P Eis Q N A LI A.
zonder welke een krachtige partij tegenover het kapi
talisme onmogelijk isstelde spr. vooropdat naar
zijne opvatting thans de groote vraagstukken de hoofd-
beg nselen tegenover elkaar moesten worden gezet.
Daarna zijn eerste stelling toelichtende, werd door
spr. in de eerste plaats aangetoond de groote kracht
van het kapitalisme; dat te bestrijden is het doel van
beide partijen.
De arbeider bedenke, zei spr., dat hjj tegenover zich
vindt drie organisatie vormen van het kapitalisme: le
de patroonsbonden, krachtig georganiseerd, 2e d' meer
en meer doordringende trusts, syndicaten en kartels,
die zoo langzamerhand het geheele bedrijf in hun hand
hebben waarin de patroon de overmacht heeft. Tegenover
deze beide vormen vermag de arbeider individueel niets.
Die twee vormen zjjn echter nog niets bij de grootste
organisatie der kapitalistenden Staat, waardoor alle
wetten door en voor de kapitalisten worden gemaakt,
zooals b.v. bleek bij T maken der stakingswet
Yraagt men wat de arbeiders tegen die groote macht
van het kapitaal moeten doen, dan antwoordt de so
ciaal-democraat, zij moeten hetzelfde doen als de mannen
van het kapitaal, dat is tegenover dien hechten bond
strijden in één groote partij, niet in kleine groepen
zooals de anarchisten dat willen; die zijo te zwak.
De anarchisten onderschatten volgens hem de macht
van den vijand, overschatien de waarde der economische
actie
Om tot de vorming dier eene groote partij, die alle
proletariërs omvat te komen, moet gevonden worden
een terrein, waarop men zich vereenigen kan, moeten
de arb iders op één terrein geoefend worden in den
strijd, opdat een georganiseerd optreden mogelijk wordt.
De vakbond is voor die oefening voor het scholen
voor dien strijd niet voldoende. Engeland is daar om
het bewijs te leveren. Men stuit op het groote bezwaar
de landarbeiders en voorts de losso arbeiders in een
vakbond te organiseeren. Bij de eersten beletten het
de geringe loonen en het verspreid wonen, bij de laatsten
ontbreekt een gemeenschappelijk vakbelang
De anarchisten vergeten, dat men om het kapitalisme
met succes te bestrijden noodig heeft het geheele pro
letariaat
De eenige actie, waaraan ieder arbeider deel kan
nemen, zonder veel moeite, zonder veel geld, is de po
litieke actie en daarom ligt daar het terrein waarop
organisatie van allen mogelijk is. Spr. noodigt den
debater uit daartegenover een ander te stellen
De politieke organisatie is de eenig practische weg.
Door te strijden voor hervormingen in deze maatschappij
strijdt de sociaal-democraat tegelijk voor hot socialisme,
dat het einddoel is. Dat is een der groote verschillen
met de anarchisten. Door den strijd voor hervormingen
wil en zal men komen tot de vorming van één partij,
groot genoeg om het kapitalisme aan te vallen. De
practijk leert hetin de laatste tien jaren is de S. D
A. P. in ledental sterk vermeerderd. Ook het buitenland
toont het aan, waarvoor spr. op Denemarken wees,
waar zoo goed als alle vakbonden tevens zijn aange
sloten bij de S. D. A. P.
Het ge aar, dat de sociaal-democraten in den strijd
voor hervormingen kunnen verwateren, ontkent spr.
niet, maar daar is tegen te waken en al komen de
anarchisten ons daarop wijzen, dan, zei spr vraag ik
hun nog weet gij een anderen weg En dat weten ze
niet
Mi at de anarchisten willen is afgescheiden van de
uiteenloopende richtingen die in hun partij bestaan, dit
de vorming van vrije groepen, die men elk oogenblik
kan verlaten om öf bij een andere groep te gaan öf
alleen te blijven staan, juist het tegenovergesteld van
hetgeen de sociaal-democraat wil Van de politieke actie
is men afkeerig. Het individu staat bij he boven de
organisatie. Dat beginsel is mooi, maar niet te gebrui
ken in den grooten strijd de organisatie zal er onder
lijden. Van den vijand, die den klassenstrijd zoo ver
standig, zoo eensgezind strijdt, valt veel te leeren
Komende tot zijn tweede stelling zegt spr .- Stel u
voor, dit het kapitalisme eens overwonnen was dan
moe 4 allereerst de arbeid worden georganiseerd, dan
moest geregeld worden de voortbrenging en de con
sumptie, de machine van den arbeid moest, verbeterd,
blijven werken. Om dan alles te regelen, zou men
moeten beschikken over de dingen, die de Staat thans
heeft, de statistieken, het kadaster en zooveel m6er,
d n zou men toch mooten hebben een centralisatie, en
hoe die anders te krijgen dan door verovering der
staatsmacht. Door die staatsmacht zou men zoo noodig
onwillige kapitalisten moeten dwingen, of zouden de
anarchisten meenen, dat die dwang onnoodig zou zijn
Verder over dit punt uit te weiden acht spr. niet
noodiz en is hem thans ook niet mogelijk. Na in een
kort resumé nog eens het standpunt der sociaal demo
craten te heöben aangegeven, besluit hij.
zeer plechtig herdacht op den Aloen Aloen Lor.
Overal elders, zoo schreef ik, wordt de selamatan thuis
gegeven. Er nemen alleen mannen en meerderjarige
knapen (d. w. z. Djongelui" boven de tien jaar)aan
deel en ze worden door een wang alim met een gebed
ingezegend ('t bekende doa).
Een orang alim is meestal een hadji of, zooals ze hier
zeggen, een kadji, ('n man die in Mekka geweest is)
welke, volgens zijne medeburgers, beter met de theo
logie op de hoogte is dan zij. Nu, dit laatste zegt nu
juist niet veel 1
Bepaalde priesters, beroepsgeestelijken, zooals de
Christenen en Joden hebben, kent de Islam hier niet.
Wordt men als alim erkend, dan kan men in z'n
vrijen tijd, gratis of tegen een kleine vergoeding, als
leider, als voorganger in godsdienstige bijeenkomsten
optreden, ja zelfs als goeroe (leeraar) een clubje moerids
of santri s (leerlingen) aannemen.
Hierin nu schuilt een groot gevaar. Het zou zeker in
't belang van het Gouvernement wezen, als aan dien
toestand van kerkelijke anarchie een einde kwam.
We hebben hier in Indië 'n Centrale Imamschool
noodig, aan het hoofd waarvan een betrouwbaar Moeftie
(Professor) als b.v. Dr. Snouck Hurgronje, bij den In
lander meer bekend en beroemd onder den naam van
Hadji Abdul Gaffar.
Het woord is daarna ook voor een uur aan den heer
Kloosterman. Met een enkel woord deelt spr.
eerst mede, dat hem slecht-i de tijd van een paar dagen
was gegund om zich voor te bereidende stellingen
van Dr. Gorter kwamen eerst Zaterdag in zijn bezit.
He debat daarna aanvangende, zegt hij, dat de opper
vlakkige toehoorder zou meenen, dat de sociaal-demo
craten en anarchisten eigenljjk hetzelfde doel hebben.
Dat ontkent hij echter. De anarchisten zijn voor een
samengaan van menschen, die gelijke belangen hebben
en zich door vrijwillige overeenkomst hebben vereenigd.
Dr. Gorter evenwel zal moeten zeggen Wij S. D
zijn voor een sociaal-democratische maatschappij, waarin
de meerderheid regeert. Zich verklarende voor een
sterke vakorganisatie, zezt spr. verder, dat hij tegenover
de patroons bonden wil stellen de organisatie der
arbeiders evenals Dr. Gorter, maar de strijd moet op
economisch terrein gestreden worden Geen organisatie
van alles bij elkaar, doch alleen van dat wat van
nature bij elkaar behoort. Een organisatie langs natuur
lijken weg die organisatie zal langzaam groeien heel
langzaam, maar spr. acht die beter mogelijk dan een
van alle arbeiders, Roomsch Katholieke, antirevolutio
naire, liberale en socialistische aroeiders.
Ook tegenover de trusts en kartels, waarvoor de sociaal
democraten zich niet moeten bang maken, daar zij 't
zelfde willen, door alles te brengen aan den staat,
stelt hij al wederom de langs natuurlijken weg gegroeide
organisatie, waarin men de meest volmaakte vrijheid
geniet
De heer Gorter zegtwe moeten het heele proletariaat
hebben, om het kapitalisme te bestrijden, maar hij
vergeet, dat onder de arbeiders ook veel kapitalisme is.
Verder heeft hij herhaaldelijk gevraagd om tegenover
den weg, dien de sociaal democratie wil, een andere te
s ellen, welnu spr. kan dat. Hij zegt als in iedere
plaats van Nederland vijf arbeiders morgen den moed
hadden een stuk land als het hunne te beschouwen en
het in bezit te nemen, dan zou daardoor het kapitalisme
een gevoeligen knak krijgen De regeering, die geen
soldaten genoeg zou hebben, om dat tegen te gaan
zou in moeilijkheden komen. Men zou daarmee verder
komen dan de sociaal-democra ie, die een wissel trekt
op de eeuwigheid.
De arbeiders moeten geschoold worden, is er gezegd
dat zeggen de anarchisten ook maar ze bedoelen meer
ontwikkeld, zoodat ze op eigen beenen kunnen staan.
Dat ieder arbeider aan de politiek kan deelnemen
gelooft spr. ook, maar niet aan de soc -dem politiek,
dat is het verschil.
Dat de vakorganisatie voor de landarbeiders moeilijk
is stemt spr. toe, maar ook de politieke, ook deze
kost veel geld
De strijd voor hervormingen heeft, naar hij meent,
niets met socialisme te maken, 't Gevaar voor verwa
teren is toegestemd, heel veel voorbeelden bewijzen
ook dat het zeer groot is Spr. wijst o a op Schaper,
die het vaderland evengoed zou willen beschermen als
de andere partijen.
De sociaal-democraten doen, bijv. in Duitschland, heel
weinig. In de staking in het Ruhrbekken zijn ze door
de Christelijke arbeiders meegesleept moeten worden
en hoe is t in Denemarken De anarchisten zijn niet
wars van organisatie, vele groepen hebben zij reeds ge
vormd, zij zijn voor de federaties en niet voor centralisatie
en hij vraagt of de Alg. Ned. Diamantbew Bond die
de arbeiders met de hongerzweep wil dwingen om lid
te worden zoo'n aanlokkend voorbeeld is van de soc.-
dem. organisat e.
De politieke ontwikkeling, zegt spr., laten we aan U
over, wij uok houden ons aan 't geen Marx heeft gezegd
Wat zullen we als we morgen overwinnen doen zei
Gorter en ze hebben al reeds het geheele plan opge
maakt, maar morgen overwint men niet, dat zal eeuwen
durenhet kapitalisme moet weggroeien en daarom
weten we vooruit niet, wat we dan zullen doen, dat
laten wij aan de toekomst over.
Ten slotte zegt spr., dat de anarchisten gelooven dat
de maatschappij terug groeit naar het kleinbedrijf, vooral
op landbouwgebied.
Verder zegt hjj dat de heer Gorter en de zijnen het
staatssocialisme voorstaan en dat het groote verschil is,
dat de anarchisten alles van het individu verwachten
en tegen alle gezag zijn.
Na een kleine pauze verkrijgt de heer Gorter
weer het woord. Hij constateert dat het antwoord van
den heer Kloosterman de arbeiders onbevredigd heeft
gelaten. Ook hij heeft als alle anarchisten gezegd wij
hebben geen bepaald plan Daarom juist vindt spr. de
batavonden als deze zoo goed, de zwakheid van het
anarchisme blijkt er zoo duidelijk door.
Kloosterman wil alleen wat bij elkaar hoort bij elkaar
biengen, maar dat geeft geen groote organisatie en dat
die noodig is blijkt bij de staking der mijnarbeiders het
Wanneer op die Centrale Imamschool slechts Hol-
landsch sprekende jongelui van goeden huize werden
toegelaten en ze daar behoorlijk onderwijs kregen in
de Arabische taal, de vijf graden van den Islam het
Moslitnsch recht, en er den Qoraan leerden begrijpen,
wanneer hun verlichte Westersche denkbeelden werden
bijgebracht, wanneer ze ook andere religie's dan ons
Christendom, het Jodendom, het Boeddhisme en de
Theosofie bestudeerden en leerden waardeerendan
zouden die jongèlui later de door het Gouvernement
bezoldigde gediplomeerde goeroe's der z.g. Godsdienst
scholen kunnen worden en 't prediken en onderwijzen
door onbevoegden, door niet-geschoolden, met verbanning
naar de Molukken of Menado moeten worden gestraft.
Op die Godsdienstscholen, de bekende pesantrèn's, de
plaatsen dus waar de santri's worden opgeleid, zou dan
geen gevaarlijke fanatieke leer worden verkondigd, doch
een verdraagzaam verlicht Mohammedanisme.
De Imams zouden dan tevens stof leveren voor be
hoorlijk onderlegde adviseurs bij de Landraden en dus
uitsluitend in aanmerking mogen komen voor eene be
noeming tot Pengoeloe en Iloofd-Pengoeloe. Het wordt
werkelijk eens tijd, dat de Regeering deze belangrijke
kwestie onder de oogen ziet.
Is het niet 'n beetje onbillijk, dat de Mohammedanen,
de meerderheid hier vormende, het leeuwenaandeel bij
dragen tot de traktementen en pensioenen van Predi-
kapitalisme is zoo ontzettend sterk alleen de massa
vermag er iets tegen Organisatie langs natuurlijken
weg zegt K., maar is die der soc.-dem. dan onnatu rlijk?
De katholieke en christelijke arbeiders krijgt ge niet,
zegt men, maar blijkt niet het tegendeel, zijn er al niet
reeds velen hunner aange loten
Juist de groote vrijheid om uit te treden ah iets
niet bevalt, verzwakt d organisatie. Dat is de verkeerde
theorie Ontwikkeling der arbeiders, dat is iets wat hij
in tiet anarchisme goedvindtdat doet de S. D A P. ook.
Nogmaals toont spr. aan hoe onmogelijk de vakorga-
nieati der landarbei Iers is gebleken. Dat de hervor
mingen waarvoor de soc -dem. strijden niet socialistisch
zijn, geeft spr. gaarne toe, maar dat is ook onmogelijk
in een kapitalistische maatschappij. Dat enkele leden der
S. D. A P. verwateren wordt toegegeven doch steeds
afgekeurd ook wat Schaper sprak vond op 't congres
afkeuring
Bij de staking in het Ruhrgebïed hebben de sociaal
democraten tot voorzichtigheid aangemaand en het zal
blijken of zij gelijk hadden of niet. De anarchisten hebben
ook organisaties in het leven geroepen, maar slechts
kleine, geen bonden van honderddu zenden. De A. N.
D. B. doet wel eens iets hards tegenover de ongeorga
niseerden, maar wat heeft hij al niet bereikt. Dat het
kapitalisme moet weggroeien klinkt wel wit al te komiek.
Neen, men moet er voortdurend tukken afsnijden, totdat
a en ten laatste den geheelen boom kan vellen en zeer
wel is 't mogelijk, dat dit binnen betrekkelijk korten
tijd kan gebeuren.
Kloosterman heeft het weer zoo duidelijk gezegd
wij weten ni t wat wij na de overwinning doen zullen
maar wij wel, zegt spr. Terug naar het klein bedrijf
acht spr. onmogelijk en ook verkeerd, het groot bedrijf
is veel beter, geeft tijdsbesparing.
"Wij zijn geen staatssocialisten, zegt spr., maar willen
de staatsmacht gebruiken om tot het socialisme te komen,
als dat er is, zal de staat verdwijnen, dan zal er wel
een centraal lichaam moeten zijn, een plaats waar men
overleg pleegt omtrent producten en consumptie Doet
men dat niet dan krijgt men weer overproductie. De
minderheid zal zich naar de meerderheid gaarne schikken.
Vijf arbeiders in elke gemeente om een stuk land te
nemen zal weinig uitwerken dit is voor 1500 gemeenten
7500 manzou m n denken dat daarmede iets uit te
richten viel tegenover het kapitalistische leger. Spr.
eindigt met nog eens te wijzen op het noodzakelijke
van eensgezindheid onder de arbeideis
De heer Klooste rman toont nog aan, hoe de
anarchisten geen kleine groepen slechts willen, maar
internationale federaties van eenzelfde bedrijf. De stemmen
die de soc.-dem. op zich vereenigen zijn goede geen graad
meter voor de sterkte der partij. De anarchisten willen
niet het scholen, de discipline van de S D. A P. De
landarbeider moet geholpen, gesteund worden door den
stadsarbeider. Nog wijst spreker er op hoe de groote soc.-
dem. organisaties toch we nig doen en hoe de solidariteit
nog te wenschen overlaat
Verkeerd is het, dat de politieke actie gesteld wordt
voor de economise e ac ie. Wat den A. N. D. B. betreft,
wil hij even herinneren, dat geen steun werd verleend
aan de georganiseerde anarchistische arbeiders. Dat
weggroeien der maatschappij heeft Dr. Gorter belachelijk
gemaakt. Ook spr. wil stukken van het kapitalisme af
snijden wat kleine groepen kunnen doen zag men in
Frankrijk en ook in Rusland. Ten slotte zegt hij, dat
het middel dat de anarchisten aanprijzen is de algemeene,
ook de militaire werkstaki g. Nog toont hij met enkele
aanhalingen uit soc.-dem. brochures aan, dat de S. D. A.
P. is voor het staatssocialisme
Na nog een kort woord van den heer Gorter en een
wederwoord van den heer Kloosterman wordt de ver
gadering, die flink bezocht was, te ruim half twaalf
gesloten.
Het Wllte Kruis.
In de week van 30 Jan. tot 4 Febr. zjjn in het badhuis
van het Witte Kruis" genomen: 51 Kuipbaden, 79
Lieganbaden le klasse en 117 Regenbaden 2e klasse, te
zamen 247 baden.
Beroepen: bij de Ned.-Herv. Gemeente te Graft (toez.)
de heer M. van Leeuwen Pz., cand. te Warga.
Tot onderwijzer te Aalsmeer is benoemd de heer D. L.
Bejjneveld te W nkel.
Benoemd tot BestnursLd en tot Voorzitter van den
Polder Derg- en Kerkmeer de heer H. Hart Cz., te
Oudkarspel.
kanten, Roomsch Katholieke geestelijken, Hulppredikers
enz.? De Christelijke voorgangers hier zijn Ambtenaren
van het Gouvernement en worden hier zeer hoog gesa
larieerd.
De Moslim bekostigt hier feitelijk den eeredienst van
'n zeer kleine minderheid, terwijl aan zijn godsdienst
geen halve cent wordt besteed.
De oprichting van een Centrale Imamschool in Indië
zou nuttig wezen, omdat daardoor de Regeering, evenals
in de Moslimsch bestuurde landen, meer controle zou
kunnen uitoefenen en dan het verspreiden van kettersche,
meestal tegelijk fanatieke begrippen door leeken, ten
strengste zou kunnen tegengaan.
Ik heb zoo'n klein beetje studie van den Indischen
Islam gemaakt en erger me soms dood aan den gevaar
lijken onzin, dien de goè-gemeente hier dikwijls te
slikken krijgt.
Ik weet weldat honderdduizenden in patria liever
zouden willen, dat de Inlanders allemaal Christenen
werden, maar heusch, dat gebeurt toch nooit. Alleen
heidensche stammen kunnen en masse worden bekeerd,
bij de Moslim's zal 't altijd hooge uitzondering blijven,
terwijl openlijke bevoorrechting van Christen boven
Moslim, door gelijkstelling met Europeanen b.v., de
ernstigste gevolgen zou kunnen hebben.
Jogjakarta.
Lt. Clockener Brousson. b.d.
