STADSNIEUWS,
Gemengd Nieuws.
Kaiser-Brunnen
Tafelwater.
Kooltuin
Alkmaar.
ook in de laatste dagen, bjj het openbaar debat, werd
meer en meer duidelijk, dat verzoening onmogelijk was.
Dat het op een zuivere partijstemming is uitgeloopeu
zoo schrijft het Handelsblad zal nu wel weer, door
de weinig scrupuleuse organen van rechts, worden uit
gespeeld tegen de liberalen. Dat zal dan echter een
waardige broeder zijn van de pas gedebiteerde verkie
zingsleugens. Niet bij de liberalen schuilt in deze partij
zucht en kliekgeest. Neen, uit de scherpe constellatie
van links tegen rechts valt veeleer deze conclude te
trekken, dat van de clericale leden niemand genoeg onbe
vangenheid van oordeel heeft gehad om de quaestie los
te maken van partijoverwegingen, dat niemand van die
heeren den moed of de kracht heeft gehad om zich op
te werken tot de hoogte van zelfstandigheid van ds. Do
Visser.
Niet linksmaar rechts heeft men de partijpolitiek
gevoerd waarvan het resultaat ligt in de partijstemming
van heden.
Wij buiten elk partijverband zoo laat De Telegraaf
zich uit, gelooven, dat een juiste beslissing is genomen, alléén
omdat het aanmoedigen van afzonderlijke geloofsuniversi-
teiten op den duur de geloofsverdeeldheid, het geloofs
fanatisme zal moeten voeden en bevorderen. Dit zooveel
doenlijk te voorkomen is, zoo gevoelen wij, een staats-
plicht, zeker wèl zoo ernstig en dringend als het vrij
maken van het hooger onderwijs. Het staatsbelang eischt
in veel opzichten het temperen van vrijheidslnstzoo
ook hier. Wjj aanvaarden vele grieven tegen den gang
van het onderwijs aan de openbare universiteit of liever,
hare afzjjdigheid ten opzichte der geloovige wetenschap,
is een feit en wat nu geschied is, mag een door de
liberalen zeiven uitgelokte reactie heeten. De eenzijdig
heid en zij was de allesbeheerschende grief ware
echter door de bijzondere leerstoelen en buitengewone
hoogleeraarszetels op gelukkige wijze te ceutraliseeren
geweest. De staafsplichtbevordering van den godsdienst
vrede, met betrachting van onderwijsvrijheid, ware zoo
waarlijk betracht. Minister Kuyper heeft echter kwaad
met kwaad willen vergelden. De heer van Leeuwen zei
het heden nog eens nadrukkelijk in plaats dat eenzijdig
heid en dus partijhaat zou worden getemperd,
had dit ontwerp integendeel de bestaande eenzijdigheid
der openbare universiteit verscherpt en nieuwe eenzijdig
heid dus feller partijhaat geschapen. Dat kan
onder welke schoone leus ook geen landsbelang zijn
Ken brief van een „mevrouw".
Als een kleine bjjdrage tot do wijze, waarop sommige
ouders meenen de mede-opvoeders en -opvoedsters van
hun kinderen te mogen behandelen, deelt Het Schoolblad
het volgende briefje mede, dat het hoofd van een open
bare meisjesschool voor M. U. L. O. ontving
Mejuffrouw
Hiermede meld ik UEd., dat ik niet meer toe staat,
dat u de meisjes zaterdag huiswerk mee geeft, het komt
altijd op de zondag nit dat het gemaakt moet worden,
en dat wil ik niet langer dulden, als hot zondag is en
dan altijd met die schrijf rommel te moeten zitten, op
zondag doet u zelf ook niets.
Met de meeste hoogachting verblijve
Mevr
Het Duitsche eskader.
Donderdag is te Nieuwediep het Duitscbe Oorlogs
eskader, bestaande uit negen kruisers en elf groote torpe
dobooten tusschen haifnegen en tien uur aangekomen.
De kruisers zijn ter reede geankerd de torpedobooten
zijn in de haven gekomen.
De pantserschepen Evertsen en De Ruyter waren ter
begroeting op de reede aanwezig. Het binnenkomen werd
begunstigd door prachtig weder en leverde een eenig
schouwspel opwaarvan op den Zeedijk duizenden ge
tuigen waren. Bij de aankomst werden saluutschoten
gewisseld met de vesting en het wachtschip.
De Duitsche Admiraal maakte daarna zijne opwachting
bij den Schout-bij-nacht Wentholt. Vervolgons begaf de
waarnemende Duitsche vice-Consul, mr. L. O. E. Haex
(van Maastricht), zich aan boord van bet Admiraalschip,
met eerbewijzen begroet. De Schout-bij-nacht Wentholt
bracht een bezoek aan boord van het vlaggeschip Hilde-
brand, waarna de Duitsche vice-Admiraal Fritze met de
commandanten der vloot een contrabezouk bracht aan
den Schout-bjj-Nacht.
In de receptiezaal van het directiegebouw werden de
Duitsche en Nederlandsche officieren aan elkander voor
gesteld. De stafmuziek der Marine voerde Duitsche volks
liederen uit.
Vrijdag en Zaterdag hebben er, naar aanleiding van
dit bezoek, verschillende feestelijkheden plaats gehad.
Zendlngsfeest
Op het den 28 Juli a.s. te Wester-Blokker te houden
Christelijk Zendingsfeest zal het woord gevoerd worden
door de volgende sprekers B. Alkema, zendeling op West-
Java; dr. E. Barger, predikant te Amsterdam; K. van
Bartpredikant te SchermerhornH. W. Oreutzberg,
predikant te Wijk aan ZeeH. van Dijk, evangelist te
Zaandamdr. P. A. Klap, predikant te Amsterdam
G. Maasvelt, predikant te Amsterdam A. van Os, zende'
ling onder Israël; J. Visser Kz., predikant te Enkhuizen'
Ken droevig ongeval.
Vrijdag in den namiddag had te Limmen op den Rijks
straatweg een ernstig ongeluk plaats. De tuinier C. v.
d. Velden, uit Heiloo rijdende in een driewieligen wagen,
wierp, nadat het ketje, door hem zeer waarschijnlijk wat
aangespoord, sneller^was gaan loopen, de teugels op het
beest en wilde van achter den wagen afklimmen. Hjj
viel daarbjj met zijn hoofd op de straat met het nood
lottig gevolg, dat hij zonder weer tot bewustzijn te zijn
geweest, in den afgeloopen nacht, ten huize van den heer
H., bij wien bjj inmiddels was binnengedragen, overleed.
INGEZONDEN IEDEDEEL1NGEN
Vertegenwoordiger
In de Donderdag gehouden vergadering der Provinciale
Staten van Noord-Holland is besloten uit de provinciale
fondsen voor ieder der jaren 1905, 1906 en 1907 een
bjjdrage van f 1500 toe te kennen ten behoeve der Alk-
maarsche Huishoud- en Industrieschool, onder voorwaarde
dat ten haren behoeve over elk dier jaren eene Rijksbij
drage van ten minste f 4500 en eene gemeentelijke bjjdrage
van ten minste f 2500 worde verleend.
In de 31e Algemeens Vergadering van den Volksbond,
Vereeniging tegen Drankmisbruik, te Nijmegen gehouden,
is onder meer behandeld een voorstel van de afdeeling
Alkmaar om meer dan tot heden dadelijk practische pro
paganda te voeren, en daarvoor eene commissie te benoemen.
Naar aanleiding hiervan besprak de afgevaardigde uit
Mfddelburg de ongebondenheid tjjdens de lotingsdagen,
en noemde de sluiting van de herbergen op die dagen een
slechten maatregel. Hij wilde vooral drankbestrijding in
gezinnen.
De meening van het hoofdbestuur is, dat in de laatste
jaren de strijd van den Volksbond reeds direct tegen het
drankmisbruik ging. Het is echter volkomen bereid te
overwegen, welke middelen nog kunnen aangewend wor
den, doch de commissie achtte het onnoodig.
De afgevaardigde van de afdeeling Alkmaar was door
die discussie bevredigd en trok het voorstel in.
In het jongste nummer van »De Prins der Geïllustreerde
Bladen" is opgenomen een photo, betrekking hebbende
op het onlangs gevierde leest van de Alkmaarsche IJzer
en Metaalgieterjj.
Hoofdelijke omslag en straatbelasting.
In eene Bijlage tot het verslag der handelingen van
den Gemeenteraad is opgenomen een aan B. en W. door
den gemeente ontvanger uitgebracht verslag omtrent zjjne
bemoeiingen in zake het invorderen van den hoofdelijken
omslag en van de straatbelasting in 1903.
Er blijkt hieruit, dat ten aanzien van den hoofdelijken
omslag de dienst 1903 het volgende resultaat heeft op
geleverd
Het primitief kohier is vastgesteld tot een
bedrag van
le suppl. kohier is vastgesteld tot een
bedrag van
2e suppl. kohier is vastgesteld tot een
bedrag van
f 61125,35=
2230.20=
380,46=
Totaal f 63736,02=
Hiervan is ontvangen
Wegens vertrek of overlijden en wegens
verlaging van aanslagen door den gemeente
raad en Ged. Staten is afschrjjving verleend
tot een bedrag van
Verklaringen van onvermogen zijn afge
geven tot een bedrag van
Het bedrag der restanten bedraagt
f 60645,20
2827,22
130,79=
132,81
Totaal f 63736,02=
Diensvolgens wordt voorgesteld oninbaar te verklaren
een bedrag van ƒ130,795.
De straatbelasting, dienst 1903, heeft het volgende
resultaat opgeleverd
Het primitief kohier is vastgesteld tot
een bedrag vanf 9258,15
Het suppletoir kohier is vastgesteld tot
een bedrag van126.44
Totaal f 9384.59
Hiervan is ontvangenf 9341,27=
Verklaringen van onvermogen zijn afgegeven
en ontheffing is verleend tot een bedrag van 9.97=
Het bedrag der restanten bedraagt. 33.34
Totaal f 9384.59
Diensvolgens wordt voorgesteld oninbaar te verklaren
een bedrag van 9,97=.
Keisbelasting.
(Ingezonden.)
Evenals vorige jaren, richten wij ook nu weder tot
allen die, hetzij voor genoegen, hetzij tot herstel van
gezondheid, van huis gaan, het vriendeljjk verzoek, een
gulden of meer vau de reispenningen te willen afstaan
ten behoeve van minvermogende herstellenden, voor wie
een verblijf buiten zoo noodig, maar helaas zoo onbereik
baar is.
»Reisbelasting'' heeft in den zomer van 1903, 349
personen gedurende eenige weken van bmten zijn doen
genieten.
Het Sub-Comité voor Alkmaar,
C. MOLTZER—Bojeke.
M. BOSMAN—Wjsalewijn.
J. M. COHEN STUART.
Kolven.
De kolfvereeniging »Noord Holland" zal den gewonen
jaarljjkschen wedstrjjd dit jaar honden hier ter stede bjj
den heer v. d. Sleesen, op 16 en 17 Augustus. De prjjzen
zullen bestaan in medailles en kunstvoorwerpen.
Winkels te Alkmaar.
Eenterugblik.
Wie thans in ODze stad het oog laat gaan over d
talrijke goed voorziene winkels, waarvan, de spiegelruiten9
zoo geschikt zjjn voor tentoonstelling der koopwaren en
om een blik te werpen in de 's avonds helder verlichte
localen, magazijnen vaak, kan zich moeiljjk eene voor
stelling maken hoe zij 65 70 jaren geleden waren.
Aan smaakvolle inrichting werd niet gedacht, aan de
betimmering weinig zorg besteed. Wel moest er in eiken
winkel nabjj het straatraam een honten portiekje zjjn,
waarin een lei of een spiegeltje hing en op een plankje
of krukje het aanteekenboek lag, maar overigens zag
men niets dan planken en nog eeas planken, om de
koopwaar plaats te geven.
Van buiten af was er weinig gezicht op het inwendige
door de kleine, soms groene glasruiten, onder de hangende
luifels, aangebracht op s/3 der hoogte van het pui tegen
de deur- en raamstijlen. Wel was het maken van die,
smalle straten als het Venisse donker makende, lnifels
sedert lange jaren varboden, maar de eigenaars, het
gerief er van kennende, zorgden door goed onderhoud
voor hare bestendiging. Boven de luifels was de raatn-
verdeeling doorgaans grooter dan daar beneden, door met
profilen of beeldhouwwerk versierde stijltjes, die de
vooruitspringende pnibalk droegen.
Beneden de luifels waren hangende en staande luiken,
waarvan des daags de eersten rustten op een aan de lui
fel bevestigde beweegbare haak, eu de laatsten vlak ge
legd werden op een juk, dus gelegenheid gevende tot
het uitstallen der warenwant deze werden steeds naar
buiten gedragen, om te gemoet te komen aan het weinige
inzicht naar binnen. Bjj de winkeliers in ellewaren zag
men rollen en stukken baai, linnen en katoen, bjj de
grutters en kruideniers tobbetjes met erwten, booneu,
koffie en rijst, matten met vijgen, laadjes met suiker, rozij
nen, krenten, vermicelli, stjjfsel en blauwsel, terwijl zak
ken met granen, meel en zout hunne plaats onder het
slag vondende goud- en zilverkashouders brachten
hunne „lantarens" vol kostbaarheden op het slag*), de
bakkers ladingen versche koek en biood, blikslagers,
borstelmakers en schoenmakers hunne artikelen enz. enz.
De tabaksverkoopers, wier huizen reeds prjjkten met
hangende of op stangen geplaatste geribde rollen ge
lijk die der krnideniers met kleine houten nabootsingen
van koffiebalen konden volstaan met het beeldje van
een moor, voorzien van een aarden pijpje, waaruit de
krultabak hing, geplaatst tusscüen 2 mandjes met pjjpen,
de drankverkoopers met een enkel vaatje, terwijl de boek
drukker Coster het deed met eene nabootsing in hout
van boeken en papiei**).
Als nog niet verouderd reclame-middel dienden verder
de uithangborden (opvolgers der gevelsteenen), die vaak
beter bekend waren dan de namen van hen wier buizen
zij kenmerktenapothekenherbergen en koffiehuizen
kende men vooral aan de emblemen of namen welke zij voer
den, en men kocht zijn brood in de Spaarpot, de W itte Voel,
de Olifant zjjn vleesch in de Lammerenberg, het Lam-
merenveld, zjjn grutterswaien in de Blinde Ezel, de Witte
Molende Vergulde Spiegelzijn kruidenierswaren in het
Wapen van Heiloo, het Wapen van Egmond, de Appelton,
de Theeboom, de Rijdende Post, het Klaverblad, de Huisman,
het Wapen van Londen, het Leeuutje, de Groene Klok, de
Zoutkeet, de Lantaarn, de Snelle Vos, de Zevenster (zeer
in vervalop bet Verdronkenoord, waarin au. 1795
Toontje Poland geboren werd) x), zijn tabak in de Rot
gans, de Moor, de gekromde Heerderin, de Twee Mori
anen, de Rookende Huisman, de Snuifmolen, zjjn wijn en
gedestilleerd in het Zwarte Varken of, waar men ook
tabak verkocht, in de Otter en het Melkmeisje, zijn koek
in de Zoete Inval, de Hazewind, de Bijenkorf, zjjn mosterd
en schuursel in de Schelvisch, zjjn aardewerk in de Schop
jes zijn modewaren m de Witte Roos, zjjn weefgoe
deren in het Klompje Gouds, de Sleutel, de Roode Haan,
zijn garen en band in de Wildeman, het Paardje, zijn
schoeisel in de Gekroonde Laars, St. Crispijn, zjjn ijzer
waren in de Spijkerton, zjjn touw in de Zwarte Kabe en
schippers vooral kochten hunne mondbehoeften in de Le
vensmiddelen op het Zeglis.
De uitstalling van tot levensmiddelen dienende waren
op de stoepen en slagen, waar zjj blootgesteld waren aan
het stof der straten en de besmetting door gevleugelde
insecten, baarde niemand ergernis, aangezien de microben
en bacillen toen nog in volstrekte onbekendheid tierden.
Zoo ook werd de melk langs de hnizen gevent in open,
aan een jak gedragen, emmers.
Aan avondverliehting der winkels werd niet veel gedaan
hier en daar brandde een enkele ballonlamp, in meerdere
een kaars op een kandelaar of bjj de slagers op een ver
plaatsbaren ijzeren standerd, Boms een tuitlampje, alles
meer om den weg door den winkel te vinden dan om er
nering bij te drjjven. Van menig winkelhuis werden dan
ook, als de avond viel, de luiken reeds gesloten.
Bij de kruideniers hing van den zolder af een groote
houten, soms met ornement besneden of met goud gesmukte
en daaraan pronkten de verschillende weegschalen
ook was eraan bevestigd een jjzeren winder met bindtouw.
Nn was het een jongenspret om 's avonds een meestal
onbevolkten winkel in te gaan, het neörhangend touwtje
te grjjpen en daarmede de straat op te hollen, zoover als
de voorraad op den met ratelend geluid afloopenden winder
strekte. Want kattekwaaü deed men voorheen zoowel
als nu, maar toch was toen de jeugd gezeggeljjker en
had zjj behoorlijk respect voor den stok der 4 dienders",
voor dien van Jan van de Pol alleen reeds zooveel als
voor die der 3 anderen.
Vóór de winkel- en ook vóór verscheidene toehuizen
bevonden zich op de beide einden der stoep houten,
Bg dtn heer J. T^ Koorn wiens huis met meer
modernen gevel geen luifel bezat, werden dageljjks door
het opgeschoven raam 3 lantarens geplaatst in een op
de stoep staande kooi met jjzeren spijlen.
Tot 1863toen zij met de luifel en den nog
kloeken 18a-eenwschen gevel verdween later vond zij
plaats in het Stedelijk Museum.
Het Rad van Avontuur had geen uithangbord
maar genoeg aan zijn gevelsteen.
X) Men sprak met van rtin van den Os op den Ezel",
maar gemakkelijker en dnidelgker van ,,bij Schaap in
het Schapensteegj-."
