jaJPlig
Dit n«r DBstaat ait 2 Males
No. 11.
Honderd en zevende jaargang,
1905.
WOENSDAG
25 JANUARI.
Biet het oog op den
ernstigen toestand in Rus
land zal ook morgenavond
de Alkmaarsche Courant
verschijnen.
BUITENLAND.
Algemeen Overzicht.
t l,k HVHISCIIE COURANT.
Deze Courant wordt D 1 b s d a g-, S o 4 r d m g-
en late rd»(»TOid nitgege ven. Abonnementsprijs
per 3 maanden voor Alkmaak f 0,80franco door het
goheale rgk f 1,
3 Nummers f O,OS. Afzonderlijke nummers 3 ets.
aRs
Telefoonnummer S.
Prfls der gewone advertenttën i
Per regel f 0,13. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N/V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. OOSTER ZOONVoordam 0 9.
't Is wel eau treurige tijd, dien wij 'hms beleven.
Ten spot van alle menschlievendbeid woedt daar in
Oost-Azië nog maar steeds voort die gruwelijke oorlog,
die >eeds aan tienduizenden het leven gekost heeft en
waargcbjjolijk een nog groot-er aantal offers zal vergen.
In Dnitscbland staan in het Rnhr-gehied de werkgevers
en werknemers met bitteren haat tegenover elkaar, el
kander vloekende als vijanden, die alleen dan zullen
bokken, waaneer er geno andere uitkomst m«ei is. Doch
verreweg het treurigst tafereel biedt
Rusland, waarover wel alle plagen schijnen te zjjn
losgebroken.
Het machtige rgk siddert op zijne grondvesten. De
oorlog met Japan heeft het zelfvertrouwen diep gesohokt:
een kostbare v oot is vernield, het Baltisehe eskader
schjjnt tot hetzelfde lot voorbestemd, een sterke vesting
heeft zich moeten overgeven, duizenden Rassen zjjn ge
sneaveld en de legioenen, die nog zjjn overgebleven.
8Chjjnen niet opgewassen tegen de Japanners. Zoo is 't
gesteld buiten de grenzen van het Rgk. Maar daarbinnen
ziet 't er nog droeviger nit. In alle rangen beerscht. barre
ontevred-nbeidhet volk wil moderner geregeerd en in
de reactionnaire h ifknogen wekt 't verbittering, dat
daartegen Diet feller te keer wordt gegaan. Arme Cza,,
van wiens lippen de ljjdeosbeker geen nur wordt weg
genomen.
Zelfs zjjn leven, dat voor den vorst nog hooger waarde
heeft gekregen door de geboorte van een zoon, loopt, in
deze dagen weer ernstig gevaar. Dat het door ons ver
melde ongeval bjj het salnut-ichieten inderdaad een
ongeval zon zjjn en niet een moordaanslag gelooft thans
niemand meer.
Volgens een Laffin-telegram nit St.-Petersburg zou
het kanon, waarnit het hewnste schot werd gelost, laag
gericht zjjn geweest, zoodat bet de tent des Keizers aan
de Newa bestreek. Dj Keizerljjke standaard boven op de
tent werd door vijf kogels doorbooro en op 20 pas van
de tent. werd een politieagent doodeljjk aan bet hoofd
getroffen. De garde-batterjj, waartoe het sink in qnaestie
behoordebeBtond uit oude voorladers. De Kölnische
Ztny. is geneigd, in de aanwezigheid van den kartets in
den loop van den vnarmond het bewjjs te zien, dat. er
in de rijen van het gardekorps een samenzwering tegen
den Czar gesmeed is. Dit zon niet de eerste maal zjjn,
dat de garde voor een Ozar gevaarljjk werd. Zoowel
bij de onttroning van Peter III als bjj den moord op
Panl I waren de 'garden betrokken. Dekabristen tegen
Nikoloas I ten jare 1825 werden door de garde-officiere
geleid en onder Alexander II hadden vele officieren van
dit- keurkorps zich bjj de nihilistische beweging aan
gesloten.
De Berljjnsche bladen geven nitiog aan hun ontzetting
over de verschrikkelijke toestanden, welke onthnld worden
door het feit, dat zelfs de kern der keizerljjke Ijjfwacht
niet meer te vertronwen is, welker officieren nog wel
uit de voornaamste en den Czar getronwste geslachten
worden gekozen. Het sobjjnt, dat de politie voor den een
of anderen aanslag gewaarschuwd was. Daarom liet zjj
het gedeelte van de Newa bjj het paleis door een duiker
onderzoeken om te zien, of er ook mjjnen lagen. Na het
schot bewaarde de Czar zijn uiterlijke kalmte. Hjj onder
hield zich nog met het corps diplomatique, waarbjj de
Cbineesche gezant stond, die door splinters glas van een
vernielde rnit een lichthloedend kwetsuur gekregen had.
Uiterlijk kalm maar hoe moet 't den Vorst inner-
1 jj k te moede zjjn 1
Wat 'ïnllen de naaste dagen en weken hem brengen 1
Er wordt verzekerd, dat als de Czar weigert een
Grondwet toe te staan over geheel Rusland een geweldig
oproer zal losbarsten en dat alles reeds is geregeld voor
het nitbieken van eene revolutie. De tjjden zgu er op het
oogenblik in Rusland niet naar om dergelgke verzeke
ringen als simpel g(schetter naast zich te leggen.
De toestand wordt ernuig dos seinde Zaterdagavond
de oorrespondent van de Echo d« Paris te St, Peters
burg. De werkstaking neemt verbazende afmetingen aan.
Alle fabrieken en winkels in het district Petersburg
worden gesloten. Men vreest dat er morgen gebrek zal
zjjn aan brood. Reeds vanavond verwachtte men elk
oogenblik dat het electriscb licht gedoofd zou worden.
De stakers honden zich betrekkeljjk rustig. Hoewel hnn
aantal bijna 100,000 bedraagt, zjjn er nog geen ernstige
botsingen geweestslechts eenige veobtpartjjen bjj de
bierbroawerjj Kron en in den omtrek van de korenbeurs.
De correspondent verzekert voorts, dat de openbare macht
's avonds in de electrioiteitsfabriek van Smirnof de werk
lieden gedwongen heeft, te bljjven arbeiden. Ook werd
de gasfabriek door agenten bewaakt. Het aantal fabrie
ken waar Zaterdag gestaakt werd, bedraagt 174 en het
aantal stakers wordt opgegeven als 93,000. Met hun
persoonlijke hulpbronnen, de 2J millioen roebels die zjj
in kas hebben bjj hun vereeniging en met de gelden die
hun van buiten af toegezonden worden, rekenen de sta
kers het een dag of veertien te kunnen volhonden. De
regeering, zoo seint de correspondent ten slotte, heeft
uiterst strenge maatregelen genomen. Het geheele gar
nizoen van Petersburg: ongeveer 50,000 man, voorts 4
regimenten artillerie, zjjn op de been gebracht. De artil
lerie wordt gereed gemaakt. De troepen hebben in last,
te schieten als de werkstakers mensehen of gebouwen
mochten aanvallln. Aangezien de bevelen zoo streng zjjn,
is men zeer bang voor bloedige bostingen.
Aan het hoofd der stakings-beweging staat de priester
Gapony. Hjj was het die den Bond van Russische werk
lieden oprichtte, die tot de directie van de Poetiloff
fabrieken de sommatie richtte om vier ontslagen werk
lieden weer aan te nemen. De weigering daarvan was
de onmiddelljjke aanleiding tot de staking. Gapony is de
leider der arbeiders. Zij gehoorzamen hem met dezelfde
onderworpenheid, dezelfde blinde volgzaamheid, waarmede
de Russische boeren luisteren naar de bedelende pre
dikers, die van dorp tot dorp gaan en zich uitgeven
voor profeten. Gapony is de zoon van een boer uit Klein-
Rusland en is zeer godsdienstig opgevoed. Sedert zjjn
terugkeer nit het seminarie, hield hjj zich voortdurend
bezig met het groote arbeidersvraagstuk. Hij werkte zich
in de toestanden in, daeht na over de middelen om
betere verhoudingen in 't leveu te roepen, peinsde over
hervormingen, hield redevoeringen, trachtte de arbeiders
te organiseeren. Plehwe hield hem in 't oog, exploiteerde
hem een tjjd lang en hjj zou zeker gevangen genomen
zijn en onschadelijk gemaakt, als niet juist op 't oogen
blik, dat de minister daartoe pogingen zou gaan doen,
de bom van. Sazzonoff, diens levensdraad bad afgesneden.
Sedert is de invloed van Gipony op ue werklieden steeds
toegenomen.
Zaterdag richtte Gapony een brief aan den Ozar, waarin
hjj den monarch verzocht Zondagmiddag om 2 uur het
verzoekschrift der arbeiders peisoonljjk in ontvangst te
i emen. In een brief aan den minister van Binnenlandsche
Zaken wees Gapony er op, dat het de plicht van den
minister zon zjjn, bjj den keizer er op aan te dringen,
dat hg de wenschen der arbeiders inwillige. Hjj behoefde
niet beducht te zjjn voor zjjne veiligheid, de arbeiders
zoodon hem beschermen. Gapuny had daarop een lang
durig onderhoud met den miuister van Justitie. De mi
nister nam kennis van de eiscoen der arbeiders en zei,
dat ieder zijn plicht moest vervullen en volgens eigen
overtuiging moest handelen. De metropolitaan Antouios
heeft inmiddels den bau uitges -roken over Gapony, om
dat deze het volk ophitste op een kritiek oogenblik.
Het vorenstaande schreven wjj Zondagavond,
Maandagmorgen zal 't velen gegaan zjjn als ons aan
onze Brievenbus stonden wjj ongeduldig al te wachten
de komst der ochtendbladen hoe zou 't Zondag zijn
algeloopen
Nu weten wg 'tSt.-Petersburg is het too-
neel geweest van een hevig oproer, dat
voor eenige uren in bloed is gesmoord, maar waarscbijnljjk
opnieuw zal oplaaien met grooter verbittering, met steeds
ernstiger gevolgen.
Van verschillende kanten trokken de arbeiders Zondag
middag in dichte drommen naar het Winterpaleis. Geen
revolutionaire bedoelingen bezielden hen. Zjj witden aan
den Czar persoonljjk een smeekbede overhandigen, waarin
zij hun nood bjj »Vadertje klaagden. Er ligt iets kin
derlijk-naïefs in dien tocht, een zich niet voldoend reken
schap geven van de gevolgen.
Van den Narwa Triomfboog kwamen 15,000 man. Er
waren twee geestelgken bjj, de een in ornaat met een
kruis in de hand. De stoet voerde heiligenbeelden, kerk-
vaandels en het portret des Keizers mede. Gapony, door
ZÜQ lijfwachten omstuwd, droeg het eenvoudige priester
gewaad. Hg was van plan, eerst bjj aankomst bjj het
Rgksraadgebouw het ornaat aan te doen, meenende, dat
hg vandaar over de Morskaja ongehinderd bei Keuèrljjk
Paleis zon kunnen bereiken. De stoet trok op onder het
zingen van het koraalgezang: »God red de Uwen en geef
wjj8beid aan onzen reohtgeloovigen Czar."
Weldra stieten de maniiestanten op de gewapende
mannen, die het overheidsgezag vertegenwoordigden,
politie, gendarmes, kozakken, ulanen, infanteristen. Zjj
hadden in opdracht geen enkelen manifestant toe te Jaten
over dï bruggen die den noordeljjken met den znideljjken
Newa oever verbinden, en eveneens tegen te honden dit
uit het zmden, het oosten en het westen het Winterpaleis
trachtten te naderen.
De menigte dacht echter niet aan teruggaan.
Daar nadert een groep menscben met muziek aan het
hootd over de Troitsk.brng de Newa-kade, maar ook zy
stuiten op infanterie en lans-ers. De menigte weilelde.
Toen wierpen de ruiters ziob met de blanke sabel op de
ongeveer 9000 menschen tellende menigte en dreel hen
terug.
Om één uur klom» en degenen, die van den Alexander-
tuin kwamen, over de hekken heen om op het Paleisplein
te komen. Maar ook hier waren de troepen opgesteld.
Achter den Moskonschen slagboom namen de werklieden
bezit van de Kerosine-magazjjnen. In de wjjk van Wasili
Ostrot waren insgelijks 10,000 werklieden bjjeen. Nadat
zjj van de brug waren teruggedrongen, werden or bjj de
werkliedenclub uit de vensters van omliggende gebouwen
een menigte proclamaties geworpen. Een werkman hield
uit een venster een toespraak tot zjjn kameraden, waarin
hg het had over de gewelddadigheid der troepen en over
de houding van den Czar tegen het volk. Men antwoordde
met de kreten: Weg met de autocratie I
Toen op de Schlüsselburgerstraat het eerste schot viel,
begon de menigte met kracht vooruit te dringen. De
kozakken sloegen er in het begin met de zweepen en met
de platte sabel op los, wat verscheidene verwondingen
veroorzaakte. Hierop zonken de vooraan staande werk
lieden op de knieën en smeekten de kooikken, hen naar
den Ozar te laten gaan. Zij riepen »Wg zjjn niet tegen
den Ozar, wjj willen bemzelve de volle waarheid zeggen,
zjjl genadig, laat ons door, naar den Czar." Maar hun
smeeken was vruchteloos. Na drong de menigte opnieuw
vooruit en driemaal werd er op haar gevuurd. De menigte
week, het grootste gedeelte trok terng tot aan den over
kant van de Newa. Een kleiner gedeelte hield stand, doch
werd door bereden patrouilles niteengeworpen.
Om twee uur werd het dringen naar het Winterpaleis
sterker. De militairen trokken de sabel en hielden met
moeite den aandrang tegen. Er werd om versterking
gevraagd.
Nu duurde het niet lang of de troepen openden een
geregeld "uur. De menschen weken niet, maar lieten zich
doodschieten. De leiders vermaanden hen, moed g te
sterven. De sneenw klenrde zich bloedig. De heiligen
beelden en het portret des Keizers werden door kogels
dooi boord. Een vooraangaande geesteljjke werd gekwetst.
G 'poi y, die zich evenals de anderen dadeljjk op den grond
wierp, kroop naar een naburig huis, waar hg burgerkleren
aantrok. Een der lieden van zjjn omgeving kon ontkomen.
Hoevelen er zjjn gevallen De opgaven ioopen sterk
uiteen, doch men schjjnt niet ver van de waarheid te zjjn
door het aantal dooden op 2000 en dat der gewonden
op 4000 te schatten.
En dit is het kan niet verbloemd worden nog
slechts een begin. De opstandelingen hebben de wapen-
bergplaatsen van Poetilof vermeesterd en zijn vast besloten
den strjjd gewapend voort te zetten, waarvoor zij nu ook
ruime geldmiddelen heeten te hebben. Onbetwistbaar is,
dat de dag van Zondag een groot aantal vredelievende
burgers in oproerlingen heelt veranderd. Men roept om
wraak en schreeuwt den troepen toe, dat het moordenaars
zjjn Een jong officier, die in een slede voorbjjging, werd
door een goedgekieede dame geslagen. Het volk sleurde
hem uit de slee, rukte hem zjjn sabel en mantel at en
mishandelde hem.
En in de Wassiliwjjk ontwapende een vronw, gewapend
met een sahel, bjj een verwoed gevecht van man tegen
man een officier. De menigte plunderde daar ook de
winkels.
Groote branden woeden voorts hjj het Marsamstation.
De stakers hebben een sigarettenfabriek, waar de arbeiders
weigerden te staken, in brand gestoken. En builen St.-
Petersburg begint dezelfde geest te heersohen: te Sebas-
topol is de roode haan op de admiraliteits-werkplaatsen
gezet 1
Gapony vnurt nog steeds het verzet aan. In een ver
gadering van liberalen werd van zjjne hand een brief
voorgelezen, waarin 't heet: »Er is geen Czar meer. Er
stroomt bloed tnsschen hem en het Russisohe volk. Tbans
is hei hoog tjjd voor de Rnssische arbeideis dat zy zelf
den strjjd voor nationale vryheid aanbinden. Ik geef aan
mjjn kameraden mijn zegen voor dit gevecht. Morgen
zal ik bij u zijn. Thans ben ik druk bezig te werken
voor de goede zaak".
De correspondent van de Daily Telegraph vroeg aan een
hoog ambtenaar, waarom de regeenng het bloedbad had
toegelaten, waarop hjj ten antwoord kreeg: Omdat de
Czar besloten hreft het bnrgerljjke bewind te vervangen
door het militaire. Grootvorst Wladimir heefi volmacht
gekregen om elke volksoeweging naar eigen believen ge
streng te betongelen. Wladimir, vervolgde de hoofdamb
tenaar, is, zooals bekend, tegen volksvrgheden. Hjj kent
de Fransche omwentelt g en heeft gezegd, dat dg niet
den misslag van Lodewjjk den Zestiende met zjjn goeder
tierenheid zal herhalen. Wladimir's eenig geneesmiddel
voor het verlangen van het volk naar vrijheid zjjn dragon-
nades en het ophangen van de aanvoerders der oproer
lingen. Toen de burgers vernamen, dat Wladimir alleen
voor het bloedbad veruntwoordeljjk was, ri pen zjj nit:
de Wladimirsdag is nu roodgekleurd, de dag van onze
komst zal het ook wezen. Het optreden van grootvorst
Koustantyn was geheel anders. Den weiklieden, die
Zondagmiddag ondatiks alles het Winterpaleis beieikten,
bood hij ververscbiugen aan, maar deze wezen die stag af.
Na dit feiten-relaas de natuurlijke vraag: Wat doet
de Czar
Veizekerd wordt, dut bjj in alle stilte is vertrokken
naar zyn zomerverbljjf te Tsaiskoje Selo. En men voegt
daaibij, dat hjj van plan is met zijn gezin naar het Zniden
te vertrekken om den stroom der omwenteling te ontwjjken!
