De kermis.
ritten alleen moest doen. De bestnnrder maakte verre
van een kranig figuur. Hg zelf droeg een vnnrroode
jas, daarbij had z'n paard zeker zijn ongeluksdag, want
't ging alles behalve florissant en de wagen, waarin hij
gezeten was, maakte ook geen mooien indruk. In zijn
ritten met De Vogel, was hij dan ook steeds de verlie
zende partjj en moest hjj allerlei spotternijen over zijn
snelheid en zjjn kleeding verduren.
De ritten tusschen Evabestuurder Snoeck en Cato,
bestuurder Zuurbier, beiden eigenaars, hielden nog al
wat op. Maar we verveelden ons niet, want behalve
de muziek in de tent, genoot men hier de vaak tegen-
elkaar in gespeelde melodieën van verschillende orgels.
Cato was ten slotte de winner, doch ze moest 't afleggen
tegen Goudhaantje. Goudhaantje was anders ook niet op
z'n best vandaag, herhaaldelijk was ze er uit, sprong
vaak op zij en was bepaald koppig. Mooi waren de
laatste ritten tusschen WühelminaFolmina en Goudhaan
tje, waarvan 't eindresultaat was, dat Wühelmina den
eersten prijs behaalde, Folmina den tweeden en Goud
haantje den derden, welke prijzen respectievelijk bedroegen
f 100, f 50 en f 25 in kontanten.
Om ruim vijf uur was de draverij geëindigd, en be
gaven velen zich naar 't Café »De Nachtegaal", waar
de prjjzen zonden worden uitgereikt.
De heeren van de commissie stapten in hunne rjj tuigen
en, voorafgegaan door 't muziekkorps, ging 't naar ge
noemd café.
In de kolfbaan van 't café »De Nachtegaal'' aange
komen, speelde de muziek hier nog eenige nummers en
werd de komst van de winnaars met ongeduld afgewacht.
Wel was de heer Beerepcot, de eigenaar van Wllhelmina
aanwezig maar de andere heeren bleven absent. Nadat
lang tevergeefs door verschillende heeren gezocht was,
kwam eindeljjk een tweede van de winnaars, de heer Met,
de eigenaar van Folmina. Reeds was door den voorzitter,
den heer D. J. Govers, verzocht om eenig geduld uit te oefe
non, doch daar de derde winner, de eigenaar van Goudhaantje
de heer Matze, zich liet wachten, weg bleef en waarschijnlijk
wel reeds vertrokken zou zijn, nam do voorzitter't woord
in een hartelijke toespraak de gebeurtenissen van den
dag herdenkende. In de eerBte plaats herinnerde de voor
zitter aan den gedenkwaardigen feestdag, dien ons volk
dezen dag vierde en gaf verder namens de Oommissie
zijn genoegen te kennen, over de groote deelname en 't
drukke bezoek aan de harddravergen. Verder zei hjj, dat
met deze draverij bedoeld was nog eens de oude toe
standen terug te roepen, nog eens aan de harddraverijen
van oude dagen te herinneren en tevens om te doen
uitkomen, dat ook een draverij van boerenpaarden wel
aantrekkelijk kan zijn. Hij bracht tevens een woord van
dank aan B. en W. voor 't bereidwillig afstaan der hard
draverslaan aan de heeren van 't bestuur der harddra
verij vereening, die haar materieel had afgestaan, de mu
ziek, de politie, die allen hun best hadden gedaan het
feest goed te doen slagen. Ook vergat hij niet te her
inneren aan een bjjdrege in de financiën, afgestaan door
sommige heeren café- en hotelhouders en door den heer
J. F. Moens.
Hierna ging hij over tot 't overhandigen der prijzen.
Aardig vonden wij de opmerking van den heer Govers,
die den naam Wühelmina van het paard van den winner
in verband bracht met den naam van onze Koningin
Wil helmina en met den dag van heden. Spr. felici
teerde de heeren Beerepoot en Met nogmaals met hun
succes en na nog een enkel woord over den afwezigen
derden prjjswinner, besloot hij zijn toespraak met een
woord van dank aan de belangstellende aanwezigen.
En wederom begaven wij ons op het pad om hier en
daar op de kermis een kijkje te nemen. En wederom
komen wij daarvan aan onze lezers verslag geven
Het Haarlemsch Tooneel.
In den schouwburg bij de Groote Kerk werd Dinsdag
avond eene opvoering gegeven van Koning Oedipus, treur
spel van Sophocles, metrisch vertaald door Dr. H. van
Herwerden.
Evenals Antigone is dit stuk een der zeven, die er van
den grooten Griekschen treurspeldichter zijn overgebleven,
werken, waardoor hij het treurspel, dat in zijn oorsprong
godsdienstig was en bij zijn ontstaan niets anders dan
een plechtig koorgezang ter eere van een godheid of een
held, vergezeld van muziek en dans, heeft veredeld en
uitgebreid. Hg trok do grenzen van de rei enger te zamen
en gaf de handeling grooter ruimte, de karakters werden
door hem natuurlijker geschilderd dan door zijn voorgan
gers, de hartstochten sterker en grooter, zonder over
drijving, terwjjl hg vermijdt de gezwollenheid van uit
drukking, een der gebreken in de werken van die vóór
hem leefden.
Sophocles was een tijdgenoot van den beeldhouwer
Phidias en leelde in de vijfde eeuw vóór Christus.
Als bijna alle stof voor het oude Grieksche drama, is
die ook in Koning Oedipus ontleend aan de mythologie.
Oedipus is de zoon van Laïus, koning van Thebe en
Jocaste. Laïus, gewaarschuwd door een orakel, dat hij
gedood zou worden door eiken zoon, dien hij zou krijgen,
gaf den pasgeboren Oedipus aan een herder, die het kind
op den berg Oitheron zou dooden. Deze gaf het echter
uit medelijden aan een herder van den koning van Ko-
rinthe, die het zijn meester bracht. Zoo werd Oedipus
door dezen opgevoed.
Groot geworden en bespot om zijn geboorte, raadpleegde
hij het orakel, dat hem zeide nooit naar zijn land terng
te keeren, daar hij dan zijn vader dooden en zijn moeder
huwen zou.
Geen ander vaderland kennende dan Korinthe verliet
hij dat land, maar ontmoette op zijn weg den voor hem
onbekenden Laïus, dien hij na een korten twist met zijn
gevolg doodde. Te dezer tijd werd Thebe geteisterd door
een sphinx. Oreon, opvolger van Laïas, broeder van Jocaste,
had den troon en de hand van Jocaste beloofd aan don-
gene, die het land van deze sphinx zou bevrijden. Dit ge
lukte Oedipus, die alzoo koning werd en zijn moeder
huwde zonder haar ie kennen.
Liter worden echter door een orakel deze feiten aan
hem geopenbaard. Jocaste worgt zich en Oedipus, na zich de
oogen te hebben uitgestoken, verlaat Thebe.
Zoo luidt in 't kort de geschiedenis, in dit werk van
Sophocles, dat wel eens het meest volmaakte is genoemd,
gedramatiseerd. Zooals in al die werken uit vroegeren
tjjd wordt streng vastgehouden aan het voorschrifteen
heid van tjjd en eenheid van plaats. Men had toen niet
verschillende bedrjjven, die verschillende tjjdstippen voor
stellen en vandaar, dat er weinig handeling in het stuk
is, dat voor het grootste deel bestaat uit het verhaal in
samenspraak.
Die dialoog in versmaat heeft bovendien iets gedragens,
iets plechtigs dat op den toeschouwer slechts dan den
gewenschten indruk maakt, wanneer de voordracht ge
kenmerkt wordt door hoogen ernst, wanneer taal en voor
dracht geheel met elkaar overeenstemmen, wanneer zorg
vuldig vermeden wordt iedere overdrjjving.
Door het Haarlemsch Tooneel is aan deze eischen voor
een goede vertolking van het oude treurspel Dinsdag
avond geheel voldaan en zeer zeker heeft men de ver
wachting die bij het publiek terecht voor dezen avond
hoog gespannen was, voldaan.
De held van den avond was natuurlijk de heer Louis
Bouwmeester, (Koning Oedipus), wien men dankbaar
mag zijn, dat hij het Zlkmaarsche publiek in de gelegen
heid heeft gesteld hem deze rol te zien vervullen, waar
mee hij gedurende zijn tooneelloopbaan zich zoovele lauwe
ren verwierf.
Gaarne werd dan ook door allen ingestemd met de
hulde hem gebracht in den vorm van een schoonen lau
werkrans, die onder daverend applaus werd aangeboden.
De hulde aan den .meester" was echter tevens een
hulde aan het geheele gezelschap, en voornamelijk aan
die leden, die hem bjj deze voorstelling zoo waardig ter
zijde stonden. De heer Erfmann, als Theresias, de blinde
ziener, de heer Louis de Vries Kreon, mej. Anna Benkers
(Jocaste), ook hunne vertolking was geheel in overeen
stemming met den inhoud der rollen.
De reien na elke afdeeling werden schoon gezegd,
vooral door Mevrouw Erfmann.
Voor velen zal de avond van Dinsdag de mooiste geweest
zjjn van de geheele week. De zaal was flink bezet.
Woensdagavond was ook weer een zeer talrijk publiek
opgegaan naar de loge van het .Haarlemsch Tooneel".
Het militaire tooneelspel .Taptoe" van Franz Adam
Beierlein werd met groote belangstelling gevolgd.
Op de nog resteerende kermisdagen zullen door hot
Haarlemsch Tooneel ook nog eenige succes-stukken wor
den opgevoerd.
Bjj Stoel en Spree.
In de Amsterdamsche tooneelwereld neemt het gezel
schap van Stoel en Spree een zeer bijzondere plaats in.
Het bespeelt daar een volks schouwburg met niet al te
hooge entree-prijzen. Nu is 't bij sommige tooneel-recen-
senten gebruikelijk om, wanneer zij zijn gezeten in hun
gemakkelijken schryfstoel vóór hun schrijfbureau, lange
vertoogen op het papier te zetten over de noodzakelijkheid
om aan het volk niet den weldadigen, beschavenden in
vloed van muziek en tooneel te onthouden. Ziet-u, een
schrijver, die tegenwoordig niet een beetje democratisch
is, geeft zich zoo den schijn, dat hij niet met zijn tjjd
meegaat en dit zou kunnen leiden tot de vooronderstelling,
dat hij voor zijn vak niet deugt. Doch gelooft niet, dat
zulk een tooneel-reconsent zich zal verwaardigen naar het
gebouw van de heeren Stoel en Spree te gaan fi done
een volksschouwburg
Zoo is 't gekomen, dat langen tijd de voorstellingen van
dit gezelschap zjjn doodgezwegen door de groote pers.
Op den duur kon zulk een benepen opvatting 't echter
Diet bolwerken, 't Was met name de heer J. H. Róssing,
de in tooneelzaken geconfijte medewerker van Het Nieuws
van den Dag, die weigerde hieraan mee te doen. De
tooneel-rubriek van De Telegraaf werd destijds verzorgd
door een jonge dame, mej. Henriëtte Hendrix, die al even
weinig heil zag in deze conventioneele onbillijkheid. Zoo
wel de heer Róssing als mej. Hendrix staken 't niet onder
stoelen of banken, dat er in dezen volksschouwburg meer
malen heel veel goeds werd vertoond. Zij wezen erop
en ieder nieuw stuk gaf daartoe wederom aanleiding
dat het gezelschap van Stoel en Spree beschikte over ver-
schoidene goede krachten en dat de artisten er in ruime
mate waren bedeeld met liefde voor hun vak. Bij Stoel
en Spree is er geen geringschatting van het publiek, welke
lang niet altijd vreemd is aan tooneelspelers, die eenmaal
bij de meest gerenommeerde gezelschappen zjjn geëngageerd;
integendeel, bij Stoel en Spree wordt een pakkend ensemble
verkregen door inspanning van de beste krachten, doordat
ieder geeft zooveel maar in zijn vermogen is.
Op het publiek bleef dat niet zonder invloed. Eerst
nog wat aarzelend gingen velen naar den volksschouwburg,
n aar die aarzeling duurde niet langhet talent der ar
tisten dreef haar op de vlueht. En thans zijn Stoel en
Spree zoo ver gekomen, dat zij bij het serieuse deel der
Amsterdamsche tooneelwereld meetellen.
Wij hebben ons opgewekt gevoeld dit alles nog eens
op te halen na het bijwonen op Woensdagavond van de
opvoering in de .Harmonie" van het door Spree geschreven
drama .Een reis om de Wereld door twee Amsterdamsche
jongens." Een echt volksstuk, zeer zeker 1 Maar wat werd
't met een brio gespeeld, wat werd 't met een verve ver
toond! Het talrijk opgekomen publiek genoot in den vollen
zin des woords. Hoezeer men er ook aan gewoon is, dat op
de planken de onschuld zegepraalt en de boosheid haar
verdiende loon krijgt, men krijgt daarvan toch nooit ge
noeg. En het publiek was dan ook in extase, toen op
het uiterste moment den bankier Satino het behoud van
zijn onrechtmatig verworven bezit ontging bij open
doek werd losgebarsten in daverend applaus. Spree als
Amsterdamsche jongen was kostelgk daar zal wel
niemand in de zaal geweest zijn, dien bij niet heeft doen
lachen.
De dansen en de coupletten vielen ook buitengewoon
in den smaak. Zjjn plicht als kermis-stuk vervnide de
.Reis om de Wereld" trouwens in alle opzichten. Da
Kunst is daaraan natuurlijk geheel vreemd, maar op de
kermis is haar aanwezigheid ook niet al'.jjd in de eerste
plaats een voreischte. Als men zich maar met gullen lach
amuseert, dan mag men tevreden zijn en aan dien eisch
hebben èn stuk èa spel volkomen beantwoord.
Met het oog op dbn verjaardag van H M. de Koningin
had de heer Spree inderüaaat een gelegenheids-couplet
gemaakt. Aan het slot daarvan had hg een zinnetje
moeten bedenken, waarop het gewijz gde refrein .Dan
houdt niemand z'n hoed op" moest rijmen en dit moei
lijke vraagstuk had hjj opgelost door het samenvoegen
van de woorden onze lieve Nederlandsche pop. Vader
Tollens heeft blijkbaar niet slechts voor den Nova Zambla-
tocht geschreven .Men rekene d' uitslag niet, maar telle
het doel alleen."
Wat wjj echter 't meest jammer hebben gevonden is,
dat de heer Spree van den predikant, wiens taak het was
in de gevangenis tot veroordeelden woorden van opheffing
en stichting te spreken, een figuur heeft gemaakt, die
meer ljjkt op een idioot dan op een geestelijke. Waarvoor
dat nu noodig is kunnen wij niet begrjjpen. Voor Am
sterdamsche jongens, die er zich op beroemen nooit naar
de kerk te gaan, moge de beteekenis van het herderljjke
ambt een geheim zjjn gebleven, doch er zjjn heel veel
anderen, die wel beter weten en in allen gevalle is 't vol
komen ongemotiveerd een evangelie-dienaar op de planken
bespotteljjk te maken. Die aardigheid is werkeljjk al te
goedkoop wjj vertrouwen dat de heeren Stoel en Spree
ons dit zullen toegeven.
De .Reis om de Wereld" gaat nog eenige malen hier
ter stedewie wil lachen en goed spel wil zien zjj een
bezoek aan de .Harmonie" aanbevolen. Wjj voor ons
hopen het gezelschap van Stoel en Spree nog menigmaal
hier ter stede te zien optreden.
Inde Unie
werd Woensdagavond voor 't eerst in onze kermisweek
eene .Soirée Cbantante Variée" gegeven door een gezel
schap, onder leiding van den impresario Willem Boesnach.
»De Unie" is een nog betrekkelijk nieuw gebouw en
dus nog niet zoo algemeen bekend. Men zit er geschikt
en de zalen zjjn voldoende ruim.
Fi&ulain Maxel, de Duitsche .Couplet SSngerin", was
de eerste die optrad. Later volgde de Hollandsche
soubrette Cateau Culp de twee dames lieten ons eenige
coupletten hooren en werden met een matig applaus
beloond.
Van de heeren trad het eerste op Herr Thieler,
danskomiek, die bijzondere handigheid in 't springen
heeft, bij 't refrein van zjjn nummers sprong hjj ten
minste op een manier, die zeer den lachlust verwekte.
Een tweede artist was de heer Jules Boesnach, piano
humorist. De nummers, die hjj ten beste gaf, werden
deels door den pianist, deels door hem zelf geaccompag
neerd. Vooral de laatsten vielen bijzonder in den
smaak. De piano staat dan midden op 't tooneel en
hij zingt zijn coupletten half naar 't publiek gewend,
in z'n manier van voordragen heeft hij iets echt droog
komieks, wat hem veel applaus bezorgde.
Professor Rikiri in zijn hoogst komische experimenten
verscheen thans, vreeseljjk toegetakeld. Hjj bleek in velerlei
bedreven te zjjn. Van de verschillende dingen, die hjj
vertoonde, noemen wjjeen vat teekenen en er bier uit
gieten, een kistje teekenen en er sigaren uithalen. Voorts
stelde hjj zeer natuurgetrouw voor verschillende vogels
en dieren, waarvan hjj de geluiden nabootste. Steeds als
hjj een nieuwen toer begon, was 't: .daar zal je wat
van beleven" en aan 't slot: .kolossaal bè?" op een
toon, die nog al grappig was.
Na de pauze kregen we onder meer nog te zien den
heer Albertini, den Handboeienkoning en Uitbreker. Op
zjjn uitnoodiging hebben wjj ons ten tooneele begeven
om dit wondermensch wat meer van nabjj waar te nemen.
Omtrent deze toeren geeft de .Prins der geïllustreerde
bladen" in een vorigen jaargang een verklaring, die
hierop neerkomt, dat de sleutels van de verschillende
boeien zouden verborgen zjjn in 't kastje, waarin Albertini
zich verbergt of anders in miniatuurzakjes in zjjn
broekspijp of op andere plaatsen, zóó, dat bjj er altjjd
een kan bereiken. Een sleutel moet wel gebruikt worden,
want 't scheen ons bjj 't bezichtigen bjjna ondoenlijk,
zulke stevige boeien te breken. Intnsschen gaf de heer
Albertini ons de vrjjheid hem te doorzoeken, doch wjj
konden niets ontdekken, ofschoon onze onbescheidenheid
zoover ging, dat we zelfs langs zjjn boord in de binnen-
zjjde van zjjn laag uitgesneden vest voelden.
Op welke wjjze de heer Albertini ook slaagt, kunnen
wjj overigens in het midden laten, een feit is, dat hjj
aller bewondering wekt, en dat 't niet zoo gemakkeljjk
gaat, is hem bjj 't verlaten van 't geheimzinnige kastje
wel aan te zien. Na nog eenige zangnummers van de
dames en heeren was deze eerste soirée geëindigd. We
willeu hopen, dat de zaal op volgende avonden wat beter
bezet zal zjjn.
De dikke dame.
Wanneer men op de Nieuwesloot, bjj 't tentje van de
dikke dame, staat en daar o, gruwel 't reclame-
corset ziet uitgehangenmoet men bjjna denkendat
dit overdreven groot is. Toen de eigenaar ons echter ook
nog verzekerde, dat dit corset nog vjjf en twintig cen
timeter te nauw was wilden we ons toch eens van de
waarheid overtuigen. De dikke juffrouw was, zooals ons
toen bleek, geheel niet overdreven voorgesteld. Zjj is zoo
enorm, heeft zulk een omvang, dat men er paf van is.
Zij heeft echter niets weerzinwekkends en maakt den
indruk van een goede tante te zjjn. Op de vraag of haar
kracht geëïenredigd was aan haar lichaamsbouw, ant
woordde ze ontkennend. In haar jeugd was dit anders
geweest en was ze voor geen kleinigheid vervaard geweest.
Zooals ze ons vertelde, is ze normaal geboren, maar op
zesjarigen leeftjjd was de eigenljjke groei in haar
gekomen. Zjj heeft een meestal zittend leven, want, wat
geen wonder is 't loopen vermoeit haar heel erg. Eten
doet zo maar zeer matig 't schjjnt echter niet aan
haar gezondheid te scbadeD.
Zjj is niet getrouwd, want ze had volgens haar zeggen
nog niet iemand gevonden, die, wat gewicht betreft,
tegen haar op kaD. Hieruit zou men kunnen opmaken,
dat ze 't beneden zich acht, een gewoon mensch, door
hem haar hand te schenken, gelukkig te maken.
'tParijzer Kunstkabinet.
In dit tentje wordt de toekomst ons door 't helderziende
oog van de juffrouw-astrologiste, geopenbaard. Met radde
tong en zonder een oogenblik te weitelen leest ze uit de
ljjnen der hand ons de toekomstgeschiedenis voor. In deze
geschiedenis is echter geen verdeeling in hoofdstukken aan
gebracht, zoodat in groote verwarring leed en vreugde door
elkaar heen worden genoemd. Zoo gaat 't trouwens ook in
het leven. Uit den naam van de geboortemaanden weet
ze zonder bedenken te zeggen, onder welke planeet men
geboren is en tevens wordt ons zonder schroom verteld,
welk karakter wjj eigenlijk hebben. Den te bereiken ouder
dom weet ze prrcies, en ook de betrekkingen, die wij
znllen bekleeden noemt ze op. Behalve uit de hand voor
spelt deze juffrouw ook uit de kaart allerlei diDgen. Men
kan dus in dit tentje een flinke dosis wetenschap opdoen.
