Op ongewissen bodem,
AT,KMA AliSCHE COURANT?
Örankwet.
Amsterdamsche Brieven.
FEUILLETON.
BTJITENLA NIdT
No. 24. Honderd en Zevende Jaargang. 1905.
Woensdag 22 Febr. 1905.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van Alkmaar,
brengen ter algemeene kennis, dat bij hnn college is
ingekomen een verzoeksehri t van
W. G. E. VALK, bakker aldaar, ter bekoming van
verlof voor de voortzetting ua 31 December
1905 van den verkoop van alcoholhoudenden
drank, anderen dan sterken drank in bet perceel
Honttil, wjjk B, no. 10.
Binnen veertien dagen nadat deze bekendmaking is ge
schied kan ieder tegen het verleenen van verlof schriftelijk
bezwaren inbrengen bij Burgemeester en Wethonders.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
Alkmaar, G. RIPPING, Voorzitter.
21 Pebr. 1905. DONATH, Secretaris.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der gemeente
Alkmaar, brengen ter algemeene kennis, dat in het
Gemeenteblad van Alkmaar, (respectievelijk nrs. 178, 179,
180, 181 en 182) zjjn opgenomen de besluiten van den
Raad dezer gemeente, genomen in zjjne vergadering van
den 8en Februari 1.1., waarbij zijn vastgesteld
1°. Verordening, houdende bepalingen
omtrent bet Stedelijk Muziekkorps te
Alkmaar.
2®. Verordening, houdende bepalingen
omtrent de Stedelijke Muziekschool.
3°. Wijziging van het reglement voorde
Burgeravondschool.
4°. Verordening tot wering van school
verzuim.
5°. Wijziging der verordening regelende
de samenstelling en Inrichting der plaatse
lijke commissie van toezicht op het lager
onderwijs.
Welka verordeningen, heden afgekondigd, gednrende
drie maanden ter Secretarie voor een ieder ter lezing zjjn
nedergelegd en aldaar tegen betaling respectievelijk van
f 0.1772» f 0.0 7 721 f 0.05, f 0.05 en f 0,05 zjjn verkrijg
baar gesteld.
Burgemeester en Wethouders voornoemd
Alkmaar, G. RIPPING, Voorzitter.
18 Febr. 1905. DONATH, Secretaris.
HOOF11EL1JKB OMSIiAtt.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der gemeente
Alkmaar brengen ter algemeene kennis dat het tweede
suppletoir kohier van den hoofdeljjken omslag
dienst 1904, den 8en Februari 1905 1.1. door den Ge
meenteraad vastgesteld en bjj besluit van den 15en Februari
d. a. v. door de Gedeputeerde Staten van Noord Holland
goedgekeurd, op beden aan den gemeente-ontvanger ter
invordering is uitgereikt, terwijl een afschrift daarvan
gedurende 5 maanden ter gemeente-secretarie voor een
ieder ter inzage is nedergelegd.
Bezwaren tegen de aanslagen kunnen op ongezegeld
papier bij den Gemeenteraad ingediend worden binnen
drie maanden, na den dag der uitreiking van de aanslag
biljetten.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
Alkmaar, G. RIPPING, Voorzitter.
20 Febr. 1905. DONATH, Secretaris.
IV.
Kon ik in mjjn vorig schrijven uit de hoofdstad een
luchtigen toon aanslaan, dank zij de weinig aangrijpende
gebeurtenissen, die destijds vielen te boekstaven, thans
worden wjj door het tragische tooneel, dat in de 2de Jan
van der Hejjdenstraat is afgespeeld, herinnerd aan den
ernst des levens. Waar de Alkmaarsche Courant uitvoerig
hare lezers heeft ingelicht, zal men van mjj, alhoewel ik
de zaak tot in de kleinste onderdeelen heb gevolgd uit den
aard van mjjne betrekking als verslaggever niet verlangen,
Uit het Duitsch
VAN
Ludwlg Hanghofer.
35)
Nu het hoefijzer klaar was, bedacht George zich, als
wist hij niet, wat hij verder zou beginnen. Nog een hoef
ijzer smeden Maar hjj moest zjjn ijzeren staven sparen,
veel had hg er niet meer en de voorraad hoefijzers,
die daar op den grond lag, was ruim voldoende voor een
maand. Vroeg in den morgen was hg begonnen, had
hoefijzer na hoefijzer gesmeed, alleen om zich aan 't werk
te honden en den tjjd om te krjjgen, tot er andere arbeid
kwam. Doch die liet zich nog immer wachten.
Alleen de kleermaker was gekomen om zjjne vier en
dertig mark te vorderen, en George had al zijn over
redingskracht noodig gehad om den ongeduldige tot uitstel
te bewegen. »Braat zjjn is toch ontzettend moeilijk,"
zuchtte zjj, toen zjjn scholdeischer weer de deur uit was.
Meer dan éénmaal had een voorbjjganger naar binnen
getuurd, en was lachend en hoofdschuddend verder ge-
loopen, toen hg George zoo aan den arbeid zag. Doch
niemand bracht hem werk. Ook de boer, wiens wagen
hg beslagen had en die hem arbeid beloofd had, was
weggebleven.
Op het aambeeld lag nog een klein stuk ijzer, nauwe
lijks groot genoeg voor een hoefijzer. Dat nam hg tusschen
de tang. «Maken we er nog maar een 1" bromde hij, en
stak het ijzer driftig in den vuurgloed, terwjjl hjj woedend
den blaasbalg trok.
Plotseling echter lachte hg en stak de hand in den zak.
Behoedzaam rolde hg een zwart geworden stnkje papier
uit elkaar, waarin de dertig penning geborgen waren, die
dat ik hier deze bijzonderheden nog eens zal oprakelen,
maar wol wil ik even bjj de zaak stilstaan om te wijzen
op den invloed dien de vrouw, hetzjj dan ten goede of
ten kwade, kan uitoefenen op den man.
Van der Merk was een gedegenereerde, gekomen nit
een huisgezin, waar de vader een onverbeterlijk dronkaard
was, zijne moeder eene door armoede en ellende versnft
wezen. Wat er van znlk een gezin in een stad als Am
sterdam moet worden, laat zich gemakkeljjk raden. De
kinderen groeiden op voor galg en rad. En zoo kwam
het, dat de beide oudsten al spoedig met de gevangenis
kennis maakten. Daan heeft van zjjn I4de tot zjjn 26e
jaar, meer dan tien jaar, in de gevangenis doorgebracht en
dat hg nn vier jaar op vrjje voeten is gebleven, mag vrjj
zeker op rekening worden gesteld van de vrouw, die ten
slotte baar edel streven met den dood heeft moeten betalen.
Zjj is het geweest, die iemand, gewoon aan een lni
leven, twee jaar lang tot hard werken wist te bewegen.
Want het baantje van broodbezorger, vooral wanneer hjj
12 14 galden per week verdient, is in Amsterdam alles
behalve benijdenswaard, 's Morgens om vjjf unr beginnen
achter een zwaarbeladen kar is het in de arbeiderswijken
trap op trap af en vóór de man gereed is, wordt het al
ganw 12 uur. 's Middags begint hjj om vier unr weer
en dikwijls is het elf uur vóór hjj weer thuis is.
Dat iemand met het zwakke karakter en de slechte
hoedanigheden van van der Merk daartoe in staat is en
daaibjj steeds eerlijk bljjft en nooit getracht heeft zgn
patroon te bedriegen, getuigt van den grooten invloed
dien zjjne vrouw op hem moest gehad hebben. Waar dit
vaststaat komt men onwillekeurig tot de vraag, welke
omstandigheden er toe hebben bijgedragen, dat de man
weder tot zjjn vroegere leven dreigde terng te keeren.
Want dat is ook een feit, ja men is er niet zeker van,
of bjj in de laatste zes maanden zicb niet in vetbinding
had gesteld met de oude vrienden van vroeger. Zoo is
thans gebleken, dat wanneer bj; las van de een of andere
inbraak, waarbjj een goede slag was geslagen, hjj meer
dan eens een woord van lof had voor de «gladde" jongens,
die slimmer waien dan hjj, »die zich een beroerte sjoawde
achter zijn kar." De vronw zelf heeft ook zeer goed ge
zien, dat zjj er op den daar niet in zou slagen haar man
in het rechte spoor te honden en daaraan is ook toe te
schrijven, dat zjj er in de laatste maanden slecht begon
uit te zien en zichtbaar vermagerde. En zoo is het tot
een crisis gekomen, niet een van huiselijk gekrakeel,
waai bjj buurvrouwen op den overloop luisteren, doch eene
van stil verwjjt, van elapelooze nachten.
Wat er in den morgen van Zaterdag is gebenrd, zal
ua de man ook dood is, wel steeds een geheim bljjven.
Het visum repertum heeft uitgemaakt, dat het kind niet
gestikt is in water, zooals v. d. Merk wilde doen gelooveu,
maar aan hartverlamming. En nu ben ik, die persoonljjk
in de woning ben geweest, gekomen tot de volgende
hypothese: Het was eene nette, zindelgke vrouw en toch
was de keukon alles behalve aan kant. Daar stond op
tafel een theepot, vuile kopjes, een schaaltje met boter;
daar stond een emmer met zeepsop, daar lagen de kleertjes
van het jongste kind in een hoek. Nn werd in dit hais-
gezin 's avonds nooit thee gedronken, wel koffie, en het
zou mjj daarom niets verwonderen dat de vronw, vooral
waar zjj gewend was om vroeg op te staan, Zaterdag
morgen reeds aan de bezigheden is geweest, waartoe o.a.
behoorde het verschoonen van het kind. En in verband
met het feit dat het. kind gestorven is aan hartverlam
ming, tengevolge van hardhandig aanpakken of door de
aanraking met kond wat( r, herinner ik mg, dat de schoon
ouders mij hebben verteld, hoe v. d Merk org ruw met
de kinderen was. De aanraking met kond water wil er
bjj mij niet in omdat er zeker niet veel huismoeders znllon
zijn, die zeepsop van koud water maken. Hjj heeft het
kind aangevat toen het naakt was, vermoedeljjk om er
mee te stoeien. En toen het daarop dood is gebleven in
zgn armen en hem, die ontegenzeglijk veel van het kind
hield, het verwjjt naar het hoofd werd geslingerd van
moordenaar, is in verband met den stillen strjjd die in
dit huisgezin gevoerd werd, het dierljjke in hem ontwaakt
en heeft hjj de vrouw geworgd.
Dat de vrouw ontkleed was en op bed lag, toen zjj
werd gevonden beteekent niets, want wjj weten allen, dat
het bij de Amsterdamsche arbeidersvronwen de gewoonte
Broni op het aambeeld gelegd had. Telkens weer streek
hg met den vinger over de geldstukjes. »Die bewaar ik I
Wacht maar, jg Even zorgvuldig vouwde hjj het
papier weer toe.
Daar trad Mathes in de werkplaats, hggend en spra
keloos. Goorge herkende hem niet terstond daarop vroeg
hg verwonderd: »Gjj, Mathes? Wat wilt ge?"
»Work, waar haast bjj is
»Werk breng je me Dan ben je dubbel welkom 1"
George lachte, dat zijne witte tanden blonken. Giste
ren Broni en nu gjjKjjk eens aan I Nu zgn de Simmer-
auers mgne beste klanten I" Hg had eenige willen
zeggen, doch bedacht zich nog bijtijds. Vlug haalde hij
de tang uit den gloed, wierp het gloeiend stuk jjzer op
den grond en ging met uitgestrekte hand op Mathes too.
Daar zag hg het bleek gelaat van den jongen man en
vroeg«Mathes, scheelt er iets aan
«Waarom? Wat zou mjj schelen?"
«Je ziet er slecht uit 1"
«Ik zie er uit als altjjd I" sprak Mathes kalm en trad
dichter naar hel vuur, zoodat de roodo scbjjn op zjjn
gezicht viel.
«Dan moet ik mg vergist hebben. Maar zeg, wat heb
je noodig
«Stangen de schroeven met stevige moeren 1" ant
woordde Mathes en gaf de maat op.
«Stangen George schrikte. «Is er dan wat gebenrd
met het huis?"
«Och neen I"
«Maar zeg toch wat 1 Hoe staat het daar boven."
«Goed Tenminste niet slechter dan het zgn kan.
Ik denk, dat wjj den winter door komen."
«En in 't voorjaar?"
«In 't voorjaar! Ja, als er weer meer water komt!
Dan komt er voor vader een zware tjjdMaar spreek er
geen woord over, als ge hem toevallig ontmoet. En begin
nn liever met het werk, er is haast bjj
Georg zocht nit zjjn kleinen jjzervoorraad wat hg noodig
had. Mathes kenrde de stangen en sprak
«Dank, George, je hebt het beste jjzer uitgezocht!"
is om in de eerste morgen-uren te bljjven rondwandelen
in het toilet, waarmede zjj 's avonds naar bed gaan. Na
tuurlijk geef ik mjjn opinie voor beter, maar het komt
mjj voor dat dit de eenig mogeljjke veronderstelling is.
Nn wjj toch in de kringen van de misdaad verkeeren,
wil ik voor ditmaal in dit milieu bljjven en ten slotte
nog even een rechtszaak memoreeren, die in aanzienljjke
Amsterdamsche klingen zeker een pijnlijken indrnk moet
hebben gemaakt. Van O., behoorende tot een der eerste
familiën van Amsterdam, heeft deze week terecht gestaan
wegens valsohheid in geschrifte. Hg had op een bestel-
order, die gecontrasigneerd moest worden door den door
commissarissen aangestelden controleur, nadat dit was
geschied, tweemaal bet cijfer 10 respectievelijk veranderd
in 20 en 40. De bjjkomende omstandigheden maakten
echter deze zaak, die op zich zelf vrij onbelangrjjk is,
interessant.
Zoo bleek dat v. O. e'genlgk directeur van de Man
chester Trading Co. is geworden, doordat bjj zijne
vronw bedroog. Zgn vronw wilde scheiden, en nam een
advocaat, die, bevriend met de familie, de partijen weer
tot elkander bracht en bovendien met een ander vriend,
thans kantonrechter alhier, geld bjj elkander bracht en
de bovengenoemde maatschappij oprichtte, uitsluitend om
den man een anderen werkkring te bezorgen en tot een
ander leven te brengen. Veel pleizier hebben zjj van hun
edel streven niet gehad, want het eind van het liedje
was dat de directeur, v. O., zulke dwaze inkoopen deed,
dat het hun ieder f 60,000 k fonds perdu kostte. Toch
werd hg nog als directeur gehandhaafd, maar werd hem
een controleur ter zjjde gesteld, eu toen nu bleek door ge
noemden bestelorder en andere, dat er nog voor f 75000
was besteld, waarvan commissarissen niets wisten, volgde
een aanklacht.
De familie weigerde v. O. te redden ondanks de pogingen
van den bekenden notaris Waterschoot van de Gracht en
een invloedrjjk geesteljjke. De oom van beklaagde ver
klaarde, dat een Krach hem ten opzichte van dezen neef
vrjj koud liet en dat men er hoogstens veertien dagen
over zon spreken. De commissarissen, waarvan thans één
rechter is te Breda, de ander, zooals gezegd, kantonrechter,
meenden echter voor hun eigen naam dat niet te mogen
doen en hebben daarop ieder in hemels naam maar weer
bjjgepast. Dat er aan hun beschermeling ten slotte niet
veel te bederven meer is, ook ten opzichte van de quaestie,
die als de eerste stoot tot de oprichting van genoemde
maatschappij is te besohouwen, is bovendien gebleken,
want ten slotte is de scheiding tusschen hem en zjjn vrouw
toch uitgesproken.
Gen rumoerig Parlement.
Vrijdag is het nieuwe Hongaarsche parlement bijeen
gekomen. Te Boedapest heerschte groote belangstelling
een dichte menigte stond voor het parlementsgebouw
en begroette de afgevaardigden van de Onafhankelijk
heidspartij met »Eljèn"-kreten, die van de Tisza-gróep
met »Pereat"-geroep. Als oudste lid was de 92-jarige
aanhanger van Kossuth, Jozef Madarasz, die sedert 70
jaren lid van het Hongaarsche parlement is, president
der vergadering. Zijn kleinzoon en naamgenoot, de 25-
jarige Jozef Madarasz, de jongste Hongaarsche volksver
tegenwoordiger, werd onder luide geestdriftige toejuichin
gen, voorloopig tot secretaris aangewezen.
Het eerste werk van den president was de volgende
verklaring af te leggen, met luider stemme geuit
«Voordat ik den presidentszetel inneem, moet ik vooraf
alles wat hier in het huis, van welke zijde ook, onder
nomen is tegen de Grondwet en het reglement van orde,
als onwettig en ongeldig verklaren. Ik zal dus de ver
gaderingen leiden volgens de bepalingen van het oude,
eenig geldige reglement."
Deze verklaring, waardoor de oude Madarasz de lex-
Daniel, en alles wat daarmede in verband staat, met een
enkele beweging naar het archiel verwees, werd door
de verbonden meerderheidsgroepen met luide instemming
ontvangen. Toen hij eindelijk de stilte hersteld had,
ging Madarasz voort»De natie heeft haar oordeel reeds
uitgesproken; het is thans de taak van het Huis souverein
te oordeelen over dooden en levenden."
Van alle zijden werd geroepen: »Men moet de mis-
Moest ik dat dan voor een ander bewaren?"
Vol vurigen jjver begon George den arbeid, en Mathes,
die niet stil kon zitten, hielp zoo goed hg kon mee.
Telkens probeerde George het gesprek op Broni te
brengen, doch dan begon Mathes, die anders zoo weinig
spraakzaam was, terstond lang en breed over iets anders
te praten. Ten slotte hield George met vragen op en sloeg
met verdobbelde woede op het jjzer.
Toen de middagklok geluid werd, vroeg Mathes met
slecht verheelde zorg: «Moet je ophouden voor het mid
dagmaal
George schudde het hoold. «Ik heb gson honger!"
Twee uur later was het werk klaar en de schroeven
hadden moeren, zoo groot als vuisten.
«Ben je tevreden, Mathes?"
«Ja 1 Beter had niemand het kannen doenHoeveel
ben ik schuldig George wilde geen prijs zeggen. «Wat
meen je, dat ik verdiend heb?"
«Met het jjzer schat ik het op vier, vjjf mark."
«Laten wjj drie zeggen, dat is al veel."
«Maar dan leg je er geld bjj
«Wel neen, dan verdien ik nog."
«Nu dan, harteljjk dank Betalen doe ik laterik ben
zoo haastig van hnis gegaan, ik heb niets bjj me."
«Hindert niets, je bent er goed voor. Goeden dag I"
«Goeden dag
«En groet Br..." George hield in, «groet je familie 1"
«Ja!
Mathes nam de zware stangen op den schouder en
verliet de werkplaats.
Langzaam ging George naar de denr, eu zag hem na.
«Hg wilde heelemaal niet met me spreken over Broni,"
mompelde hjj. «George, George, bet ziet er slecht voor
je uit I" Met deze verzachting ging hg in huis, om het
verzuimde middageten in te halen. Door de zorgvolle
gedachten, die hem door hoofd en hart gingen, lette hg
weinig op zyno kokerij en liet de soep aanbranden. Hjj
vergenoegde zich met een stuk brood.
(Wordt vervolgd.)
