STADSNIEU WS.
nit man, vrouw en drie kinderen. Een zoon, die twaalf
jaar geleden naar de Vereenigde Staten vertrok, maakt
het er zoo goed, dat zjjn andere familieleden er na ook
heen gaan.
PlulMvee-bekronlngen.
Uit Scbagen schrjjft men one
Onze plaatsgenoot, de heer J. Vader, die op de ten-
toonstelling van pluimvee te Alkmaar met zjjn kippen
acht prjjzen verwierf, bekwam daarmee op de thans plaats
hebbende tentoonstelling te Haarlem 2 eerste prijken
3 tweede en 2 zeer eervolle vermeldingen.
Van anti-revolutionnaire zjjde zal een candidatnur
voor de Tweede Kamer in het district Alkmaar worden
aangeboden aan den heer A. S. Talma.
De heer mr, J. W. Mulder, president van de arr.-
rechtbank alhier, heelt thans telegrafisch de candidatuur,
voor de Tweede Kamer, hem door de oud-liberalen te
Deventer aangeboden, aanvaard.
Waarschijnlijk zal op dit besluit niet zonder invloed
zjjn gebleven de houding van het hoofdbestuur van den
Vrjjzinnig-Demooratischen Bond.
Eenigen tjjd geleden deelden wjj mede, dat de heer
mr. M. Btlchner, kantonrechter alhier, voornemens was
zijn ambt tegen Mei a.s. neer te leggen. Thans ver
nemen wjj, dat de heer Btlchner op dit voornemen is
teruggekomen en in zjjn tegenwoordige betrekking werk
zaam bljjft.
Arrondlssements-Rcchtbank te Alkmaar.
Uitspraken van heden.
Giel Johannes Menjjn, den Helder, diefstal: ontslagen
van alle rechtsvervolging.
Jacob de GraaffEnhhuizon mishandeling: geldboete
f 10, subsidiair 10 dagen hechtenis.
Jacob Simons, Enkhuizen, wederspannigheid3 weken
gevangenisstraf.
Cornelis Schotel, den Helder, diefstal 5 maal gepleegd
6 weken gevangenisstraf.
Gerrit Jan Schieven, Hoorn, mishandeling in vereeniging
gepleegd 8 dagen gevangenisstraf.
Gerardus Johannes Duinmajjer, Hoorn, als boven 14
dagen gevangenisstraf.
Klaas Geus, den Helder, wederspannigheidgeldboete
f 25 subsidiair 25 dagen hechtenis.
Leendert Lamens, den Helder, diefstal in vereeniging
gepleegd 14 dagen gevangenisstraf.
Maarten Bakker, den Helder, als boven 14 dagen ge
vangenisstraf.
Willem Commandeur, Spanbroek, mishandeling en ver-
nieling: vrijgesproken.
Jong liberalen.
De hier ter stede bestaande vrjjzinnige kiesvereenigingen
»De Centrale Liberale voor de Provineiale Staten," »de
Centrale Liberale votor de Tweede Kamer," «Eensgezind-
heid," »Vooruitgang" en «Kiesrecht is Kiesplicht," hadden
tegen Zaterdagavond j.l. een bjjeenkomst uitgeschreven,
op de bovenzaal van de Unie, waartoe waren uitvenoodigd
een groot aantal jongelieden, terwjjl de tegenwoordigheid
van de leden der bovengenoemde vereenigingen mede op
hoogen prjjs werd gesteld.
Het is alleszins te begrijpen, dat, toen even vóór achten
de brandklok werd overgehaald, velen, mogeljjk reeds op
weg naar de Unie, op hun schreden zjjn teruggekeerd
vandaar dan ook, dat de opkomst niet zoo groot was
als men had verwacht, doch het aantal der aanwezigen
was toch gansch niet onbevredigend.
Na een kort openingswoord van den heer Mr. H.
Boelmans ter Spill, den voorzitter dezer vergadering,
waarin werd medegedeeld, dat het doel der bijeenkomst
was, om ook te Alkmaar te komen tot de oprichting van
een club van jonge vrjjzinnigen, wier streven het zou
zjjn om de liberale beginselen te verdedigen en te propa-
geeren, werd het woord gegeven aan M r. H. S m e o n g e,
die zich bereid had verklaard de zaak te bespreken en
toe te lichten.
Spreker vond het een genoegen hier te Alkmaar voor
het door den voorzitter aangegeven doel op te treden.
Of hjj niet meende, dat een ander die taak beter was
toevertrouwd Ja, maar hjj stond er nu voor, en als
oud «parlementairiër" begreep hjj, dat ieder 't zijne moest
bjjdragen, om dat wat men wil in vervulling te zien
treden. Hjj hoopte, dat ook de aanwezige jongelieden
dat zouden inzien, dat ook zjj ten allen tjjde de vrjjzinnige
beginselen zouden verdedigen. Slechts ééne belooning
vroeg spr., n.l. deze, dat zjj, die straks weer van de
vergadering heen zonden gaan, in zich zouden voelen
een heilig vuur, dat zjj zich verplicht zouden gevoelen
om ook het hunne te doen, om bjj de aanstaande verkiezingen
in dit district althans aan de vrjjzinnige partjj de meer
derheid te bezorgen.
Er moet toch wel wat bjjzonders aan de hand zjjn,
ging spr. voort, dat men thans, wanneer er een politieke
vergadering wordt uitgeschreven, zulke volle zalen ziet,
dat vooral, waar de voorstellen tot herziening van de
wet op het Lager Onderwjjs een onderwerp van bespreking
uitmaken, de menschen bjj honderden, als 't kan bjj
duizenden, naar binnen stroomen.
Er moet iets bjjzonders aan de hand zjjn, waar we
zien, dat een deel van hel volk, dat anders schroomde
aan de politiek te doen, nu wel wil meedoen, om in do
politiek te worden «getraind." Wanneer vroeger iu de
huisgezinnen een jongmensch, die nog geen kiezer was,
sprak over politieke onderwerpen, dacht men eenvoudig
«die is niet goed." Dwaas vond men het zelfs om naar
een kiesvergadering te gaan. De oorzaak ligt in tal ran
feiten maar dit staat voor spr. vastmen meende, dat
het niet uoodig was, en bjjzonder in onze kringen, zeide
hfii geloofdo men, dat de liberale denkbeelden op zoo'n
hechten bodem waren opgebouwd, dat ze niet aan het
wankelen konden worden gebracht. Maar de dingen zijn
veranderd. De zaak is thans zoo, dat in de Tweede
Kamer de liberale gedachte in de minderheid is, het
bolwerk is bezweken. Sedert dien komt er een kentering
iu de geesten, men begrjjpt dat er wat te doen is.
I Tal van antwoorden zjjn mogeljjk op de vraag, waardoor
I er een eind gekomen is aan wat men zoo sterk achtte.
I Het antwoord, dat spr. het meest toelacht, is ditzj
die als liberalen, als kiezers waren ingeschreven, hebben
in de laatste tien jaren nooit hun plicht gedaan. Wat
die plicht is Om te gaan stemmen op de mannen, die
de liberale richting voorstaan, en ook om te zorgen,
dat de stemmen niet worden versnipperd.
Men heeft vergeten de oude spreuk Eendracht maakt
sterk.
In 1901 werden de vrjjzinnigen totaal verslagen nadat
ze in 1897 nog met buitengewone krachtsinspanning de
zege hadden behaald. Toen reeds mocht men niet hebben
vergeten, dat in 1896 het kiezerscorps was vermeerderd
met een groot aantal, dat tot ons kon worden getrokken.
Toen hebben velen der jongeren zich aangesloten bij de
uitersten, de radioalen, men noemde de liberale party,
die geen hand uitstak, om nieuwe frissche krachten te
wiunen, oud en afgeleefd. De jongeren vergaten, dat er
ook was een middenweg tusschen de twee uitersten, Ge-
deelteljjk lag dat aan den geest des tjjds, maar toch, de
ouderen zjjn ook te dien opzichte niet zonder schuld.
Voorts heerscht onder de liberalen nog te veel de idee,
dat men er af kon om als men kiezer was te gaan
stemmen. «Trainen" was niet noodigmen behoefde niet
op do hoogte te zjjn der dingen. En toch is het zeker,
dat niemand zonder kennis in staat is iets te verriohten.
Men moet dus de jonge jaren ten nutte maken, om op
de hoogte te komen, anders begaat men later fouten.
Wat zjjn nu de gevolgen van de fouten die er zjjn
begaan Dat wjj, die meenden dat de drie onschatbare
goederen, waarvoor onze voorouders gestreden hebben
vrijheid, gelijkheid eu broederschap veilig waren, ons be
drogen hebben gezien. Wjj zien, dat wat wjj dachten dat
wel zoo bljjvon zou, geheel anders is geworden.
De vrjjheid van 't woord is niet meer geoorloofd; tal
van feiten zjjn er, die er op wijzen, dat van boven af een
zekere drang wordt uitgeoefend om 't vrije woord maar
niet te bezigen vele personen hebben als leden eener
kiesvereeniging bedankt omdat het lid-zjjn den hoogeren
autoriteiten niet aangenaam was.
De vrjjheid van schrijven is nog wel geoorloofd, maar
de voorgestelde wjjziging in de postwet wjjst heen naar
een andere opvatting daarvan.
V rjjheid van godsdienst, zjj bestaat nog, maar toch
schjjnt het dat er naar gezien wordt, welke godsdienst
door iemand wordt beleden, er is een bijzondere keur
aangelegd zooals blij kt uit het feit, dat de inspecteur van
het L. O., de heer Fabius, onderzoek deed naar den gods
dienst van een onderwjjzer, die naar Iudië solliciteerde
Spr. wil met dat alles niet zeggen, dat de vrjjheid niet
moer bestaat, de grondwet waarborgt ze, maar deze wordt
uitgelegd op een wijze, die ons niet bevalt. Of niet een
deel der onzen daar zelf schuld aan heeft 't Kan zeer
wel zjjn, dcch laat er voor hem dan ook uit volgen, dat
men beter doet eerst eens na te denken, dan maar aan
stonds in het koor der afkeuring mee te zingen.
De vrjjheid van beweging, ook die wordt belemmerd.
Immers, de hoogste autoriteit heeft uitgemaakt, dat dansen
zondig is. Of men 't zelf daarmede 'zoo nauw neemt is
een andere vraag, er zjjn van die vormen, niet waar?
Nog wjjst spr. op het verbod van vlaggen op Zondag'
Door welk ministerie is er ooit vóór 1901 aan gedacht
om het vlaggen te verbieden als de Koningin op Zondag
jarig iB
Vrjjheid van wetenschap, geoorloofd, ja, maar toch ook
veroordeeld. Bpr. herinnert hierbij aan da herziening der
wet op het Hooger onderwjjs en vestigt de aandacht op
de eigenaardigheid dat die voorgestelde wjjziging verdedigd
werd o. a. door den man, die 't meest te ljjden heeft
gehad van de beperking der vrjjheid aan de Vrjje Uni
versiteit te Amsterdam, den heer Lohman, den man, die
zich heeft laten wegzenden van die Universiteit en thans
goedkeurt, dat een bjjzond r onderwjjzer, die in strijd handelt
met de leerstellingon, wordt weggestmrd. Ook die vrjjheid is
dus niet meer in haar beste doen.
Voorts de geljjkheid. Ook ten opzichte daarvan
wordt niet meer gehuldigd de opvatting onzer voorouders,
die voor alles vroegen naar den mensch zelf. Op dit oogen-
blik vraagt men van welk kerkgenootschap zijt ge? En
is men nist van de kleur, dan is wet niet geljjkwaardig
met de anderen. Spr. toonde dit aan door de benoemingen,
die onder dit ministerie plaats hebben, benoemingen, die
men wil goed praten, door te beweren, dat men den
evenwichtstoestand, die naar men zegt daarbjj door de
liberalen is uit het oog verloren wil herstellen. Dat
echter acht spr. geen goede factormen vrage allereerst
naar de bekwaamheid.
Ten slotte de broederschap. Daar heeft men steeds
hoog van opgegeven en terechten 't zijn vooral de
zwaksten die men moet helpen.
De socialisten willen thans opkomen alleen voor die
verdrukten, terwjjl ze om de anderen niet denken. Dat is
eeu eenzijdige opvatting van het leven, en ondanks de
goede en frissche ideëen, die er van hen uitgaan, handelen
zjj door die eenzijdigheid verkeerd, eu verscherpen zjj den
klassenstrjjd. Zjj vergeten dat er moet zjjn onderlinge
waardeering.
Dat de kerkeljjken nog eenig idee hebben van die broe
derschap, kan men slecht meer volhouden nu zjj de af
scheiding hebben gemaakt tusschen geloovigen en paga-
nisten of heidenen. Dat heeft do grooto beroering teweeg
gebracht, de geesten wakker geschud ook onder de oud-
liberalen, waaronder velen, die hun kerkeljjke plichten
zoo goed waarnemen als bet beste lid van kerk B. Die
onderscheiding, die niet beoordeeld kan worden door de
groote massa, dat verdeelen in volgelingen van Jezus eu
Satan, is onjuist en spr. meent, dat onder de zoogenaamd
ongeloovigen er zjjn, dm meer doen voor het koninkrjjk
Gods, dan velen der partjj, die thans de lakens uitdeelt.
Waar de toestand nu zoo ie, meent spr. allen te moeten
heriuneren aan hun plicht en vooral de jongeren. Gaat
do tjjd zoo verder, dan zal het er niet beter op worden.
Wat de uitslag van dezen stombusstrjjd zal zjjn, weet
spr. niet. Hjj waarschuwt echter, dat men toch voor alles een
een rij. In vaste marschorde dient men op te trekkenin
dichte drommen staat de tegeDpartjj tegenover ons, die
tegenpartjj van wier tactiek men nog veel kan leeren.
De liberalen in den lande, eu daarmede bedoelt spr.
allen dio de idee van Thorbecke zjjn toeg daan, bezitten
ondeugden. De eerste is onkunde, de tweode lauwheid en
onverschilligheid de derde egoisme. Achtereenvolgens
worden deze door hem besproken.
Spr. toont aan, hoe er nog zeer velen zjjn die niet
weten, waarom het eigenlgk gaat, die niet op de hoogte
zjjn van de vragen van den dag, die niet begrijpen, wat
het kiezerswerk eigenljjk is.
Tal van onderwerpen, waarvan spr. slechts noemde de
tariefwet, de middelen van verkeer, de onderwijsnovelle,
de doodstraf, de vaccine, de loterjj, wie het kiezerswerk
goed wil doen, dient daarmede bekend te zjjn. Die onkunde
leidt vaak tot lauwheid en onverschilligheid welke laatste
zich openbaart in een af keuren van alles, en wat er slechts
is, ligt volgens die onverschilligen altjjd aan een ander.
Dezulken echter hebben geen recht om te morren.
Ten laatste het egoisme. Hoevelen zjjn er niet, die
door hun zaken, naar ze zeggen, niet kunnen gaan stemmen.
Als 't morgen was, hoort men dan, maar vandaag kan
ik niet. En toch kan men reeds zeer langen tjjd vooruit
weten, wanneer de kiezersplicht moet worden vervuld.
Dit alles is mede oorzaak geweest van den val in
1901. De groote oorzaak is echter geweest, dat door de
toenmalige regeerders in verschillende wetten was uit
gewerkt de idee van vrjjheid, geljjkheid en broederschap,
zooals in de ongevallen wet, de woningwet en de wet
tot bescherming der verwaarloosde jeugd. Die laatste
vooral vond bjj de tegenpartjj heftige bestrjjding, daar
zjj er in zag een ondermjjnen der grondslagen onzer
samenleving.
De ongevallenwet, waarin belichaamd was de idee der
broederschap, vorderde geldhet ministerie werd te duur
genoemd. Ook tal van liberalen, 't feit is niet anders,
hebben door hun houding tot den val medegewerkt.
Nu echter dient men de koe bjj de horens te vatten,
wachten zal ons zwakker doen staan en als bjj de tegen
partjj zorge men in de eerste plaats ook voor «training" der
jeugd.
Sprschetste in 't kort, hoe de socialisten en anti-
revolutionnairen de jeugd reeds scholen in de politiek,
hoe zjj hun verkiezingsfondsen vormen, hoe de vrouwen,
ook bjj de christelijken, reeds medewerken.
Op jeugdigen leeftjjd brengt men reeds de jongelieden
bjj elkaar in vereenigingen, die naast de stoffeljjke-be
langen ook de politiek op den voorgrond plaatsen. In
d e vereenigingen kweekt men de propagandisten, waaraan
de liberalen groote behoefte hebben. Omdat te veranderen,
om te zorgen, dat men de drie groote schatten niet ziet
verloren gaan, moet men afleggen de straks genoemde
gebreken en moet men de jeugd «trainen". Spr. juicht
het daarom toe, dat de liberale jeugd wakker wordt.
Die jeugd heeft een schoone taak te vervullen eu zjj kan
er van overtuigd zjjn, dat haar eens een dankbaar volk
zal loonen
In enkele trekken schetste spr. nu nog hoe hjj zich
voorstelde, dat er in die clubs van joog-liberalen moest
worden gewerkt. Kennis van zaken opdoen in wekeljjksche
bijeenkomsten, zich daar oefenen in de kunst van spreken.
In de tweede plaats zelf de vereeniging bekeeren, geen
oudere toelaten, die reeds kiezer zjjn, geen partjj kiezen.
Ten slotte wekte hjj die jongeren op, reeds bjj de
aanstaande verkiezing bet hunne te doen, opdat ook
daardoor bjj de ouderen het vuur, dat te lang gesluimerd
heeft, met meer kracht opleve 1
Luid applaus volgde op deze aangename, opwekkende rede.
De Voorzitter bracht den spreker den dank der
vergadering; hjj hoopte dat het uitgestrooide zaad welig
zou opschieten en sloot de vergadering met de mededeeling,
dat er ljjsten zouden rondgaan, waarop de aanwezige
jongelieden zich voor het lidmaatschap der propaganda-
vereeniging konden opgeven.
Naar wij vernamen, traden 39 leden toe, waaronder
een aantal jongs dames.
Brand.
Een hevige brand heeft Zaterdagavond de bierbotte-
larjj, Baangracht 18, van den heer D. Blaauw, hoofd-
depót voor Alkmaar en omstreken van de stoom-bier-
brouwerjj »'t Haantje", grootendeels in de asch gelegd.
Bjj het uitbreken van den brand bevond zich niemand
meer in het perceel. De heer Blaauw, die er het laatst
was geweest, was bjj het uitbreken van het vuur in de
Vischhal, links van de bierbottelarjj; de echtgenoote van
den heer Blaauw lag ziek te bed in het woonhuis rechts
van het aangetaste perceel eu daarvan gescheiden door
het kantoor. In den tuin zag zjj plotseling rook en von
ken, even daarna daagde er hulp op en in een jas ge
wikkeld werd zjj naar de buren overgebracht.
Het vuur kreeg snel uitbreiding, doch ook de brand
weer was bewonderenswaardig vlug ter plaatse. «Bur
gerplicht" mag hier het feit boeken van het eerst water
te hebben gegeven; baar spuit was dan ook dichter bji
het vuur gestationeerd dan die van de «Turnclub", die
intusschen zich ook zeer spoedig op het terrein bevond.
Ook de andere spuiten der gemeente waren weldra aan
gerukt en bovendion werd nog een slang geschroefd op
oen brandkraan, zoodat een zee van water in den poel
der vlammen werd gestort.
Niet minder vlug had zich een sterke politie-macht
naar het terrein opgemaakt. Zij was hier noodig, omdat
veel wegen naar de Baangracht leiden en de nieuws
gierigen natuurljjk op een afstand moesten gehouden
worden. Alle wegen werden door baar afgezet, zoodat
zij, die zich op het terrein nabjj het brandende perceel
moesten bevinden, daar voldoende ruimte hadden en niet
belemmerd werden in hun arbeid. Ook de commissaris
en de inspecteur van politie hadden zich jjlings naar
den brand begeven en aan hunne maatregelen was 't
stellig mede te danken, dat alles zoo ordelijk toeging. Voorts
zagen wjj op bet afgezette terrein, behalve de talrjjke
brandweermannen, eeu enkel gemeenteraadsdd en vele
schutters van verschillenden rang.
Plotseling klinkt er een luide knal, een kanonschot
gelijk, 't Was een ontzettend zwaar geluid, tot ver in
den omtrek gehoord. Eerst was er onzekerheid, hoe dit
was teweeggebracht, doch weldra was men er achter:
een koolzuur-cylinder was gesprongen. In het
geheel bevonden zich er tien in het brandende perceel,
zoodat er nog meerdere explosies stonden te vreezen. En
deze zjjn dan ook niet uitgebleven. Nog vier malen
daarna daverde de lucht door een heltige ontploffing,
zoodat zelfs de ruiten van de buizen op de Oudegracht
er door rinkelden. De kracht dezer explosies is ook
hieruit af te leiden, dat op het dak van het huis in de
Hofstraat, bewoond door den heer de Groot, drie huizen
verwijderd van de Synagoge, een stuk van een der jjze-
reu buizen terecht kwam en daar niet onbelangrjjke
