Op ongewissen bodem.
aToaarsche courant.
Amsterdamsche Brieven.
FEUILLETON.
BUITEN L A ND.
"bTnN NL AND."
Gemengde Mededeelingen.
Ni euwst ij dingen.
No. 30. Hondoril en Zevende Jaargang. 1905.
Woensdag 8 Klaart ÏOOA.
V.
Ik moet eerlijk bekennen, dat ik niet weinig ver
baasd was in de Alkmaarsche Courant te lezen, dat een
der abonnés zich geërgerd had aan een zin in mijn
vorigen brief, n.l. daar waar ik zeideeen advocaat,
bevriend met de familie, bracht partijen weder tot el
kander. »De wereld is boos" placht een mijner collega's
te zeggen, doch daar ik mij in deze van geen enkele
boosheid bewust ben en achter dat zinnetje niettemin
een hatelijkheid is gezocht, wensch ik hier in alle be
scheidenheid daartegen te protesteeren. Een advocaat
behoeft zeker niet bevriend met eene familie te zijn,
wanneer hij tracht, twee overhoop liggende echtgenoo-
ten weder tot elkander te brengen, maar zeker is van
een wildvreemd advocaat niet te verwachten, dat hij dan
zijne diensten nog verder verleent en voor zijn cliënt
een kapitaal bijeenbrengt van f36000 en als het later
misloopt zelf nog een f60000 bijpast. Mocht Alkmaar
op dezen regel een uitzondering maken, weet dan, ge
achte lezer, dat dit voor mij eene oprechte verheuge
nis des harten zal zijn.
Na dezen last, die als een molensteen mijn gemoed
bezwaarde, aldus te hebben algewenteld, kunnen wij
gevoegelijk overgaan tot het nieuws van de beide laatste
weken.
En dan moet allereerst genoemd de komst van don
Lorenzo Perosi, den genialen kunstenaar, den eenvou-
digen, vriendelijken abbé, die hier zoowel als te 's-Gra
venhage de harten heeft weten te veroveren. Waar de
bladen ellenlange verslagen hebben gewijd aan dit
evenement en ik, niet muzikaal zijnde, niet anders
dan in herhalingen zou kunnen treden, wil ik besluiten
met te zeggen, dat de geestdrift, waarvan het Concert
gebouw getuige is geweest, slechts zelden bereikt wordt
in ons land op het gebied van muziek. Iemand, die de
uitvoeringen heeft bijgewoond, verklaart mij dan ook,
dat hij als trouw bezoeker vin het Concertgebouw nog
nooit getuige is geweest van eene dergelijke éénstem
migheid en absoluut ontbreken van vooroordeel.
Eene speciaal Amsterdamsche gebeurtenis is wel de
quaestie-Winkler en waar er duizenden in den lande
zijn, die als oud leerlingen of patiënten den genialen
hoogleeraar kennen, wil ik hier eenigszins dieper op
deze treurige geschiedenis ingaan, omdat daardoor ook
een bijzonder licht wordt geworpen op verschillende
machinaties in onze goede stad.
In de Amsterdamsche bladen kon uit den aard der
zaak niet al te diep op deze quaestie worden ingegaan,
maar waar hier deze bezwaren niet bestaan, wil ik hier
iets meer mededeelen.
Toen in November dr. Jacobi, geneesheer in het
Wilhelmina-gasthuis, benoemd was tot directeur van het
krankzinnigen-gesticht aan den Zwanenburgwal moest er
een nieuwe uitwonende geneesheer worden benoemd.
In de laatste jaren gaf professor Winkler college in het
Wilhelmina-gasthuis, waar hij dan verschillende krank
zinnige patiënten demonstreerde, en hij doet dit op eene
wijze dat steeds honderden medici daarvan profiteeren.
Bij deze demonstraties gaf dr. Jacobi of ook wel dr.
Melchior, assistent in het gasthuisaanwelke pa
tiënten geschikt waren en op hunne diagnose ging prof.
tinkler in de meeste gevallen af. Het spreekt vanzelf
dat het den hoogleeraar daarom niet onverschillig was
wie de opvolger van dr. Jacobi zou worden en hij beval
dan ook zijn assistent dr. Bouman warm aan.
Behalve deze solliciteerden nog dr. Meyers, assistent
van professor Wertheim Salomonson, en dr. Melchior.
De commissie voor de gasthuizen, die in deze aan B.
en W. advies geeft, zond het volgende lijstje in:l.dr.
Meyers, 2. dr. Melchior en 3. dr. Bouman.
Hiertegen maakte prof Winkler bezwaar, omdat dr.
Meyers zich speciaal had bewogen op het gebied van
zenuwziekten en hij had gaarne iemand, die ook van
psychiatrie studie had gemaakt.
De keuze tusschen dr. Meyers, die aanbevolen werd
door professor Wertheim Salomonson, en dr. Melchior
Uit het Dditsch
TAN
Lndwlg Ganghofer.
41)
»Nu ja! Wat vertraging kan toch overal voorkomen,"
meende Pnrtscheller.
«Vertraging kan voorkomen, daarin hebt ge geljjk.
Maar zalk een vertraging kan ook vermeden wor
den. En ik weet, ge zjjt een fijn en voornaam man, heer
Pnrtscheller!". Raphaël lachte tevreden, toen hjj de uit
werking van dit compliment bespeurde. »En zulk een
fjjn heer kan zich niet met groven arbeid bemoeien,
maar moet anderen laten werken."
»IIet eerste verstandige woord, dat ik hoor," sprak
Pnrtscheller. «Juist! En dan knnt ge er niets op tegen
hebben, wanneer ik u een vljjtig betrouwbaar man be
zorg, aan wien ge het toezicht gerust kunt overlaten."
«Wat! Zal ik mij onder curateele laten stellen!"
«Heb ik daar een woord van gezegd? Wij maken bij
den notaris een stille overeenkomst op, geheel onder ons,
en ik heb vertronwen in u ge zjjt een fijn, voor
naam man."
«Ja, Raphaël! Mijn woord is als jjzerl En eerlijk ge
zegd, heb ik zelf al aan zoo iets gedacht. Den Simmer-
auer-Mathes had ik graag gehad."
«Mathes?'' riep Raphaël in geestdrift, «dan hebt ge
het beste idee gehad, dat men hebben kan, heer Pnrt
scheller! Mathes is een man als goud! Houd dien vast!
Als Mathes het bedrjjf eenmaal in orde heeft, dan
slaat hjj er vijftienduizend mark per jaar uit!"
«Meer, zeg ik!"
werd beheerscht door overwegingen, die ik hier niet nader
zal noemen, doch zooveel is zeker dat, wanneer de gasthuis
commissie daarbij had gedacht aan den toestand van de
gemeentekas zij zeker dr. Melchior no. 1 zou hebben
geplaatst, daar deze reeds eenige jaren in het gasthuis
werkzaam was, niet zoozeer als geneesheermaar als
administratief persoon, die bij tusschenpoozen inviel.
Toen dan ook B. en W. vernamen, dat prof. Winkler
zich niet kon vereenigen met de keuze van dr. Meyers
en de gasthuis-commissie niet kon meegaan met den
sollicitant, aanbevolen door prof. Winkler, meenden zij,
om geen van beiden voor het hoofd te stooten, dr. Melchior
bij den Raad te moeten voordragen, maar dr. Blooker,
de wethouder onder wie deze quaestie meer speciaal
ressorteerde, had de domheid de beide andere namen
eenvoudig niet te noemen, zoodat alleen dr. Melchior
werd voorgedragen.
En toen is dr. Meyers hoog spel gaan spelen, want
ofschoon hij door B. én W. niet werd voorgedragen is
hij bij een' aantal raadslieden visites gaan afleggen en
de Amsterdamsche Raad, in deze meenende te worden
gedwongen door B. en W., ging heen en benoemde dr.
Meyers.
De zaak zou daarmee uit zijn geweestwanneer niet
prof. Wink'er hierop geantwoord had met zijn colleges
te staken. Ja, het is zoo, dat deze hoogleeraar van we
reldvermaardheid, nu hij a gezegd heeft, ook b zal zeggen
en liever heengaat dan college te geven en krankzinnigen
te demonstreeren, die hem door dr. Mevers moeten wor
den aangewezen.
Met het oog op deze laatste mogelijkheid hebben de
studenten reeds vergaderd en een adres aan den Raad
gericht, waarin zij wijzen op de belangstelling die de
colleges van prof. Winkler genieten en waarin zij ver
zoeken het daarheen te willen leiden, dat deze weder op
den ouden voet kunnen worden voortgezet.
Men beweert, dat nu zal worden voorgesteld naast dr.
Meyers toch dr. Melchior te stellen en den eerste dan
zoo spoedig mogelijk naar een andere atdeeling te ver
plaatsen, doch men begrijpt dat daarmede nog niet een
zuivere toestand is geschapen en dat het de stad in ieder
geval weer geld zal kosten. Ik heb dan ook reeds raadsle
den gesproken, die spijt als haren op hun hoofd hebben,
dat zij mr. Zadok van den Bergh, mr. Carol i, mr. van
Gigch, van Nierop, dr. Jitta gevolgd zijn op dezen [weg,
maar veel valt er niet meer aan te veranderen. Het
berouw komt na de zonde.
En nu heet het officieel, dat de commissie voor de
gasthuizen dr. Meyers no. 1 had geplaatst omdat
deze geneesheer zich hoofdzakelijk met zenuwziekten
zou hebben te bemoeien en met de colleges van prof.
Winkler zeer weinig te maken had, doch de ï'eden zit
dieperhet is of liever wordt als een point d' honneur
beschouwd in zekere kringen, dat het Wilhelmina-gast
huis goedkooper voor de gemeente is dan het Binnen
gasthuis. Kost een patiënt in eerstgenoemde inrichting
der gemeente dagelijks f 1.35, in de tweede bedraagt
dit f 1,60. Waar hetzelfde voedsel, dezelfde verpleging
wordt verstrekt is dit verschil alleen hierdoor te ver
klaren, dat universiteits-onderwijs in het Binnengasthuis
veel meer gegeven wordt dan in het Wilhelminagast-
huis. Het duidelijkste is dit uitgekomen bij de oprichting
van de kliniek van prof. Hector Treub aan het Wilhel-
minagasthuis. Want voor dien tijd bedroegen de ver-
plegingskosten per patiënt en per dag f 1.25 en kort
daarop stegen deze reeds met 10 cents. In het Wilhel
mina-gasthuis is men dan ook niet gesteld op onderwijs
gevende hoogleeraaren en uit hoofde van de overweging
dat, wanneer dr. Bouman zou worden benoemd het on
derwijs van prof. Winkler grootere afmetingen zou
gaan aannemen, zoodat er te eeniger tijd behoefte zou
komen aan een nieuwe kliniek wilde men niets van den
beschermeling van prof. Winkler weten.
Gevolgen van den oorlog in Japan. Het
Japansche Parlement heeft besloten tot verhooging der
opcenten op de inkomstenbelasting, die tot nog toe 70
pCt. beliepen, tot 80 400 pCt., zoodat men bij een
inkomen van 5000 yen 80 pCt. opcenten moet betalen,
welk percentage bij stijging van het bedrag toeneemt.
«Laat ons vjjftien zeggen! Dat is al mooi! En laten
we nn eens rekenen: met zevenduizend mark betalen we
de rente en lossen allo jaren een deel van het kapitaal
af. Dan zjjt ge in tien, twaalf jaar klaai! En als ge
eenmaal de oogen sluit, dan kant gjj den hof vrjj van
schuld aan uw zoon nalaten. En daarbjj hebt ge een
rjjk leven gehad, achtduizend mark per jaar."
Bjj het hooreu dezer cijfers verdween Purtschellers
goede luim. «Min, wat valt je inHoe zal ik met
achtduizend mark rondkomen!"
«Met achtduizend mark zult ge een leven hebben als
eou prins, wanneer gij dat geld uw goede, lieve vrouw
in handen geeft! Die zal aan alle lieden op den hof den
kost geven, u ieder genoegen gunnen, en nog geld over
houden bovendieD."
«Neen, neen, dat gebeurt niet!"
«Heer Purtscheller, ge zjjt niet alleen lijn en voor
naam, doch ook verstandig!" Raphaël vatte Purtschellers
hand en streelde ze. «Maak, dat da menschen groote
oogen opzetten van bewondering! Toon ze, wat man ge
zjjt! Met achtduizend mark kunt ge leven als een prins,
heb ik gezegd. Ja, als een keizer kunt ge leven, als ge
die onnoodige geldverslinders weg doet. Waarvoor hebt
ge een jacht noodig? Waartoe zult ge ronddwalen op
die steile bergen, waar men hals en beenen breken kan?
Bljjf liever thuis bjj uw goede vrouw, die u liefheeft
en u eeu heerljjk leven wil geven. En waarom zult ge
die onschuldige dieren dood schieten? Laat die arme
boesten toch levenl Schiet liever op de schijf! Schijf
schieten is een vermaak, dat zoo'n fjjn, voornaam man
past."
Purtscheller lachte.
«Ja, ja, lach maar! Lachen is gezond en op de
jacht benadeelt ge uwe gezondheid. En zoo'n jacht ver
slindt een massa geld."
«Ja, Raphaël, ge hebt geljjk! Het is me zelf al te veel
geworden. Ueen dag vergaat zonder ergernisen er
gernis is niet goed voor me! Hier is mjjn hand de
jacht geef ik op.
«Heer Purtscheller, gjj zijt een bewonderenswaardig
Ook de grondbelasting nijverheidsbelasting en andere
verbruikslasten zijn verhoogd en eveneens de invoer
rechten. De meeste dezer verhoogingen van inkomende
rechten bedragen 5 a 10 pCt., terwijl o.a. suiker, me
lasse en stroop 20 a 25 pCt. meer betalen. Ook zijn
een aantal artikelen, tot nog toe vrij, belast geworden
zoo moet o.a, rijst (na 1 Juli) 15 pCt. betalen, zijde
cocons 10 pCt. enz.
De dwarsdrijverij bij de Italiaanse he
spoorwegen. De Italiaansche minister van openbare
werken te Tedesco heeft in den Senaat medegedeeld,
dat de spoorwegmaatschappijen op uitnoodiging der
regeering maatregelen hadden genomen, waardoor een
einde zou worden gemaakt aan de obstructie-taktiek
van het personeel. De Senaat nam daarop met groote
meerderheid een motie van vertrouwen in de regeering
aan. Zelfs de conservatieve leden stemden daar voor.
Deze motie versterkt zeer de positie van de regeering,
die in den Senaat niet al te vast meer stond.
De dwarsdrijvers nemen nog nu en dan hun toevlucht
tot daden van geweld. Zoo heeft een wisselwachter
ergens een machinist, die niet wilde meedoen, met zijn
trein op verkeerd spoor laten loopener gebeurde ge
lukkig geen ramp. Op treinen van Florence, Turijn en
Napels zijn de stangen van Westinghouse-remmen door
gesneden.
De beweging bepaalt zicli langzamerhand nog slechts
tot het zuiden.
In verband met de staking heelt het ministerie-Giolitti
vrij onverwacht zijn ontslag gevraagd.
Voorts valt nog te vermelden, dat het Italiaansche
spoorwegpersoneel heeft gestemd over de quaestie eener
werkstaking. Van de 63,000 stemmenden verklaarden
zich slechts 14,000 voor eene werkstaking41,000
waren er tegen en 8000 stemden blanco.
Regeerings moede. De koning van Zweden en
Noorwegen zal, nadat zijn afstand van den troon officieel
geproclameerd is, te Rome gaan wonen in een villa, die
hij daar bezit. Hij zal daar een reeks studies schrijven
over archaeologische en geschiedkundige onderwerpen.
Door den Keizer bedacht? De nieuwe Dom
te Berlijn heeft een portier van al zeer phantastische
kleedij. Volgens de Kreuzzeitung heeft de man een
heliotrope-kleurigen, ronden mantel aan, naar Italiaansch
model. Op het hoofd draagt hij een witte pruik en
driesteek en aan de voeten schoenen met gespen. Zjjn
geweldige staf wordt bekroond- door een bal met een
kruis dit laatste een ergernis voor rechtzinnige
Protestanten.
Bloemen te Londen. De Londensche graaf-
schapsraad heeft de Londensche parken in de bolge
wassen gestoken. Hij geeft daar f6000 voor uit, wat
weinig mag heeten voor de 350,000 bloemen die straks,
bij groeizaam weer, haar kleuren gaan vertoonen Het
meest zullen het tulpen zijn, 105,000 stuks, dan 27.500
krokussen, 16,000 hyacinthen; verder lelietjes,sneeuw
klokjes, narcissen, anemonen enz.
Da Hollandsche Maatschappij van Landbouw heelt
besloten de algemeene vergadering ter nadere behandeling
van het onderwerp «Boscherming van den Kaashandel"
te honden op Woensdag 17 Mei te Amsterdam.
De vereeniging «Hoorns Middenstand", te Hoorn
eene vereeniging tan hoofden van zaken en bedrijven en
van werkgevers heeft besloten tot het oprichten van
vakvereenigingen aldaar, in de verschillende takken van
deD winkeliersstand, met do bedoeling voor gezamenlijko
rekening inkoop en verkoop te doen.
Tevens is goedgevonden eene onderlinge schuld-invor-
deringmaatschappjj te stichten, met een rechtsgeleerde
aan het hoofd, teneinde twijfelachtige rekeningen voor
gezainenljjke kosten te doen innen.
De Onderwijg-novelle.
In de Bode, orgaan van don Bond van Nederlandsche
Onderwijzers, komt een hoofdartikel voor, waarin erkend
wordt, dat de Memorie van Antwoord op de onderwgs-
novclle verschuilende verbeteringen brengt.
man 1" Vol bljjdschap omklemde Raphaël met zjjn dorre
vingers Purtschellers hand. Eu van de gunstige stemming
gebruik makende ging hjj voort: «Heer Purtscheller,
waartoe hebt ge een renpaard noodig Dat is een zaak,
die ontzettend veel geld kost I In plaats van betalen, kunt
ge verdienen. Verkoop den Bruin. Voor acht dagen heeft
heer Schlossbraü mij gezegd, dat hjj achtduizend mark
wil geven voor don Bruin. Grijp toe, heer Purtscheller
En ge kunt als een eerlijk man de achterstallige rente
van de hypotheek betalen, en de premie van de brand-
assurantie, en de speelschulden bjj Verschrikt
verstomde Raphaël.
In opvlammendon drift had Purtscheller de wjjnflesch
gegrepen en sloeg er mee op de tafel, zoodat de scherven
in het rond vlogen en de wjju over tafel en vloer stroomde.
«Jjj schurk! Jjj ellendeling. Nu begrjjp ik alles 1 Na
weet ik, waaraan ik mjj te houden heb 1" Hjj lachte
toornig. «Zoo is de heele komedie op touw gezet! Jjj
met Schlossbraü samen «Sta me toe, stamelde
Raphaël, «hoe kunt ge denken «Er onder krjjgen
wil je mei" schreeuwde Partscheller, zoodat alle venster
ruiten dreunden, «mij den Bruin afhandig maken voor
zoo'n schandegeld I"
«Genadige hemel I" Raphaël stak de handen afwerend
uit, «ik heb het eerlijk gemeend, maar ik wil niets ge
zegd hebben Behoud het paard 1"
«Voor geen honderdduizend mark geef ik den Bruin I
Voor de heele wereld niet 1"
«Ja, ja, jal Behoud het paard 1 Rjjd er mee uw leveu
lang. Ik ben tevreden als gjj de jacht
«Houd den mond, zeg ikl Ja, nu wordt je angstig,
omdat ik zoo slim ben, de geheele afzetterij te begrjjpen
Er uit 1"
«Maar heer Purtscheller, luister toch naar een verstan
dig woord. Zoo'n fjjn en voornaam
«Ja fjjn 1 Te fijn voor zoo esn als jjj bant!"
«Om u zelf en om uw lieve vrouw bezweer ik u
«Er uit, zeg ik Of ik vergrjjp me aan je, jij ellendeling 1"
Wordt vervolgd.)
