10 uur
Godsdienstoefening, 6 uur Ds. Wechgelaer.
Cadettenschool.
Het overgangsexamen voor de cadetten van het le
studiejaar tot het 2e, is gisteren aangevangen.
Het toelatingsexamen tot de Koninklgke Militaire
Academie vangt den 6en aan.
Medio Juli begint het toelatings-examen voor de aspi
rant-cadetten. Er hebben zich meer candidaten aangemeld
dan vorige jaren.
De le-luitenant-adjudant J. G. Lutz van het 7e reg.
inf. wordt werkzaam gesteld bg de Cadettenschool en
overgeplaatst bij den s'af der infanterie.
De Inbraak te Callantsoog.
Men herinnert zich stellig nog de inbraak te Cal-
lantsoog waarvan de dader werd aangebonden dank
zij het flinke optreden van onzen stadgenootden heer
D. J. Levert. Dinsdagmorgen 10 uur zal deze zaak voor
de arr.-rechtbank alhier behandeld worden.
In het huis van bewaring alhier heeft zich, naar wij
vernemen een man door ophanging van het leven be
roofd. Hij zat preventief gevangen en was 53 jaren oud.
Meermalen was hij reeds in hechtenis geweest. Een
kwartier voordat het feit werd gepleegd had de man
nog bezoek gehad.
In het laatst verschenen nnmmer van «Hat Volksweek
blad" is opgenomen een aardig schetsje van de kaasmarkt
te Alkmaar met eenige goed geslaagde plaatjes.
Had - en Zweminrichting.
In de week van 25 Juni tot en met 1 Joli zijn in de
Bad- en Zweminrichting alhier genomen 416 baden: door
heeren 320, door dames 15, door weezen 3 en door on-
vermogenden 78. Hoogste temperatuur van het water
67° Fahr., laagste 62° Fahr. Drukste dag den 29 Juni
met 126 baden.
Onderwijzers.
Donderdag 17 Juli a.s. zal in het gebouw «de Unie" da
jaarljjksche vergadering worden gehouden van onderwgzers
in het arrondissement Alkmaar.
De volgende punten zullen worden ingeleid
a, «De school en het onderwjjs in de gezondsheidsleer",
door Dr. A. Tuyl, arts te Alkmaar,
b. «Iets over bef onderwjja in dekennis der Natuur",
door den heer J. Porte te Lutjewinkel.
H nzieknltvoerlngen.
Zondag, 3 Juli, des nam. ten 2% uur, zal door het
Stedeijjk Muziekkorps, onder leiding van den heer J. M.
Otto, in oen Stadshout, de navolgende uitvoering gegeven
worden
1. «Castaldo", Militaire Marsch v. R. Novacek.
2. Jubel-Ouverture für Harmonie-
MusikChr. Bach.
3a. «Flirtation", Intermezzo P. A. Steek.
b. «Dans les Bois", solo pour petite
flütev. Chn. Muldermans
4. Fantaisie sur des motifi de l'opéra
«les Dragons de Villars" v. Maillart.
5. Ouverture de l'opéra «La Bohémienne"
v. G, Balfe.
6. Mosaïque sur des motifs de l'opéra
«la Mascotte"Audrau.
7. «New Life", Concert-Walzer K. Komzak.
8. «Eine Concertreise", Potpourri A. Rechling.
Dinsdagavond ten ïJ/2 uur wordt door het Stede
ljjk Muziekcorps ook een uitvoering gegeven in den Hout.
Voor dit concert is het volgende programma vastgesteld
1. «Alseheid van 't Vierde" Militaire Marsch v. G. Mann.
2. «Ouverture für Harmonie-Musik'' v. Mendelssohn
[Bartholdy.
3. a. «Adagio de la sonate pathétique" L. v. Beethoven.
b «Polish Dance"«X. Scharwenka.
4. Fantaisie auf Motive aus der Oper
«Das Leben lür den Czar" M. I. Glinka.
5. «Festival-Ouverture"Lentuer.
6. «Un jour d'été en Norwè,je", grande
fantaisie pastoraleWilmers.
a. Allegro pastorale, b. Orage, c.
Chants des oiseaux, d. Choral, e.
f. Tarantelle, g. Pumpa di Festa.
7. «Trüime auf dem Ocean", Concert-
WalzerJos. Gungl.
8. «Irrlichter", HumoristischesPotpourri» Ad. Schreiner.
Wjj vernemen, dat in het vervolg eiken eersten Zondag,
van de maand een matinée in den Hout wordt gegeven
ten 2»/2 ure, in plaats van een avondconcert.
Hoofden van scholen voor de klas.
Het artikel „H.f v. S. voor de klas?' zal een won
derlijken indruk op vele lezers hebben gemaakt. Bij hen
zal de vraag zijn gerezen„Waarom was de schrijver
niet op de vergadering van 1.1. Zaterdag tegenwoordig,
om daar zjjn licht te laten schijnen Na toch doet hij',
achterna, tal van vragen, brengt hij tal van bedenkingen
te berde, waarop het antwoord reeds is gegeven. Hij
zal het ons ten goede houden, dat deze vragen en be
denkingen niet voor de tweede maal worden beantwoord.
Eveneens laten wij in vr6de rusten de vele waarheden
als koeien, o. a. deze, dat een goede aaneensluiting van
het onderwijs in de verschillende v«kken noodig is, dat er
contröie moet zjjn, dat een Hoofd van de vorderingen
der klasse op de hoogte moet blijven enz. Dit alles kan
geschieden door het Hoofd eener 6- of 7- klassige school,
die zelf eene klasse heeft. De schrijver informeere maar
by de heeren Tjalsma en IJpma, terwijl ook de districts
schoolopziener zeker bereid zal worden gevonden hem
aan te toonen, hoe het doel bereikt kan worden, deze
kan zeker tal van scholen wel noemen, waar het doel
bereikt is, in stad en platteland.
En zoo komen wij tot het merkwaardige slot van het
artikel en hierop moeten wij de aandacht vestigen. Het
luidt aldus«Is men op een dorp met andere toestanden
tevreden voor eene stad als Alkmaar mogen dorpstoe
standen toch geen geldende maatstaf zjjn bij de vast
stelling van maatregelen in het belang van het onderwijs."
Deze uitspraak is zoo bijster merkwaardigomdat in
het geheele artikel (het lijdt toch aan vaagheid en wijd-
loopigheid, en deze «voordoener" der onderwgzers zal op
het terrein van stijl zeker weinig goeds uitwerken bij
zijne inferieuren) geen zweem van bewijs is te vinden
dat de dorpstoestanden sleehter zjjn dan die der stad'
Alkmaar. En als nu eens kon worden aangetoond dat
het gewoon lager onderwijs te platten lande waar het
hoofd eentwee of drie klassen voor zijne rekening
heeftgelijk of hooger staat dan het gewoon lager
onderwjjs io de stad Alkmaar, tot welke conclusie komt
dan de schrijver?
Mogen wjj van hem het antwoord vernemen
O.
Voor het toelatingsexamen tot de H. B, S. alhier
hebben zich 75 candidaten opgegeven.
In de te Utrecht gehouden algemeene vergadering van
den Nederlandscheu Bond van Vereenigin. en van den
Handelarjjvenden Middonstand is eene commissie benoemd,
die belast is met het voorbereiden van een over geheel Ne-
De inzender van het eerste artikel schrijft ons naar
aanleiding van het bovenstaande
Het is den inzender van het bewuste stuk aangenaam
een kort wederwoord te geven. Op de vergadering is hij
om gezondheidsredenen niet gekomenvan opwindende,
mondelinge debatten houdt hg zich lietst ver, en boven
dien kan naar zijn meening een zaak bet best bekeken
worden, wanneer men ze op schrift brengt. Daatom heeft
de inzender de waarheden als koeien op schrift gebracht.
