Gemengd Nieuws.
KUNST EN LETTEREN*
B R HER L IJ K eTï A N D.
MARKTBERICHTEN.
dat ons program van 1901 niet is een vierjarig program,
maar een algemeen program. Maar dat strijdt met het
geen de Regeeridg later zeide. En hoe kon de Regeering
reeds in 1901 bepalen wat de opvolgers zonden doen.
Wat bedoelde zjj dus met dat algemeene program. Spre
ker hoopt, dat volgende Regeeringen weer znllen terug-
keeren tot een éénjarig of hoogstens tot een vierjarig
program. En wat is er nn van dat algemeen program
terechtgekomen Een drankwet een lastig verstelwerk
geljjk de minister het zelf noemde, welke qnalificalie
spreker onderschrijft en een wet tot aanschaffing van
snelvnnrkanonnon. Een magere oogst. Maar kijk eens wat
nog te velde staat, zegt de Regeering. Zeker, er staat
nog gewas te veldemaar de tijd voor den ooget is
voorbij, gelijk minister Knyper destijds in De Standaard
zelf heeft uiteengezet. En met welken hoofdschotel zonden
wjj nn moeten beginnen. Er is geen enkele gereed. Maar
hoe knnt gij klagen, zal men zeggen. De meeste van de
ontwerpen dragen toch uwe goedkeuring niet weg. Vol
maakt waar, maar men mag het beleid eener Regeering
beoordeelen naar hetgeen beloofd is. Doch er zjjn wets
ontwerpen die de linkerzijde graag behandeld had, o. a.
de pensioenwetten en de verzekeringswetten.
Waar is het ontwerp op de gemeentebedrijven geble
ven Dat de groote wetsontwerpen niet in behandeling
komen, is niet onze schuld, zegt de Reg., maar die der
Kamer. Welnu, dat verwjjt treft dan niet de linkerzjjde.
Zjj heeft geen obstrnotie gevoerd. Waar blijft de Arbeids
wet, die de linkerzjjde dan toch wel wil P Tal van ont
werpen worden ook door herhaalde wjjzigingen moei
lijker voor behandeling gemaakt.
Spr. neemt aan, dat de Reg. de bedoeling had bjj haar
optreden werkzaam te zijn in sociale richting, maar wat
is nn voor de mindere klasse gedaan Niets 1 Spr. meent
het hierbij te kannen laten. Neen er is nog iets op de
debetzijde te brengen en wel in zake de Transvaal.
Tegenover de vorige Regeering is oppositie gevoerd en
van do TranBvaalgeschiedenis is een machine de guerre
gemaakt.
Om die oppositie te verzwakken, is toen oen schip ge
zonden om President Krnger af te halen. En wat deed
nu deze Regeering, die onder haar leden de grootste op
posanten telde voor de Transvalers. Spr. herinnert aan
de oonsnl-qnaestie te Johannesburg, Wat is denkeu van
de houding dezer Reg. in zake het overbrengen van het
stoffelijk overschot van den ex-president van Transvaal.
Eerst werd een schip aangeboden maar later werd het
aanbod weer teroggenomen.
Als de minister Knyper gehandeld had gelijk hij hier
als Kamerlid in 19D0 sprak, dan zon spreker reden heb
ben om hem dank te zeggen voor de eerbiediging van
de overtuiging van andersdenkenden der minderheid.
Nn kan hjj dat niet doen. Tot spr. leedwezen wordt
de onverdraagzaamheid, de tweespalt en geloofsverdeeld
heid grooter en voor een groot deel draagt deze Reg,
daarvan de schold.
Geen woord neemt spr. terug van hetgeen hjj gezegd
heeft over de bijzondere scholen, maar hij houdt vol dat
het nu ingediende wetsontwerp gevaarlijk is voor het on
derwijs in het algemeen en verderfeljjk zal werken voor
ons volk.
Spr. wjjst voorts op het optreden van den minister buiten
het Parlement, waardoor hjj den geloofshaat versterkt.
Ook ten aanzien van de benoemingen handelt deze
niet als minister voor het geheele volk, maar als partij
minister.
Thans een woord over de verhouding der partpen in
verband met het kiesrecht. Zijns inziens bestaat er tas-
schen de groepen der rechterzijde grooter verschil dan
tusschen die der linkerzijde, hetgeen geen verwondering
kan baren wanneer men nagaat, wat dr. Knyper voor
1901 over samenwerking tusschen christeljjk-historischen
en Katholieken zeide. In 1901 kwam de overgang. Toen
werd gezegdwij kunnen wel samenwerken, want de
Katholieken blijven hier te lande toch in de minderheid.
Anders ging het denzelfden weg op als vroeger, dat is
het hechte cement, dat is dezelfde wortel des geloofs.
Samen vereenigd trekt nn de rechterzijde op tegen die
godsdienstlooze school. Maar wanneer er op eene kleine
plaats alleen een Katholieke en een openbare school is,
dan stnurt de anti-revol. zjjn kind niet naar de school
van denzelfden wortel des geloofs, maar naar de gods
dienstlooze school.
Geen goede politiek znllen wij krjjgen, voordat de
kerkelijke dogma's uit de politiek zijn verdwenen.
Ten slotte behandelde spr. de linkerzjjde, waarvan bjj
de groepen tot samenwerking aanspoorde.
Dia weer een zachte winter voorspeld.
Priesehe jjmkers voorspellen een zachten winter, omdat
de bijen heelemaal geene pogingen doen de wiutergaten
in de korven dicht te maken. Volgens hen is dit «een
secuur teeken".
Het dooden eener kat.
De 17-jarige slagersknecht Jan Am Nic. Rol uit Hil
versum die den llen September 1.1. een kat door een
herdershond liet doodenis door de vierde kamer der
rechtbank te Amsterdam veroordeeld tot één maand ge
vangenisstraf. De eisch was 14 dagen gevangenisstraf.
Het beslag opgeheven.
Het boslag, gelegd door don deurwaarder Dammers
voor den heer Bosman, eigenaar van de «Alkmaar Packet'',
op het Noorsche stoomschip «Graniet", is opgeheven. Het
stoomschip is Woensdagmorgen nit amsterdam vertrokken.
37 7ste Staatsloterij.
2e Klasse, 3e Lijst, 7 December 1904.
Nr. 9939 f 20,000; nr. 19979 f 5000 nr. 3215 f 1000
nr. 8474 f400; nr. 8776 f200; nrs. 1951, 3070, 6175,
15351, 17012, 17467 elk f 100.
Misdeelde Hinderen.
Inleiding tot de paedagogische pathologie en therapie,
door J. Klootsema
Adjunct-Directeur aan het R. O. G. te Alkmaar.
Nog is de «Eeuw van het Kind'1 in haar prille jeugd,
en reeds weder is zjj verrijkt met een mooi boek dat
zich ten doel stelthet kind te helpen. Ik zeg verrijkt
en meen dat ten volle. Klootsema legt hier voor ons
openwat hjj gezien gelezen en gedacht heeft. Hjj was
in staat om te zien. Zijn arbeid als onderwjjzer aan de
gevangenis te Groningenzjjn directeurschap van de
eerste school voor achterlijke kinderen in ons land en
zijn tegenwoordige betrekking hebben hem veel in aan
raking gebracht met die kinderen en jonge menschen
ten, ten wier behoeve hjj schreef.
Hjj heeft ook veel gelezen, 't Boek geeft er ons 't be
wijs van. In 't Hollandsch was er niet veelin 't En-
gelach meer, maar vooral 't Duitsch leverde hom vrjj
wat bouwstof. Het beste geeft K. voor het publiek. En
dat is van groot belang voor hendie moeilijk vreemde
talen lezen.
Doch K. heeft ook veel gedacht. In het hoofdstuk over
Paidologie schrjjft hjj o. m.«Men redeneerde vroeger
over het kind alsof we met een algemeen begrip te doen
hadden en men kwam met allerlei vooropgestelde denk
beelden aandragen, die voor dat begrip goed zonden
wezen." Het komt mij voor, dat hjj zjjn gehaele boek
door, er voor gewaakt heeltniet ook op die klip te
verzeilen. Individnaliseeren en nog eens individnaliseeren
staat op den voorgrond en dat m. i. zeer terecht
Het boek begint met een historisch overzicht. Hier
trof mjj bijzonder, dat Bezold bjj zjjn onderwjjs aan doof
stommen gebruik wil maken van, ja bouwen wil op de
gehoorsresten. Moge de proef, die in het Groninger doof
stommen-instituut met deze methode genomen, wordt
slagen. Het zou een aanwijzing zijn omtrent de behan
delingswijze voor vele andere gebreken.
In het hoofdstuk over idiote en achterljjke kinderen
maakt Klootsema onderscheid tusschen achterljjke en
achtergebleven'kinderen. Cretins en lijders aan adenoïde
vegetaties behooren onder de laatste groep. Misschien ge
lukt het der medische wetenschap deze groep mettertijd
uit te breiden ten koste van de eerste. Hier is de schrij
ver op zijn eigenlijke terrein. Zeer nauwkeurig wjjst hij
de symptomen aan bij de verschillende graden van idiotie.
Buiten twijfel zal dit werk als uitgangspunt kunnen
dienen voor de verschillende scholen voor achterljjken
die in onze groote steden binnen een niet al te langen
tijd verrjjzen moeten. De achterljjke kinderen zijn de
opvoedbare en K. rangschikt daaronder1. minderwaar
digen zonder zedeljjke gebreken 2. minderwaardigen met
zedelijke gebreken 3. debielen 4. imbecillen in lichten
graad. De zware imbecillen en de idioten worden be
schouwd als onopvoedbaar. Nu kan men omtrent het
doel dor opvoeding van meening verschillen maarzeker
is het, dat er een groep stnmperds is, bp wie alle maat
regelen tot opheffing nutteloos zjjn en die in geen geval
geschikt worden voor het maatschappelijk leven.
Waar K. spreekt over misdadige kinderen, is zgn
definitie negatief. Het zjjn geen verwaarloosden, hel zijn
geen imbecillen of idioten. Het is dus duidelijk, dat ze
gerecruteerd worden uit de achterlijke kinderen. Een
helder beeld geeft hij hier van hun lichamelijke en gees
telijke afwjjkingen. Bemoedigend is, dat de liefde tnsschen
ouders en kinderen zoo dikwjjls is bewaard gebleven.
Terecht noemt K. dit het aanknoopingspunt. Het Leger
des Heils maakt er ook zoo ruimschoots gebruik van.
De herinnering van de onloochenbare onder- en kinder
liefde zal misschien ook opvoeren kunnen tot geloof in
de liefde van Christus, tot besef der liefde van God. De
behoefte aan liefde ligt op den bodem van ieder mon-
sohenleven.
En daarom ga ik geheel mee met den schrijver in zjjn
pleidooi voor de opvoeding van achterljjke kinderen door
hun eigen ouderB, indien deze er ook maar eenigszins
toe in staat zgn. Het is evenwel somtjjds geheel onmoge-
ljjk ze thnis te honden of te laten.
Zeer gelukkig is de opmerking, dat men de anti-sociale
daden van een kind niet beschouwen mag van het stand
punt van den volwassene.
Jammer, dat K. tot de conclusie moest komen, dat
bjj misdadige jongelingen geen zelfverworven godsdienst
haast mogeljjk is. Gok van Wijhe, de directeur van Hoen-
derloo, spreekt in dien geest. Wij hopen, dat vele erva
ringen in tegenovergostelden zin opgedaan znllen kannen
worden in de toekomst. Den schrijver zon het verheugen.
Hier wordt ook de kwestie der verantwoordelijkheid ter
sprake gebracht. En K. erkent die.
Toch schjjnt het mjj toe, dat hjj haar te veel geljjk
wil stellen met causaliteit. Een eenzijdige opvatting hier
van zou juist tot de conclusie kunnen brengen, dat de
mensch niet verantwoordelijk ware. Bjj verantwoordelijk
heid zjjn steeds twee partgen. De mensch beseft zgn
verantwoordelijkheid tegenover God, tegenover zijn mees
ter, tegenover de menschenmaatschappg in het algemeen.
Deze beseffen worden sterker naarmate de begrippen
omtrent eigen positie tegenover God, tegenover zijn mees
ter, en tegenover de maatschappjj verheldord worden.
Dit is het verantwoordelijkheidsbesef als gevolg van
innerlijke zedelijkheid. Maar nu is er ook nog een ver
antwoordelijkheid, ons van buiten of door wetten en ver
ordeningen opgelegd. Echter is de causaliteit ook een
werkeljjkheid, doch wij beseffen, dat zjj steeds meer do
dienares moet worden van den menscheljjken geest. Dit
gelakt niemand volkomen, doch door overwinning na
strjjd komen we het einddoel toch steeds naderbij.
Schoon is hier de gedachte van den schrjjver«Men
spreekt van crimineele acthropologie en inderdaad wordt
deze anthropologic crimineel, zoodra ze de verantwoorde
lijkheid en het verantwoordeljjkheidsbesef ontkent. Ze
mag alles aannemen, ook moreele idiotie, ook het «type"
misdadiger, ook den onvrjjen wil en nog velerlei dingen
meer, maar de onverantwoordelijkheid o. a. mag ze niet
aannemen, omdat ze dan een ervaringsbegrip loochent-,
welks beslaan door niemand meer ontkend wordt, van
het oogenblik af, dat hjj een blik heeft kannen slaan in
zich zeiven.
Het hoofdstuk over verwaarloosde kinderen verdient
verhoogde belangstelling. K. hoeft getracht de verwaar
loosde kinderen scherp af te scheiden van de rest zjjner
misdeelde kinderen- En m. i. is hem dat uitstekend
gelukt. Do hoofdonderscheiding beeft hjj hier gevondeD
in de gevoelens. Bjj verwaarloosde kinderen, zoowel als
bjj misdadige, ontbreekt de phase der introspectie, maar
bij de eerste (verwaailoosden) als gevolg van slechte
ontwikkeling der phase van de hetero-suggestieve
gevoelens, bjj de misdadige als gevolg van het geheel of
gedeelteljjk ontbreken van de secondaire gevoelens Het
doet aangenaam aan, hierin de stilzwjjgende erkenning
te zien, dat de gevoelens staan in het centrum van het
geesteljjk leven.
In het hoofdstak over de verzorging van idiote en
achterlijke kinderen geeft de schrjjver zeer vele practische
wenken. Vele aanwjjzingen omtrent bestaande gestichten
en den veizorgingsprjjs znllen voor menigeen aangenaam
zgn.
Omtrent de inrichting van gestichten vernemen wjj
wenschen, die zeer zeker grootendeels als uit het hart
gegrepen zijn van allen, die met gestichten in aanraking
komen. En met grond mogen wjj hopen, dat vele dier
begeerten vervuld znllen worden bjj de invoering der
Kinderwetten in September 1905, zooals de Minister dezer
dagen voorspelde.
De schrjjver heeft een kijkje op het zoogenaamde pavii-
joenstelsel met zgn gezins-imitatie. Dat hier de spjjker
op den kop is geslagen, lijkt zeer aannemelijk.
In het Elmira-stelsel krijgen wjj ook een aardig kjjkje.
De verpleegden hebben een doel voor oogen, iederen dag,
dat hen dringt tot streven. Ze weten, waarvoor ze arbei
den en hun best doen Dat is het mooiste er uit.
Het opstel over de verzorging van doofstomme, blinde
en epileptische kinderen vertelt ons vele wetenswaardige
bjjzonderheden over do inrichtingen. Ook hier practische
mededeelingen omtrent de pensionsprjjzen. Het plaatje,
voorstellende een plantkundige les in het Blir den-insti-
tnnt te Amsterdam, is bepaald aandoenlijk en vervalt ons
met eerbied voor hen, die zich dag aan dag wjjden aan
de ontwikkeling der blinde jeugd. Ons dunkt, dat de
schrijver op het hoofdstak paedagogische pathologie veel
prijs moet stellen. In veel opzichten is dat het hoofdstuk.
Het is bjj zonder van belang voor opvoeders van abnor
male kinderen. De schrijver behandelt deze zaak met
groote bescheidenheid, ofschoon tevens met groote be
slistheid, waar hjj de aetiologische methode van Strüm-
pell verwerpt, om de symptomatologisohe methode toe te
passen. Hier worden de stoornissen, zooals zo zich voor
doen, eenvoudig, maar helder geconstateerd. Dit heeft
een groot voordeel. Want wie het niet eens is metdepsy-
chologische inzichten van Strümpell of anderen, die kan
hier toch zijn voordeel doen met het voorgestelde. Hier
is alleen gegroepeerd, om het overzicht te vergemakke
lijken.
Van zelf en natuurlijk volgen nn op de manifestatie
van de gebreken, de middelen tot genezing, of althans
beperking. O. m. dient gewezen op de waarschuwing
voor al te groote sentimentaliteit. En gewaardeerd moet
worden, dat K. openljjk durft erkennen, dat onder be
paalde omstandigheden lichameljjke straffen de voorkeur
verdienen boven zoogenaamde geestelijke. Ook wat hjj
zegt over de prophylaxe mag wel ernstig onder het oog
worden gezien.
Als middel tot beperking der stoornissen wordt ook
het spel besproken. De schrijver wijst er op, dat het spel
gemakkelijk doodgeperst kan worden onder al te knel
lende banden. Als er iets ter wereld vrjj moet zgn, dan
is het wel het spel. Weldadig doet het aan, te hooren
waarschuwen tegen de materialistische opvatting der zede-
ljjkheid. De innerlijke zedeljjkbeid groeit niet geljjk
het lichaam door het dageljjksch brood, maar langs
den weg van zelfonderzoek en zelfoverwinning.
Ik heb slechts eenige hoofdzaken even aangeraakt. Moge
dit schrjjven er toe bijdragen, om de belangstelling op
te wekken. Het boek is het ten volle waard.
H. L.
Winkel.
Geboren:
6 Nov. Oornelis, z. van A. Strjjbis en C. de Haan.
24 Trjjntjed. van D. Portegjjs en T. Lampers.
Ovorleden:
21 Nov. Klaas, z. van K. Nienwland en M. Hoogland,
10 j.
30 Oornelis, z. van D. Landman en E, Nienwen-
burg1 j. en 10 m.
Barslngerhorn.
van 1—30 November
O ndertronwd:
Willem Krabman en Maartje Zwaag,
Getrouwd:
Lambertns Johannes de Leenw en Adriaantje Bakker
Geboren:
Niesje, d. v. Pieter Baas en Oornelisje Groen. Leendert,
z. v. Simon Wardenaar en Hendrina Kaashoek. Aagje,
d. v. Dirk Floor en Aafje Broekhnizen. Pieter, z. v. Aria
Kossen en Gnnrtje Liefhebber.
Overleden:
Antje de Boer, echtg. van Hendrik Harp 70 jaren.
Pieter Dikker, wedn. van Trijntje van Wjjngaarden 69
jaren. Barthelomeus Nieuweboer, wedn. van Bregtje Scheer,
oud 71 jaren
Amsterdam 7 Dec, De prjjzen der Aardappelen
waren heden als volgt
Geldersche blauwen f2,10 a 2.15, id. gieltjes f2.20 a
2.30, IJpolder jammen f 2.20 a 2.40, Friescho borgers f 1.70
a 1.90 id. bonten f2.a 2.30, id. blauwe f 2.10 a 2.15,
Zeenwsehe bonten f 2.15 a 2.25, id. blanwe f 2.20 a 2.30,
id. Eigenheimers f 1.50 a 2.10 Zand Thomassen f 3.75
a 4.25, id. eigenheimers fl.65 a 1.90, Duitsehe Hambur
gers f3.50 a 3.75, Spuische pooters f0.90 a 1.30.
Aanv. 7 ladingen.
Amsterdam 7 Dec. Ter veemarkt alhier werden
heden aangevoerd 187 vette kalveren le kw. a 94 ct.,
2o kwal. 82 ct., 3e kwal. 74 ct. per Kgr. 0 graskal
veren f 0 a ,26 nuchtere kalveren f 7 a 15, 407
vette varkens, Hollandsehe le kw. 41 a 42 ct., 2e en
3e kw. 39 a 40 ct., overzeesche en Geld. le kw. 40 a
41 ct., id. 2e en 3e kw. 38 a 40 ets., 2 schapee.
Haarlem, 7 Dec. Aangev. 3 vette koeien f 150 a 180,
14 nnchtere kalveren f 10 a 13, 16 v. schapen f 19 a 27.
Kaas. Aangev. 6 stapels, 690 stuks, weg. 1331 Kg.
Prijs f 22.- a 28,50
Schiedam, 7 Dec. Ruwe Spiritus f 10,moutwjjn
willig, Distillateurs f 10.Beurscommissie i 9.75, Jene
ver f 14.Spoeling Commissie f 1.40, Amst. proef
f
Drnkkerjj v. Herms. Coster Zoon, Alkmaar.
