fSfo 12. Honderd an zevende jaargang. Donderdag 26 Jan. 1905.
Bü I TE N L A N D.
Algemeen Overzicht.
ALKMAARSCHE COURANT.
Dinsdagavond.
Er zjjn onverstoorbare menschen.
Bij elke belangrijke gebeurtenis ter wereld schudden
zij goedig bet hoofd, doen zjj heel geheimzinnig alsof zij
zelf over veel beter en juister berichten te beschikken
hebben. Zjj zien in alles overdrijving, zjj verwjjzen van
elk sensatie-w kkend bericht aanstonds drie kwart ge
deelte naar het rjjk der phantaBie. Een gesprek met hen
werkt kalmeerend, ja ook wel eens ontnuchterend.
Maar er zijn ook menschen, die, als er iets gewichtigs
aan de hand is, in een soort van opwinding komen, die
hen doet grijpen naar de couranten, doet hollen uaar de
bnlletins vóór de sigarenwinkels. Zij spreken over niets
anders en met een klenr van enthousiasme op het gelaat
vertellen zij, bij 70orkenr het erge nog wat aandikkende
en het onschnldige opblazend tot iets heel bedenkelijks
O, wjj hebben de vertegenwoordigers van beide richtin
gen te Amsterdam zoo vaak ontmoet. En nu, b er te
Alkmaar, nu de beroerten in Rusland the topic of the day
zjjn nu ontdekken wijdat de beide groepen hier al
even talrijk zjjn gerepresenteerd.
Moeten wij kiezen, wij znllen niet gaan staan aan den
kant van hen, die alle berichten, welke via buitenland -
sche bladen uit St.-Petersburg heeten te komen, onvoor
waardelijk gelooven, maar nog veel minder willen wij
ons aansluiten bij hendie den toestand niet ernstig
inzien en meenen, dat de beweging in Rusland niet veel
te beduiden heeft. Op grond van hetgeen wij hebben
gelezen in ernstige, bezadigde bladen staat 't bij ons
vast, dat het Czaren-rijk op betoogenblik
ten prooi ie aan een hoogsternstigecrisis
en dat 't zelf-misleiding is, de beteekenis van de jongste
voorvallen te onderschatten.
Er heeracht, vooral na het barre optreden der troepen
op Zondag, een grenzenlooze verbittering in Rusland
Meer en meer toch blijkt, dat de Kozakken en de andere
soldaten met zekeren wellnst hun bloedig bedrijf hebben
volvoerd, 't Is er schrikkelijk toegegaan. Levendig wordt
het voorgevallene beschreven door een correspondent van
het «Petit Journal", een blad dns van het land, dat met
Rusland in bondgenootschap leeft«Zondagnacht half drie.
Het vuren gaat steeds door. Het schjjnt, alsof de troepen
het hoofd kwijt zijn. Overal bivakkeoren de soldaten om
groote wachtvuren. Het vrisst 17 graden. Op Wassili-
Ostrof worden de barricaden, die de stakers opwierpen,
door vuren verlicht. De trompetten schetteren. Men gaat
salvovnur geven. De salvo's honden niet op. Esn bataljon
infanterie beklimt de omgeworpen karren en sleden,
welke de barricades vormen. Het is een algemeene moord.
Honderden rampzaligen liggen op den grond. Een vijftig
tal gekwetsten gaan langs mjj heen. Een officier houdt
mjj zijn revolver onder den neus. Ik zeg hem, dat ik cor
respondent van het «Petit Journal'' ben. Hij schjjnt lost
te hebben om mjj te dooden, maar ik zeg hem, dat mg
dit niet kan schelen. Ik keer naar de stad teing. In de
doodscho straten hollen ambnlacce-wagens voort, vol
gekwetsten. Het sneeuwt. De Kozakkeu dommelen in op
hunne paarden. Do dooden verdwjjnen onder de sneeuw-
wade."
Blijft de vraag, of de werklieden dau niet hadden
kunnen voorzien, dat hnn optocht met geweld zon worden
belet, 't Schijnt, dat zjj zich hiervan niet voldoende
rekenschap hebben gegeven. In verband hiermee is van
belang wat de correspondent van de Daily Telegraph te
St.-Petersbnrg sehrjjft. Volgens hem kwameu Zaterdag
avond de aanhangerp van Gapony bijeen, die met hem
de beweging leiden. In deze vergadering werd aanbe
volen vooral kracht te zoeken in een vreedzame oplossing.
Een socialistsisch redenaar werd overschreeuwd. Twee
mannen, die onder hunne jassen militaire nniformen
droegen, vroegen den aanwezigen of de arbeiders, wer
kelijk besloten waren den dood te trotseeren en naar
het Winterpaleis te trekken. Toen deze vraag bavesti-
tigend beantwoord werd, vroegen de militairen of het
dan de wensch was dat de soldaten zonden weigeren te
vnren. Lnide uitroepen van toestemming klonken «Dan,
broeders, gingen zjj voort, znllen zjj niet schieten thans
beraadslagen de soldaten onder elkaar over deze quaestie.
Zjj znllen nw bloed niet vergieten en wanneer hèt bevel
tot schieten gegeven wordt, dan zullen zjj gehoorzaam
heid weigeren."
Is dit alles waar, dan zijn de manifestanten wel heel
erg misleid.
Nn is er van kalmte of bezadigdheid bjj hen geen spoor
meer. Aan allerlei buitensporigheden maken zjj zich schul
dig, waar zij daartoe maar kans zieD.
De Czar wordt vervloekt. Men heeft zjjn portret op
verschillende plaatsen verbrand. Op zjjn oom, den hard-
vocbtigen grootvorst Sergios, moet een aanslag gepleegd
zjjn. De rniten in zjjn paleis zjjn ingeworpen. Het was
waarschijnlijk deze grootvorst, uie zat in de equipage,
welke Zondagavond door een twintigtal personen, behoo-
rende tot de hoogste standen, werd aangehouden met de
kreten «Moordenaar, val op de knieën en vraag vergiffe
nis' Men spuwde op hem. De koetsier lei de zweep over
de paarden en de grootvorst ontkwam erger.
Met hardnekkigheid wordt volgehouden, dat te Ser-
troyesk aan de Pinsche kust 1800 arbeiders een regee-
ring8magazjjn hebben geplunderd en oen groot uantal
geweren buit maakten. Voorts moeten nit de Poetilof-
labrieken duizenden granaten zjjn gestolen. Op meerdere
plaatsen zijn ook de spoorwegen vernield en het verkeer
tusschen Petersburg en Moscou is gestaakt. Van verschil
lende kanten rakken de opstandelingen naar de stad aan
de Newa op met het doei de regeeringsgebonwen in de
lucht te laten vliegen en de stad met petroleum aau alle
hoeken in brand te steken. Laten wjj aannemen, dat in
die berichten veel overdreven is, doch laten wjj ook niet
vergeten, dat een volksmassa, wier verbittering tot het
uiterste is gevoerd, tot alles in staat is.
't Laat zich verklaren, dat onder deze omstandigheden
de inwoners van St. Petersburg alles behalve op bon gemak
zjjn. De oorrespondent van het Berliner Tageblatt aldaar
seint: «De stemming in de hoogere klassen is niterst
opgewonden en zenuwachtig. Ieder >reest voor zjjn have
en leven en gelooft dat de revolntie zal nitbreken. Deze
vrees is voorloopig overdreven, ofschoon het begin der
revolntie er is. Echter laten zich de gevolgen der vreese-
lijke dagen nog niet overzien."
Inmiddels neemt het gétal der opstandelingen toe, en
niet alleen in de volkskringen. Teekenend is wel het
volgende bericht van de «Telegraphen-Agentnr'': M >andag
verzamelden de advocaten van het Petersburgsche Hof van
Appèl en hnnne adjuncten zich, ongeveer 850 personeu,
in bet gebonw van het Gerechtshof om te beraadslagen.
Zjj besloten zich met de arbeidersbeweging solidair te
verklaren, en te protesteeren togen het tegenwoordige
regeringsstelsel met zijn noodlottig bloedvergieten. Verder
besloten zjj aan de jusiitie mede te deelen, dat het onder
de tegenwoordige omstandigheden voor de advocaten on-
mogeljjk is om kalm processen te voeren, en dat zij daar
om er van afzien voor de Rechtbanken op te treden.
Ten slotte besloten zjj geld in te zamelen ten gnnste Van
de arbeiderspropaganda.
Ook de voormannen der beweging zitten niet stil. Maandag
hebben zjj, zoo meldt de correspondent van do Daily
Telegraph, mannen benoemd, die zich zelf beschouwen als
bet toekomstige voorloopige gouvernement van Rusland
en wier namen voorshands nog geheim blijven. Zjj droegen
den correspondent op te publioeeren, dat zij, tot verant
woordelijkheid geroepen, Ruslands liaancinelo verplichtin
gen znllen eerbiedigen voor zoover deze tot nn toe ge
sloten laeningen betreft. Elke leening echter gesloten na
Zondag 22 Januari zal door het nationale comité worden
genegeerd.
De Russische regeertng hondt echter vol, zoo lang hare
soldaten haar trouw blijven. Een groot aantal arrestaties,
waaronder van letterkundigen en advocaten, hadden plaats
in den nacht van Maandag op Dinsdag en de staat "an
beleg staat te worden afgekondigd. Volgens do Voss. Ztg.
zou dit zelfs reeds zijn geschied en deze mededeeling
wordt door het blad voorzien van de volgende kantteeke-
ning: «Oavour heeft eens gezegd: mat den staat van be
leg kan iedere ezel regeeren. Maar hoe ook de militaire
rechter moge optreden, boe ook de krijgsraden de dood
straf. verbanning naar Siberië of langdurige gevangenis
straffen zullen toepassen, hoe ook de vrjjheid gekneveld
zal worden bet, is waarschijnlijk, dat de veiligheid der
gezaghebbers daardoor niet verhoogd, maar ernstig en
gevaarljjk bedreigd wordt. Wat thans in Rnsland wordt
afvespeeld, schjjnt van wereldhistorische beteekenis te
znllen worden. En het is treurig, dat de Czar niet be
grijpt, dat slechts de liefde van den vrjjen man de beste
stenn is voor de troon."
Wat «Tante Voss" zegt is zoo ongeveer de meening
van alle buitenlandsche bladen. Er zjjn er maar heel
enkelen, die 't opnemen voor den Czar en zjjn bewinds
lieden. Ook de Fransohe pers spreekt onverholen hare
afkeuring nit en de Franschen zelf beginnen zich wat
gegeneerd te voelen over het bondgenootschap met een
rjjk, waar znlke gruweltooneelen voorvallen. Het is hoogst
waarschijnljjk dat, zoodra het nienwe ministerie in de
Kamer optreedt, de uiterste linkerzijde de qnaeatie te berde
zal brengen, of het democratische Frankrjjk wel op den
dnur den bondgenoot des autocraats kan blijven, te meer,
omdat reeds de loop des oorlogs in het Oosten weinig
geschikt is geweest om de ingenomenheid met dat bondge
nootschap bijzonder warm te houden. Enne vervreemding
tusschen Rusland en Frankrijk zou vanzelf de toenadering
tusschen deze laatste mogendheid en Groot-Britannië ver
sterken. In verband hiermede verdient het vermelding,
dat de nienwe Britsche ambassadeur te Parjjs, sir Francis
Bertie, Maandagmiddag bjj President Loubet ontvangen
is en dat beide heer*n in de gebrnike'jjke toespraken de
vriendschap tusschen de twee landen en de bezoeken door
Koning en President over en weer in bet afgeloopen jaar
gebracht op den voorgrond hebben gesteld. De heer
Bertie sprak o.a. het vertrouwen nit, dat zijne taak «ge
makkelijker zoude zijn dan die van sommigen zijner voor
gangers," en de heer Lonbet merkte op, dat «hoe nienw
hnnne verstandhouding wezen mocht," de twee landen,
en de wereld met hen, «de waarde en het doeltreffende
ervan reeds hadden leeren op prjjs stellen."
Woensdagmorgen.
Twee feiten van beteekenis zijn er heden:
1°. de censnnr in Rnsland, die in de eerste nren van
consternatie het blanwe potlood nit de handen had laten
vallen, zit nn wesr stevig in het zadel en schrapt er
weer lastig op los en 2°. de arbeiders beginnen er over
te klagen dat hnnne weerstandskassen uitgeput raken en
en dat zjj znlk een kleine nitkeering krjjgen. Dit laatste
zal waarschjjnijjk meer uitwerken dan duizenden geweer
kogels, bommen en granaten. Honger is tot dusverre
altijd een zeer scherp zwaard geweest.
Zelfs ondanks de strenge censuur weten wjj, dat op dit
oogeoblik te St-Petersburg 't nog verre van rustig is en
de Kozakken telkens ebarges doen op de samenrottende
menigte. En ook, dat de troebelen zich meer en meer over
de andere groote steden uitbreiden.
Te Moskou is de staking toegenomen en tegeljjk daar
mee de verbittering. De stad Radow in Russisch-Polen
is het tooneel van hevige botsingen tnsschen de militaire
macht en de bnrgerjj drie officieren werden doodgescho
ten, verschillende gebouwen door dynamiet vernield. Ook
uit de Russisch Poo.sche fabrieksstreek bij Ladz, een der
grootste van heel Rnsland, komen hoogst bedenkeljjke
particnliere berichten. Te Lodz zelf vreest men voor een
algemeene Btaking. Bloedige botsingen tnssohen de troepen
en arbeiders zjjn er in dou laatstee tijd reeds herhaalde
lijk voorgekomen. De bezetting is nu versterkt en men
verwacht een ernstig treffen, aangezien er op de berichten
uit Petersburg een verhoogde onrust in de arbeiderswereld
gevolgd is.
In Kowo staakt al het labrieksvolk, cok aan de spoor-
weg-werkplaatsen. Over het geheel tracht men in 't
geheim onder het spoorwegpersoneel te werken met bet
doel een algemeene staking op de spoorwegen in het
Westelijke gouvernement te verkrijgen. De Pruisische
grensoverheid slaat de gebeurtenisseu in Rnssisoh-Polen
met de scherpste aandacht gade. Het bataljon van bet
Silezische infanterieregiment no. 22, dat te Ben then in
bezetting ligt, is reeds herhaaldelijk gealarmeerd om voor
oefeningen aan de Russische grens uit te rukken. Ten
deele worden die oefeningen 's nachts gehouden. Men ziet
er vooroefeningen voor een bezetting van de grens in,
zoodra het oproer in Russisch Polen grootere afmetingen
aanneemt.
Gapony, de voorman der werklieden, vindt 't thans
raadzaam trouwens hij heeft het verheven voorbeeld
van den Czar voor zich om zich verborgen te houden.
Men verzekert, dat bjj zich te Moskon verscholen heeft.
Iu ieder geval is er geen gprake meer van, dat hij zich
openlijk aan het hoofd stelt van de manifestanten.
En nu de Czar. In politieke kringen houdt zch de
meening bardnekk g staande, dat wearscbjjnljjk niet van
den omvang der omwentelingsbeweging eu van het schrik
kelijke aantal offers bjj het bloedige gevecht in Peters-
bnrg op de hoogte is gebracht, maar dat men hem, om
hem in zjjn geschokte gezondheid te sparen, zooveel moge-
lijk een volledigen blik in den toestand ontboadt. De
Petersbnrgsche berichtgever van het Berliner Tageblatt
verzekert, dat, na het gebeurde bjj de wijding van de
Newa de Czar, in zeer overspannen toestand in het Anitsch-
kof-paleis gekomen, den aanwezigen vroeg de zuivere
waarheid mee te deelen over de onmiskenbare beweging
onder het Russische volk. Grootvorst Wladimir, de aarts
bisschop Antonins en de keizerin-weduwe deden al het
mogelijke om den Keizer tot bedaren te brengen. Men
beloofde een onderzoek in te stellen en dan Zaterdag of
Zondag in Zarrkoj i Solo over de noodige maatregelen te
znllen beraadslagen. Men wist den Czar te overreden
hierheen te gaan en het paleis aldaar niet te verlaten,
daar de stakende arbeiders wel tot ongeregeldheden kon
den overgaan. Hoewel de ministers van binnenlandsohe
zaken en van justitie volkomen op de hoogte waren van
de door priester Gapon georganiseerde beweging en van
de eischen der arbeiders, werd den Czar hierover geen
woord meegedeeld en de beweging in geheel ander licht
geschilderd.
Ietwat anders worden de zaken voorgesteld door den
correspondent van de Daily Telegraphdie onder meer
seint Niet het neerschieten van ongewapende mannen en
vronwen noch de bescherming van paleizen winkels en
spoorwegen vormen de belangrijke gebeurtenis van den
dag; maar de vlocht van de keizerlijke familie nit Zars-
koje Selo, nadat haar verbljjf drie en een halven dag
lang geheim gehouden en de residentie herhaaldelijk
van het eene paleis naar het andere verlegd was. De
Keizer heeft Maandagochtend in allerjjl Zarskoje Selo
verlaten toen bericht ontvangen was dat de werksta
kers nit Kolpino dat pa'eis hadden uitgekozen als het
doel van hnn tocht. In weerwil van de geruststellende
verklaringen der hovelingen en militairen, verzekert men
dat de Czar dadelijk zijn v oornemen te kennen gegeven
heeft om naar zjjn zomerverblijf Peteihof te vertrekken.
In regeeringskringen bad men daareohter bezwaar tegen,
en zoo werd op raad van de Keizerin weduwe het paleis
van Gatsjina uitgekozen. De Czar stemde toe waarna
de keizerljjke famil e z ch haaslte, naar het paleis te
vertrekken waar Alexander III zjjn geheelen regeerings-
tjjd in afzondering beeft doorgebraoht.
De Temps maakt melding ~an geruchten dat de Czar
niet meer te Zarskoje is, omdat dit paleis te dicht bij het
tooneel der onlusten is gelegen. Gatsjina op 46 K.M.
van Petersburg en Peterhof op 32 K.M. van de hoofdstad
worden veilicer geacht. Vooral Peterhof dicht bjj de zee
gelegen heeft een veilige ligging. In geval van nood
zon de Czar zich nog kannen rrd len in de citadel van
Kroonstad, gemakkeljjk per jjsslede over de Baltischegolf
te bereiken. Men meent daarom, zegt de Temps, dat de
Czar bij voorkeur zich naar Peterhof zal terngtrekken.
Zeker is bet, dat het volk het thans op zjjn leven gemnnt
beeft. In verband hiermede is het niet zonder belang,
dat een klein troepje arbeiders er Maandag in slaagde,
door een zjjdeurtje het Winterpaleis binnen te dringen.
De indringers werden echter gearresteerd en onmiddelljjk
begon een nauwgezet onderzoek door het geheele paleis
omdat men meende dat bommen gelegd zonden zjja. Het
is een feit dat vele vensters van het Winterpaleis door
geweerkogels waren doorboord. Vele soldaten hebben
bljj^baar niet op het volk, maar op het paleis geschoten.
Inmiddels is de met ongeduld verwachte oe<aso van
den Czar gekomen, die geheel in den geest bljjkt te zjjn
van het régime, dat thans weer in Russische regeerings
kringen den boventoon voert. Daarin toch wordt gezegd
dat de gebeurtenissen van de laatste dagen te Petersbnrg
de noodzakeljjkbeid toonden van aan de buitengewone
tijdsomstandigheden geëvenredigde maatregelen ter hand
having van de staatsorde en de openbare veiligheid, om
welke reden wordt het ambt ingesteld van gouvemenr-
generaal van Petersburg. De gouvernenr-generaal krjjgt
het opperbestuur van stad en gouvernement Petersburg.
Hij heeft het recht militaire hulp te requireeren. Alle
rechten en bevoegdheden van den minister van binnen-
landsche zaken wat betreft de bevestiging in hen ambt
van leden der overheden en der Zemstvos in hoofdstad
en gouvernement gaan over op den gouverneur-generaal.
Hjj kan verder aan zekere personen het verbljjf in zjjn
ambtsgebied ontzeggen.
Dit weinig benijdenswaardige ambt bljjkt toevertrouwd
te zjja aan den voormaligen politie-prefect van Moskon,
generaal Trepow, een der Steunpilaren van de conser
vatieve partjj. Van zjjne daden zal men zeker wel
spoedig hooren 1
