Indische Penkrassen.
Op ongewissen bodem,
Ho 14.
Honderd en zevende jaargang.
Zondag 29 Jan. 1905.
FEUILLETON.
BUITENLAND.
BERLIJNSCHE BRIEVEN.
ALKHAAKSCHE COURANT.
(Auteursrecht uitdrukkelijk voorbehouden.
XCI.
Het Mohammedaansohe vasten bestaat in eene volstrekte
onthonding van alle spijs en drank. Van den v-oogsten
morgenstond (kwart over vier) tot na zinsondergang
(kwart over zes), moet de moslim onafgebroken zich ver
zetten tegen alle zinneljjke neigiugen en behoeften. Behalve
eten en drinken is ook bet rooken, zich parfamesren en
opiam schaiven ten strengste verboden, ja zelis het inslik
ken van bet speeksel maakt de vasten voor zoo'n dag
ongeld g, zoodat het zaak is, om steeds een paar koperen
kwispedoren tampat loeda) in huis te hebben, wanneer
men in de vastenmaand op inlandscb bezoek rekenen kan.
lederen naoht moet de moslim nijjah d. w. z. het voornemen
formnleeren, om den daaropvolgenden dag den plicht van
het vasten behoorlijk te vervollen en wel als een Gode
aangenaam werk. Zinder die nijjah zon de onthouding
eenvoudig geen doel treffen.
Verder is het aanbevelenswaardig soennahom do
vastendagen in een gepaste godvruchtige stemming door
te brengen, ernstige godsdienstige gesprekken te voeren,
vooral niet te twisten, te toornen, te liegen of kwaad te
spreken, zoo mogeljjk weldadig te zjjn jegens da armen,
veel in den Q iratto te lezen, stipt zjjn vjjf gebeden te
verrichten, de moskee te bezoeken en Allah's namen en
eigenschappen dikwijls bjj zich zelf op te zeggen.
(Allah heeft honderd namen die elk een eigenschap
aanduiden. Bij het opdreunen daarvan gebrniken de mos
lims een rozenkrans tasbihvan 100 korrels.)
Geleerde moslims hebben mg verzekerd, dat Moham
mad's bedoeling met de vasten nitslnitend was eene jaar-
ljjksehe oefening voor te schrjjvec, ter versterking van
's menschen wilskracht. Ziel en lichaam, zoo zeiden ze
mg, zijn steeds met elkander in strijd. De geest is ge
willig, maar het vieesch is zwak en daar het toegeven
aan z'n stoffelijke begeerten den mensch ten verderve
voert, daarom vond de Profeet het noodig en goed den
wil van de ziel te doen trainen voor den sïrjjd met het
zondige lichaam.
Eén maand per jaar vond hij voldoende en wanneer
men zich werkeljjk trouw gedurende Ramadhan aan bet
voorschrift der vasten honJt, zal mm de maand Sjawwal
krachtiger ingaan, zal de ziel voorloopig weer gestaald zgn
voor de worsteling met het lichaam.
Mohammad gaf dispensatie aan zieken, aan reizigerB,
aan personen, die zwaren arbeid te verrichten hebben,
aan zwangere en zoogende vrouwen, die allen dan later
echter de verzuimde dagen moeten inhalen, terwijl onde
lieden ook vrjjgesteld zgn, doch, daar zjj uit den aard
der zaak niet meer inhalen kunnen, moeten deze dan, bg
wjjze van vergoeding, een vaste hoeveelheid levensmidde
len aan de armen afstaan. Ieder meerderjarig moslim
(d. w. z. boven de tien jaar 1) in het volle bezit zijner
verstandelijke vermogens, is verder tot vasten verplich
Wanneer men 'n dag, wettig of onwettig verzuimt, dan
is men botjor of »lek" en moet zoo'n dag vóór de volgende
vastenmaand ingehaald zijn. Dit inhalen, het Arabische
kadha, moet liefst zoo spoedig mogelgk geschieden. Bg
verzuim van langer dan een jaar beeft men een bepaalde
hoeveelheid levensmiddelen aan de armen uit te reiken
Zioals we bierbiven reeds zagen, is de onthouding
alleen gedurende den dag verplichtend. In de Qoradn
lezen wij in hoofdstuk soerahII vers (djah) l8d of
Qor II: 183: «Het is olieden geoorloofd in den nacht
der vasten dat gjj eet en drinkt, totdat gij in den morgen
een witten draad van een zwarten kunt onderscheiden,
Uit het Duitsch
VAN
liudwlg Osngholer.
25)
In hemdsmouwen, met het leeren voorschoot voor, ver
liet Danen-George het buis. Wat zag hjj er goed uitl
Een echte smid I Krachtig en hoog opgeschoten I Alleen
zjjne banden waren te blank.
Ook de menscben, die bem tegen kwamen, schenen te
denkeD, dat aan zijne versohjjntng iets niet in orde was.
Zjj blevr-n staan, en zagen hem lachend na. Hij merkte
het opzien, dat hij verwekte, en werd van ergernis donker
rood. Het liefst was hjj weer omgekeerd, maar het was,
of bjj tegen zgn wil werd voortgetrokken.
En daar stond hjj reeds voor het hnis van Zillerleuz.
Naar dien ging hjj het eerst, omdat hjj in hem het
meeste vertrouwen had, want vóór twee jaar bad die het
meest voor bem betaald, volle zes honderd mark. Dan
zonden hem tooi na die drie honderd vjjftig niet te veel zgn?
Zoo had George het verdeeld: drie honderd vjjftig bjj
Ziilerlenz, evenveel bjj den Berghofboer en evenveel bjj
de dikke bakkerin. Dan kon hjj zijne schulden betalen,
en hield nog iets over voor de eerste uitgaven.
«Hé, George, wat zie jij er vreemd nitI" riep zgn neef,
zoodra hij hem Zag, «alsof je van den arbeid komt!"
«Van den arbeid? Neenl Maar aan den arbeid wil ik.
Ed voor goed ook 1"
Met deze betniging begon George zjjne boodschap, terwjjl
de neef al lachend allerlei grappen maakte. Hoe ernstiger
George sprak, des te vrooljjker werd Ziilerlenz, en einde-
ljjk klopte hjj den jongeling lachend op den schonder.
ban moet gij de vasten volbrengen tot den naoht."
Het eerste voedsel, dat gebruikt wordt na zonsonder
gang heet fatoer, terwjjl het voedsel, even voor den
dageraad genuttigd, sahoer genoemd wordt. In den naobt
worden de geloovigen gewaarschuwd, opdat die sahoer-
maaltjjd tjjdig toebereid zal zgn. Hier iu Neierlandsott-
IndiS geschiedt dit, door het bij tusschenpoozen (ongeveer
van een tot drie uur 's nachts) doen slaan op de bedoeg"s
of groote trommen der missigit's.
Gedurende de maand Ramadhan staan bjjna alle bezig
heden stil en zoo hebben b.v. de Inlandsche scholen hier
in Indiö dan groote vacantie, terwjjl ook de Landraad
zittingen worden verdaagd. Tot mjjne verbazing werden
dit jaar drie ter dood veroordeelden te Meesfer-Cornelis,
gedurende de Poeasa, opgehangen, iets wat zeker geheel
in strijd is met de opvattingen van vele rechtzinnige
mosiims.
Als ik van rechtzinnige moslims spreek, dan bedoel ik
hiermede nog geen 5 pCt. van de Javaansche en Soen-
daneesche bevolking hier op Java en niettegenstaande
het vasten overal elders in de Mohammedaansche wereld
als een der voornaamste plichten van den mensch wordt
beschouwdzoo treft men hier millioenen niet-vastere
aan. Menigeen is bovendien niet opgewassen tegen de
zware onthonding en er zgn honderddaizenden op Java,
die ieder jaar weer, met het heiligste voornemen bezield,
de maand Ramadhan ingtan, het 'n twee of drie dagen
dan volhouden om daarna te bezwjjken en onder een
znchtend terlaloe brat (te zwaar) verder maar net te doen,
alsof de profeet niets niemendal verordineerd heeft.
Bg de Maleiers op Sumatra is dit anders, die honden
zich wel degeljjk aan de voorschriften en zjjn over het
algemeen veel godsdienstiger dan de bewoners van Java,
waarvan de groote meerderheid alleen de besnjjdenis aan
vaardt en voor het overige Allah's water maar over
Allah's Sawah laat vloeien 1 Grappig is bet ook, dat niet
weinigen bnu geweten in slaap sussen, door althans den
eersten en den laatsten, soms ook nog den middelsten
dag, te vasten.
Uit het bovenstaande moet men na weer niet besluiten,
dat er onder de Javanen en Soendaaeezen vele bepaalde
vrjjdenhers gevonden worden, menschen, die door rede-
neeriDg of napraton tot de conclusie meenen te moeten
komen, dat alle godsdienst feitelijs overbodig is 1 Ik heb
nog maar zelden een bepa-ld ongeloovige onder de beide
hoofdrassen ontmoet en het was dan nog altgd een der
meer ontwikkelden, die Bllchner's «Kracht en Stol" ge
lezen had, zonder begrjjpan. Onthoadt dos vooral dit,
dat, al worden ook alle godsdienstplichten -oor 'n Javaan
of Soendanees verwaarloosd, hjj zich zelf steeds als 'u
goed Moslim beschouwen bljjft. Wie hiervan moer wet-n
<villeze slechts het werkje vaD Dr. C. Snouck Har-
gronje, de Boekenden NederUudschen Hidji A idal Gafftr
over »de beteekoms van den Islam voor zgn beljjdera in
Oost-Indië," uitgegeven bjj E. J. Brill te Leiden.
Zjj, die vroeger in Ind 8 gewoond hebben, zullen zich
zeker nog wel herinneren, hoe in de Poeasa-maand,
's avonds laat dikwjjls een laid onheilspellend geschreeuw
in de dessa's of kampongs geboord werd, een mosiimscbe
krjjgskreet, die angatigen in de B nnenlanden weieens
griezelig fanatiek in de ooren zal geklonken hebben 1
Herhaalde malen nu heb ik het vorige jaar en ook
thans weer, die heusch zeer ongevaarljjke «godsdienst
oefeningen" bijgewoond. We hebben hier te doen met de
z.g. salat at tarawih, welse haar naam ontleent aan de tara
wihs of tusscheupoozen, volgende op eik viertal rakadts,
wiarnit de Salat of 't Gebed bestaat. In mjjne bescarjj
ving van het bidden indertjjd, dab ik n leeds uitgelegd
wat zoo'n rakaat is Deze Salat begint altjjd 's avonds na
«Weet je, George, eer bjjt ik mjjn neus af, eer ik nog
een dnit aan jou geef. Kerel, jjj bent als de bron. Wat
men er in werpt, 18 naar de haaien, en je ziet bet nooit
weer! Alles, wat je wilt maar geld niet meer!"
George begon te smeeken, maar de neef weigerde onder
zooveel grappen, dat George ten laatste moest meelachen,
ofschoon ergernis en schaamte hem de keel toeknepen.
Eu bjj wist nanweljjks, hoe hjj de dear uitkwam.
Zjju hoop was aanmerkeljjk verminderd. Nu kwamen
vjjihondeid op elk der beide anderen. En die twee hadden
een trage hand, dat wist hjj van deo eersten keer.
Den Bergaotboer trof hg niet thuis, dooh moest bem
in bet veld opzoeken, beneden in het dal.
Bg de kerk ontmoette hjj Purtsobeiler-Toni, die in het
sierlijke karretje zat als eeo vorst op zijn troon, en deD
eersten proefrit met den bruisen ondernam.
«Hè, George, die pakt aan!"
Tgd om meer te zeggen had PnrtBche'.ler niet zoo
ving draafde de Brnin den voetganger voor bjj.
«Vi oj dien was duizend mark ook metsl" zuchtte
George, terwjjl hg Purtscheller nazag, en het voetpad
insloeg, dat naar het veld voerde.
Veel goeds had hjj niet verwacht van zgn gesprek met
den Berghotboer, maar het was nog veel erger, dan hjj
geacht had. De boer schreeuwde, als had George ge
tracht hem te berooven, en schold en raasde zoo laid,
dat de menscaen op de naaste akkers het konden hooren
Een poos verdroeg George dit, dooh toen werd hij woedend
en keerde met een grof woord zgn neef den rag toe.
Om niet voorbjj al die lachende menschen te moeten,
die den twist mede hadden aangehoord, Btapte hij dwars
door de drassige weide naar de straat.
Diep adem halend wischte hg zich het zweet van het
voorhoofd, eo balde de vuisten. «Die geschiedenis zal
slecht eindigen!
Nu wil ik braaf zgn en zjj beletten het! En ze
trappen me nog daarenboven, die gierigaards!"
De straat was ondergeloopen, en tot aan de enkels moest
George door het troebele water waden, dat dof raiscbend
uit do spleten van den berg stroomde. Lang stond hjj
achten en dunrt dan tot ongeveer tien uur. Op Java
mogen alleen mannen en knapet er aan deelnemen, op
Sumatra echter ook vrouwen eu het wordt door velen
op Java als een pretje beschouwd, als e<*n welkome ge
legenheid tot gezellig bjjeenzijn, waarbij vrooljjk gelachen
en gepraat wordt. Dat geschreeuw in de kampings heeft
dus niets niemendal met fanatisme ie maken. Ik zelf
meende vroeger ook, dat slechts geloofsdrift zooveel leven
kon veroorzaken, doch weet thans precies hoe onschuld g
het er toegaat. De lui zitten op een rjj van 30 40
m n, de Imam voorop, allen met hot aangezicht naar het
Westen gekeerd. Plaats van samenkomst is natnorljjk de
Langgar of het dorps-bedehuis. Telkens na als de Imam
of voorganger zgn Amin aan het eind vaa 'n rakadt uit
spreekt, valt de geheeie gemeente luidruchtig in, met een
gejoel en 'n geschreeuw, dat al heel weinig stichtend
werken kan en wel iets heeft van eeo al te levendige
godsdienstoefening bij het Leger des H-ila.
In Atjeh is de Salat geheel ODtaanl tot- een c&rricatunr
van 'n godsdienst,oetening, waarom dan ook vrome men
schen daar, maar liever thuis blijven.
Elke Salat bestaat bg de Salat at-tardwih uit twintig
rakadts waarvan iedere twee van de volgende weer
worden gescheiden door de taslvnah of het zittend, met
het hoofd eerst naar recht" dau uaar links, uitspreken
van het bekende «Heil over u en de genade Gods!"
(asallamoe Allahichoem
De Inlanders noemen dien tarawih-dienst met een ver
basterd woord trawèh, na afloop waarvan, meestal door
geoefende lezers, stukken uit den Qoradn gereciteerd en
soms ook vertaald worden, tot on^e»«er 1 uur 's nachts,
Jokjakarta. Lt. Clockener Bbodsson. b.d,
(Particuliere Correspondentie).
Berlijn, 25 Januari 1905.
Minister-president Kuyper is sl chts vjjf dagen in ons
midden geweest veel te kort om behoorljjk genezen naar
het vaderland terug te keeren. De Russische vloot is echter
nog steeds onder wei en bljjtt eeD kwaad ding voor Ne
derland dat met zjjne koloniën juist aan de route ligt.
Wat nu onze eers'e minister betreft, deze zal nog heel
wat moeten dokteren alvorens bjj van zgn oorlijden
bevryd zal zgn. 't Is de vraag of geheeie genezing mo
gelgk is. Dr. Kuyper's vader stierf doof en twee zijner
zonen leden ook aan de geboor-otganen. Z >oals de toestand
thans is, trad na enkele dagen behandeling bjj het eene
oor verbetering in die waarschijnljjk zal bljjven voort
gaan, indien Zjjne Excellentie e n getegeld gebrnik maakt
van het instrument dat professor Lucae bem heeft mede
gegeven. Geheel zonder bezorgdheid kan de 67-jarige
man vooral gelet op het hereditaire van zjjn lijden de
toekomst niet tegemoet z en en zeker zal een tweede
bezoek aan B-erljjn, waarsoh ij olijk in den zomer, noodig ztjn.
De oorrespondent der Nieuwe Rotterdamsche Courant
wiBt mede te deelen dat de visite, die Ue mmister Koy-
per aan den Staatssecretaris Fretherr von Richtboten
bracht zuiver een beleefdheidsvorm was. Dat willen we
gaarne van het eerste bezoek aannemen doch daarop
zjjn nog meerdere andere gevol jd. Z dfs hort vóór de ter ug-
reis naar bet vaderland moest P al, de portier van von
Ricbthofen, de Hollandsche Excellentie nog binnen laten.
Doch nog talrjjkor dan aan baitenlands--he zaken waren
de bezoehen bij de Wirklicher-Gooetmer-Ober Rogierungs-
rat Dr. Althoff, een der invloedrjjkste direklenren van
bet ministerie van onderwjjB. Het heet hier datvelfszgn
chef, de minister Studtbg hem de wjjsheid haalt. Zon
voor zulk eene spleet, en zag de aardkluiten na, die door
het water werden meegevoe'd Hoofdschuddend zag hjj
bjj de helling op. «Arm meisje arme menschen l"
En hjj stak dp armen uit, als wilde bjj de verwoes
ting keeren, die zooveel brave menschen met ondergang
dreigde.
Daar dacht hjj weer aan zjjn eigen nood.
«Ik b6n ook een mooieIk kan me zelf niet helpen
en denk nog aan anderen l"
Met bet hoofd op zjj, de banden achter den rog stapte
hjj verder.
Hoe eerijjk hjj zich had voorgenomen, een braaf rnensoh
te worden en vljjtig te arbeiden nu waren ai zjjne
goede voornemens nutteloos. Een paar maanden zon het
Dog gaan.
Maar dan? Hjj wist het, dan zon het weer net gaan
als voor twee jaren. Eu wie zou hem dan helpen
De bakkerin
Bekommerd schudde George het hootd. Een paar honderd
mark dat was misschien nog gegaan Maar van de
dikke nicht de gansche duizend los te krjjgen?
«Neen! Ik zou nog eeider in de beek een walvisch
vangen."
Verstrooid zag bij naar de kabbelende golijes, terwjjl
bjj langs den oever der smalle beek liep. Een menigte
forellen verlustigden zich in het klare water.
«Daar was een goede vangst te maken l"
Pas had bg dat gedacht, of de oude George ontwaakte
weer in hem, en de vangst begon. Hjj stroopte de hemds
mouwen op en sloeg het schootsvel in de hoogte. Met
goed gemikte steenworpen maakte hjj een forel scnuw,
zoodat het dier zich onder den oever verborr. Ving liet
George zich op de knieën neer, greep in het water, en
lachend hield hjj den spartelenden visca in de hoogte.
«Laat iemand mij dat nadoen I"
Een half uur was bjj zoo bezig, toen was zgn blauwe
zakdoek boordevol forellen. Hjj zag ove-al rond naar
iemand, wien hij de v.sschen kon schenken, doch de straat
was leeg.
(Wordt vervolgd.)
