taat
No. 121. fierste blad.
Honderd en zesde jaargang.
Vrijdag 7 Oct. 1904.
BUITENLAND.
BINNENL AN dT
STADSNIEUW S.
Het Abattoir-vraagstuk.
Algemeen Overzicht.
Nieuwst ij diugen.
Gemengd Nieuws.
AUKMAARSCHE COURANT.
de in December en November dezes jaars te 's Graven-
hage te houden examens voor middelbaar onderwijs, heeft
o.a. zitting de heer F. H. Deiachaux, leeraar aan de R.
H. B. S. alhier.
't Schjjnt toch inderdaad waar te zijn wat reeds
herhaaldelijk is gemeld, dat namelijk het Japansche leger
in Mantsjoerije ontzettend geteisterd wordt door
de beri beri. De intendance is niet in staat atwisseling te
brengen in de voeding en verpleging. De ziekte heeft
zulke uitbreiding aangenomen, dat bij verschillende ge
legenheden de troepen zich verzetten tegen een bevel om
tot den aanval over te gaan, verklarende, dat zij zóó
door de beri-beri verzwakt waren, dat zij niet met de
noodige snelheid voortrukken kunnen. De officieren
dreigden in zulke gevallen de soldaten neder te schieten,
waarop de arme kerels zich met moeite voortsleepten.
Intusschen komt tegelijkertijd de verzekering, dat het
treffen tusschen de beide groote legers nu niet lang
meer zal uitblijven. Is dit jaist dan zal 't echter waar
schijnlijk weer geen beslissende slag zijn, want Generaal
Koeropatkine beeft bijzondere zorgen er aan gewijd om
zich een veiligen aftochtsweg te verzekeren.
Uit Tokio komt het bericht, dat de Russen wel wat
heel erg fantaiseeren als zij zeggen, dat de Japanners
niets vorderen te Port Arthur. Volgens deze lezing
zon de belegering der stad naar wensch gaan en zouden
verschillende belangrijke stellingen door de Japanners
zjjn genomen. Doch al is dat waar, wat baat 't den
belegeraars dan nog? Port Arthur heeft zich immers
nog steeds staande gehouden en dat werkt verlammend
op de actie der Japanners op alle deelen van het oor
logsterrein.
Volgens een particulieren brief te Tsifoe ontvangen,
bestond' de laatste aanval der Japanners op Port-Arthur
uit een afwisselende reeks hevige beschietingen en storm-
loopen. Bjjzonder hardnekkig was de aanval op den
Grooten Heuvel, die vier dagen dunrde. Een Japansch
bataljon, niet verdekt opgesteld in het dal, werd bijna
geheel vernietigd door Russisch granaat-vuur. Ten slotte
gelnkte het den Japanners veldgeschnt en twee maxims
achter een zeer snel opgeworpen borstwering in stelling
te brengen. Zij konden het echter niet uithouden tegen
het vuur nit do binnenste forten, en toen de Russen tot
den aanval overgingen, keerde zich het geluk tegen de
Japanners, die als het ware weggeveegd worden. Twee
volgende pogingen om de stelling te nemen mislukten.
Chineezen, die eenige dagen geleden Port-Arthur verlieten,
zeggen: De uitwerking van het vuur der Russische
artillerie en maxims was verschrikkelijk. De hellingen
van den Grooten Heuvel waren met ljjken en afgerukte
ledematen bezaaid. 300 Rassen en 200 Japanners lagen
in één groot graf. De Japanners verhinderden gedeelte
lijk den watertoevoer naar Port-Arthnr. Doch er is toe
roer genoeg, die alleen met den val der vesting kan
ophouden. Ook levensmiddelen zijn er voldoende. Alleen
zjjn de vleescbconserven bijna geheel opgebruikt. Dagelijks
worden 30 ezels geslacht. Een pond vleesch kost zee
galden en een ei vijftig cent.
De datum van de feestviering naar aanleiding van het
25-jarig bestaan van het vrjjwillig brandweercorps
Burgerplicht" is vastgesteld op 1 November a. s.
Bjj de stemming voor een lid der Tweede Kamer in het
district Assen werden uitgebracht 3527 geldige stemmen.
De uitslag is, dat er herstemming moet plaats hebben
tusschen mr. M. W. F. Treub (vrjjz.-dem.) met 1654 en
mr. N. G. PierBon (lib.) met 906 stemmen.
De heer H. Bos Kzn. (antir.) had 670 en de heer A
van der Heide (soc.-dem 297 stemmen.
De Electrische Spoorweg AmsterdamHaarlem—Zand
voort is Dinsdag met eenige plechtigheid geopend.
De onderwijzeressen van Oost- en West-Graftdjjk hebben
zich per adres tot den Gemeenteraad van Graft gewend
met het verzoek om een afzonderlijke belooning te ont
vangen voor de lessen in de Nattige Handwerken, die
gedeeltelijk buiten de gewone schoolaren gegeven worden
De Storm.
De Enkhnizer botter no. 12, schipper G. Harrelaar,
is binnenkomende, tnsschen de pieren van IJmniden door
de hooge zee omgeslagen. De nit 3 man bestaande
equipage is verdronken. Het vaartnig is later binnen
de pieren op het strand gedreven.
Treurig.
Op de kermis te Wester-Blokker heeft een 7jarig knaapje
bjj het opbouwen van een draaimolen een paal op het
lichaam gekregen waardoor bij zoodanig verwond werd
dat hjj stierf.
Naar wij vernemen, zijn er plannen aanhangig tot re
organisatie en verbetering van het Stedelijk Muziekcorps
Tot dat doel hebben B. en W. in overleg met de Com
missie van Toezicht op het corps dezer dagen een nit'
noodiging gericht tot den heer N. Bouwman, luitenant
directeur der Kon. Militaire Kapel te 's-Gravenhage, om
hieromtrent advies nit te brengen. Ingevolge deze nit
noodiging beeft de beer Bouwman Maandag j.l. eene
repetitie van het Stedelijk Muziekcorps bijgewoond, na
afloop waarvan, mede in tegenwoordigheid van den heer
J. M. Otto, eenige besprekingen zjjn gevoerd.
In de commissie, bjj beschikking van den minister
van binnenlandschi zaken benoemd, die in 1904 is belast
met het afnemen der examens in de Fransche taal, voor
De Arbeiders-KiesvereenigiDg alhier hield Dinsdagavond
in het lokaal Harmonie" eene openbare vergadering ter
bespreking van het abattoir-vraagstuk. Het spreekt van
zelf, dat er heel wat belangsteliing was voor deze zaak,
die reeds zoo lang bij onzen gemeenteraad aanhangig,
thans zeer waarschijnlijk hare beslissing nabjj is. De zaal
was flink bezet.
Bij de opening der vergadering gewaagde de voorzitter,
de heer Uitenbosoh, met een onkel woord van de lijdens
geschiedenis van de abattoir-kwestie in den gemeenteraad
en meende hij, dat men de redactie der Alkm. Courant
dankbaar mocht zijn, dat zij in enkele artikelen het
pnbliek nog eens een overzicht daarvan had gegeven.
De Arbeiders-Kiesvereeniging had echter gemeend, dat
het op dit oogenblik nog eens goed was, om het publiek
ook op andere wijze dan door een courant, die toch allen
niet lezen, omtrent haar geschiedenis in te lichten en
de vraag te doen behandelen of een abattoir wenscheljjk
is voor onze gemeente.
Met de opmerking, dat het in het algemeen wenschelijk
is, alle belangrijke zaken, die zoo nu en dan in den
gemeenteraad aan de orde komen, in het openbaar te
bespreken, ook zonder, evenmin als nu, daarover een
bepaalde uitspraak te doen, (dat was een zaak van de
afgevaardigden in den raad) en de mededeeling, dat de
Slagershond gevolg had gegeven aan de nitnoodiging, om
op deze vergadering iemand als debater te zenden, werd
het woord gegeven aan den heer P. L. Tak van Amster
dam.
Toen spreker een dag of wat geledon door de artikelen
in de Alkmaarsche Courant nog weer eens herinnerd werd
aan de geschiedenis van het abattoir-vraagstuk in den
Raad van Alkmaar, stelde hij zich de vraagWat doe
ik eigenljjk in Alkmaar, nu hot publiek daar al zoo uit
voerig is ingelicht. Maar toch, meende hij ten slotte, dat
het niet verkeerd was, als de zaak nog eens in een ver
gadering met debat werd behandeld.
Do zaak zelve, ging spreker voort, is hier in den raad
met veel liefde behandeld, maar zooals 't met meer nieuwe
dingen gaat, als men er de gevbigen niet van kent door
eigen aanschouwing, ze is niet populair geworden en toch
verdient ze dat ten volle.
De wjjze, waarop hier de zaak is gaande gehouden is
echter wel een beetje bedenkelijk geweest, want het be-
trefc hier een zaak, die elders bijv. in Dnitschland al
lang is uitgemaakt. Dat ze hier sleepende bleef waB het
gevolg eener oppositie, lijdende aan bekrompenheid, aan
gemis aan gevoel voor openbaar belang, aan gemis aan
inzicht, dat particuliere belangen moeten wijken voor die
der volksgezondheid. Want dat is het, het abattoir behoort
tot den gezondheidsdienst, immers men voorkomt er mee
de bedorven lucht eener slecht ingerichte slagerij.
Evenwel, da» ïb niet de hoofdzaak, maar het abattoir
geeft ons de centrale plaats, waar het vleesch gexeurd
wordt. Juist bij vleesch is dat zoo noodig, want geen
enkel voedingsmiddel is er, dat zooveel schadelijke be
standdeelen kan bevatten, die zelfs een geoefend oog, ook
het gewapende vaak met moeite kan waarnemen, 't Is
vreemd, maar het is toch zoo, en alleen wijst spreker
op het voorkomen van tuberculose bjj het vee. In het
abattoir van Amsterdam bedraagt het percentage van het
wegens tnboiculose afgekeurde vee 13 tot 15 Dat
vleesch werd toch anders maar voor een goed deel verkocht
en gegeten en 't is dan ook bij die massa gevallen vaft
tuberculose in arbeidersgezinnen, heel 'vaak geconstateerd,
dat de oorzaak lag in de tuberculose van het rundvee.
De strenge keuring nu, is alleen mogelijk op een cen
traal pant, in een abattoir en niet mogelijk door rond
gaande keurmeesters, en waar de keuring aan hen is
toevertrouwd, wordt ze in den regeln iet uitgevoerd. Zoo is
das een zoo groot en voornaam bestanddeel van onze
voeding als vleesch ongewaarborgd en dat knnnen de
abattoirs voorkomen. Spr. weet wel, dat waar abattoirs
zjjn nog veel vleesch wordt ingevoerd, maar dat ver
mindert toch allengs; wij groeien naar den toestand,
waarin dit voedingsmiddel geheel gewaarborgd zal zjjn.
Alle hygiënisten zijn het hierover eens en de oppositie,
die komt nit belanghebbende kringen is, niet tegen de
wetenschap bestand gebleken. Waar een abattoir is op
gericht is de oppositie tot zwijgen gekomen. De slagers
zeiven zien de voordooien er van, dat ze de vnile boel
niet meer in hnn huis hebben. En de eigen slachtplaatsen
in 25 jaar tjjd zjjn ze in Amsterdam alle verdwenen en
ze hebben hnn nattige en ook meestal rendabele bestem
ming gekregen.
En ziet men naar het buitenland. Het eerste abattoir
in Baden opgericht dateert van 1860 en langzamerhand
zijn ze ook in de kleinere steden van Dnitschland opge
richt. Vóór eenige dagen zag spr. nog in een Dnitsch
maandschrift, dat er in Dnitschland ongeveer 50 open'
bare slachthuizen per jaar worden goopend of vergroot
en dat lang niet alleen in de groote steden. In de meeste
steden zoo groot als Alkmaar, ja in vele kleinere, vindt m en
ze, en dat kan doordat dia inrichtingen zich zelf kannen
bedruipen.
De tegenstand komt ook bjj ons van verschillende
zjjden. Ten eerste zjjn daar da slagers. Waar geen abattoir
bestaat kunnen ze alles aan den man brengen, dat kan
voor hen een pleizierig idee wezen en daardoor kan oen
abattoir hnn nadeel bezorgen, maar is dat nadeel werke-
ljjk zoo groot Ten eerste wordt in het abattoir nog weer
bruikbaar gemaakt wat bruikbaar gemaakt kan worden
en ten tweede hebben de slagers zich tegen afkeuring
van het vleesch vorzekerd. Waarlijk, indien men zich wat
gemakkeijjker van het onde kon losmaken, dan gelooft
spreker niet, dat men den tegenstand zoo heel lang zou
volhoaden.
Er zjjn echter nog andere tegenstanders, nl. onder hen,
die in veehandel en veefokkerij hnn bestaan vinden. Hier
is het agrarisch belang, dat met het aigemeene in strijd
komt, doch ook daarbjj beeft men trappen en graden, en
het zijn de handelaars in verdacht vee, die zich eigenlijk
grooteljjks bedreigd zien, en zich dan ook geducht doen
gelden, 't Is een belangenstrjjd, waarbjj het niet twijfel
achtig is, wat ten slotte overwinnen zal.
Nog weeB spr. op een derde categorie van bestrijders,
menschen, die zeggen laat maar gaan, staat en gemeente
moeten niet zoo ingrijpen het zjjn de geheelonthouders
van aigemeene en nuttige voorzorgsmaatregelen, die op
gegroeid zjjn in de oude liberale leer, die ook in ons land
langen tjjd haar aanhangers heeft gehad. Het zjjn de
theoretische tegenstanders, die niet ontroerd worden door
het lijden en het gebrek van anderen, als gevolg van
verznimde voorzorgen. Langzamerhand hebben thans bijna
alle politieke partijen dat standpunt laten varen en aller
eerst zjjn ze te vinden voor maatregelen voor de volks
gezondheid, ook voor een abattoir, omdat daardoor de
kapitalistische maatschappij het minste gevaar loopt.
Er wordt door maatregelen ingegrepen in de persoon
lijke vrijheid, zeggen nog anderen. De slager moet dalden,
dat zjjn waar gekeurd wordt, dat een deel zeif3 wordt
afgekeurd. Dan acht men zich beleedigd en geschaad in
de vrijheid. Die vrijheid is voor ons allen, zegt spr., een
kostelijk goed, maar de individueele vrjjheid, die schade
doet aan het algemeen, is geen vrijheid, die men kau
genieten met een gerust hart. Indien zij schaadt moet ze
wjjken voor orde en regel. Dat argument moet wjjken
voor dat van het openbaar nut.
En het slagersbedrijf, bljjkt het niet vrij te zijn Wint
het niet juist door de oprichting der abattoirs, omdat de
slager wordt een handelaar in gewaarborgde waar?
De eenige vrjjheid, die gemist wordt, is die van het
slachten in eigen hnis, maar is hij door den dienst van
het abattoir een minder vrij koopman Hjj is niet minder
vrij dan anders, alleen heeft hjj te voldoen aan eenige
formaliteiten, en mocht hij daardoor iets verliezen het wordt
hem ruimschoots vergoed.
De abattoirs worden langzamerhand geheel volledige
inrichtingen men slacht er niet alleen, doch verwerkt
er al het vleesch en bewaart het in het koelhuis er is
een inrichting voor het smelten van vet, voor het bereiden
van bloed, voor het wasschen der darmen, en men heeft daar
bjj het groote voordeel, dat door de concentratie op eene
plaats buiten de stad de zindelijkheid wordt bevorderd
dat is geen klein voordeel. Zoo zien wjj dus het abattoir
als een geheel volledige inrichting, waaraan zelfs al te
Amsterdam een borstelmakerjj kan worden verbonden.
Nog wees spr. er op, dat het vraagstuk van het vernie
tigen van het vuil opgelost is door bet systeem van
verbranding.
Indien zelfs groote slagers hun slachthuis aan al de
eischen, aan bet abattoir gesteld, wilden laten voldoen,
zon dat hnn zeer veel kosten, terwijl het abattoir te
Amsterdam de 80 mille rente en de aflossing kan dekken.
Een voordeel van een openbaar slachthuis noemde spr.
nog, dat het slachten wordt onttrokken aan de nieuws
gierigheid van dej jengd en dat de minst wreede wijze
van slachten wordt toegepast. Na heeft men wel eens
gezegd, waarom moet de gemeente zulk een slachthuis
inrichten kunnen de slagers dat niet onderling doen
Als antwoord daarop haalt spr. een voorbeeld aan nit
Wurtemberg, waar zulk een slachthuis bestond. Wat was
het geval De slagers, die geen leden der vereeniging
waren, moesten dnbbel slachtloon betalen, terwjjl zjj, die
aan coöperatieve vereenigingen vleesch leverden, werden
geweerd. Men ziet het, op die wjjze wordt het een mono
polie van enkelen. Er blijkt meteen uit, wat het motief
der vrijheid beteekent, en dat alleen een gemeentelijke
instelling de noodige waarborgen kan geveu.
De volksgezondheid kan alleen bevorderd worden door
abattoirs door de gemeente of de gemeenschap opge
richt. Door de slagers wordt er zoo weinig mogeljjk
verloren immers het totaal onbruikbare alleen wordt
vernietigd. Daar kan men toch niets tegen hebben. Waar
blgft dat anders, vraagt spr. Dat ondeugdelijke vleesch
van de »krengenslagers", zoo noemt de Alkm. Ct. ze,
en de uitdrukking is wel wat sterk, wordt verkocht,
en [gegeten. Niet door het gemeenteraadslid, dat tegen
een abattoir stemt, maar het komt op de tafel der arbeiders,
de minsti-kraehtigen, wier lichaam geen weerstand ge
noeg heeft tegen de slechte invloeden er van, en dat
moet worden voorkomen.
De vraag op welke wjjze zoo'n abattoir gerechtigd is
of met welk recht men de slagers kan verplichten in
het abattoir te slachten beantwoordde spreker met ver-
wjjzing naar art. 4 der Hinderwet. In aansluiting daar
mede bepaalt de Amsterdamsche verordening bjjv., dat
het slachten alleen geoorloofd is in het abattoir, met
welke toevoeging het artikel, waarbij bepaalde plaatsen
zijn aangewezen voor fabrieken enz., is mtgebreid.
Bovendien is bepaald, dat vleesohinvoer, slechts mag
plaats hebben van zulke gedeelten van dieren, dat keuring
mogelijk is.
Het goedgekeurde vleesch wordt met het merk er op
in gesloten wagens naar de winkels gebracht en komt
dus als gewaarborgd bij de verbruikers, wat niet met zoo
heel veel artikelen het geval is, en ook niet het geval
kan zjjn. Ook met melk zou het mogeljjk zjjn en dat
zal zeker ook nog een3 gebeuren.
Zooals spreker reeds heeft aangetoond heeft de inrichting
zich in den loop der jaren verbazend ontwikkeld en is
zjj geworden een uiterst practische inrichting, waar zoo
snel mogelijk wordt gewerkt met den meest mogeljjken
waarborg.