^llebleTT
PERSONALIA.
Cr* 0Vf; tartJden h0Br Zslvelder de bewijzen te
leveren van het tegendeel.
LAATSTE TELEGRAMMEN.
BURGERLIJKE STAND.
MARKTBERICHTEN.
kracht, dns zoudt ga ook aan de leerschool één kracht
genoeg vinden.
Dat het leerplan dier scholen niet aan het rijkstoezicht
is onderworpen, doch alleen aan den directeur der kweek
school, keurt hij voorts ook af, waarna spr. tot de slot
som komt, dat de kweekscholen uit dit ontwerp zullen
achterstaan wat hare inrichting enz. betreft, by de tegen
woordige rijkskweekscholen.
Een ander bezwaar ligt in do wijziging in de examens
voor onderwijzers, niet nierin dat ze worden afgenomen
door de leeraren der kweekschool zelve, wat spr. toe
juicht, maar, en spr. hoopt thans weer niet verkeerd te
worden verstaan, by acht het verkeerd voor paganisten
zoowel als voor Christenen, dat men door f 800 te geven
voor elke uitgereikte acte den mensch stelt tusschen zijn
plicht en zijn beurs, dat mag men niet doen. Nu zegt
de wet wel, dat het examen wordt afgelegd ten overstaan
van één of meer gecommitteerden, doch dat acht spr.
onvoldoende, er moesten er minstens 3 of 5 zijn, niet uit
de provincie afkomstig.
Ook omtrent de jaarwedden ziju wijzigingen voorge
steld. Het daarbij gevolgde systeem is hoe grooter de
school, hoe hooger de jaarwedde, wat spr. een verkeerd
stelsel vindtaan kleine scholen heeft éan leerkracht het
veel drnkker dan iemand, die voor éan klasse staat. Dat
een groote school meer subsidie krijgt dan een kleine, is
natuurlijk, maar dat moet niet raken de jaarwedden. Die
minimum-jaarwedden zullen worden behaald door het
rijk maar het rijk houdt van de gemeenten in, wat ze
meer zonden krijgen, wat ze thans als ryksbydrage ont
vangen. Herinnert ge U art. 192 nog vraagt spr.
Ook wat de subsidie voor scholenbouw betreft komt
de bijzondere school in gunstiger conditie, zooals wordt
voorgerekend. Is ook dit te rijmen met artikel 192?
Voorts worden aan de inrichting der lokalen nog be
langrijk lager eischen gesteld dan voor de openbare school.
Het geheele doel van dit ontwerp is niet anders dan
meer gelijkheid te brengen in de geldelijke positie van
openbare en bijzondere scholen, een op den voorgrond
brengen der stoffelijke belangen tea koste van de geeste
lijke belangen van het kind.
Ten slotte toont spr. aan, dat op het platteland tal
van onderwijzers overcompleet zullen worden, daar heel
veel kleine bijzondere scholen zullen verrjjzen. Waar dat
mannen zullen zijn van middelbaren leeftjjd, zullen die
nset spoedig elders een betrekking vinden. Met het oog
daarop is de regeling der wachtgelden in de tegenwoor
dige wet onvoldo nde, en deze minister spreekt over die
wachtgelden in 't geheel niet. Ook daarom zou spr. nooit
voor deze wet stemmen en zou men het den minister
moeten toeroepenNooit, als het gaat ten koste van
zooveel mannen en vrouwen 1
De kleine schooltjes acht spr. een nadeel èn voor open
baar èn voor bijzonder onderwjjs.
Zjjn bezwaren resnmoerende, zegt hjj, dat men met
deze wet in 't generaal doet, alsof art. 192 der Grondwet
niet bestond, erger nog, alsof er stond 't bjjzonder ouder
wgs is aan de voortdnrende zorg der regeering toever
trouwd. Met kracht moet er worden geprotesteerd, door
alles wat in Nederland vrjjzinnig heet, niet alleen door
de onderwijzers, maar meer nog door allen, die hun kin-
deien zenden naar de openbare school. Daarom wekte spr
op, zich aan te sluiten bij Volksonderwijs.
Uebaf.
Na een kwartier pauze werd gelegenheid gegeven tot
debat, waarvoor zich alleen Ds. Oosten van Eckhuizen
had opgegeven.
slJhfaSr Spr' y°'gens de mededeeling van den voorzitter
slechts eenmaal het woord zal kunnen voeren en hij gaarne
wL u- a0"1 iZel?eldsr een principiëel debat zou hebben,
noopt hij daartoe dezen heer nog eens uit te noodigen Ook
»pr. is voor deugdelijk ontwikkelend onderwijs en zou
gaarne van de andere zijde ook eens hebben gehoord wat
m h f^"ltelÖk0n in d0zen is gedaaa- Ook met «t.
ürli m blJzonder0 «obool recht op subsidie en een
fnTt f g UOömt hÖ het als de ha0r Zelvelder twij-
rW™ t0 ndmen is met de Grondwet. Hij wijst
daarvoor op de interpretatie van het artikel door Min
meTt hH -6h haaIt-°°k Thorb9ck0 a8D- Dequaestie,
meent hg is deze: wie er zal schoolmeesteren, de overheid
SderL TerSJ W? Will8a' bü. d0 vrije school voor
iedereen. Lobman s pacificatie is aangehaald, maar ook
na de pacificatie van Gent werd de strijd nog voortgezet
?857 -J7m 8tnjd' diö r69da in 1806 b0gon 0a '^rin
1857 werd voortgezet, zal men verder gaan. Als Lohman
schreef. hBM niet g0W6tea wat bÜ
"1' blJzoad0r onderwijs is minstens even goed als 't
meZaLnr wach,g0lden bet,eft' 00k heeft daar
te relnl ti ansPr- zon er "iet tegen zijn, dat alsnog
voorT A7 g r, 00k. wal- dat het ministerie daar?
onderwijzers'.'"1 9 8 gaat met teg0n d® °Penbare
nieT^nnrl Z0(?i' dat dö °PBnbar0 school de concurrentie
heil 611 e0n besPottelP laag schoolgeld
benliïni k™0k8oh,°]0a ^eft, hij wjjst er op, dat de
X °8 t ge.lden T001' alle> en dat er dus van geen
achterstaan sprafce, is. Het Zuiden is telkens genoemd,
_°,m bet boorden niet, waarom Overysel niet bijv.?
n zake de kleine scholen, merkt spr. or, dat men klein is
onf niB. dadelldk 200 8root kan doeD; men heeft
hnlóJ8 eens vergeleken met konijnen, die hun
v8^ "a w rot8en en die vergelijking is nog niet
zoo verkeerd. .Waarborgen wil de heer Zelvelder, welnu,
als hg het beginsel aanvaardt, dan kan er geamendeerd
worden ook spr. zou daar niet tegen zijn.
De heer Zelvelder beantwoordt den debater vrij
ÏÏÏh'T'S' Ki!gt ni8,mand verdacht te hebben gemaakt; en
«ach te hebben gehouden aan art. 192. Lohmans pacificatie
was, meende hg, bedoeld als een bevrediging op onderwijs
gebied de groote strgd was niet uit, maar de schoolstrijd.
De uitspraak van Thorbeoke kan tegen spr. niet meer
worden uitgespeeld, hij is geen Thorbeekiaan, en men
Kan dat gerost bergen bij de oude plunje. De school aan
e ouders, dat willen wjj, zegt de debater. Maar wie
zgn die wij.
Dr. Kuyper spreekt het in de toelichting zelfs uit, dat
onderwgs rgkszaak, ook het ideaal is, en dat is toch geheel
anders.
Gelijk recht daar gaat het om, zegt men, maar spr.
is er van overtuigd, en 't is hem ook thans weer gebleken'
dat het gaat om de financiën. Dat gelyke recht durft
ge niet aan, zegt de heer O., maar hij" weet wel, dat zij
wapens hebben, die wij niet kunnen en niet willen gebrui
ken, den dwang op de ouders uitgeoefend door de geestelgkeu.
't Zuiden heeft spr. aangehaald als type, daar regeert
de clerus het meest. De wet kan geamendeerd worden,
maar met de herinnering aan de drankwet zou spr. bang
zjjn, een wet te krygen, die een ramp zou zjjn voor ons
lager onderwgs. Die kleine scholen, die elkaar onder
ling nog weer bestrijden, daar vooral komt spr. tegen
op. De vergelijking met konijnen zal spr. niet verder
behandelen, anders zou hjj kunnen beginnen met te
zeggen, dat dit toch altijd schadelijke dieren zgn. De
opmerking over Overijsol gaat, hjj stilzwijgend voorbij.
Dat Borgesius voor de wachtgelden niets deed is niet
juist, maar t ligt meer op den weg dezer regeering,
thans die regeling ter hand te nemen, en die had in het
ontwerp moeten staan.
Ten slotte zegt spr. dat hij heel bang is voor een wet,
waarop de eerste, de beste leek reeds amendementen
zou willen, en besluit hjj met aan te toonen het groote
verschil tusschen opeDbaar en bjjzonder onderwjjs.
De uitdaging tot een debatavond aanvaardt hjj, als hij er
tijd voor kan vinden.
De Voorzitter slnit daarop met een woord van dank
de vergadering.
Ia de pauze werd een aantal brochures »Maakt front
voor de openbare sohoel" uitgereikt.
8(orn.
Wild worden gezwiept de boomen in ons boschonze
plantsoenen en langs de grachten in onze stad.
Soms een oogenblik vau stilte van verademing, maar
dan komen ze weer aanrollen de bulderende vlagen die
aan de takken schudden, opdat de enkele bladeren, welke
zich nog vast hebben weten te houden zullen loslaten
de vlagendie doen rammelen de .venstersdie doen
dreunen de huizen, die den wandelaar op straat het ge
regelde ademhalen bemoeilijken, die bg den mensch wek
ken een gevoel van deernis, wanneer hg denkt, wat na
den vorigen storm in de couranten is te lezen geweest
over rouwgebracht in de gezinnen onzer visschers
over enorme schade aan de vloot.
Zóó wordt uitgeluid wat er ons van den zomer nog
overbleef, zóó klinken de klanken van den heraut, die
ons komen verkonden de komst vau den winter.
Somber stemt het geluid van den barsehen wind die
geen mededoogen kent. Somber bovenal in de nachte'ljjke
uren waarin de duisternis de verschrikking verhoogt.
Maar als de morgen is gekomen een morgen zooals wjj
dien heden hadden met een strakblauw uitspanselmet
een bljjden vloed van zonnestralen dan hooren wij het
loeien van den wind met ander oor, dan is de storm
voor ons de overgang om te komen tot een seizoen
waarin de natuur zal rusten om eerlang verjongd en
vernieuwd te ontwaken.
De storm behoort tot de middelendie de natuur
noodig heeft om zich aan ons te toonen, zooals zjj dat
doet. Vernielend treedt hjj vaak op, maar in zich heeft
hij toch ook de kracht der vernieuwing.
Aldus trooste men zich met wat niet is te keeren.
Barslngerhorn.
(1-31 Oct.)
Ondertrouwd:
Limbertns Johannes de Leeuw en Adriaantje Bakker,
heboren:
Aaitje, d, van Arie Besse en Pietertje Rond.
Overleden:
Lourens Bas, oud 23 jaren:
I Hensbroek.
1-31 Oet.
Geboren:
Arjjaantje, d. van Pieter van Legen en Trijntje Bart.
Geertruida, d. van Cornells Commandeur en Catha-
nna Lindeboom. Goertruida Elisabeth, d. van Dirk
Hartland eu Jantje de Graaf. Cornells, z. van Antonius
Kugn en Aaltje Smit. Johanna, d. van Frederik Mas-
teling en Maartje Klaver
Overleden:
Catharina Biersteker, 7 j.
Winkel.
Ondertrouwd en Getrouwd:
Jan Groot en Dieuwertje Witsmeer. Klaas
Bakker, wedn. v. M. Spaans eerder v. A. Kui
per en Grietje Groenveld wed. v. S. Smit
Geboren:
14 °et' Christina Alberdina d. v. W. Veetman en M
Nobel.
31 Grietje d. v. A. de Vries en E. Kooy.
Overleden:
12 Grietje Molenaar, wed. v. O. van Eeten oud 79
jaar.
22 Guurtje Dekker, wed. v. P. Amels ond 66 jaar.
In het College van zetters te Broek op Langedijk zjjn
door den Raad benoemd de aftredende leden de heeren
G. Smit en D. Slot.
Bg Koninklijk besluit is aan A. Zijp Az. te Lambert-
schaag, op zgn verzoek eervol ontslag verleend als hoofd
ingeland van West-Friesland vanwege het Ambacht de
Vier Noorderkoggen.
Vrouwelijke zeelleden.
Een gezondheidsinspecteur in Londen ontdekte onlangs
ter gelegenheid van eene inspectie-reis op een kanaal in
het Noorden van Londen een schip, dat niet »bemand"
maar »bevrouwd" was; want vanaf kapitein tot scheeps
jongen waren allen vrouwen. Wel is waar zjjn vrouwe-
ljjke zeelieden in Engeland geen zeldzaamheid, want de
laatste volkstelling wijst er verscheidene honderd aan,
daaronder zelfs loodsen, maar dat een schip alleen vrou
welijke bemanning" had, was tot dusverre nog niet
voorgekomen. Er is zelfs eene dame, Lady Ernestine
Hunt, oudste dochter van den Markies van Arlesbury'
die eenigen tijd geleden het examen voor opperstuurman
wildo doen en trots alle tegenwerking ook heeft gedaan.
Zendeling-genootschap.
Maandagavond sprak in Waakt en Bidt" de heer
Sjjsling, agent van het Ned. Zendeling-genootschap, eerst
om half zes voor kinderen en daarna om acht uur voor
volwassenen, over 't werken van zendelingen in onze
koloniën en de vele verbeteringen door dat werken tot
stand gebracht. Na een woord ter inleiding van den heer
Ds. Vinke, gaf spr. een kort overzicht van 't ontstaan
van het zendeling-genootschap.
Daarna vertoonde hij lichtbeelden op 't zendingswerk
betrekking hebbende en besprak de vele en mooie platen
uitvoerig. In korten tyd gaf de heer Sjjsling een denk
beeld van 't verhevene, dat daar ligt in den arbeid van
de bekeering der Heidenen. Ds tyd was echter te beperkt
om alle platen te vertoonen en te bespreken, wat Ds.
Vinke aanleiding gaf om in zjjn woord van dank voor
den genoegljjken avond, dien spr. den aanwezigen had
bezorgd, in te vlechten het uitspreken der hoop, dat de
heer Sjjsling zich nogmaals een avond over dit alles alhier
zou doen hooren.
De kinder-voorstelling was druk bezocht 's avonds
echter was maar een zeer klein deel der stoelen bezet.
Hazard-spel.
De politie alhier heeft proces-ver baal opgemaakt tegen
een Amsterdamsche koopman, wegens het houden van
hazardspel op den openbaren weg, tot deelneming waaraan
bjj het publiek nog altijd liefhebbers worden gevonden.
Alcmarla Vletrlx's He elftal in de competitie.
Zondag speelde het tweede elftal van de Alkmaarsche
Footballclub een wedstrjjd voor de 2e klasse der N. H.
V. B. tegen de Zaanl. V. V. te Zaandam.
»Alcmaria" won met 5 1. Stand met rust 2—0.
Esn goed begin voor dit elftal.
Het Witte Kruis.
In de week van 30 Oct. tot 5 Nov. zijn in het bad
huis van het »Witte Kruis" genomen 40 Kuipbaden, 65
Regenbaden le klasse en 110 Regenbaden 2e klasse, te
zamen 215 baden.
Rusland en Engeland.
LONDEN 8 November. De minister van koloniën
Alfred Lyttelton, zeide bjj zijn vertrek naar Leamington)
dat de tekst der Engelsch-Russische conventie, door de
dagbladen gepubliceerd, met authentiek is. Men zal
verstandig doen zijn oordeel op te schorten ten aanzien
van de bepalingen der conventie, totdat de officieele tekst
zal worden gepubliceerdwat zeer spoedig zal plaats
hebben.
De Engelsche regeering heeft aan al de eischen die
zij aanvankelijk gesteld heeft, vastgehouden; zij heeft do
besliste belofte omvangen van den Czaar dat een met
de zwaarte der misdaad overeenkomende straf zal worden
opgelegd aan iederdie schuldig zal worden bevonden.
Er bestaat alle hoopdat deze eischen bjjna onmid-
delljjk zullen worden ingewilligd.
Alkmaar.
GEBOREN
5 Nov. Richard Gerard, z. van Gerardus van Nieuw-
kuyk en Maria Wjjnanda Beekman.
6 Willem Karei, z. van Cornells Sweerts en Sara
Catharina Petri.
OVERLEDEN
5 Nov. Jacob van der Deure, 72 jaren.
6 Diderikns Everardus, z. van Lambertus Leupen
en Johanna Hajje, 5 j. en 6 m. Maria Ca
tharina, d. van Cornells Lebbing en Elisabeth
Jacoba Put, 3 j. en 2 m. Magdalena Maria,
d. van wjjlen Hermanns Slenters en van Hen-
drica Johanna Weber, 22 j. en bjjna 6 m.
De Vondelkerk ln brand.
AMSlERDAM, 8 November. Hedenmiddag werd ont
dekt, dat een felle brand was uitgebroken in den toren
van de Roomsch-Katholieke kerk in de Vondelstraat.
Door den hevigen wind werd het vuur zeer aangewakkerd.
De brandweer is met een groote hoeveelheid materiëel
aangerukt.
Groentemarkt te Broek op Langedijk.
7 November 1904.
reuzenbloemkool 3.50 a 7.25
2e soort 1.a 3.
roode kool 3.50 a 8.75
gele 3.50 a 9.25
witte le soort 11.50 a 16.—
2e 7.— a 11.
uien 3.a 3.25 per 50 K.G.
bieten 4.50 a 0.— 1000.
rammenas 2.50 a 3.1000.
koolrapen 1.50 a 2,— 1000.
Purmerknd, 8 Nov. Aangevoerd 584 runderen, waar
onder 531 vette f 0.52 a 0.68 per K.G., 53 melk- en
geldekoeien 110 a 230 per stuk, prjjsh. matig, 8 stieren,
142 vette kalveren f70 a 90 matig, 147 nuchtere id. 10 a
23 per stuk, 13 paarden f a 1286 schapen f 22 a
34 en 525 overh. 14 a 24 per KG., beide prjjeh. vlug,
239 vette varüens 42 a 46 ct. per KG., matig, 10 ma
gere id. f 10 a 14,50 stug, 177 biggen f 6a 9, stug, 540
ganzen f 2.40 a 2.90, 65 zwanen f 4.a 5.250
manden appelen f 1.— a 1.75, 250 id. peren f 1.25 a 3—.
