Dit siier totaal alt 3 Mades.
Mo, 131.
Honderd, en sesde jaargang.
1904.
ZONDAG
30 OCTOBER.
BUI TËNL AN D
Algemeen Overzicht.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt Diss dsg~, Donderdag
en iiterdagtToad uitgegeven. Abonnementsprijs
per 3 maanden voor Alkmaas f O.SOfranco door het
geheels rjjk f 1,
3 Nummers f ©,0®. Afzonderlijke aummers 3 ets.
ïeïcfoonnussjiuer 3.
Prjjg der gewone advertentlëmj
Per regel f 0,13. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N/V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOONVoordam C 9.
Met zekere spanning werd in vele kringen de afloop
van het in de Fransche Kamer van Afgevaardigden te
bonden debat over de kerkelijke Staatkunde
van het Kabinet Combes afgewacht, 't Was
toch te verwachten, dat hierover harde woorden zouden
vallen, en al zou het ministerie in deze quaestie nu nog
geen échec ljjden, toch was 't interessant te vernemen,
of de aan haar zijde staande meerderheid nu reeds zou
zijn geslonken.
In een krasse redgvoering werd door den Minister-
President het afbreken der betrekkingen met het Vaticaan
verdedigd. Het was geschied, omdat de ondragelijke
inmenging van den H. Stoel in Frankrjjks binnenlandsche
aangelegenheden haar toppunt had bereikt in de quaestie
met de bisschoppen van Laval en Djjon. Door steeds te
weigeren het overwicht van het burgerlijk gezag boven
het geestelijk te erkennen, schond de Paus het Concordaat.
Verder onderhandelen met hét Vaticaan schijnt niet in
de bedoeling dor Regeering te liggen. Met zooveel woor
den zeide de Heer Oombes, dat met eene macht, gevormd
als die van den Pans en met grondslagen als de Syllabus
en de Onfeilbaarheid feitelijk door een modernen Staat
niet valt te onderbandelen. Voor haar is in den burger-
ljjksn en staatkundigen gedachtenkring geen plaats meer.
Van oud-liberale zijde hebben de gewezen Minister
Ribot en de vroegere Kamer-Voorzitter Deschanel het
voor de handhaving der vroegere gotde betrekkingen
tusschen Frankrijk en den H. Stoel opgenomen en hun
vertrouwen aan de Regeerig ontzegd, wanneer zjj den
weg van vervreemding insloeg, door den Heer Oombes
voorgesteld.
Hoewel van die zijde dus, door vroegere volgers, ver
laten, verwierf de Regeering toch voor haar anti-Vati-
caansch program, eene meerderheid van 88 stemmen
een voorgesteld votum van vertrouwen werd nameljjk
aangenomen met 325 tegen 237 stemmon.
Wij zullen daarover niet te veel zeggen. Voor ons
blijft het een onomstootelijke waarheid, dat Oombes niet
in het belang van Frankrijk handelt door zijn strijd
tegen de R. K. kerk tot het uiterste te drjjven. Een
landdat inwendig verdeeld is door het aandoen van
geweld aan wat een groot deel zijner burgers boven alles
dierbaar isverliest daardoor aan kracht naar buiten.
Eerst hebben wij de Dreyfus-periode gehad, die schadelijk
is geweest voor het prestige van Frankrijk nu hebben
wij het Oombes-régime, dat door zijn felheid al evenmin
de belangen der Republiek kan bevorderen.
Over den indruk, door de stemming in de Fransche
Kamer op de Vaticaansche kringen gemaakt, wordt uit
Rome geseind
»Naar men in goed onderrichte Vaticaansche kringen
verzekertheeft de beraadslaging en de stemming over
de kerkelijke politiek der Fransche Regeering, geen diepen
indruk gemaakt. Men meent, dat dit votnm nog volstrekt
niets voorspelt. De opzegging van het Concordaat zal
nog niet zoo spoedig in behandeling komenen zoo
dit geschiedt, dan nog is de aanneming van het voorstel
tot scheiding van Kerk en Staat lang niet zeker.
»Het Vaticaan kreeg namelijk bericht, dat in de ge
matigd republikeinsche partjj krachtig wordt gewerkt,
om het kabinet-Combes ten val te brengen. En de terug
keer van den vroegeren Franechen gezantschapssecretaris,
De Courcel, die tot administrateur der Fransche stich
tingen te Rome is benoemd, wordt als een gunstig teeken
beschouwd."
De Temps zet uiteen, dat de Paus thans geen afzonder
lijke commissie voor de Fransche zaken benoemd heeft
doch dat die Commissie reeds jaren bestaat en samen
gesteld is uit kardinaals, die wenschen de bestaande
betrekking met Frankrijk te behouden. Die kardi
naals nemen geen besluitenzij brengen don Paus
adviezen uit en hun jongste advies was, den loop der
gebeurtenissen in Frankrjjk af te wachten. Wat zij later
znllen aanraden, kan niemand voorspellen. Maar de Temps
verzekert, dat zoo het Vaticaan besluit tot benoeming
van een nuntius in Konstantinopel, dit de vernietiging
van het Fransche protectoraat over de katholieken in
het Oosten zal beteekenen.
Wat die laatste bedreiging betreft, voorshands gelooven
wij, dat de oorsprong ervan veeleer is te vinden in de
bnreanx van het Fransche blad dan te Rome. Immers,
in dezen is het verreweg het verstandigst den tjjd onge
hinderd zijne werking te laten doen. Er zal een dag
komen waarop men in Frankrijk tot de erkenning zal
komendat Combes te ver is gegaan en dat meerdere
gematigdheid aanbeveling verdient. Wjj willen wel
aannemen, dat er in Frankrijk reden was om de macht
der Kerk te beperken, maar op den ruwen aanval van
de laatste maanden zal reactie komenondanks Combes
zjjn er in Frankrjjk nog te veel Katholieken, die niet
znllen rusten, voordat er rechtvaardigheid is getreden in
de plaats van den blinden haat.
Ia zake het dreigende conflict tnsschen
Engeland en Rusland zijn op het oogenblik
waarop wjj dit schrjjven de voornaamste feiten
1°. Admiraal Rodjestwen3ky, de opperbevelhebber van
het Baltische eskader, heelt uit Vigo een rapport ovor
het gebeurde nabij de Doggersbank aan zijne regeering
gezonden
2°. De Fransche diplomatie doet haar uiterste best om
als bemiddelaarster in het gerezen geschil op te treden.
Laat ons eerst even meedeelen wat omtrent het rap
port van den admiraal is bekeod geworden. Daarin wordt
verklaard dat er nooit eenig opzet heeft bestaan om op
trawlers te schieten. Indien een verdwaald schot een van
de booten heeft geraakt dan is het zuiver bjj ongeluk
geweeBt. TusBchen de visschoravloot werden echter door
de Russische officieren twee stoombooten opgemerkt, die
met grooten spoed voeren en er precies als torpedobooten
uitzagen. De admiraal kwam tot de overtuiging dat het
Japansehe booten waren. Hij meende dat zijn eskader
slechts op een van deze schepen had geschoten. De admi
raal ontkent met nadruk, dat een der Russische booten
achterbleef en geen booten uitliet om de gekwetsten te
helpen. Zijne officieren kwamen in het geheel niet te weten
dat een der trawlers door een schot was geraakt. De
admiraal spreekt zijn leedwezen en dat der gansche vloot
erover uit, dat eenige trawler schade leed en or personen
gedood zjjn en gekwetst. Hij voegt daaraan toe dat de
twee schepen waarop is geschoten beslist het type van
oorlogschepen hebben gehad.
Nadere telegrammen melden nog dienaangaande
Het eskader bood den kleinen stoomschepen geen hnlp,
daar het deze verdacht de onbekende torpedobooten te
helpen aangezien zij hardnekkig beproefden de linie der
Russische schepen te doorbreken. Enkelen hadden in het
geheel geen lichten, anderen ontstaken ze eerst laat. Het
eskader ontmoette vele honderden visschersbooten zonder
dat 't deze lastig viel. Toen echter onder de visscbersvloot
vreemde torpedobooten werden aangetroffen, ging dit niet
langer. Een der toipedobooten is verdwenen. Naar mede-
deelingen van de visschers is do andere tot den ochtend
bij hen gebleven zjj hielden deze voor een Russisch schip
en waien Toroctrraavdigü dtift z.y' don gotrofianen geen
hnlp verleende. De torpedoboot was echter een vreemde,
die tot den ochtend bleef, hetzij om beschadigingen te
heistelien, hetzij om de andere boot te zoeken Daarbij
waagde het vaartuig het niet zijn nationaliteit bekend te
maken. Al zijn do visschers onvoorzichtigorwjjze in de
zaak betrokkeD, dus eindigt de Admiraal zoo ver
zoek ik toch in naam van het geheele eskader onze op-
rech'e deelneming te kennen te gevon aan de ongelukkige
slachtoffars. Zooals de zaak stond koa echter, zelfs in
vollen vrede, een oorlogsschip niet anders handelen.
Men stelle tegenover deze mededeeling nu, wat Enge
land eischt en wat Rusland wil toestaan. Engeland vraagt
schade-vergoeding, Rusland wil die op royale wijze ver-
leenen Engeland vraagt betuigingen van leedwezen, Rus
land is daartoe genegen en heeft ze reeds gegeven Engeland
vraagt een bestraffing der betrokken officieren Rusland
is ook daartoe bereid, doch op deze manier: dit zal moeten
geschieden geheel op het eigen initiatief der Russische
regeoring, wijl een vordering daartoe van de zijde eener
buitenlandsehe mogendheid een inbreuk is op de souve-
reine rechten van den Czaar.
Ons dunkt, zoo ver staan de partjjen niet van elkander
verwijderd, dat Engeland in zijn recht zou zjjn thans nog
den oorlog to begeeren. In Duitschland is men dan ook
de meening toegedaan, dat er nog best een vreedzame
oplossing zal zgn te vinden. Deze opvatting dus seint de
particuliere correspondent te Berlijn van de N. R. Ct. is
voornamelijk gegrond op de overweging, dat de Fransohe
diplomatie de allersterkste aanleiding heeft om in dit ge
schil als middelaar tnsschen Rusland en Engeland op te
treden en dat Engeland in weerwil van de heltigste
woorden en gebaren het niet licht wagen zal, de pogingen
der Franschen tot kalmeering ruw af te wjjzen. Het
groote lawaai betreffende een mobilisatie der Engelsche
vloot enzoovoort en de krachtige taal der Engelsche
ministers zouden wel in de eerste plaats noodig zjjn tot
bsvrediging van het opgewonden Engelsche volk. Men
zou dat alles dus koelbloedig moeten beoordeelen. Aldus
is de opvatting in diplomatieke kringen te Berlijn, wnarbjj
weliswaar niet over het hoofd mag worden gezien, dat
in diezelfde kringen indertjjd tot het laatste oogenblik
de waarschijnlijkheid van een Japansch-Russischen oorlog
is bestreden. In elk geval echter ligt, ook naar het oordeel
van die diplomaten, die minder optimistisch oordeelen,
het zwaartepunt bij de ontknooping van het Hullsche
incident in den invloed van Frankrjjk, waarmee Engeland
heelt te rekenen, waarbij wederom van de grootste be-
teekenis kan wezen, wat Frankrjjk's oorlogsvloot op het
oogenblik waard is. De Kreuzzeitung, die in dit geval
om bepaalde redenen een goed oordeel hebben kan, be
handelt de aangelegenheid zeer ernstig. Zjj schrijftIn
dien het alleen afgemaakt kon worden met de bereid
willigheid der Russische regeering, om de schade te ver
goeden en van de onschnldige bedoeling een verzekering
te geven, dan zou het incident vandaag al uit de wereld
zjjn geraakt. Maar naar de meening van het Engelsche
volk en zgn regeering moet da onzalige handeling van
den Rnssischen admiraal door daden worden geboet en
hierin ligt het gevaar voor den vrede. Want hoe zon
Rasland hierin kunnen toestemmen, dat zijne vloot zou
omkeeren en de Russische verantwoordelijke bevelhebber
door de Engelsche overheid sou worden verhoord, waar
door het Engelsche volk bevredigd zou zjjn 1 Hier komt
als nieuwe bemoeilijking da haast bij, waarmee de onder
handelingen moetan worden gevoerd, opdat de Russische
schepen niet eerst het Suezkanaal of de Kaap de Goede
Hoop passeeren. Of kan Rasland er in toestemmen, de
vaart van zjjn oorlogsschepen naar Oost-Aziö tot onbe-
paalden tjjd nit te stellen?
Wellicht is de oplossing te vinden in een denkbeeld,
door de Times aan de hand gedaan. Na de Engelsche
eischen nog eens te hebben toegelicht en Rodjsstwensky's
rapport als een bekentenis van schuld te hebben uitgelegd,
zegt het regeeringsorgaan naar aanleiding van Engeland's
eisch betreffende de bestraffing van de verantwoordeljjke
Russische officieren het volgende: »Ons eenig doel is de
doeltreffende krachtige bestraffing te bewerken van mannen,
die het onschnldige bloed van onze medeburgers hebben
vergoten. Wjj zgn echter zoo vol vertrouwen op de recht
vaardigheid van onze zaak, dat wjj waarschijnlijk niet onge
negen zonden zgn de beoordeeling der misdadigers over te
laten aan een onaf hankeljjk gerechtshof, dat samengesteld
zon kunnen zjjn uit zeelieden van verschillende nationa
liteit en van voldoenden rang en ervaring in hun beroep.
Aan zulk een reohtslichaam, tot stand gebraeht volgens
da beginselen, vastgesteld te 's-Gravenhage op de op
initiatief van den Czaar bjjeengeroepen bekende conferentie,
zonden wjj het onderzoek in het hangende geschil willen
toeve: trouwen, doch op éèn voorwaarde. Wjj zouden een
bindende belofte moeten ontvangen dat dengenen, die
veroordeeld zou worden, een voorbeeldige straf zon worden
opgelegd. Dit is het absolute minimum van onze eischen,
een minimum voor de vervulling waarvan wjj geen fatalen
termjjn behoeven te stellen, om de eenvoudige reden dat
de positie van de Baltische vloot een automatische tijd-
giens in zich houdt. Want Rasland weet zeer goed, dat
zijn schepen hun reis niet kunnen voortzetten, tenzij het
zich bereid heeft betoond, zich bij onze eischen volkomen
neer te leggen".
Naschrift. Het vorenstaande werd Vrjjdasavond
iloor ons geschreven. En nu. Zaterdagmorgen, kannen
wij met een zucht van verlichting mededeelen, dat inder
daad een uitweg is gevonden/waardoor de vrede wordt
verzekerd. De Britsche regeering en de Russischs regee
ring hebben zich nameljjk bereid verklaard, in beginsel
het voorstel aan te nemen om de onopgeloste punten
der Doggersbank-kwestie aan een commissie van onderzoek
voor te leggen. Intussehen zouden de Russische oorlogs
schepen te Vigo bljjven. Ten aanzien van de bijzonder
heden is nog niets bepaald, maar de artikelen van de
Haagsche vredesconferentie zouden vermoedelijk een vol
doenden grondslag vormen voor de behandeling der zaak.
Deze verbljjdendo oplossingwaarmee beide partjjen
genoegen hebben genomenis voornamelijk te danken
aan de tneschenkomst van Frankrijk.
Door de Engelsch-Russische wrijving worden de ge
beurtenissen op het oorlogsterrein in Oost-
Azië wat naar den achtergrond geschoven. Toch kan
men vandaar weldra weer veel belangr jjks verwachten. De
correspondent van het Berl. Tageblatt te Moekden seinde
d.d. 26 October aan zjjn blad Beide tegenstanders heb
ben zicb sterk verschanst en staan op gevechts-afstand
tegenover elkaar. Dageljjks hebbeD kleine schermutselin
gen plaats. Geen der beide partgen wil voor- en geen
wil achterwaarts. Zulk een situatie tnsschen twee groote
legers is eenig en nog nooit aanschouwd. Slechts de
komst van aanzienljjke versterkingen voor het Russische
leger kan verandering in dezen toestand brengeD.
Da Rossen schijnen zich ongerust te maken over het
lot van een detachement onder Kossagowsky, dat bjj den
Rnssischen opmarsch van 4 October zich wat ver ten
zuiden van Jentai heeft gewaagd, zoodat het ach ter
het Japansehe leger kwam en waarvan men sedert niets
meer heeft vernomen.
Volgens een bericht uit Teji-foe aan the Daily Telegraph
verklaren de Russen te Port-Arthur, dat zjj nog voor
drie maanden van schietvoorraad zjjn voorzien. Berichten
nit Dalny melden, dat de Japanners bezig zgn den berg
bij de stad te versterken. Er komen gemiddeld twee
transportschepen per dag met ammunitie en kanonnen.
Ohineezen verzekeren, dat er weder een schip met steen
kolen in de haven van Port-Arthur is doorgedrongen,
alsook dat in den laatsten tjjd vele Britsche stoomschepen
met schietvoorraad daar wisten binnen te komen.
Een hedenmorgen bekend geworden telegram nit Tokio
is van dea volgenden inbond Volgens hier ontvangen
berichten hebben de Japanners den 26 's morgens een
woedenden algemeenen aanval gedaan op de Kikwan-
forten ten oosten van Port-Arthur. De Russische bat
ter jjeu werden tit zwjjgen gebracht. Een granaat deed
een Russisch mogazjjn in de lucht vliegen. Tegelijk
vielen de Japanners de forten Er-loeng-sjan en Soeng-
tsjou-sjan aan en brachten het Russische geschut daar
tot zwjjgen zjj bestormden en bezetten de forten die
voor deze hoogten liggen. In den nacht van Woensdag
op Donderdag stoDd de oude stad Port-Arthur in lichte
laaie. Gisteren trof een granaat het Russische slagschip
Sewastopoltwee granaten troffen een Russische stoom
boot en deze zonk. Ambtelijke bevestiging van deze
berichten ontbreekt nog, maar men hecht er geloof aan.
