BOELHUIS
'BPfTÊML' AND.
BERLIJNSCHE BRIEVEN.
BINNENLAN D.
STADSNIEUWS.
ADVERTENT ÏEN.~
N ieuwst ij dingen.
Gemengd Nieuws.
te Schoorl
gandistische kracht van nitgaan en waarschijnlijk voor
de liberale party nog een toekomst zjjn. Wanneer de libe
ralen tegenover nienwe toestanden en nienwe machts
verhoudingen, en tegenover nienwe politieke en andere
eischen eens wat minder bevangen stonden, misschien
bezaten zjj het vermogen dat zjj nu missenjonge, frisscbe
krachten aan te trekken en slagvaardig te staan tegonover
de clericale demagogie, die het nu met haar beroep op
het geloof altijd van de liberalen wint. Nu echter ontleen -
het liberalisme zjjn kracht aan het negatieve, aan bet
anti-clericalisme. Onder het ministerie-Borgesius verdeelde
de partjj zich en ging achteruit, nu is zjj actief. Doch
van het negatieve kan geen opbouwende kracht uitgaan.
Men ziet 't zelfde ook aan Dr. Knyper. De onvruchtbaar
heid van zjjn regeering is te wjjten aan het negatieve
van zjjn politiek, aan zjjn opzetteljjk gewilden strjjd tegen
de moderne arbeidersbeweging en hare eischen. Hierin
onderscheiden zich als het er op aan komt de tegen
woordige regeering te bestrjjden, de sociaal-democraten
van de liberalen, dat zjj naast het negatieve, de critiek,
iets positiefs hebben hun duideljjk geformuleerd program
en hun blik in de toekomst der maatschappij. Op dat
positieve moest, zoo meende de heer M., te meer nadruk
gelegd worden omdat de leuze »anti-clericaal" de grenzen
tusschen de sociaal-democratie en het liberalisme doet
verflauwen en in zooverre een gevaar is.
Wat nu de Juni-verkiezingen aangaat, de heer Melchers
verwachtte, dat de sociaal-democraten alleen door grooto
inspanning hunne tegenwoordige zetels zouden kannen
behouden. Verschillende groepen kiezers, die vóór vier
jarentoen de strjjd om de sociale hervormingen voorop
stonden, in de sociaal-democratie de krachtige hervormings
partij steunden zullen nu als het anticlericalismo in den
strjjd naar voren raakt makkeljjker met de liberalen me
degaan. Dat maakt het ook twijfelachtig of het mogelijk
zal zjjn nienwe te veroveren. Dat achtte bjj echter niot
het voornaamste, al was het niet zonder gewicht. Wel
dacht bjj, dat op hanne candidaten meer stommen zouden
worden uitgebracht, zoodat de verhouding van hun stern-
men-cjjfer wat gunstiger zou zjjn tegenover het totaal.
Dit kwam hem voor van meer bljjvende beteekenis te
zjjn. Ook hot stemmen-cjjfer van de liberalen zou wellicht
iets vooruitgaan doch de heer Melchers betwgfelde 't, of
degenen zouden terugkeeren, die voor deze partjj verloren
gingen door hun vrees voer de fiaancieele gevolgen der
sociale politiek van het ministerie-Goeman Borgesins.
Het belang gaat bjj de massa boven het beginsel en de
zoogenaamde kleurlooze middenstof is niet gediend van
sociale politiek die geld kost, reden waarom deze wel
zou meewerken het ministerie Knyper, dat voor hen
»het beste en goedkoopste in 't gebruik is", te behouden.
De heer Melchers eindigde zooals hij begon Verandering
kan slechts komen door de toenemende teleurstelling van
de kleine luyden en hjj voegde daaraan toe: Op het op
komend geslacht moet verder de hoop zjjn gevestigd. Er
zjjn ruimschoots teekenen, dat dit geslacht een anderen
weg zal willen volgen dan thans bewandeld wordt. Anders
zou het clericale conservatisme heusch niet zoo'n haast
maken om vóór de verkiezingen haar schoolwotnovelle en
het hoogere subsidie voor de bjjzondere school binnen te
krjjgen Zjj wil tot eiken prjjs de jeugd naar haar inzicht
en haar belang opvoeden en clericale kiezers kweeken 1
Particuliere Correspondentie).
Berlijn, 6 April 1905.
Grepen alt hetgeen Berlijn In de laatste
maanden aan kunst bracht.
Op muzikaal gebied zijn we aan wonderkinderen
gewoon geraakt. Dichteressen in de korte rokken be
lmoren nog tot de groote zeldzaamheden en het door
haar hooren voordragen van haar literarische producten
lokte een talrijk publiek naar de Beethovenzaal. Voor
ons had deze gang een dubbele beteekenis omdat het
heette dat de twee jeugdige dichteressen Hollandsche
meisjes waren. De vijftienjarige Lou en haar veertien
jarig zusje Jo Weissenturn droegen haar «Blumen-
'versspiel BlumenfreudBlumenleid" met groote zeker
heid en in onberispelijk Duitsch voor. Als we nu niet
geweten hadden dat de oude heer Weissenturn uit
gever, impresario, regisseur, tooneelspeler en dichter
is of was, en in een of eenige van deze functiën eenige
jaren in Nederland gewoond heeft, dan zouden we
misschien met anderen een »hoe is het mogelijk' heb
ben uitgeroepen. Nu waren we tamelijk sceptisch ge
stemd en vermoedden van het begin tot het eind de
alles regelende hand van den vader, die zijn verblijf in
het buitenland als reclame ten voordeele van zijne
kinderen tracht te exploiteeren.
De breede massa liep er in en was vol bewondering
voor onze lieve «lanagenootjes", die niet alleen zoo
mooi konden dichten, doch met zulk groot talent hare
verzen wisten te zeggen.
Over een punt waren we het allen eens, dat Lou en
Jo zich met buitengewoon gemak wisten te bewegen,
geen zweem van onzekerheid aan eerstbeginnenden ge
woonlijk eigen.
Het zal de groote vraag zijn of we op den duur met
de door vader Weissenturn bij onze natie ingedeelde won
derkinderen veel eer zullen inleggen.
Dit is gelukkig wel het geval met onzen eenigen
zanger Johannes Messchaert. Uit de groote keuze aan
solisten, die te Berlijn worden aangetroffen, was hij
steeds de uitverkorene, die in groote koorwerken een
der solo partijen vervulde.
Bracht het programma, wat sopranen, alten en
tenoren betreft, nog al eens afwisseling, als bas was
het steeds professor Messchaert die medewerkte en die
de lastigste critici door zijnen edelen zang en zijne ge
acheveerde methode tot bewondering wist te brengen.
Zelfs groote kunstenaars hoorde ik onlangs zeggen van
dien man kan men altijd nog wat leeren.
Na het einde van dit seizoen gaat deze buitengewoon
begaafde zanger ons verlaten en zal als leeraar aan het
conservatorium te Frankfort optreden. Zjjn nieuwe
werkkring zal hem niet altjjd de gelegenheid laten aan
de roepstem der zangvereenigingen gevolg te geven om
de bas-solopartij op zich te nemen.
Yvette Guiibert thans Frau Dr. Schiller nam
voor eenige weken afscheid van ons. Wat zij dezen
winter bood was geheel nieuw. Oud-Fransche liederen
Chansons Pompadour zong ze, onder begeleiding
van oud-Fransche instrumenten, voor zalen die steeds
uitvei kocht waren. Toen ze de zekerheid had, dat het
publiek voor vroegere kunst oog en oor had, bracht ze
ook volksliederen uit het tweede keizerrijk op haar
programma. De Chansons Pompadour werden in
rococo-costuum voorgedragenlater verplaatste ze met
hare enorme crinoline en gescheiden haren ons in het
glanstijdperk van Keizerin Eugenie. Met grooten kunst
zin droeg ze de liederen uit die perioden voor. Gustave
Nadaud's «Bonhomme" is één van de mooiste verzen,
die Yvette Guiibert ooit heeft voorgedragen.
Nu de Berlijners hun zin voor de Fransche kunst
ondubbelzinnig aan den" dag hebben gelegd, heeft
Yvette's man, Dr. Schiller, het zich blijkbaar als taak
gesteld ook de moderne Fransche muziek hier ingang
te doen vinden.
Onder de leiding van Fransche dirigenten en Fransche
solisten zal het Philharmonische Orchest eenige avonden
uitsluitend Fransche werken uitvoeren. Heden avond
heeft het eerste «Schiller-Concert" plaats. Behalve
werken van Saint-Saëns worden composities van
Charrier (Ouverture Gwendoline) Caesar Franck en
Vincent d'lndy ten gehoore gebracht. Behalve Saint-
Saën zjjn de meesten te Berlijn zoo goed als onbekend.
Ik heb er, geloof ik vroeger reeds opgewezen, dat al
wat Fransch is hier tegenwoordig opgeld doet. De schouw
burgen, die uit het Fransch vertaalde stukken op hun
programma brengen, maken de beste recettes en kunnen
met 3 hoogstens 4 stukken in een seizoen vo'staan. Iloe
gewaagder de situatiën, hoe grooter de bijval van het
publiek. De geregelde theaterbezoeker zal al spoedig
de opmerking maken, dat iedere schouwburg hier
tamelijk wel zijn stam-publiek heeft. In het Trianon-
en in het Residenz-theater, de huizen die den lichten
Franschen kost aanbieden, steeds rijen kaalhoofdigenin
smoking en jonge vrouwen, die gaarne zien en gezien
willen worden. Daartusschen door officieren in de ver
boden burgerkleeding en nu en dan een groepje land-
edelen met familie, niets begrijpende moeders en
dochters incluis.
De in de pauzes haar, door de vrouwelijke abonnés,
toegeblazen sigarettenrook doet hare ontzetting tot de
uiterste grens stijgen en zijn mede oorzaak, dat ze zich
thuis zoowel over het Trianon, het Residenz en het
Metropol-theater als over de daar gegeven stukken hoogst
geheimzinnig uitlaten. De buren, die na eenige weken
ook het Spree-Babylon gaan bezoeken, haasten zich
natuurlijk zich persoonlijk te overtuigen wat in ge
noemde schouwburgen toch wel te zien is en leveren
dan den abonné's opnieuw stof tot vermaak. Er spelen
zich hier dikwijls kostelijke tooneeltjes af. Ofschoon ook in
deze theaters goed gespeeld wordt, is kunstgenot niet
het hoofdmotief waarom de meesten er heengaan.
Voor den Berlijner is echter op dit gebied een over
vloed van keuze. We tellen hier 39 schouwburgen,
waarin avond aan avond gespeeld wordt. Daarom is het
te verrassender dat over premières zoo weinig te ver
melden valt.
Alleen het in dit seizoen geopende »Lustspielhaus"
deed eene uiterst gelukkige greep met Kadelburgs
«Familientag". Het Neue en het Kleine Theater brach
ten eene reeks nieuwe stukken voor het voetlicht, doch
hadden met geen enkel een blijvend succes. Met
Shakespeare's «Sommernachtstraum", Oscar Wilde's
«Salome" en Gorki's «Nachtasyl" weten ze de onver
wachte gapingen steeds weder aan te vullen.
Tot vóór korten tijd ging het de direktie van het
Lessing-theater ook al even weinig voorspoedig. Ger-
harts Hauptmann's bewerking van «Elga", dat een
geheel nieuw licht op het talent van dezen auteur
werpt, heeft gelukkig verbetering gebracht.
Alleen het Berliner Theater biedt in dit seizoen iets
buitengewoons, niet door nieuwe stukken, doch door
het optreden van Jozef Kainz, op het oogenblik Dir'tsch-
lands grootsten acteur, dien men echter niet aan Berlijn
wist te binden en die thans een der sieraden van het
Burgtheater te Weenen is. Nu hij voor Berlijn zoo
goed als verloren is, ziet men eerst duidelijk in, hoe
weinig berekend de intendant van de Koninklijke thea
ters voor zijne taak is.
Want ik weet zeker dat gij, Nederlanders, maar
heel weinig Duitsche acteurs en actrices zelfs bij name
kent. De grootsten onder hunne Fransche kunstbroeders
en zusters kent iedereen bij U. Zijn er echter wel velen
onder U. die Frau Schramm, Frau Pappe, Rosa Bertens,
Irene Triesch, Gertrud Eysoldt, Reicher, Rittner, Pohl,
Matkowsky, Staase, Christians, Kayssler, Krausneck,
Pagay of Wasmann zelfs bij naam kennen?
De oorzaak is hierin gelegen dat, indien men von
Sonnenthal en Kainz uitzondert, lalenten als de Coque-
lin's, Sarah Bernhardt en Eleonore Duse hier vergeefs
gezocht worden.
De tegenwoordige Berlijnsche acteurs en actrices
spelen goed, soms zeer goed, hun samenspel is gewoon
lijk uitstekend, doch eminente kunstenaars telt Spree-
Athene niet onder de leden zijner talrijke theaters. Van
een roem tot over de grenzen is bij de meesten geen
sprake.
Ook op het gebied der opera's en operette's is dit
jaar de oogst dun. Herinnert U als eenige première der
Koninklijke opera de «Roland von Berlin". Bij de
eerste uitvoeringen een «succes d'estime" (voor den
Keizer) bij de volgende een «succes Destinn", aange
zien de sopraan Erminy Destinn in dit werk van
Leoncavallo onvergetelijk mooi zingt.
Onze tweele opera, in het Theater des Westens onder
gebracht, stelde het Berlijnsche publiek in kennis met
een ander Italiaansch werk «Die neugierigen Frauen"
(Le donne curiose) van Ermanno Wolf-Ferrari. Reeds
vroeger werd het o.a. te München, Hamburg en Essen
opgevoerd, zoodat Berlijn tamelijk achteraan komt. Toch
heeft deze werkelijk zeer goede opera veel meer succes
dan de Roland, en ir.en vraagt zich hier af hoe het
mogelijk is dat de koninklijke opera, die bijna nooit
iets nieuws brengt, niet de hand op deze noviteit heeft
gelegd. Het zaljer mede gaan als met Massenet's «Manon",
die eerst sedert een jaar hofïahig is.
Zondert men enkele concerten uit, dan verheft, van
alles wat Berlijn op kunstgebied te genieten geeft, zich
zelden eene uiting boven het peil der middelmatigheid.
Het is of eene onzichtbare looden hand op alle takken
der kunst rust.
Ook de liberale kiesvereeniging te Ondorp heeft Jhr.
Mr. P. van Foreest aftredend lid der Tweede Kamer
opnienw eandidaat gesteld bjj de Juni-verkiezingen.
Het besluit van den Gemeenteraad van Graft, waarbjj
aan den beer M. Laan eervol ontslag is gegeven met
recht op wachtgeld, als onderwijzer te West-Graftdjjk
is door Gedeputeerde Staten van Noord-Holland niet
goedgekeurd.
Gene geschiedkundige herinnering.
Wij lezen in de Schager Ct
Dit jaar is bet 350 jaar geleden, dat aan Burgemees-
teren onzer gemeente het recht werd verleend, de uit
gaande brieven van het wapen te voorzien. Dit wapen
was toen en is nog als boven onze conrant is afgebeeld
«eon witte Roos, omtrokken met een witte Cirkel, daar
vier witte Leliën bniteu omstaan en dat op een rood
veldgevoert van een geharnast Man, dragende een
knots op zijn schouder.' Dat »de Roos van West-Friesland"
bij het duizendjarig herdenken van dit feit nog eene
bloeiende roos mag zjjn, zal zeker wel de wensch van
ieder barer tegenwoordige bewoners wezen. Dan nóg zjj
Dirk Burger's versje een waarheid, te weten
»Ey waarom draagt de Reus
De frisse Roos van Scbagen
Omdat Westvrieslands roem
Geen minder man kan dragen."
Terzet tegen de politie.
De Haarlemsche rechtbank veroordeelde den anarchist
Kloosterman, vroeger te Alkmaar, doch thans te Velzen
woonaohtigwegens verzet tegen de politie tot 10 dagen
gevangenisstraf.
Telefoon te Holhorn.
Den Hen April a.s. zal te Kolhorn een Rijks Tele-
phoonkantoor in verbinding met Alkmaar voor het alge
meen verkeer worden opengesteld.
De diensttjjd is geregeld als volgtop workdagen
van 7.30 tot 9.30 nnr vóór-, alsmede van 12 tot 1.30
en 5 tot 7 uren namiddagsop Zon- en feestdagenvan
7,30 tot 8.30 nnr vóórmiddags (Greenwichtgd).
11e goederenloods te Helloo.
De opening der goederenloods van de H. IJ. S. M. te
Heiloo zal plaats hebben op 1 Mei a.s., den dag waarop
de nienwe dienstregeling in werking zal treden, waarin
ook rekening is gehouden met de verbindingslgn voor
het lossen der goederen.
Paschen
valt dit jaar bjjna zoo laat mogeljjk23 April. De
uiterste dag is n.l. de 25e maar dat znllen velen onzer
niet beleven want nadat het in 1886 heeftplaats gehad,
komt het eerst in 1943 en 2038 terng.
De datnm wordt beheerscht door bepalingen, vastgesteld
door het Concilie van Nicea in 325. Daarin werd be
schreven dat het Passchfeest in alle kerken tegeljjk
gevierd moest worden op den Zondag, die op de eerste
volle maan na den aanvang van de Lente volgt en valt
deze volle maan op een Zondag, dan op den daaropvol-
genden Zondag.
Deze bepalingon werden vooral gemaakt om samenval
len van het Christeljjke met het Israëlietische Paaschfeest
te voorkomen.
Het begin van de Lente werd door het Concilie aan
genomen op 21 Maart (men meende toen, dat deze datnm
onveranderlijk waf). Id verband hiermede moet Paschen
das tusschen 22 Maart en 25 April vallen.
Vroeg Paschen op den allervroegsten datum 22 Maart,
viel het laatst in 1818. In 2055 zal dit weer gebeuren.
Liefdadigheid naar Vermogen.
In de op 5 April 1.1. gehouden gewone vergadering
van «Liefdadigheid naar Vermogen", is voor diverae per
sonen hnlp toegestaan ten bedrage van f 120,40.
Predikbeurten te Alkmaar.
De predikbeurten hier ter stede znllen Zondag 9 April
als volgt worden vervuldGroote Kerk, 10 uur, Ds.
van Leeuwen Bediening van het H. AvondmaalKapel,
10 uur, Ds. France, Predikant te Akerslootavond 6
uur, Ds. Vinke, DankzeggingWoensdagavond 6 uur,
Ds. Vinke, Voorbereiding voor bet H. Avondmaal.
Evang.-Luthersche Kerk, 10 uur, C. Met, Proponent.
Doopsgez. Kerk, 10 nnr, Ds. Glasz, Doopbediening.
Remonstrantsch-Gereformeerde Kerk, 10£ nnr, Ds. de Regt.
Gereformeerde Kerk, 10 uur, Ds. Wechgelaer6 uur,
Ds. Weohgelaer, Catech. Zond. 42. Herv. Gero. te
Oudorp, 10 uur, Ds. Pool.
op Woensdag 12 April 190A, des voormiddags 10
uur op de plaats, bewoond door den heer C. DUIN Jz.,
nabjj de R C. Kerk, om contant geld van
9 stuks best hoornvee, waaronder 6 kalfkoeien, 1 brnin
ruinpaard 2 jaar oud, 1 boerenwagen met herken, bak-
wagen met hekken, 1 kar op veeren, driewieldekar met
ierbak, melkwagen met bus, 2 troggen, landbort, tuigen
en verder hoeren- en landgereedschappen.
Op de plaats geen gelegenheid voor altspanning.
P. J. LAURMAN
Notaris, Schoorldam.
