ALKMAARSCHE COURANT.
BINNENLAND.
PERSO NA LI A.
Nieuwst ij dingen.
Gemengd Nieuws.
KUNST EN LETTEREN^
INGEZONDEN S T U K K EN.
MAR KT BE RI OH TEN.
No. 17. Honderd en Zevende Jaargang. 1905.
Zondag 6 Febr. I90A.
Fierste Hamer.
Over de zitting van Donderdag schrjjft de N. R. Ct.
Wij hebben van het algemeen debat niet veel meer te
zeggen. Verscheidene sprekers namen er nocr aau deel,
doch meest om enkele détails nader in het licht te bren
gen, of om een verkeerd begrepen uitdrukking recht te
zetten. Eenigszins uitvoeriger waren slechts de heeren
Stork en Van Houten. Vooral de laatste kwam nog eens
in volle kracht voor den dag. Dat men dan toch eens
eindelijk zon willen afzien zeide hij van de methode
van bestrijding, nu ook weer door den heer Van den Biesen
gebezigd, om de mannen van links af te schilderen als
gevaarlijk op politiek terrein, omdat zjj in philosophische
geschriften, waarover toch in de Kamer moeielijk kon
worden gediscussieerd, meeningen hadden verkondigd, die
anderen niet voor de juiste hielden. Wat ik ook in weten
schappelijke geschriften moge hebben verkondigd, dat u
niet aanstaat het is de vraag of ik daarom ongelijk
heb erken, dat ik op politiek gebied steeds ongevaailjjk
ben gebleken. Wjj eiscben gelijkheid van recht voor allen
wjj dulden onder een geloovig Kabinet geen bevoorrechting
van geloovigen, evenmin als wij het aan zullen zien, dat
andere kabinetten hnnne geestverwanten zullen voortrekken.
En wjjet men nu aan de rechterzijde op den tegen-
woordigen schoolstrijd, weina, dat de tegenstand der
linkerzijde ook thans niet voortkwam nit misplaatsten
jjver voor eigen geestverwanten, daarvan lag het bewijs
bij de Kamer in een adres van 300 goed katholieke
onderwijzers nit het Zuiden van het land, die tegen de
voorgenomen schoolwetsherziening in verzet komen. Zij
komen op voor hunne rechten en belangen tegen den
tjjd, waarop zij nit de school zullen zijn verdreven en
hunne broodwinning hebben verloren. Is het nn een strjjd
voor de onzen, als wjj de weeklacht ook van die mannen
overnemen
Heel de tegenwoordige schoolstrjjd is dan ook niet een
strjjd, geljjk de heer Van den Biesem hem genoemd heeft,
>om de ziel van het kind". De ziel van het kind loopt
op de openbare school geenszins gevaar. Miar men ver
langt, dat op het kind zal worden ingewerkt, niet langer
door leeken, maar door geestelijken. De kera van de
oppositie tegen de staatsschool ligt dan ook niet bij de
ouders. Niet onder hen is de beweging spoutaan opge
komen zjj schenken niet uit eigen vrjje opwelling de
voorkeur aan de vkinderpakhuizen" boven de goed inge
richte staatssohool, maar omdat zjj daartoe zij a opgezet
door predikanten en ordebroeder en ordeznsters, die
daardoor hnn macht en invloed denken te vergrooten.
Doch wacht, tot op nw actie de reactie volgt. Eenmaal
zullen u de schellen van de oogen moeten vallen. Want
wat men thans ook moge vertellen over de beteekenis
van den Syllabus, eenmaal zal het. volk hemerken, dat
de katholieke kerk een einddoel heeft, al haast men zich
ook niet om dat te bereiken. Dan zal bljjken, dal in een
staat, naar katholiek model ingericht, van al die vrjj-
heden, waarop nu ten onzent ook de katholieken nog zoo
prat gaan, niets over bljjven kan, geljjk de Calvinistische
geloofsbelijdenis nog steeds vordert, dat de staat de ketters
zal vervolgen.
Natuurlijk kwam de minister van binnenlandsche zaken
tegen deze voorstelling op, geljjk ook de heer Vermeulen
reeds daartoe zjjne poging had gedaan. De schoolbeweging
was spontaan opgekomen. Hoe kon men het tegendeel
volhouden Stel tegenover elkaar de prachtig ingerichte
openbare school, waar meestal kosteloos toegang kan
worden verkregen, en de zooveel slechter uitgeruste bij
zondere school, waar daarenboven nog schoolgeld wordt
gevraagd. Kon men dan aannemen, dat de ouders aan
de laatste de voorkeur zouden geven, als niet eene bjj hen
zeiven diep gewortelde overtuiging hen daartoe drong
Dat de Calvinistische geloofsbelijdenis kettervervolging
eiseht, heeft zjjn langsten tjjd gehad. In andere landen
is men reeds voorgegaan dit artikel te schrappen, en ook
ten onzent is een voorstel in dien geest ontworpen.
Overigens bestond het verweer van den minister voor-
nameljjk in eene herinnering aan onde tijden, toen ook
onder de werking der revolntionnaire begrippen, waarvan
de heer Van Honten het liberaal beginsel had afgeleid,
andersdenkenden onder den druk zjjn gehouden.
Daarmee kwam bjj in het schuitje van den beer Ver
meulen, die ontkende, dat het liberaal, het vrijheids
beginsel der revolntie iets met de stellingen van den heer
Van Houten te maken had. Ja, hjj erkende, dat onder
de volle werking van het nienwe régime, in de tjjden
na 1848 vooral, voor de katholieken een goede tjjd was
aangebroken. Doch dat kwam, omdat de libenlen in
Nederland veel beter waren dan hnn beginsel. Het be
ginsel was echter van onverdraagzaamheid en lust tot
vervolging van andersdenkenden doortrokken. Bleek het
niet uit de geschiedenis der revolutie zelve, toen bij de
guillotine werd gezworen? Bjj den heer Vermeulen kwam
het bljjkbaar niet op, of misschien toen de mannen ook
slechter waren geweest dan het beginsel.
#e Haas-quacstlc.
»De ouderteekeuaren van het adres van Noord-Holland"
hebben het volgende verweer de wereld ingezonden
Door een aantal handelaars van Zuid-Holland is in
navolging van die van Noord-Holland een adres gericht
aan het hoofdbestuur der Hollundsche Maatschappij van
Landbouw en hare afdeelingen, voornameljjk tot bestrij
ding van het laatste.
Wij wenschen niet verder hierop in te gaan, maar mo
gen niet onweersproken laten de verdachtmaking, daar
in ingeslopen.
Daar wordt toch botweg voor tonwaarheid" uitgemaakt
eene vergeljjking tusschen de prijzen in de zomermaanden
van de jaren 1896 en 1904 in het adres van Noord-
Holland.
Wjj handhaven deze vergelijking na hernieuwd onder
zoek onzer inkoopboeken.
Wjj vermoeden, dat onze Zuid-Hollandsche collega's zjjn
verward geraakt in de graphisobe ljjn. Wjj willen op hun
gezag wel aannemen, dat in Zuid-Holland alle kaas vol
gens die ljjn wordt uitbetaald, doch bjj ons is dit niet
bet geval. Of de handel stug of ving is, wordt bjj ons
weerspiegeld door eene grootere of kleine afwjjbing van
de hoogst bestede marktprjjzen. Komen de Zuid-Hollanders
volgens die graphische voorstelling tot de conclude, dat
de prijsen voor Edammer kaas in 1896 en 1904 ongeveer
gelijk stonden, zulks is ten eenenmale met de werïeljjk
heid in strjjd. Het was een treurige tjjd voor onze boeren
in 1896 en de beide volgende jaren waren niet veel beter.
Vóór ons liggen de opgaven van een zevental der groo
tere koopers (Om allen te raadplegen ontbrak om de tjjd).
Daarnit bljjkt, dat hunne inkoopen aan de vier Noord
Hollandsche markten in de zomermaanden van 1896,
loonende over een kwantum van ongeveer 3.000.000 kilo,
middencijfors aanwjjzen tnssohen f20 en f 21tegenover
f25 k f 26 in een gelijk tjjdvak van 1904. Wjj spreken
niet van hoogste marktprjjzen, die slechts aan enkelen
ten deel vallen, maar van doorslag-kwaliteit en doorslag-
prijzen, ingesloten de witte raven den graphische ljjn.
Wjj znllen het hierbij laten. Kunnen wij onze Znider-
vrienden niet overtnigen, dan verwijzen wjj hen naar de
breede scharo van Noord-Hollandsche kaasmakers, bjj wie
de herinnering aan de droeve dagen van 1896—1898
wel niet geheel zal zjjn nitgewischt.
Kolonel Fan Raaien.
De correspondent van het Hbl. te Bat via seint:
»Toeu de gouvernenr-generaal Van Heutsz het com
mandeurskruis der Milütaire Willemsorde aan kolonel
Van Daalen uitreikte, brandmerkte bij het dooden van
vrouwen en kinderen gedurende de gevoerde campagne.
Z. E. deed daarbjj echter uitkomen, dat de kolonel Van
Daalen zijn plicht deed en kondigde diens spoedige be
noeming tot gouverneur van Atjoh en onderhoorigbeden
aan.
Vervroegde winkelsluiting te Amsterdam.
De Gemeenteraad van Amsterdam benoemde op 31
Jali 1902 een commissie om rapporten in te dienen over
een wetteljjk vastgesteld sluitingsuur voor winkels. Id
deze commissie nameu zitting de heeren mr. Z. v. d
Bergh, A. Harmsen, prof. mr. M. W. F. Trenb, mr. Tb.
S'nart en mr. J. G Scbölvinck, terwjjl door de Winke
liersvereeniging aan haar werden toegevoegd de heeren
C. H. van der Velden en 8. Leeuwin.
Naar thans gemeld wordt, is de taak dier commissie
zoo goed als geëindigd en kan binnenkort het eindrap
port in de belangrijke quaestie worden tegemoetgezien
Hierin is alles in rubrieken gerangschikt en nauwkenrigom-
schreen; de verschillende belangen zjjn er in aangegeven
met opsomming van het vóór en tegen van vervroegde
winkelsluiting. Bovendien zal het rapport, bevatten een
overzicht van de toestanden in hel winkelbedrjjf in ver
band met de sluiting in Dnitschland, Engeland, Noor
wegen, Australië en van andere plaatsen in Nederland.
Dit werk belooft dan ook néér belangrijk te worden
De eindconclusie der commissie luidt ten gunste vao
vervroegde winkelsluiting, aanvangende omstreeks 9 uur
des avonds, met uitzonderingen voor tal van bedrjjven
en voor verschillende dagen, waarvan de billijkheid in
de oogen der commissie voldoende is aangetoond.
Ten overvloede zjj nog medegedeeld dat verreweg bet
meerendeel der gehoorde winkeliers zich uitsprak vóór
een vervroegde sluiting.
Veefonds te Harlngcarspel.
Onze correspondent te Haringcarspel schr jjft ons
Tot het opmaken der rekening over de afgeloopen drie
maanden vergaderde d-n 3 dezer het Bestnnr van het
onderling veefonds alhier. Verzekerd waren in dat tijdvak
1165 rnnderen. Voor 8 gestorven dieren bedroeg de
schade, met inbegrip van eenige jaarrekeningen f 641.825,
zoodat de omslag moest worden vastgesteld op 55 cent
per rund.
Het Raadhuis te Woruer.
De secretarie van het Raadhuis te Wormer, welke door
den brand in het laatst van November jl. zeer was be
schadigd, is thans weder in gebrnik genomen.
Het inwendige heeft eene geheele vernienwing onder
gaan. De antieke meubelen zjjn, voor zoover dat mogeljjk
w«g, hersteld, en de schrijftafel is door twee kenrige bu
reaux vervangen.
He straf van een predikant.
Men schrijft aan de N. R. Ct.
Een Nederlandscb Hervormde gemeente in de provincie
Utrecht, tjjdehjk zonder eigen dominéé. Haar vroegere
voorganiers, vooral de laatste, felle tegenstanders van
de Evangelische Gezangen. Gedurende de vacature ver
vulling der predikbeurten door ringdomiuées. Enkelen
geven els in eigen gemeente ook een gezangvers te
zingen. Ondankbaar werk, het zingen vlot niet.
Weer is bet Zondag. Jonge dominee verzoekt zjjn gehoor
niet één, doch twee verzen te zingen. Al to erg. Het
orgel laat zich hooren, ook de voorzanger, de dominee
en nog een enkele. Verdere kerk-enooten houden boek
en mond dicht. Het eerste vers is teneinde en dominee
tracht den organist te bedaiden niet door te gaan. Deze
begrjjpt niet, speelt door. Aan het eind van 't orgelspel
verzoekt dominee toch te zingen en nn Psalm 32 verzen
5 en 6. Zegevierende blikken. En daar rnischt krachtig
door het kerkgebouw:
»Wü toch niet stag, geljjk een paard, weerstreven,
Of als een mnil door domheid voortgedreven",
en hetgeen verder volgt.
Of dominee later weer een rnim gehoor zal hebben
Beo slachtoffer van het ijs.
Met de schaatsen onder de voeten is gisteren in de
Ringvaart onder Wjjde Wormer door visechers gevonden
het Ijjk van C. van der Aaide die te Zaandam thuiz-
behoorends sedert eenigen tjjd werd vermist.
In den schouwburg te Aken is de première van een
tooneelspel in drie bedrijven, getiteld „Tante Regine",
gevallen, omdat er geen enkel toeschouwer was opgekomen.
De gelukkige auteur heet A. Paul.
Tot dijkgraaf van de Sohager Kogge-strjjkmolens werd
benoemd de heer J. Rijkes te Barsingerhorn in de plaats
van wijlen den heer D. Raat.
Buiten verantwoordelijkheid van de Redactie.)
Zwarte lijsten.
Mijnheer de Redacteur
Ik verzoek U naar aanleiding van het besluit der
Winkeliersvereeniging, voorkomende onder Stadnieuws
in de Alhnaarsche Courant van 3 Febr. jl.. het onder
staande uit Handelsbelangenuitgegeven door van der
Graaf en Co., dus absolute vaklieden, omtrent de zoo
genaamde zwarte lijsten over te nemen Mogelijk is
dit leerrijk voor de Winkeliers.
Bij voorbaat mijn dank,
X.
Waarom geen zwarte Ijjsten f
Nog altijd zijn er handelslieden, die te goeder trouw
de publicatie van wanbetalers de zoogen. zwarte
lijstenaanbevelen als een perfect middel tegen
en een geschikte straf op credietmisbruik. Steeds zijn
er ook nog laten we zeggen ondernemers die
speculeerende op deze hier en daar gehuldigde over
tuiging, zulke „zwarte lijsten'' uitgeven. Bedoelde han
delslieden hebben het excuus hunner onbekendheid
omtrent dit aan hun werkkring volkomen vreemd on
derwerp De ondernemers hebben geen excuus men
behoort te wetenwat men nog wel als publieke
zaak onderneemt.
Op welke gegevens steunt de opneming van een
naam in de zwarte lijst
Voor zoover die opgenomen namen niet gefantaiseerd
of uit anderemee-tal oude publicaties overgenomen
zijn in welke beide gevallen de lezer geen waar voor
zijn geld krijgt, is de eenige grond voor de publicee
ring de er aring van dMn crediteur van den „opgenomene."
Gesteld nu, dat de man van de „zwarte lijst" moeite,
tijd en geld beschikbaar heeft en stelt om voor ieder
geval persoonlijk mondeling bij den crediteur, al woont
deze ook ver verwijderd, de vol edigste beh orlijk on-
derteekende gegevens in te zamelen.
Gesteld verder, dat deze inquisiteur bedeeld is met
den juridischen blik en de praktische zakelijke be
kwaamheid om elk geval, onverschillig den aard van
de schuld en van de tegenwerpingen, helder te door
zien, en dat hij ten slotte zich verblijden mag in het
bezit eener volmaakte onpartijdigheid onaantastbaar
ook tegenover den crediteur die toch 's mans begun
stiger is.
Deze eischen zijn onafwijsbaar voor hem die zich
opwerpt door zijn „zwarte lijst' om een mensch aan
de openbare geringschatting over te geven. Deze eischen
stellen is reeds de lijsten veroordeelen.
Nemen we echter aan, dat een man, die deze zeld
zame hoedanigheden in zich vereenigde, niet aan een
gewichtïgen werkkring in staat of maatschappjj was
gebonden, en zich voor dezen arbeid beschikbaar kon
stellen. Hij zou staan voor een andere moeilijkheid, die
onoverkomelijk mag heeten.
De eerste voorwaarde voor elk betrouwbaar oordeel
is het beproefde „et audi alteram partem" hoor beide
partijen. \V nar het hier niet slechts om een eenvoudig
oordeel gaat. doch om een soort publieke degradatie,
moet deze voorwaarde in haar volle zwaarte wegen.
Welnu in de pr ktijk is het hooren van den debiteur
als algemeene regel ondoenlijk. Men stuit af op onwil,
op misverstand Niemand laat toe, dat anderen onge
vraagd en zonder dwingend gezag zich met zijn zaken
bemoeien.
Naast de algemeene informaties die ook weergeld
kosten moet dus de inlichting van den schuldeischer
volstaan
En zonler nu nog van kwade trouw bij den leve
rancier te reppenom hoeveel redenen kan betaling
niet geweigerd worden, zonder dat onwil of onmacht
in 't spel is Kan ook de leverancier niet te goeder
trouw meenen in zjjn recht te zijn en inderdaad blij
ken geheel of gedeeltelijk ongelijk te hebben
In al die gevallen hebben we toch niet met candi-
daten voor de „zwarte lijst' te doen 1
Is een afnemer, die te soeder trouw meent gelijk te
hebben, doch het inderdaad niet heeft, een zoo ver
werpelijk wezen, dat hij verdient gesignaleerd te worden
Bij consequente toepassing van het stelsel zou drie
kwart. van den handel aan signaleering blootstaan.
Waarschuwen tegen de beroepsmatige wanbetalers,
m. a. w. de oplichters van professie is wij spreken
van ervaring reeds een moeilijke en hoogst verant
woordelijke arbeid, die o. i. tot de taak van de politie
behoort
Mat men onder de zoogenaamde „zwarte lijst" ver
staat, is echter van véél wijder strekking. Serieus op
gevat en anders wensoht ze toch niemand zijn
ze een onmogelijkheid. Niemand mag zich verbeelden
de bevoeg heid en de noodige waarborgen er toe te
bezitten. Wij zouden ze het liefst een plaatsje gunnen
in de Haagsche Gevangenpoort naast de pijnüank den
schandpaal en dergelijke middeleeawsche instrumenten.
Alkmaab 3 Febi. Aangevoerd 107 stapels, wegende
56637 kilogrammen. Kleine kaas f 31.commissie 29,50,
Middelbare f 31.50.
Alkmaar, 3 Febr. Aangev. 1116 mudden Tarwe f 8.—
a 0.—, rogge f 0,— a 0.—, gerst (ohev.) f 5.30 a 5.75,
baver f 3.20 a 3.70, paardeboonen f 6.35 a 6.40, br.
id. 110.— a 11. citroen id. f 13.50 14., witte id. f 17 a 17.50,
kanariezaad f a rood mosterdz f a
karweizaad fablauw maanzaad f
a —.—i erwten groene f 7.50 a 13, granwe f 14,—
a vale f 9.25 a 0—, geast f 5.20.
Amstkboam 3 Febr. De prgzen der Aardappelen,
■varen beden als volgt
Geldersche blauwen f 1,70 a 2.—, id. gieltjes f 2.20 a
2.30, IJpolder jammen f 2.20 a 2.40, Friesohe borgers f 1.40
a 1.60 id. bonten f 1.70 a 0.id. blanwe f 1.70 a 2.
Zeenwsche booten f 1.60 a 2.—, id. blauwe f 1.90 a 2.10,
