"STADSNIEUWS.
PERSONALIA.
KÜNST EN LETTEREN*
Gemengd Nieuws.
MARKTBERICHTEN.
Een nieuwe vakvereenlglngscentrale.
Het bestuur van den Diamantbewerkersbond heeft aan
de hoofdbesturen van Bakkersgezelienbond, Behangers- en
StoffeerdersbondBoekbindersbond, Gemeentewerklieden-
bondMeubelmakersbond Bootwerkersbond Schilders-
gezellenbond Sigarenmakersbond Ned. Ver. van Spoor
wegpersoneel Textielarbeideisbond Timmerliedenbond
Typografenbond, Zaivelfabrieksarbeidersbond een oircnlaire
gezonden waaraan het volgende is ontleend:
Beeds sinds langen tjjd hebben wjj met bezorgdheid
den toestand der Nederlandsche vakbeweging gadegeslagen.
Met bezorgdheid niet alleenen zelfs met voornamelijk,
omdat, ook in de belangrijkste industrieën de vakver-
eenigingen wat omvang, invloed en beteekenis aangaat,
betrekkelijk weinig presteeren doch vooral omdat daarin
de desorganisatiede verwildering en de warhooiderij
groote vorderingen hebben gemaakt.
De onbekookste theorieën de ergerljjkste dwaasheden
ten aanzien van het doelde inrichtingde middelen
de taktiek en de grenzen der vakvereeniging bleven bjj
velen ingang vinden en leiddengevoegd bjj de onafge
broken laster campagne tegen degenen die over deze
dingen andere denkbeelden hnldigen en tegen de organisaties
die deze denkbeelden toepassen, tot verhondingen in vele
der voornaamste organisaties, die maar weinig behoefden
om tot desorganiseerende dadelijkheden over te Blaan.
Het mag niet langer ljjdeljjk worden aangezien dat
allerleimeest volslagen onverantwoordelijke en altjjd ter
zake van het wezen der vakbeweging volkomen onkundige
of onervaren anarchistische propagandisten het land door
trekken en overal de vakorganisaties besmetten met de
kiemen van het wantrouwender desorganisatie en der
ontbind ng.
Het mag niet langer worden geduld dat dientengevolge
het beste dat wij nog op vakvereenigingsgebied bezitten,
met ondergang, in elk geval met machteloosheid wordt
bedreigd.
Het mag niet langer worden gedoogd dat omtrent
doelmiddelen en taktiek der vakvereeniging denkbeelden
worden verkondigd (en dat zoo goed als onbestreden), die
voor de arbeiders onvermijdelijk de noodlottigste gevolgen
moeten hebben.
Er moet een einde aan komen dat het Nationaal
Arbeids Secretariaatin het wezen der zaak niets meer
zjjnde dan een samenvoeging van een paar dozjjn groo-
tendeels zeer onbeduidende vakvereenigingenposeert als
de centrale organisatie, als het verzamelpunt der Neder
landsche vakbeweging en met dien valschen schjjn tal van
arbeiders verblindt.
Niet langer mogen de grootste en beste der Nederland
sche vakorganisaties buiten de gemeenschap met de buiten-
landsche vakbeweging worden gesteld door het Nationaal
Arbaids-Secretariaat, dat ook over de grenzen wordt
aangezien voor het middenpnnt van het vakvereenigings-
wezen in ons land.
Niet langer mag het Nationaal Arbeids-Secretariaat
zjjn vernietigingswerk straffeloos voortzetten.
Er moet front gemaakt worden tegen het anarchisme
in de vakbeweging, planmatig en met beslistheid.
Zooals de anarchisten een twaalftal jaren geleden hebben
gepoogd de politieke arbeidersbeweging te vernietigen
trachten zjj nu de industrieele arbeidersbeweging ten
onder te brengen.
Dat kan alleen worden voorkomen door ernstige
energieke, georganiseerde samenwerking van die vakbon
den welke een aan het anarchisme tegenovergesteld
standpunt innemen.
De D amanlbewerkersbond wenscht samenwerking tot
stand te brengen. En als eerste stap op den weg om
daartoe te geraken, heeft hjj een bespreking georganiseerd,
te houden op Zondag 26 dezer te Amsterdam.
Be Velser spoorbrug,
Dinsdag is de grootste draaibrug van Europa in dienst
gesteld. In den voorafgaauden nacht werd de verhoogde
Ijjn voltooid door het toewerpen van de laagtewaar
mede de oude IJmuider zijlijn de nieawe hoofdlijn sneed
on door het aanbrengen van de nieuwe aansluitingen. De
dienst ondervond door een en ander geen vertraging.
Carré te Hllversuai.
In de jongste zitting van den gemeenteraad van Hil
versum was van den heer Oscar Carré opnienw een
verzoek ingekomen om aldaar op een particulier terrein
in de maand Augustas gedurende 5 a dagen voorstel
lingen te mogen geven.
B. en W. waren van meening gebleven, dat de voor-
stellingen van Carré nit een financieel oogpnnt schadeljjk
zouden werken op de kermis (jaarmarkt), aanvangende
begin September, weshalve zjj, bij hun vorig advies
bljjvende, voorstelden op het verzoek afwjjzend te beschik
ken. Na discussia werd het voorstel van B. en W. ver
worpen met 8 tegen 4 stemmen en Carré aldns de
gevraagde vergnnning verleend.
Be moord te Amsterdam.
Dinsdag is D. J. van der Merk, de man van de vronw
die Zondag met haar kind in hun woning in de 2e Jan
van der Heydenstraat 51 vermoord is gevonden, aange
houden.
Omstreeks twee nur werd hjj, toen hij zich in het
koffiehuis van den Volksbond, Vereeniging tegen Drank
misbruik, Haarlemmerplein 43 hoek Korte Marnixkade
bevond, door een der bezoekers herkend. Van der Merk
zat aan een tafeltje bij de toonbank een paar broodjes
met een kop koffie te nuttigen en keek tevens een krant in,
De koffiehuishouder, die hem nidt kende, bemerkte niets
bijzonders aan zjjn bezoeker Van der Merk was uiterljjk
heel gewoon en maakte niet den indruk van onrustig te
zijn zjjn kleeren hadden ook niets opmerkelijks en gaven
allerminst den schijn, dat bij sedert Zaterdag rondgezwor
ven heeft, wat ook volstrekt niet verondersteld werd.
De werkman, die hem herkende als den verdachte, kwam
wel meer in dit lokaal van den Volksbond koffiedrinken
de koffiehuiEhonder kende bem, zooals trouwens meer van
zjjn klanten, ten minste van gezicht. Deze werkman ging,
nadat hjj zijn broodje met kotfie gebruikt had, onmiddel
lijk een politie-agent waarschuwen.
Toen deze het koffiehuis binnenkwam, wees de werk
man hem Van der Merk aan, waarop de agent op den
verdachte toetrad, bem aanradende zich kalm te honden.
Met de handboeien aan werd Van der Merk daarop naar
het politie-bureau aan de Haarlemmerpoort gebracht. Hier
vandaan werd hjj onder een sterk politiegeleide en zwaar
geboeid naar het bureau van politie op de Noordermarkt
gebracht.
Beeds had zich het gerncht van zijn aanhouding in de
omgeving verspreid, zoodat zjjn overbrenging ten aan
schouwen van een zeer talrjjke menigte plaats had. Het
publiek toonde zich nogal vjjandig gezind en menige vrouw
in de volkrjjke buurten tasscben Haarlemmerplein en
Noordermarkt had Van der Merk in handen willen hebben.
De politie wist de mensohen echter op een afstand te
houden.
Van het bnrean aan de Noordermarkt werd Van der
Merk vervolgens met een rjjtuig naar bet politie-bnrean
in de Ferdinand Bolstraat gebracht. Aldaar verloor de
verdachte zjjn bswustzjjn.
Toen het rjjtnig wegreed holden vele nieuwsgierigen
er achter aan en vier jongens slaagden er zelfs in het
rjjtuig, dat in snellen draf reed, bjj te honden.
De tjjding, dat de vermoedeljjke moordenaar gepakt
was, verspreidde zich als een loopend vuurtje door de
stad. Ia de 2e Jan van der Hejjdenstraat stonden groepjes
menschen voor No. 51 het geval te bepraten. Er waren
er zelfs, die meenden, dat de gevangene straks naar zjjn
huis zou vervoerd worden, en zoo bleven zjj wachten om
van dat schouwspel getuige te zjjn.
In de Ferdinand Bolstraat was de belangstelling van
het publiek echter veel grooter. Honderden menschen
liepen daar heen en weer, altjjd maar het politie-bnreau
bekijkende, in de stellige hoop, dat ze van den moordenaar
nog iets te zien zonden krjjjen.
Toen het rjjtuig in de Ferdinand Bolstraat voor het
bureau stilhield, waren er zeker reeds wel honderden
menschen die door de agenten op eerbiedigen afstand
werden gehouden.
Van der Merk ging met gebogen hoofd naar binnen.
Hjj dnrfde niemand aankjjken. Op de reohercheurs, die
bem hadden overgebracht, maakte hjj den indruk, alsof
hij eenigszins suf was.
Zeer spoedig reeds verschenen aan het commissariaat
aan de Ferdinand Bolstraat de officier van justitie mr.
E. von Baumhauer en de rechter-commissaris mr. P. J.
Bjjleveld, die in tegenwoordigheid van den commissaris
van politie den heer A. Kummer on verwijld een aanvang
maakten met het eerste verhoor.
Van der Merk bekende dadelgk zjjn vronw te hebben
omgebracht, doch wees de schuld van den dood van het
kindje van zich af. Naar zjjn zeggen was het zjjn vrouw
die het kindje vermoordde en nit woede daarover heeft
hjj de vronw het leven benomen.
De verdachte verklaarde heel veel van de vronw te
honden, en zjj was hem zeer genegen. Ruzie was er tusschen
hen nooit. Echter voldeed hem de zorg van de vronw
voor hun beider kindje, het vermoorde éénjarige meisje,
niet geheel. Van der Merk was dol op het kind, en had
den indrnk, vooral Binds zjjn dochtertje in den laatBten
tjjd ongesteld was het kind was hoestende dat de
vronw wel wat meer zorg aan het wichtje kon besteden.
Hjj verweet dit haar. In den nacht vóór de treurige
misdaad maakte hjj zjjn vronw een opmerking, omdat
zjj naar zjjn oordeel niet spoedig genoeg opstond om het
kind te helpen, waarop zjj antwoordde dat Van der Merk
klaarbljjkeljjk meer hield van dit kind dan van de beide
anderen, de kinderen der vrouw uit haar eerste huweljjk.
»Nou ja, dat kan wel zjjn", had Van der Merk onver
schillig weg geantwoord. Hierop was de vrouw opgestaan
en met het kindje naar de kenken gegaan. Toen zjj alleen
terugkeerde ging Van der Merk naar bet kind zien en
vond het in de kenken dood. Onder den indrnk dat zjjn
vronw, niet kunnende velen dat hnn beider kind boven
baar kinderen werd voorgetrokken, dit nit den weg had
geruimd door het in een emmer water te doen stikken,
was hjj woedend naar de alcoof ternggeloopen en had
daar de vronw bjj de keel gegrepen en geworgd. In eeu
toestand van radeloosheid heeft hjj dit gedaan.
Hjj heeft na het plegen van de daad bet ljjkje van
het kind naar de alcoof gebracht en in een wollen deken
gewikkeld. Uren lang liep hjj in de kamer heen en weer,
bjjna werktuigeljjk sneed hjj voor zjjn stiefkinderen brood
op hnn vragen. Zonder recht te beseffen waarom, braoht
hjj de kinderen naar de Czaar Peterstraat, na de woning
te hebben afgesloten. Daarna heeft hjj radeloos rondga-
loopen, niet wetende wat te doen. Het geld dat aanwezig
was, een gulden of zestig, zeventig had hjj medegenomen,
op zjjn omzwervingen heeft hjj dit geld verteerd.
Zjjn verhaal maakte wel den indrnk waar te zjjn. Doch
de ouders van de vermoorde vrouw weigeren 't te gelooven.
Tot een verslaggever van De Telegraaf zeiden zjj o.a.:
Neen, mjjnheer, een andermans boeken zjjn duister te
lezen, maar wjj zjjn er van overtuigd, dat hjj genoeg had
van het werken en naar het vroegere leven terug wilde.
En hij kon weten, dat zjjn vrouw hem op dien breeden
weg niet zou volgen.
Zaterdag moest alles nitkomen, want zjjn vrouw zou
hem gevraagd hebben om zjjn geld, dat hjj op den Haar
lemmerweg had verdiend, en ook om de dertig galden,
die hjj nog moest verantwoorden. Is het niet toevallig,
dat de vronw jnist op den morgen van den dag, dat hjj
zijn schande had moeten bekennen, die afschnweljjke mis
daad zon hebben gepleegd?
Ik zeg u nogmaals neen, mjjnheer. Van der Merk is
iemand, die nergens aan gelooft, en wjj honden het voor
zeker, dat, waar hjj wist, dat hjj zjjne vronw, waarvan
hjj eenmaal misschien nog wel hield, wanneer hjj den
slechten weg gitging, onherroepelijk moest verliezen, hjj
dit denkbeeld niet heeft kannen verdragen.
Cadettenschool.
De sergeant J. H. de Boer is op den 16en, op zjjn ver
zoek, op pensioen gesteld en als een gevolg daarvan bij
de legerreserve overgegaan.
„Gezinsverpleging."
Voor het onderstaande werd ons plaatsing verzocht:
Wederom werd het bestnnr verblijd door ondubbelzinnige
bewjjzen van waardeering van den arbeid van bovenge
noemde vereeniging.
Hare «Zuster" toch ontving andermaal 60 eieren om
aan patiënten nit te reiken. Dank aan A v e s I"
Ook werd dezer dagen van een onbekende ont
vangen een gift van f 15. Dank aan N. N.l
(In 1903 bracht de «Zuster'' 2731 bezoeken; in 1904
klom dit aantal tot 3115, en bovendien 704 bezoeken in
de «Diakonie der Herv. Ge meent e.")
Toelichting overbodig 1
Alkmaarsche Tosneelvereenlging.
Door deze vereeniging werden Dinsdagavond in de
«Harmonie" voor het voetlicht gebracht het drama in 1
bedrjjf «Marcel" van J. Sandean en A. Decourcelles, en
het bljjspel in 3 bedrijven «Pension Sohöller" van Carl Lans.
Het drama was nu juist niet bet glanspunt van den
avonddaarentegen kwam het bljjspel geheel tot zjjn reoht.
Vooral de rentenier Philip Klaproth en de declamator
Rumpel gaven hun rol zeer verdienstoljjk weer, terwjjl
de reiziger Bernardi en de verschillende dames ook wel
voldeden.
Het tooneel was in beide stukken keurig verzorgd.
Jammer, dat de pauzen tusschen de verschillende be-
drjjven zoo gerekt werden, dat lange wachten is niet
aangenaam.
De muzikanten kweten zich nitstekend van hnn taak
Het Witte Kruis.
In de week van 6 Febr. tot 11 Febr. zjjn in het badhuis
van het «Witte Kruis" genomen: 48 Kuipbaden, 70
Regenbaden le klasse en 132 Regenbaden 2e klasse, te
zamen 245 baden.
Beroepen: bjj de Ned.-Herv. Gemeente teEnsehede ds.
H. G. Oldeman, te Westwond.
Bjj Kon. besluit is, met ingarig van 25 Februari 1905,
benoemd tot kantonrechter-plaatsvervanger in het kanton
Pnrmerend, mr. J. ten Brink, direotenr eener faïence-
fabriek te Pnrmerend.
Men deelt aan het L. D. mededat de burgemeester
van Leiden de opvoering van «Allerzielen", indien dit
stak andermaal mocht worden aangekondigdzal bljjven
verbieden.
Be Tuin.
D ri e m a a n d e 1 jj k s c h prentenboek
naar werken van beeldende en toegepaste
kunst door Theo Molkenboe r.
Dit tjjdschrift werd ons ter bespreking toegezonden.
Daarin wordt allereerst de bjjzondere aandacht gevraagd
voor het drnkwerk door de firma Van Ipenbnur en Van
Seldam.
Gaarne gnnnen wjj dezen heeren die reclame en getui
gen hierbjj, dat deze uitgave zeer fraai gedrnkt is. De
inhond van deze eerste aflevering bestaat hoofdzakeljjk
uit reproducties van geschilderde en geteekende portret
ten, eenige architectonische en décoratieve ontwerpen.
Molkenboer begint deze aflevering met een inleiding
van drie bladzjjden, die hjj noodig beeft om te beduiden,
wat toegepaste knnst is en waarom bjj dit werk uitgeeft.
Hierbjj gebruikt bjj woorden als een-op-een-maatschap-
peljjk-levens-ideaal-gebaseerde-knnst, andersoortsch ver
langen, anderBoortsche tentoonstellingsmanier enz., die
deze inleiding niet bepaald versieren.
De reprodneties der portretten, die volgen, leveren ons
't bewjjs dat Molkenboer een zeer hoog standpunt inneemt
in de portretkunst. Vooral wat karakter en geljjkenis
aangaat zjjn deze portretten zeer goed.
Diezelfde portretten heb ik geschilderd gezien maar wil
hier niet over spreken, aangezien M. in zjjn inleiding
vrjj duideljjk doet nitkomen dat hjj niet veel op heeft
met schilderijkunst (hiermee schilderkunst bedoelende), dat
meer jammer voor hem zelf is dan voor de schilderkunst.
Om nn verder te gaan, ljjkt mjj het portret van zjjn
moeder met de meeste sympathie gedaan, zonder dal 't
nog dien stempel draagt waardoor M.'s werk zich zoo
kenmerkt en die hoogst verdienstelijk is.
Het portret van mgr. Bots vind ik wel het meest
voorname werk van hem, ernstig van stjjl en monumentaal
van opvattingdit is werkelijk wat men noemt Jeen
monumentaal portret en dat denken doet aan producten
van oude Italiaansche meesters, d. w. z. als reproductie.
Van de geteekende portretten vind ik vooral dat van
Krnger zeer mooi; van de velen die er van den onden
President gemaakt zjjn heb ik er geen gezien als dit.
Jammer is bet dat deze kunstenaar 't noodig vindt
om met znlk een omhaal te bewegen, dat 't geen wat hjj
zelf maakt zoo voortreffeljjk is, zooals hjj doet bjj zjjn
architectonisch werk en zijn decoratief, 't beneemt ons
werkelijk den moed om onze nietige loftnitingen daarmee
te doen wedjjveren. Wjj zullen daarom dat gedeelte, waar
van de voortreffelijkheid door bem zelf reeds zoo sohitte-
rend in 't licht gesteld is, gepast en nederig voorbjjgaan
en bljjven hem alleen dankbaar voor zjjn portretten loven.
JAN BLEIJS.
Amsterdam 15 Febr. De prjjzen der Aardappelen,
waren heden als volgt
Geldersche blauwen f 1,70 a 2.id. gieltjes f 1.75 a
2.IJpolder jammen f 2.20 a 2.40, Friesche borgers f 1.40
a 1.60 id. blauwe f 1.70 a 2.id. bonten f 1.70 a 0.
Zeenwscbe bonten f 1.60 a 1.90, id. blauwe f 1.90 a 2.05,
id. Eigenheimers f 1.40 a 1.60, Zand Thomassen f 3.75
a 4.25, id. eigenheimers f 0,a 0.Duitsche Hambur
gers f 3.60 a 3.75, Spuische pooters f 0.90 a 150, Malta
f 0.075 a 0.08 per kilo.
Aanv. 3 ladingen.
Amsterdam 15 Febr. Ter veemarkt alhier werden
beden aangevoerd 164 vette kalveren le kw. 0.93 ct.,
2e kwal. 88 ct., 3e kwal. 80 ct. per Kgr. 0 graskal
veren f 0 a 76 nuchtere kalveren f 6 a 12, 515
vette varkens, Hollandsche le kw. 42 a 44 ct., 2e en
3e kw. 39 a 41 ct., overzeesche en Geld. le kw. 42 a
43 ct., id. 2e en 3e kw. 38 a 40 ets., 1 schapen.
Haarlem, 15 Febr. Aangev. 2 vette koeien f 185 a 190,
96 nuchtere kalveren f 7 a 16, 13 v, schapen f 20 a 31.
Handel stag.
