BINNENLAND.
S T ADSNÏÊÜ W S.
Nieuwstijdingen.
Gemengd Nieuws.
Bö de verschjjning daarvan hebben velen zich afge
vraagd, is het misschien niet veel waard, dat men nu
toch eindeljjk den vrede zal bereiken. Maar zal die
vrede bereikt worden
Door den Baad der gemeente Broek op Langedijk ia
in hare vergadering van Vrijdag j.l. tot telefonist voor
het te vestigen Riikstelefoonkantoor, met aansluiting aan
den centralen interlokalen telefoonpost, benoemd de heer
J. Sehagen, thans werksaam als zoodanig bij de Bell
Telefoon-Maatschappg, wier concessie met het oprichten
van de Rijkstelefoon vervalc.
Tot het vestigen van een Rijks Post- en Telegraaf
kantoor schijnen bjj den Minister voorloopig nog geen
plannen te bestaan.
Het getal der verzonden en ingekomen telegrammen
bedraagt per jaar ongeveer 9000.
Het zoutgehalte van het Kanaalwater.
Het zoutgehalte van het water in het Noord-Hollandsch
kanaal is tegenwoordig zeer groot, tengevolge van den
drogen zomer. Het is toch zelden gebeurd, dat de molens
en stoomgemalen zoo'n langen tijd hebben stil gestaan als
in dezen afgeloopen zomer en herfst. Daardoor is er weinig
zoet water uit de polders in het kanaal gebracht. Voor
de veehouders, die langs of in de nabijheid van het kanaal
wonen is dit een lastig geval. De meesten toch krijgen
door bnizon uit het kanaal het drinkwater voor het vee.
Zooals het water nu is, is het voor dat doel onbruikbaar.
Alleen overvloedige regens met veel waterloozing uit de
polders kunnen hierin verbetering brengen.
aangevoerd. De handel was vrg goed en inzonderheid
voor eerste qnaliteit-beesten werden hooge prijzen besteed.
Vooral voor Frankrijk en België werden belangrijke aau-
koopen gedaan.
In eene vergadering van de landbouwvereeniging »de
Eendracht" te Oudkaispel werd mededeeling gedaan, dat
het bestuur, in zake contante betaling der winterproducten,
overleg had gepleegd met de vereeniging Groenten-
cultuur'' te Broek op Langedijk. Naar aanleiding daar
van werd met. algemeene stemmen besloten, do contante
betaling van winterproducten in te voeren tegen eene
korting van
meesteren '/2
J/io #/o> waarvan 4/10
°/0 voor den koopman.
voor den betaal-
Bond van IVederlandsche Onderwijzers.
In hare vergadering van 6 November, verkoos de af
deeling Sehagen e.o. van den Bond van Nederlandsehe
Onderwijzers, den heer D. de Vries te Haringcarspel tot
secretaris en den heer M. Visser te Sehagen tot correspon
dent voor de ondersteuningskas. Tot afgevaardigde voor
de a.s. algemeene vergadering te Breda werd gekozen de
voorzitter der afdeeling, de heer M. Visser te Sehagen,
tot diens plaatsvervanger de hear D. de Vries te Haring
carspel.
Haadsvergadering te Haringcarspel.
De vergadering, den 5 dezer gehonden, was gewjjd
aan eenige mededeelingen en de behandeling van ver
schillende ingekomen stukken, waaronder een verzoek
van een der schoolhoofden in de gemeente om vergoeding
voor het aanmaken der schoolkachels het vullen en
schoonhouden dei lampen voor het herhalingsonderwijs,
alsmede om het «hoofdschap" van het heihalingsonderwjjE
te 8alarieeren. B. en W, wenschten, naar de Voorzitter
mededeelde, hierover alle schoolhoofden te spreken en
zouden hun daartoe binnenkort nitnoodigen. Het verzoek
schrift werd daarom aangehouden. Naar aanleiding van
een verzoek, ingediend door het Besinur van den polder
Woudmeer om het houden van zwanen bij politieveror
dening te verbieden, werd eene verordening vastgesteld,
waarin niet alleen de zwanen, doch ook de eenden en
ganzen het moeten ontgelden.
Het Bestuur in de afd. Haringcarspel van het Witte
Kruis verzocht een stukje van de gesloten begraafplaats
voor bouwterrein voor een lokaaltje voor verplegingsma-
teriaal. De Raad verklaarde zich daar niet tegen, doch
wenschte vooraf te onderzoeken in hooverre hij daartoe
bevoegd wasdaartoe bestond aanleiding, aangezien de
begraafplaats nog niet lang genoeg gesloten is.
Wafer gebrek.
Te Kolhorn springen thans in 't oog de voordeelen
in den regenbak van «Het Witte Krnis". Vroege was
aldaar bjj minder langdurige droogte dan dit jaar steeds
watergebrek, nu is er nog geen behoelte. Welk voorrecht
dit kan worden genoemd, blijkt wel uit de mededeeling
van in de haven liggende schippers, die te Kolhorn zuiver
water kochten voor 1 cent de emmer en in de provincie
Friesland 25 ets. hadden betaald.
Be afslagmarkt te Broek.
In de zes veilingsdagen van 31 October tot en met
5 November werd aan de afslagmarkt te Broek op Lange
dijk omgezetBloemkool 78500 stuks, roodekool 329000,
geiekool 86000, wittekool 11)5500, wagons wittekool
10000 K.G. 2, balen uien 40, balen wortelen 30, koof
rapen 3200, bieten 14000.
De aanvoer van uien aan den afslag is, vooral in het
najaar van weinig beteekenis, daar dit product nog veel
nit de hand wordt verkocht. Voor den prijs van f 3,00 a
f 3,25 per 50 K.G. was er voor uien in het laatst der
vorige week veel vraag.
Tabak- en sigarenfabriek te Be Bljp.
De St.-Ct. van heden bevat de statuten der naamlooze
vennootschap Tabak- en Sigarenfabriek »De Nijverheid''
te De Rjjp. Doel: het fabriceeran van en het drjjven van
handel in tabak, sigaren en daarmede verwante artikelen,
waaronder begrepen is het uitoefenen van al zoodanige
bedrjjven, welke gerekend kunnen worden voor dit fabri-
ceeren en dien handel nattig en dienstig te zijn. Ter be
reiking van voorschreven doel zal de vennootschap reeds
dadelijk aanvangen met de voortzetting der te de Rijp
-'iians bestaande sigarenfabriek van de Maatschappij tot
bevordering van nijverheid in de Rijp, nit het fonds van
wjjlen Jan Boon Jr. en van de firma van Aldert eu Jan
Boon, met al hetgeen daartoe behoort. Duur tot 31 Maart
1923. Kapitaal f 35000, verdeeld in 14 aandeelen van
f 2500 elk. Inbreng 1°. oen fabrieksgebouw met erven
in het Nieuwland, in de Rjjp; 2°, de in dat gebouw ge
dreven zaak zijnde de sigarenfabriek »de Njjvsrheid'
met alle activa en passiva. Het bestuur der vennoot
schap is opgedragen aan een of twee directeuren onder
toezicht van 3 commissarissen. Voor de eerste maal
benoemd tot directeuren de heeren G. van Kooten en
W. van Leyden en tot commissarissen: 1°. de Maat
schappij tot bevordering van nijverheid in de Rjjp nit
het fonds van wjjlen Jan Boon Jr. en van de firma van
Aldert en Jan Boongevestigd te de Rijpvertegen
woordigd wordende door haren directeur2°. de heer
P. N. M. Lafeber 3°. de heer mr. J. Walig notaris
wonende te Zaandijk.
Beter laat dan nooit.
Uit Heiloo wordt ons geschreven.
Dat niet steeds jeugdige harten door een huwelijksband
omsnoerd wensctien te worden, maar ook enkele onden
van dagen eene wettelijke verbinding alleszins prefareeren
boven den ongehuwden staat, kan blijken nit de huwelijks
afkondigingen eener naburige gemeente, waarin'in onder
trouw is opgenomen een paartje van 147 jaren, man
en vrouw respectievelijk 76 en 71 jaar oud.
Herhalingsschool te Wlerlngerwaard.
De Herhalingsschool te Wieringerwaard is begonnen
met 14 leerlingen, 9 meisjes en 5 jongens.
Naar wij vernemen
alhierbenoemd tot
vordering van natuur-
is de heer R. G. C. Schröder arts
lid van het Genootschap ter be-
genees- en heelkunde.
Op 14, 15 en 16 November zal hier ter stede eene
collecte gehouden worden, ten behoeve der nagelaten
weduwen en weezen van de visschers, omgekomen in den
storm van 6 October, te Enkhuizen. Men zie de adver
tentie hierover in dit blad.
Belastingen.
De Commissaris der Koningin in Noord-Holland heeft
aan de gemeentebesturen, naar aanleiding van de in den
laatsten tijd veelvuldig voorgekomen vertraagde of on
volledige inzending der daartoe betrekkeljjke stukken,
verzocht voor zooveel noodig te willen zorg dragen, dat
verordeningen betreffende plaatselijke belastingen, welke
tot oen bepaald tjjdstip zijn goedgekeurd, en welker
voortzetting na dien datum wordt verlangd, ten minste
drie maanden vóór den daarin bepaalden dag van in
werking trediug, vergezeld van de voorschriften op de
invordering, aan het college van Gedep. Staten worden
ingezonden, een en ander in het vereischte getal exem
plaren. Hetzelfde geldt voor verordeningen, betreffende
nieuw in te voeren plaatselijke belastingen, voor zoover
hare in werking treding op een bepaalden datum is gesteld.
Be Eerste Kamerverkiezing in Overijsel.
Ten bewijze boe groot de verrassing was voor de
rechtsche leden in de Overjjselsche Staten bjj den uitslag
der jongste stemming, mag nit het volgende worden af
geleid.
In de vergadering der Statenclub was maar weinig
idee om candidaten te noemen, zoozeer waren allen over
tuigd, dat de rechterzjjde bjj stemming in de minderheid
was.
Vooral de R. K. gevoelden er heel weinig voor en niet
dan heel op het eind, na een warme aanbeveling van
prof. Noordtzjj, werd besloten met 80—8 stemmen om
candidaten te stellen.
Zoo ter loops werden toen de h.h. dr. H. Franssen Tz.,
E. F. Heerkens en mr. G. W. baron van Dedem te Wa-
geningen candidaat gesteld. Met den bekenden nitslag.
Teekcncursug.
Bjj genoegzame deelneming, zal vanwege het Nutsde-
partement Kolhorn—Barsingerhorneen teekencursus
worden opgericht.
Be veemarkten.
Dat zjjn dagen van drukte geweest, Zondag en
Maandag. Drukker dan vorige jaren, veel vee en zeer
veel bezoekers. Waar men ook liep in de buurt der
marktplaatsen overal drjjvers, luid roepend en lawaai
makend overal mannen met koeien, mannen met hooge
laarzenblauwe kielen en de onmisbare marktstokken.
't Was soms levensgevaarlijkdat loopen tnsschen de
menigte, want ofschoon koeien zeer vreedzaam zjjn, op
zoo'n markt te midden vaa zooveel ramoer zjjn ze wel
eens wat overstuur en dan valt er niet met de dieren
te gekscheren. Daarbij dan ook nog, die verraderlijke
gladheid. Op de Gedempte en Korte Nienwesloot, 't Hof,
Djjk en 't Waagplein koeien en nog eens koeien, zwarte
en enkele roodbonte, geweldig zoo'n hoeveelheid. Op de
Steenenbrng, varkens, die ook nog al drukte en beweging
gaven. We zagen o.a. hoe een der jjverige drjjvers in
zijn pogen om een enorm zwijn in de goede richting te
houdenachterover werd geduwd en kwam te vallen,
gelukkig voor hem niet op de straat maar eerst tegen
een vrouwtje, dat in doodsangst verkeerde vanwege de
dreigende botsing met 't woedende varken en vervolgens
een handkar.
Van de drukte was handig gebruik gemaakt door han
delaars van allerlei soort, mannen met tentjes en karren,
waarop vele verleideljjke artikelen uitgespreid lagen, 't
Was een heele rij om en bjj de Waag en op den Voordam.
Er waren tentjes met peren en appelen, waar je tevens
je hart kon ophalen aan augurken (cent de prik en
gemarineerde haring. Tentjes met verschillende soorten
koek, bier en chocolade ontbraken niet. Zelfs stond er
een kermisreiziger met een Wonderkoe, een dier met een
tweetal buiken, pooten en tevens voeten.
Iets verder kon je nieuwe petten en wintermntsen
koopen. En dan de kooplui, die met het gewone markt-
takei hun waar aanprezen. Jaap met zjjn koek, die
door den grond wilde zinken, als zijn waar niet best
was een ander met ijzerwaren haal maar uit, haal
maar uit, en anderen met wagens vol snuisterijen, den
heelen dag maar onvermoeid roepende en menschen lok
kende, wat hun meestal goed gelakte.
Zooals we in het begin zeiden, het waren dagen van
drukte, goede dagen voor onze stad en vooral voor onze
neringdoenden. Jammer dat het weer den laatsten dag
zoo weinig medewerkte.
Hoe druk de najaars-veemarkt is geweest moge hieruit
blijken, dat niet minder dan 5475 stuks hoornvee werden
Be Onder wys novelle.
Maandagavond werd in het lokaal »Harmonie" een open
bare vergadering gehonden, die belegd was door de alhier
bestaandeafdeelingen van Volksonderwjjs.het Nederlandsch
Onderwijzersgenootschap en den Bond van Nedorlandsche
Onderwjjzers.
Als spreker was nitgenoodigd de heer C. A. Zelvolder,
voorzitter van het Hoofdbestuur van Volksonderwijs, aan
wien na een kort woord van den president der afdeeling
Alkmaar van die vereeniging, den heer E M. van Soest,
het woord wsrd gegeven.
De onderstelling vooropzettende, dat ieder Nederlander,
't zjj bjj kinderen heeft of niet, belang moet stellen in
de vraag, hoe 't lager onderwjjs in ons land geregeld
moet zjjn, was hjj van meening dat, waar we thans zien,
dat een belang: ij ie tak van dat lager onderwjjs wordt
bedreigd, het natuurlijk is, dat men de hoofden bjj elkaar
steekt en kalm nagaat, wat ons in deze zaak te doen staat
Herinnerende aan de tot standkoming van de wets-«
wijziging van 1889, de wet-Mackay, zegt spr., dat waar in
art. 192 der Grondwet het openbaar onderwjjs wordt
toevertrouwd aan de aanhoudende zorg der regeering, het
in den aard der zaak ligt, dat reeds toen door velen
werd beweerd, dat men zich begaf op een hellend vlak.
Ook spr. zelf vond reeds toen, dat men een gevaarljjken
stap deed. De drang echter van zekere zjjde, de vele
beschuldigingen aan het adres der openbare school, noop
ten velen er toe te redeneeren als volgt: Als er tal van
menschen zijn, die geen genoegen nemen met de open
bare school, die iets anders willen, dan is er reden aan
dien drang toe te geven.
Daardoor en ook doordat anderen het «politieker"
vonden, dat aan de bjjzondere school snbsidie werd ver
leend, verkreeg die wet in de Kamers eene meerderheid.
Dat neemt echter niet wog, dat nog altijd het Open
baar lager onderwijs bleef toevertrouwd aan de aanhou
dende zorg der regeering. Da heer de Savornin Lohman,
die destijds met Mackay in ons land het orgel draaide,
schreef na 1889 een brochure »de Pacificatie", d.i. be
vrediging, zoodat men toen geloofde, dat met de toe-
konning dier subsidieop onderwjjsgebied de vrede
was gekomen, maar na '89 kwam men al heel spoedig
met een anderen eiscb, dien der rechtsgelijkheid en men
beweerde, dat men niet moest raten vóór het doel was
bereikt. Zonderling noemt spr. dit, als men afgaat op
de woorden van denzelfden heer de Savornin Lohman,
een scherpzinnig jurist, waar déze onomwonden zegt,
dat zoolang art. 192 bestond, van geen rechtsgeljjkkeid
tnsschen openbaar en bjjzonder onderwjjs sprake kon zjjn.
Er was echter geen sprake van, dat de pacificatie was
verkregen, en deze regoering, gevolg gevende aan de
belofte bij den stembus-strijd, kwam, niet spoedig, want
men herinnert zich wel den voortdnrenden aandrang,
met nienwe wijzigingen.
De oorzaak van den hevigen strijd om de school is
volgens spreker gelegen in den grooten strijd tusschen
twee wereldbeschouwingen het calvinisme en het mo
dern.sme het beginsel der zestiende en zeventiende
eeuw, en dat van den nieuwen tijd, eu nu ziet men ook
hier, als altjjd, de reactie van het oude beginsel, waar
het nieuwe zich baanbreekt, en het was zeker goed
gezien, dat als wapen in dien strjjd de school en 't
lager onderwjjs uitstekend dienst konden doen.
Die strijd zal worden uitgevochten door deze en
dergeljjke wetten, dien strijd aanvaarden wij met moed
en vertrouwen op onze beginselen.
Om den vrede te bevechten zullen wjj, ging spr. voort,
medewerken zooveel in ons vermogen is, maar nooit ten
s van onze beginselen en nooit ten koste van wat
in de Grondwet is neergelegd.
De wetswjjziging besprekende, doet spr. dit aan de
hand van twee vragen le Is ze te rjjmen met art. 192
en 2e zal door de wet, zooals ze daar ligt, ons volks
onderwijs worden gebaat of geschaad Dat de school-
strjjd er door ten einde zal zjjn, die illusie is al reeds
weggenomen door de tegenpartjj, die reeds heeft gezegd:
hoe meer ge meegaat, hoe meer wij vragen. Hierbjj haalt
spr. aan, de uitspraak van Dr. Kuyper toen hjj als
feestredenaar optrad in de Vereeniging van Christelijke
onderwijzers en van de heer Wirtz, redacteur van de Nieuwe
Prov. Gron. courant, wiens Christeljjke logica spr. wel wat
vreemd vindt, waar hij het aanvaarden van het geschenk
van 1889 een misschien verkeerden stap noemt. Als
paganist het woord is van Dr. Kuyper zou
spreker zeggen als dat een vorkeerde stap was dan zou
ik me wachten een tweedén nog grooter misstap te doen.
Komende tot de voornaamste wjjzigingen, noemt spr.
eerst art. 12, handelende over de opleiding, waarbjj hjj het
met den minister eens is, dat kweekschoolopleiding tot
heden de beste is. Die kweekscholen zullen een belangrijke
som kosten, n.l. t 70 per wekeljjkseh lesuur en f 800 voor
iederen klaargemaakten candidaat tot een minimum van
12, dus f 9600.
Die kweekscholen moeten gevestigd zjjn in een «eigen"
gebonw, waaronder de minister echter verstaat, bljjkens
de toelichting, een gebonw, dat niet alleen voor die kweek
school is bestemd, dus ook een deel van een ander gebouw,
wat hem de opmerking ontlokt, dat de minister hierbjj
waarschjjnljjk door een broeder nit het Zuiden aan 't oor
is getrokken.
De kweekschool moet bevatten minstens 4 lokalen;
voor de rijkskweekscholen is dat getal 6. Elke klas mag
24 leerlingen tellen, bjj de rijkskweekscholen is het maxi
mum en terecht twintig.
Aan die kweekscholen moet zjjn verbonden een leer
school, waarin de kweekelingen zich practisch moeten be
kwamen. Zoo'n school mag wel zijn een modelschool,
met voor elke klasse een onderwijzer j doch in het ont
werp worden 3 onderwjjzers als minimnm geëischt. Nn
heeft men spr. al eens toegevoegd: Er zullen veel kleine
scholen komen met meer dan één klasse voor een leer
kracht, en 't is goed, dat de onderwijzers dan al leeren
meer dan een klasse te hebben; maar dan heeft spr. ge
antwoord Er zullen veel schooltjes komen met één leer-
