Indische Penkrassen.
"sta dsnïeuw"s~
BINNENLAND.
Nieuwstijdingen.
Gemengd Nieuws.
snelde doctoren moesten den dood van Jonsson consta-
teeren. Diens zoon, die op het eerste schot toegeloopen
was en ook op den aanrander gevnard bad, kwam er
met een liohte kwetsuur aan den linkervoet af.
Het is mopeljjk, dat de aanslag een politieke drijfveer
had en dat Gadd tot de geëxalteerde F nsche patriotten
behoort. Het voorloopige onderzoek heeft aan het licht
gebracht, dat hij een oad-stndent der Alexander-Univer-
siteit is, den naam draagt van Karei Lenard Hohenthal,
dat hg den laatsten tijd zich te Stockholm heeft opge
houden en den 13en Januari in Finland gekomen is
Hg neemt een hardnekkig stilzwjjgen in acht.
De staking in het Ruhr-gebied. De weige
ring van de mijn-magnaten om met de werklieden te
onderhandelen heeft tot nieuwe eendracht onder hen
geleid.
Aan ondersteuningen is tot dusver by de twee groote
arbeidersvereenigingen meer dan een millioen mark inge
komen. Maandag werd in een vergadering van mijn
werkers te Essen medegedeeld, dat de Engelsche mjjn-
arbeiders nog slechts vijf dagen werken zouden om over
productie te voorkomen. Indien via Frankrjjk Engelsche
kolen naar Dnitsohland zullen gebracht worden, zullen
de Engelsche mjjnwerkers eveneens het werk neerleggen.
De commissie van zevenen heeft, na de ontvangst van
het telegram van den rijkskanselier, waarvan wjj in ons
vorig nummer melding maakten, weer een vergadering
gehouden. Men word te rade, den mijnwerkers de her
vatting van het werk nog niet aan te bevelen en het
nemen van een besluit over te laten aan de distriolsver-
gadering van de afgevaardigden van alle mjjnwerkers-
vereenigingen welke heden te Essen bjjeen zal komen.
De mijnwerkers in Silezië. In Silezië zjjn de
mgnwerkers aan de staatsmgn »Königin Louise" weer
aan het werk gegaan. De vereenigde mijneigenaars van
het district Waldenburg hebben alle eischen van hunne
arbeiders verworpen. Te Gottesberg besloten de mijn
werkers hnnne afgevaardigden nog eens met de directies
te laten onderhandelen. Maar Maandag is intnsschen
ondanks dat beslnit, aan alle mjjnen van de Sileziecbe
steenkool- en cokesmaatschappij de staking nitgebroken.
Stakingsplannen in Italië. Er dreigt vooT
de zooveelste maal een algemeene spoorwegs'aking in
Italiëdat schjjnt daar te lande een chronische ziekte.
ZoDdag hebben te Milaan 1500 ferrovieri vergaderd en
allen verklaarden zich bereid onmiddellijk tot staking
over te gaan. De voorzitter deelde mede, dat 95 pet. van
het machinepersoneel een verklaring van instemming met
de beweging had geteekend.
De beweegreden tot deze nienwe voorgenomen staking
heet, dat de regeering nog niet heeft geantwoord op een
aan Giolitti aangeboden memorie, waarin do ferrovieri
om een loonsverhooging vragen, waarmee een 40 50
millioen liro zgn gemoeid. Maar de eigenljjke oorzaak van
het te Milaan uitgebroeide plannetje schjjnt te zgn de
zacht om pressie op regeering en volksvertegenwoordiging
uit te oefenen tegen de op handen zjjnde beraadslagingen
over den aankoop der voornaamste Italiaansche spoorweg-
ljjnen door den Staat.
Een vlieg-maohine. Te Lyon heeft Dinsdag een
jonge electricien, Gardet geheeten, een door hem uitge
vonden vliegmachine geprobeerd. Eerst werkte de machine
een poosje goed, maar toen Gardet op een hoogte van
ongeveer 30 meter de stnnrstang losliet, tuimelde ze naar
beneden. Gardet is er afgekomen met een wond aan zgn
been een soort vlieger, die deel uitmaakte van de machine,
had als valsoherm dienst gedaan.
Gebrnik van alcohol door kinderen. Een
schoolarts te Schöneberg, een der Berlijnsche voorsteden,
beeft een onderzoek ingesteld naar het gebruik van
alcohol door kindeien en heeft bevonden, dat zeer veel
kinderen bier en andere dranken met hnn onders mrê-
gebrniken en zich vooral op uitstapjes onbehoorlijk daar
aan te »goed" doen, wat des Maandags aan het niet-
opletten bjj het onderwgs dnideljjk is te bespeuren. Da
arts heeft de ongehoorde vrijmoedigheid gehad, hierover
een voordracht te honden, waarvan de inbond door de
pers werd bekend gemaakt. De beleedigde Schöneberger
burgers hebben zioh toen tot B. en W. gewend en d-ze
hebben den onverlaat ontslagen. Doch de gemeenteraad
heeft met algemeene stemmen B. en W. verzocht, het
ontslag weder terng te nemen.
In de Dinsdag gehouden vergadering van den gemeen
teraad van Hoorn is geinstalleerd de nieuwbenoemde
burgemeester, de heer H. W. de .foncheere (van Texel).
Na een toespraak van den oudsten wethouder, den heer
van Buren Lensink, werd den heer de Joncheere de
ambtsketen overhandigd. Met het vaste voornemen de
stad tot meerderen bloei te brengen, zeide deze daarop
het burgemeesterschap te aanvaarden.
(Auteursrecht uitdrukkelijk voorbehouden.
XC1I.
In de nachten van den 21sten23sten25sten
27sten en 29sten der Vastenmaand wordt de laila 't'oel
Kadar gevierd.
Ge moet n.l. weten, dat volgens Qoracin II 181, de
maand Ramadhan hare bijzondere heiligheid ontleent aan
het feit, dat in die maand de openbaring Gods uit den
Hemel zou zijn nedergedaald en wel in den z.g. nacht
van het goddelijk raadsbesluit (laila 'loei Kadar), een
nacht welke volgens Qoraan XLIV: 2 bijzonder »geze
gend" is.
Natuurlijk dat de laila' t'oel Kadar op plechtige wijze
moet worden herdachtdoch en nu doet zich 'n ty
pische moeilijkheid voor, de samenstellers van den Qo
raan verzuimdenvrij nonchalant nog alons den
juisten datum van dien nacht der nachten op te geven i
Toen hebben de moslimsche wetgeleerden maar uit
gemaakt, op welke gronden weet nog niemanddat de
laila 't'oel Kadar zeker een der laatste vijf oneven
nachten van Ramadhan moet geweest zijn en de bekende
Imam asj- Sjafei beweert zelfs stokstijf, dat het den
21sten was, terwijl anderen daarentegen weer volhouden
den 27sten Ramadhah. (Dit laatste wordt o.a. algemeen
Bij de stemming ter verkiezing van een raadslid in
het 2e kiesdistrict te den Helder zijn uitgebracht 694
geldige stemmen. Gekozen is dr. J. C. v. d. Berg (lib.)
met 358 stemmen. Op den heer M. A. Kolster (R. K.)
zijn 336 stemmen uitgebracht.
Voor de betrekking van Hoofd der openbare school
te Koedijk hebben zich 32 sollicitanten aangemeld, waar
onder 12 schoolhoofden.
De aesthetlsche ontwikkeling van het kind.
Door den Directeur van het Museum van Kunstnij
verheid te Haarlem worden pogingen in het werk gesteld
om in den loop v^n dit jaar in genoemd museum eene
tentoonstelling te organiseeren, betrekking hebbende op
de aesthetische ontwikkeling van het kind.
Hij verzoedt allen, die daartoe in staat zijn en roe
ping gevoelen, aan deze tentoonstelling hunne mede
werking te verleenen door goede wenken te geven en
bijdragen te leveren, zich met hem in verbinding te
stellen.
Er zal worden onderzocht hetgeen op genoemd ge
bied in het buitenland werd verricht, terwijl het voor
nemen bestaat den catalogus, die van deze tentoonstelling
zal uitgaan, zoo in te richten, dat hij voor belangstel
lenden als leiddraad zal kunnen dienen.
Nadere bijzonderheden omtrent organisatie, alsmede
het juiste tijdperk, waarin deze tentoonstelling zal worden
gehouden, zullen later worden bekend gemaakt.
Eden concurrent voor de ilollaudsche boter.
Sinds geruimen tijd komt in Engeland Argentijnsche
boter ter markt en is daar tamelijk gezocht. Thans heeft
men pogingen gedaan om ze ook in België te plaatsen.
Ue boter wordt verzonden in kisten van ongeveer 25
kilo en wordt in koelkamers bewaard. De in België
aangeboden boter bleek van goede hoedanigheid te zijn
en had bij aankomst een temperatuurde gezoute van
0,5 tot 3 graden Celsius, de ongezoute van|0 tot 1,5 graad
C. In prijs kon ze echter met met de Nederlandsche
boter concurreeren en ook was de smaak eenigszins
anders.
De Austerdamsche Dears.
Ons werd toegezonden een exemplaar 'an de jaarlijk-
sche promie voorde abonné's van de dagelijksche benrs-
oonrant de »Nederlandeche Financier". Deze premie-nit-
gave bestaat in een tabel der laagste en hoogste koer
sen van alle ter Amsterdamscbe Bemze genoteerde fond
sen in bet jaar 1904, voorafgegaan door een overzicht
van het jaar 1904. Deze jaargang is met veel zorg sa
mengesteld en is voor geld-beleggers en epecnlanten van
groot nat te achten.
Tergunningen te Rotterdam.
Het aantal vergnnningen door B. en W. van Rotter
dam verleend overeenkomstig de nienwe drankwet, nl
door het opheffen van twee onde vergnnningen, bedraagt
slechts 29. Het aantal afwijzingen rnim duizend.
Alkmaar Bulten.
In de laatste vergadering dezer afdeeling van 'tN. O.
G. passeerde de revue de gewone jaarlijksche vragenlijst
omtrent de handelingen der afdeeling in 't afgeloopen
jaar. Tevens kwam in bespreking de circulaire „Brand-
assurantie," waarin den leden van N. O. G. een voor-
deelige assurantie werd aangeboden bij de Maatschappij
,,De Nederlanden." Enkele leden gaven zich hiervoor op.
Nadat de voorzitter welkom had geheeten het nieuwe
lid, den heer J. v. Albada van Oterleek, stelde hij voor,
van deze afdeeling het punt Schoolartsenop den be
schrijvingsbrief voor de a. s. Algemeene vergadering van
't N. O. G. te doen plaatsen, welk voorstel werd aan
genomen. Ten slotte wekte de heer Le Roy van Egmond
a. Zee de leden op, het O. F. te steunen.
„Zaclicüs".
Uitgenoodigd door de Christelijke Jongelings-vereeniging
»Zachcüs" hier ter stede, trad Vrijdagavond in bet ge-
bonw »Waakt en Bidt" als spieker op de heer Ds. C.
J. van Paassen, predikant te Haatlem.
Onderwerp was: de zedeleer van Nietzsche en de ont
ferming van Jezns Christus.
Na een kort gebed te hebben uitgesproken begon de
heer Van Paassen zgn betoog. Friedrich Wilhelm Nietz
sche werd in 1844 in Pruisen geboren. Zgn vader was
predikantonder diens leiding zon allicht zijn levensloop
gansch anders zgn geworden dan nn bet geval is geweest,
doch helaas, maar al te vroeg moest zjju vader hem ont
vallen toen Friedrich 6 jaar was, stierf de predikant.
Hiervan was 't gevolg eene opvoeding nitslnitend door
vrouwenhand wat op zijn karakter-vorming een niet
zeer gunstigen invloed Bchjjnt te hebben gehad. Wa. dit
door de Maleiers op Sumatra's Westkust aangenomen,
zooals ik me nog zeer goed van 1899 herinner.)
Op grond nu van deze grappige onzekerheidis het
den nauwgezetten vromen moslim wel het secuurst
om eenvoudig maar alle vijf die oneven nachten te ge
denken en daar de Inlanderswat de pretjes betreft
zich steeds ijverige Mohammedanen toonen, zoo worden
de z.g. maleman's (afgeleid van het Maleische malêm of
nacht) altijd met de meeste opgewektheid gevierdook
door hen, die overdag niet mede vasten.
De bewoners van Java behooren, bewust of onbewust,
tot de school der Sjaféietengesticht door Mohammad
ibn Idns asj-Sjaf eigeboren te Ghazzat in Palestina in
het jaar 150 en overleden te al-Qahirat (Cairo) in 204
Moslimsche tijdrekening).
Men heeft bij de Mohammedanen n.l. vier sekten, die
der Hanafietender Malekietender Sjaféieten en der
Hanbalieten, elk gesticht door een beroemd Imam en
slechts in kleinigheden van elkaar afwijkende.
Omdat de Javanen nu tot de derde sekte behooren,
wordt dus de 21ste nacht in de Poeasa als de voor
naamste beschouwd en als zoodanig malem selikoer ge
noemd.
De maleman's worden overigens gevierd in den avond
van den 20sten, 22sten, 24sten, 26sten en 28sten, omdat
volgens de moslimsche opvatting ieder nieuw etmaal na
zonsondergang begint. Zoo vangt b.v. de heilige Malem
karakter betreft, in zyn doen is in zgn jengd-jaren nooit
het oprecht kinderlgke geweest. Hg was aitjjd ernstig,
wat hem bjj zgn makkers den naam van »de kleine
dominee" bezorgde. Daarbij legde hy reeds vroeg aris o-
cratische neigingen aan den dag, iets hooghartigs, dat
hieraan moet worden toegeschreven, dat bjj ala waar aan
nam het verhaal, dat zgn familie afstamde van hooge
Poolsche lieden. Zjjn aanleg bleek nit gedichten, die hg
maakte op 9 jarigen leeftjjd en nit composities op zgn
11de jaaj en niet minder nit eene antobiografii, door
hem als 14-jarige geschreven.
Wat onder geworden, studeerde hij aan de universiteit
te Bonn en daarna te Leipzig. Hij nam steeds een honding
aan van alleen-willen-staan, zocht veel de eenzaamheid
hij leeide kalm in deze jaren en hartstocht was verre van
hem. Zjjn znster, die eene levensbeschrijving van hem
gaf, noemde als zgn eenigen hartstochthet zoeken naar
waarheid. Wat zjjn omgang met anderen betreft, wel
had hij vrienden, maar hg vond zich in hen meestal
badiogen. In hem was ook groote sympathie voor
vronwen, maar niet anders dan vriendschap voelde hg voor
haar. Ja, zei spr., had hg voor een vrouw iets meer
gevoeld, werkeljjk een vrouw liefgekregen, dan was alleB
misschien goedgegaan, maar dit was niet het geval. Bg
zgn denken kwam steeds meer en meer twjjfel aan 't
geloof, tot bjj tenslotte alle geloof afwierp, den Godsdienst
vloekte. Na zgn 17de jaar begint hij zgn ideeën op
dat pnnt nit te spreken en in 1869 te Bazel tot hoig-
leeraar benoemd, kregen zgn geschriften steeds aanvallender
karakter. En toen kwamen zgn theorieën, weg met al
dat wat de menschen 't goede noemen, leef gemakkeljjk,
verhef n boven alle gedoe in de Maatschappij. Nutteloos
noemt hij mededoogen met hen, die lijden, nutteloos is
al dat getwist tnsschen pessimisten en optimisten. Weg
met zwakheid, nederigheid, neen, list, wreed zijn is bet
rechte Nietzsche hekelt den tegen woordigen tjjd, noemt
de menechheid een verachtelijk sla ven-geslacht.
De philosophie van Nietzsche wil laten ondergaan al
wat zwak is en slechts laten leven wat sterk is in 't
volle genot van zgn macht en 't naar willekeur gebruiken
en misbruiken van die kracht om te doen al wat het
individu wil. Alles mag men doen, als 't maar voordeel
en genot geeft dan eerst leeft men. En een dergelijk
individn, gevormd, naar Nietzsche's ideaal, noemt hg den
tUebermensch". Hg verklaart den oorlog aan de Christen
heid, niets is waar. En om een voorbeeld te noemen
wat er staat ia 't Nienwe Testament is onwaar, dat is
een »boek der verleiding". Alleen is er goed in het woord
van Pilatns »wat is waarheid 1"
Nietzsche schreef en dacht veel, zgn gezondheid werd
hierdoor ondermijnd slapeloosheid kwam hem kwellen,
bjj nam zgn toevlncht tot morphine streed zoo 9 jaar
en werd toen in 1889 waanzinnig. In Weimar bleef
bij in dien toestand van geestverduistering gedurende 11
jaar, verpleegd door zjju moeder, en overleed toen. Zoo
eindigde dit leven stierf af de reusachtige geest van
dien man, die in zgn laatste levensjaren steeds weder
voor zich prevelde: »Ich bin so dnmm so dnmm
wahnsinnig
En nn kwam de heer Van Paassen op zgn tweede
pnnt en besprak het veel schoonöre in de honding, die
Jezns Christus tegenover de meoschheid aanneemt. Groot
is de tegenstelling van een Jezns die zegt: »gjj allen zgt
menschen, en niet gg zult mg dienen, maar ik n", en
een Nietzsche, die verkondigt: «vergeet nooit nw per
soonlijkheid, mijn ideaal-individn, den «Uebermenscb",
moet boven de menschheid staan als op een doodgetrapte
massa", zooais hjj zelt ook deed.
Nietzsche is door vele schrjjvers geprezen, vindt zelfs
aanhangers zjjner ideeën spr. keurt echter Nietzsche's
bedoelingen af. Toch vindt spr. in den schrgver te loven,
dat hg opgaat in wat hjj schept zich geheel geeft in
zjjn werken, en dat hg aangetoond heeft de leegheid en
holheid van hot socialisme. Maar toegegeven, dat er vele
rake opmerkingen zjjn in 't geen Nietzsche produceerde,
toch bljjft zgn leer een absolnat on Christelgke.
Na gebed ging de vergadering niteen.
Anarchisme en Sociaal-democratie.
De afdeeling Alkmaar der S. D. A. P. hield Dins
dagavond in het lokaal „Harmonie" eene openbare verga
dering waarin het aangekondigde debat plaats had
tusschen de heeren Dr. H. Gorter en E. Kloosterman.
Na de opening der vergadering werd eerst voor een
uur het woord gegeven aan Dr. Gorter ter verde
diging van een tweetal stellingenle Het anarchisme
kan de arbeidende klasse niet genoeg inzicht en orga
nisatie geven om de kapitalistische maatschappij te
doen vallen, en 2e Het proletariaat zal de staatsmacht
moeten gebruiken voor den overgang van het kapita
lisme naar het socialisme.
Na gewezen te hebben op het groote belang van
dit debat, waardoor het verschil tusschen de beide par
tijen den arbeiders meer duidelijk zou worden ea dat
zou kunnen leiden tot nad re oplossing van het geschil,
Djoemahat, letterlijk vertaald «nacht Vrijdag", des Don
derdagsavonds om 6 uur aan.
Vooral hier in de Vorstenlanden worden de maleman's
luisterrijk herdacht, te Jogjakarta zelfs in het openbaar
door offermalen op den Aloen Aloen Lor.
Dit laatste is iets zeer bijzonders, overal elders toch,
op Java, op Sumatra en ook in Soerakarta, worden de
selamatan's of godsdienstige maaltijden meer intiem in
den familie- of vriendenkring gegeven, hier te Ngajog-
yakarta echter op het Noordelijke Voorplein van den
Kraton.
Het waarom zal ik u zeggen.
Toen de latere eerste Sultan van dit Rijk, omstreeks
de helft van de achttiende eeuw, als Pangeran Mangkoe
Boemi van het vroegere Rijk Mataram tegen zijn wet
tigen Vorst en ouderen broederPakoe Boewana II
den Soesoehoenan of Keizer van Mataramin opstand
was, bracht hij de maand Ramadhan in het open veld
door. Nu vechten de moslim's gedurende Poeasa liever
niet, zooals zijdie op Atjeh geweest zijn zich wel
zullen herinneren, en daarom bleef de oproerige Prins
toen werkeloos in de vlakte en vierde er met z'n troepen
de maleman's.
Toen de partij van den opstand nu later zegevierde
en door bemiddeling van de Oost-Indische Compagnie
het Rijk Ngajogyakarta gesticht waswerd het histo
rische feit der ver van huis gevierde malemans jaarlijks
