Dit hut Destaat uit 3 Mn.
No, 41.
Honderd en zevende jaargang.
Zoudag 2 April 1905.
BI NNENLAND.
S TADSNIEU W S.
Nieuwst ij dingen.
Gemengd Nieuws.
SCHE COURANT.
Om rnimte te winnen in dit blad zijn wij genoodzaakt
geweest ons Bnitenlandsch Overzicht naar een ander
blad van dit nnmmer te verplaatsen.
De Tweede Kamer heeft Vrjjdag do Algemeene Beraad
slagingen over de Schoolwet-novelle voortgezet en niet
ten einde gebracht. Dinsdag a.s. voortzetting.
Krachtig werd het wetsontwerp verdedigd door den
heer De Savornin Lohman, terwjjl daarentegen de heer
Treub betoogde, dat men hier te doen heeft met een
ontwerp, dat beoogt de bjjzondere school te bevoorrech
ten en ons de openbare te ontfutselendat strjjdt tegen
de Grondwet; dat indruischt tegen de pacificatie van 1889
en het argolooze volk misleidt. Onuoodig te zeggen, dat
hij aan znlk een ontwerp zjjn stem niet geven kan.
Ons Interview met den heer Melchers.
Naar aanleiding van ons jongste »Van Week tot Week",
waaruit »Het Volk" de hoofdzaak overnam, schrijft dit
blad
Melchers' mededeelingen over de Leeuwarder geschie
denis worden dnideljjker, wanneer men weet, dat Melchers'
vertrek uit Leeuwardon daar den door hem bezetten,
eenigen soc. dem., eerst kort met groote inspanning
veroverden en thans nog altjjd niet herwonnen zetel in
den Leeuwarder gemeenteraad deed verloren gaan en aan
het district en de provincie een zoozeer begeerden en
propagandist onttrok. Dit verklaart de groote veront
waardiging der Leeuwarder partjjgenooten, een veront
waardiging die het zelfs laugen tjjd onzeker maakte of
Melchers in dit jaar wederom te Leeuwarden candidaat
zon worden.
Wat Troelstra's aanval op de Centrale Arbeidersbank
betreft, dieut er op gewezen te worden, dat deze instel
ling, door Melchers alleen als .verzekeringsbank" aange
duid, tevens ook het in effecten enz. beleggen van gelden
zich ten doel stelde en derhalve een speoulatief karakter
kreeg. Bedenkt men dit niet, dan is het verband tusschen
Troelstra's aanval en de voorafgegane zwendel-debatten
niet dnideljjk.
De zaak-Van Gilst eindelijk wacht nog steeds op een
beslissing. De .opvatting", waaraan Melchers zioh stootte,
waien die van enkele leden der Haagache partjj-organisatie,
meer niet.
Wanneer dan ook Melchers verklaart, voortaan .niet
afhankelijk te willen zijn van een factor die zoo onbe
trouwbaar en veranderlijk is als de gnnst van menscheo
en parggenooten", moet wel in aanmerking genomen
worden, dat Melchers in den nienwen werkkring,
waarin hij zich een vaster bestaanszekerheid zoekt, toch
ook .van de gnnst van menschen afhankelijk" zjjn zal.
Wjj hebben den heer Melchers gevraagd, of bjj in dit
echrjjven aanleiding vond op de zaak terng te komen
De heer M. heeft ons daarop verklaard, dat hg eeno
discussie met de redactie van .Het Volk" in een orgaan,
dat niet tot do S. D. A P. behoort, ongewenscht achtte
en bovendien onvruchtbaar, omdat deze redactie niet op
de hoogte is van de bijzonderheden.
Nieuwe afzet gebieden voor kool.
Den 29en Maart j.l. hield de heer Merz van Schagen te
Warmenhuizenin het lokaal „De Lindeboom," eene
bespreking over het zoeken naar nieuwe afzetterreinen
voor kool, in verband met de Duitsche toltarieven.
Aan de hand van hetgeen te dezer zake te Tuitienhorn
en Kalverdijk besproken werd, lichtte de heer Merz zijn
doel toe en wekte zijne toehoorders, althans de direct-
belanghebbendenop tot inteekening op een lijst voor
bijdragen ter bestrijding der kosten van onderzoek.
De heer Merz meent dat de kool zeer goed naar
Frankrijk, Amerika, Zweden, Noorwegen en Rusland
kan worden verzonden en gaat mede van het denkbeeld
uit, dat de bouwers eene coöperatieve vereeniging, een
vennootschap moeten oprichten, om zelf rechtstreeks te
handelen.
De zaak vond echter in de vergadering geen volle
sympathie, wel het doel maar niet de wijze van handelen;
ook werden bedenkingen aangevoerd vooral wat den duur
en de wijze van verzending betreft.
Doch vooral werd opgekomen tegen het ter zijde stellen
in deze van de zoo gunstig bekende Handels- en Land-
bouwvereeniging en de zusterverenigingen van dien
aard in den omtrek. De verwachting werd uitgesproken
dat die vereenigingen in deze niet zouden stilzitten en
de handen in den schoot leggen; waar reeds zooveel
werkzaamheid was getoond, waar reeds zooveel door
die vereenigingen was bereikt, daar ging het naar het
oordeel van een der aanwezigen niet aan zonder overleg
althans met de besturen dier vereenigingen in deze iets
belangrijks te ondernemen, temeer daar de wijze van
handelen en het besteden van de verkregen bijdragen
nog slechts in vage trekken kon worden aangegeven.
Ten slotte werd eene motie voorgesteldwaarbij dé
vergadering den wensch uitsprakdat de heer Merz c. s.
zich in verbinding zouden stellen met de Handels- en
Landbouwvereeniging „Langendijk en Omstreken," ter
verkrijging van adhaesie en medewerking.
Een 30-tal belangstellenden was op de vergadering
aanwezig en van dit getal liepen de meeningen uiteenj
doch uit de stemmendie zich buiten de vergadering
onder de bouwers doen hoorenblijkt dat van het plan
Merz weinig wordt verwacht en men in deze meer
rekent op de bestaande vereenigingen en het welbegrepen
eigenbelang van de kooplieden.
Uit de oudheid.
Ter aanvulling van het bericht uit Limmen in een
onzer vorige nummers opgenomen vernemen wjj uit de
beste bron dat de daar vermelde opgravingen beoogen
het zoeken van de zoogenaamde Ranxput. Daarnaast
stond oorspronkelijk het oude kapelletje van O. L. Y.
ter Noodin een der Balladen van Hofdijk genoemd.
.Ter Kapelle" is de naam van de plaatswaar het
onderzoek is geschied. De opgravingen hebben het ge-
wenschte resultaat gehad, want de put is gevonden. Nu
worden de werkzaamheden nog voortgezetomdat men
ook nog de fnudeering van de kapel hoopt te vinden.
Er zjjn inderdaad plannen voor eene restauratie door
deskundige hand. Voorshands kunnen wjj daaromtrent
nog in geeu bijzonderheden treden, doch wol kunnen wij
zeggen dat de opgravingen die voor de Katholieken
van bijzondere en voor de vrienden der historie van zeer
groote beteekenis zijn, met de noodige zorg geschieden,
zoodat zij zonder twijfel tot haar recht zullen komen.
Stoompont te Yelsen.
Na een paar nur arbeidens is het defect aan de stoom-
pont te Velsen weggenomen, zoodat de dienst weer hervat
is kannen worden.
Indien de brug verwjjderd wordt, dan zal het nood
zakelijk blijken, dat steeds eeu reservepont onder stoom
ligt.
Bemesting met zeesterren.
Evenals het vorige jaar] worden door enkele akker
bouwers te St. Pancras weer proeven genomen met de
bemesting met zeesterren. Niot allen zjjn eenstemmig in
hun oordeel over de voordselen, daarmede verkregen, de
een roemt het als eene goede bemesting, doch anderen
zijn er weer minder over tevreden.
Hykslandbouivivlntersciiool.
Voor bet overgangsexamen van de Iste naar de de2
klasse slaagden aan deze school te Schagen den 30sten
de leerlingen P. Rezelman, te Anna Paulowna G. Tij-
sen, te HelderJ. Driebergen, te Beemster, K. Hoek, te
Lutjebroek en Jb. Stammes, te Schagen. Eéa leerling
werd niet toegelaten.
't Is vandaag 1 April. Een dag, waarop meu op zijn
hoede moet zijn bij het lezen van de courant. Intusschen,
er zjjn poissons d'Avrilwaarbij 't een beetje de spuigaten
uitloopt.
Wat lezen wjj in het heden verschenen nummer van
.de Gemeente-stem" Niet meer of minder dan dat de
plaats vau Burgemeester van Alkmaar vacant is. Zelfs
met bjjvoeging van de jaarwedde.
Gelukkig begrjjpen wjj, hoe deze bljjkbaar onwille
keurige April-mop in de wereld is gekomen. Wjj hebben
dezer dagen gemeld, dat de Burgemeester van Heiloo
zjjn ODtslag had aangevraagd. De N. R. Ct. nam dit
bericht over en plaatste er voor: Alkmaar en er onder
A. Ct. Bljjkbaar heeft de redactie van »Da Gemeente
stem" dit bericht te vlnchtig gelezenzjj heeft wel
gezien .Alkmaar" en niet »Heiloo" en aldus zal het be
richt in de wereld zjjn gekomen.
't Ia anders voor een Alkmaarder om te schrikken,
wanneer hjj plotseling tegenover zulk een bericht wordt
gesteld.
Bjj Koninkljjk besluit zijn, met ingang van 16 April
1905, benoemd
a. tot ambtenaar van het openbaar ministerie bjj de
kantongerechten iu het arrondissement Zntphen, ter stand
plaats Zutphen, mr. A. Brants, thans ambtenaar van het
openbaar ministerie bjj de kantongerechten in het arron
dissement Alkmaar, ter standplaats Alkmaar
b. tot ambtenaar van het openbaar ministerie bij de
kantongerechten in het arrondissement Alkmaar, ter
standplaats Alkmaar, mr. J. L. Steenlack, thans kan-
tonrecbter-plaatsvervanger, advocaat en procureur te
Zutphen.
Den 3lsten Maart werd door den heer RiSuts Balt,
den Haag, het diploma A. voor S enografie uitgereikt
aan onze stadgenoote mej. C. C. M. Keesom.
Publiciteit, reclame ziedaar, wat een zaak naast
voortreffaljjke artikelen noodig heeft. Soms worden zjj
verzuimd en dan ziet men langzamerhand de clientèle
verminderen.
Zoo begrijpen 't ook verschillende kleedingmagazjjnen
hier ter stede en wjj gelooven dat zg het aldus uitge
geven geld goed besteed zullen bevinden. Een di»r
magazjjneD dat van den heer J. H. Jacobse Laat 157,
hoek Payglop heeft ook een catalogus uitgegeven die
in Alkmaar en omliggende plaatsen verspreid wordt. Iu
dezen catalogus komen voor do nou?eauté's voor het
voorjaars-seizoen op het gebied van heeren- en kinder-
kleediDggemaakt en naar maatte bekomen in het
magazjjn.
Het R. U. bijzonder onderwijs.
In het lokaal Harmonie werd gisteravond een verga
dering gehouden door de afdeeling Alkmaar van den
Ned. R. K. Volksbond en van de Diocesaau-vereeniging
van R, K. onderwjjzers in het bidom Haarlem.
Deze vergadering, die volgens het verspreide strooi
biljet een vergadering was voor al e R. K. mannen, had
hot karakter vau een openbare. Er was veel publiek.
Als spreker trad op de heer B. L. J. Maal, van Leiden,
aan wien na een kort openingswoord van den voorzitter,
den beer P. J. Messelaar, het woord werd verleend.
Spr. had tot onderwerp: Het R. Kath. bjjzonder on
derwijs, weerlegging van den laster daartegen verspreid,
in verband met het in de Tweede Kamer in behandeling
zijnde wetsontwerp op het Lager O-iderwjjs.
Met herinnering aan het strijdlied der roomeche Vla
mingen in de dagen van den schoolstrijd in Belgis aan
geheven .zjj zullen haar niet hebben, de schoone ziel
van 't kind" zette spr. voorop, dat het bg den school
strijd in onze dagen .ook gaat om de ziel van''t kind",
omdat degene, die meester is van 't kind, ook meester
is van de toekomst.
De katholieken willen in de eerste plaats van hun
kinderen menschen maken, voor wie het woord der Ca
techismus geldt, dat de mensch gesohapen is, om God
te dienen, daarvan willen zjj reeds de kinderen door
dringen en daarom moet de opvoeding en het onderwjjs
doorweven zijn met de godsdienstige begrippen, in den
geest van de Heilige Kerk.
Dat de katholieken de kinderen dom willen houden,
is een praatje, dat niemand meer gelooft, dat bewijzen
ook de vele offers die men zich sedert 1868 na het
verschjjnen van het mandement der bisschoppen er voor
hoeft getroost. Goed onderwijs is noodig, maar daarbij
is het noodzakelijk, dat men de kinderen zoo opleidt,
dat ze worden goede burgers van de wereldljjke maar
ook van de kerkelijke maatschappij en dat laatste wel
in de eerste plaats.
De openbare neutrale school is voor den katholiek on
bruikbaar, daar kan en mag men voor de laatste oplei
ding niet zorgen, en wanneer men van de openbare school
gebrnik maakt, kan dat alleen als noodzakelijk kwaad.
Voor de katholieke opvoeding is noodig, dat men voor
op stelt het godsdienstig beginsel en aat kan da openbare
school niet. Dat het katholiek onderwjjs niet overal kan
gegeven worden, komt doordat het steeds ontbroken heeft
aan de noodige fondsen. De grondwet van '48 gaf wel
vrjjheid voor onderwijs, maar alleen voor die het betalen
konden, boven datgene, wat reeds voor do openbare school
moest worden opgebracht.
In de laatste tijden is wel subsidie gegeven, maar toch
lang niet genoeg in verhouding met de hoogere eischen,
die het onderwjjs in 't algemeen stelde.
Thans wordt meerdere subsidie gegeven door het
ministerie-Koyper, wel niet wat men verlangen kan, nog
maar 2 millioen, maar die wjj, zei spr., met dank aan
vaarden, als korting op hetgeen de bjjzondere school
het rjjk deed uitsparen.
In korte trekken schetst spr. thans de aanhangige
wetsvoorstellen, wijzende op de voordeelen, dio het bjj
zonder onderwijs er door deelachtig wordt, en eenigs-
zins uitvoerig ook stilstaande bjj de regeling der wacht
gelden voor de openbare onderwjjzers, waarvoor ook door
de bjjzondere onderwjjzers is gejjverd.
Na die korte uiteenzetting bespreekt hjj de hoofdbe
zwaren, die door do liberalen en de andere voorstanders
van het openbaar onderwijs tegen de wet worden aan
gevoerd. Dat het onderwijs aan de bjjzondere scholen
slecht is, is nooit bewezen, en waar men tlaarbjj meer
het oog heeft op de technische zijde, acht hjj die be
schuldiging in den mond van hen, die het bjjzonder onder
wijs steeds de noodige gelden hebben onthouden, onwaar
dig. Verder zegt men, dat er niet genoeg waarborgen
zjjn tegenover de meerdere subsidie.
Waar men echter zelf zegt, dat het onderwjjs-geven
een vertrouwenswerk is, zullen die waarborgen niet veel
helpen en leiden tot wat men in Frankrjjk heeft, een
geheel en al voorgeschreven onderwijsstelsel. Het grond
wettig bezwaar bestaat, naar spr. meent, evenmin als de
andere, en hjj wjjBt er op dat art. 192, dateerende van
1848, het oog had op het toenmalig openbaar onderwjjs
dat nog godsdienstig was. Thans is dat onderwjjs geheel
anders geworden, hot heeft een ouzjjdig karakter.
Dat overal voldoend lager onderwjjs wordt gegeven,
dit voorschrift is wel nauwgezet uitgevoerd, men heeft
zelfs dure scholen gestioht voor twee, ja voor nul leer
lingen de andere clausule, de vrjjheid vau onderwjjs
bedoelende, beeft men echter nooit in toepassing ge-
braeht.
Ten slotte noemt spr. het bezwaar, dat het bijzonder
onderwjjs verdeeldheid brengt, maar bjj stelt daar tegen
over dat juist de moderne levensbeschouwing oorzaak is
geworden van de soheiding, het bjjzonder onderwjjs brengt
de scheiding niet, daar het gebaseerd is op het Christe
lijk beginsel van verdraagzaamheid.
Met een opwekking om te bljjven strjjden voor de
bjjzondere school en ook uit dankbaarheid dit ministerie
te steunen, besluit spr.
Gelegenheid tot debat was er niet.
Na een slotwoord van den heer adviseur, waarbjj deze
nog aanspoorde, om do vergadering, waarin de priester
ür. van den Brink zal optreden, niet te bezoeken, werd
de vergadering met dankzegging aan den spreker
gesloten.
Eene hulde.
Een eenvoudige plechtigheid had heden plaats in de
Soc eteitszaal van de .Harmonie."
Tegen 2 nur vereenigden zich daar de oud-kweekelingen
en kweekelingen der vroegere rjjks thans gemeentelijke
Normaallessen om den heor H. van den Berg, die met
ingang van heden als leeraar afgetreden is, nog eenmaal
een bljjk te geven van hunne sympathie en hoogachting.
Een groot aantal der ond-leerlingen was aanwezig.
De Voorzitter der commissie van ontvangst, de heer
W ij n, heette in een zeer goed gekozen woord den heer
Van den Berg welkom en bood hem daarna als herinne
ring een eikeuhouten cylinder schrijfbureau aan.
De heer Van den Berg dankte aangedaan voor dit
onverwachte bljjk van hoogachting.
Het Kegelconcours.
Morgen wordt het Kegelconoours in .Diligentia" weder
voortgezet. In den wintertuin zal 's middags en 's
avond weer muziek, ditmaal van een Apis erdamsch
orkest onder leiding van den heer A. Sino, den bezoekers
een aangename afwisseling geven.
Het programma voor den middag is als volgt: 1.
Marsch, R. Hirst (ouverture)2 Le chant du poète,
Heiman; 3. Herbst Weisen-Walzer, E. Waldteuf'l; 4.
Hia Watba-Idyl, Neil Moret5. Water Ballet, O. Carré
6. Kegelmarsoh Alle Negen, J v. Aken; 7. a. S Sudchen,
bchubert, b. Am Meer, Schubert, Solo's Cornet a-piston
8. Modern Style, R. Berger9 Walzer .Venus steig
