Dil mnr bestaat ait 4 öMen.
buitenland.
No. 47.
Honderd en zevende jaargang.
Zondag 16 April 1905.
BINNENLAND.
STADSNIEUWS.
Algemeen Overzicht.
Nieuwst ij dingen.
ALKMAA BSCBE COIRANT.
Onder de journalisten te Amsterdam is tegenwoordig het
praatje van den dag de felle concurrentie tosschen de diverse
Amsterdamse bladen, zoowel van de groote als de
kleinere pers. Zij is er, sinds het dagblad De Telegraaf
met de daaraan verbonden De Courant werd opgericht,
wel altijd geweest, maar toch niet in zoo scherpen vorm
als thans. De reden daarvan is duidelijk. Toen De Telegraaf
enkele jaren geleden in andere handen overging was er
een groot fonds, dat mocht opgeofferd worden om het
blad er voorgoed »in" te brengen. Er is met dat geld op
reusachtige wgze geëxploiteerd en ook andere kostbare
maatregelen werden genomen, waarvan het gevolg is ge
weest, dat het abonnementental van De Telegraaf met vele
duizenden is toegenomen. Die nieuwe abonné's zgn geen
menschen, die vroeger geen courant lazen, neen, zij heb
ben voor De Telegraaf een ander blad, dat s ochtends
en 's avonds verschijnt, afgeschaft. Men kan wel op zjjn
vingers natellen, dat in negen van de tien gevallen die
verwisseling is geschied ten koste van het Handelsblad.
Dit blad laat zich echter maar zoo niet verdringen en
spant zgn uiterste krachten in om het verloren terrein
te herwinnen. Daartoe is men begonnen met het aller
beste middel te baat te nemen, n. 1. den inhoud van de
courant zoo leesbaar mogelgk te maken. Die poging is
zeker geslaagd, het Handelsblad is een prettig blad en
wanneer niettemin het aantal abonné's niet toeneemt,
dan is dat stellig te wgten aan den lageren prijs van
De Telegraaf. Maar het Handelsblad heeft ook naar an
dere diDgen gegrepen, die minder royaal zgn. Een groote
attractie van De Telegraafdie dit blad met vreugde
doet begroeten in het gezin, is het daaraan verbonden
weekblad voor de jeugd. Ook het Handelsblad geeft zulk een
weekblad, doch dit is tegenwoordig tamelijk ongenietbaar.
In plaats van nu te trachten daarin ook weer een Brie
venbus te krjjgen zooals vroeger, die den band vormt
met de kinderen, werd onlangs een soort enquête inge
steld met het vooropgezette doel door paedagogen te doen
uitmaken, dat zulk een Brievenbus niet deugt voor de
jeugd alsof het publiek zoo dom was om het door
zichtige van dit bedrjjf niet te snappen! Natuurlgk
abonneeren de moeders zich nu nog veel meer op De
Teleqraaf, die haar kinderen door een Brievenbus wel
amusement en leering brengt. Een ander wapen, waarvan
het Handelsblad zich in den cononrrentie strgd heeft
bediend, is het verspreiden van een brochure, waarin het
blad zichzelf verheft en tussohen de regels laat door
schemeren, dat De Telegraaf goedkooper kan zgn omdat
't haar personeel niet goed betaaltbuitenlandsche cor
respondenties op het bureau te Amsterdam laat fabrieken
en meer dergelijke liefelijkheden. De Telegraaf is
daarop met gelijke munt gaan betalen en heeft oos een
brochure in de wereld gezonden, die 't aan het Handels
blad wel zal doen betreuren, dat het tot zulk een middel
zün toevlucht heeft genomen
Waar gaan we echter heen? We moeten immers een
Buitenlandsch Overzicht schrijven! Ja, deze uitweiding
is hier niet precies op haar plaats, maar wjj zijn ertoe
gekomen door het fameuse Handelsblad -
telegram omtrent het gevecht tusachen Russen en
Japanners bn de Anambas-eilanden, dat twee dagen lang
de wereld in rep en roer bracht Beuter s bureau te
Amsterdam seinde 't overal heen en de corresponded
van het Handelsblad te Berlgn seinde, dat de Beurs aldaar
erdoor sloot met flauwe koersen een telegram, dat
een dag later moest worden herroepen als zgnde »niet
bevestigd." Vooral bg den zooeven vermelden concurrentie
strijd heeft die Bataviasche correspondent zgn redactie
een leelgk koopje geleverd, te erger, waar hg een paar
dagen te voren seinde over het versohgnen van Russische
schepen bg Banka en hun nadering van Batavia, dat
ook al onwaar is gebleken. Heel zachtzinnig, maar toch
niet aangenaam voor het Handelsblad schrjjft naar aan-
leiding hiervan de Haarl. Ct.»Een klein weinig voor
zichtigheid met de particuliere telegrammen onzer geachte
collega van de Pgpenmarkt is voortaan te betraohten.
Haar Indische correspondent zou eventueel aan de Daily
Express een kloek figuar kunnen maken." De Telegraaf
die een veel voorzichtiger correspondent te Batavia heeft,
op wiens telegrammen men kan afgaan, is natunrlg
over het gebeurde in de wolken.
Daar hebben we nu een paar dagen angsten uitgestaan
over hetgeen er zou gebeuren wanneer 't tot een botsing
kwam tusichen de beide vloten in onze Indische wateren
en ziet, thans bevindt Rodjestwensky zich reeds
daarbuiten. Dinsdag was hjj reeds 5° ten Noorden van
de Anambas-eilanden. Waarheen zjjn vloot zich zal be
geven? Ziedaar nu de groote vraag. Sommigen meenen,
dat zjj naar Formosa gaat om den Japanners Blag te
leveren. In de kringen van scheepsverzekeraars te Londen
houdt men daarentegen weer rekening met de mogelijk
heid dat Rodjestwensky, zonder Blag te leveren, een
blokkade van het Japansche eilandenrgk beoogt. Men
merkt op dat de Russen in de Chineesche Zuidzee den
aanvoer van levensmiddelen en oorlogsvoorraden voor
Japan zouden kunnen onderscheppen. Japan krggt zjjn
voornaamste voedsel, rjjst, voornamelijk uit Birma en Java,
en als de toevoer daarvan maar een maand lang werd
afgesneden, zou dit voor Japan een vernietigender slag
zgn dan de zwaarste nederlaag te land. Daar staat ech
ter weer tegenover dat de kolenschepen voor het Rus
sische smaldeel bg Lloyds grootendeels maar tot aan de
Soenda-eilanden verzekerd waren. Dit schjjnt veer te
bewjjzen, dat Rodjestwensky, die tot de dekken van zgn
schepen toe met kolen had laten beladen geen nieuwen
aanvoer van steenkolen afwacht en met den beschikbaren
Voorraad Wladiwostock zal trachten te bereiken.
Ook nu weder zullen wjj moeten afwachten, wat de
eerstvolgende dagen zullen brengen. De Japanners zjjn
als altjjd weer gesloten als een bus.
Terwjjl de Russische vloot prachtig maar log" heet,
dit laatste tengevolge van de slierten zeewier en andere
planten, die zich om de kiel der schepen hebben vast
gezet en terwjjl het verder een groot inconvenient wordt
genoemd, dat de schepen vette kolen stoken, zoodat hunne
zwarte rookpluimen reeds in de verte te zien zjjn, moet
op de Japansche schepen, die er naar haken zich tot
den eindstrjjd met de Russen te meten, alles weêr tot
in de puntjes in orde zgn gebracht. Het zware geschut
op de slagschepen, dat door het beleg van Port-Arthur
gesleten was, is overal vernieuwd en ds schepen hebben
allen gedokt en de kielen zgn afgeschraapt, zoodat
geenerlei aangroei hen in hun vaart of bg snel uit te
voeren wendingen belemmert.
In voltallige vergadering heeft de Gemeenteraad van
Zaandam Vrgdagavond met 11 tegen 8 stemmen aange
nomen het groote plan van havenuitbreiding, dat op
f 847,000 is begroot. Tot de voorstanders behoorden thans
ook de hoeren Smit en mr. Mandeis (aanvankeljjk voor
het kleinere plan) en de heer Pauw, wethouder, in vorige
zittingen afwezig.
Uit Behagen.
In de te Sohagen den 18en gehouden vergadering van
de afd. 8chagen e. o. van het Nederl. Onderw.-Genootschap
werd met algemeene stemmen besloten gebruik te maken
van de gelegenheid een gedeelte der Schager Courant te
mogen bezigen tot plaatsing van artikelen onder het hoofd:
vDe Openbare School» redactie van de afd. Sohagen e. o.
van her N. O. G. Tot leden der redactie voor deze ru
briek werden gekozen de heeren J. Porte te Lutjewinkel,
P. Visser te A. Paulowna en L. Reuvers te Dirkshorn. Naar
de protest-meeting te Den Haag inzake de ondorwjjs-wet
werd als vertegenwoordiger der afdeeling afgevaardigd
de heer K. Sehoorl te Barsingerhorn, tot diens plaats
vervanger aangewezen de heer Meyer Drees te Dirkshorn.
Den 14den koos de R. K. Kiesvereeniging te Schagen
tot candidaat voor de a.s. verkiezing voor de Tweede
Kamer den candidaat der anti-revolutionairen, den heer
Blum.
Te Sohagen is Vrjjdagmorgen de ooievaar weergekomen.
Klepperend en klapwiekend nam mama bezit van het
nest, terwjjl papa in breede kringen, drgvend op de
vleugels, den omtrek inspeoteerde. De zon scheen koes
trend op het veld, de wind fluisterde zacht aan de ron
dende bladknoppen met die ooievaar is de lente
gekomen.
Den 13den had in de Cérès ds verloting plaats van
de 400 op de tentoonstelling aangekochte prjjzen voor
de 20000 geplaatste loten. De eerste prjjs, een os, viel
op No. 9671, de tweede ook een os op No. 1893. De
eerste werd gewonnen door den heer P. Bierman
Co. te Schagen, de tweede door den heer S. P. Schermer
te N. Niedorp. Een klein wederverkoopertje van loten
had het geluk op zgn 220 verkochte loten 1 koe, 1
tilbury en 11 andere prjjzen te winnen.
Bergen aan Zee. (üf.H.j
Het schilderachtige dorp Bergen gaat werkelijk een
schoone toekomst tegemoet.
De verbinding door den stoomtram met het station
Alkmaar zal 1 Juli tot stand komen, zoodat men er
gemakkelijk heen zal kunnen gaan om van de prachtige
bosschen en duinen te genieten.
Wat echter het meest van belang voor deze plaats
zal zijn, is de weg, die gemaakt wordt door de duinen
teOkl - -
naar Zee en waarover ook een lijn van de stoomtram
zal loopen, zoodat men in zeer korten tijd aan zee zal
kunnen zijn.
Een groot badhotel, modern ingericht met alle toe
behooren. zal op de duinen gebouwd worden. Achter
de plaats van het hotel, waar zich een groot duinvlak
bevindt, zal een groot villa-park rondom worden aan
gelegd. Bergen wordt hierdoor een badplaats, die van
groote beteekenis is, omdat men er tegelijk van het
bosch en de zee zal kunnen genieten.
Het architectonisch gedeelte van deze onderneming
is opgedragen aan den architect, den heer M. J. E.
Lippits te Amsterdam, terwijl de heer Leonard A.
Springer, tuinarchitect te Haarlem, den park-aanleg
zal leiden.
gevecht tusschen Franschen en Russen, dat daar plaats
had in 1799.
De uit zee gevischte schelpen werden langs dezen weg
gebracht naar den zoogenaamden schelpakker aan den
voet van den Franschman, om op de daar uitkomende,
nu ondiep geworden vaart naar Alkmaar en andere
plaatsen ingescheept te worden.
Wanneer men den weg bij den Franschman ingaat,
komt men op een schoon en vruchtbaar duinvlak, waar
prachtige heesters en bloemen de hellingen bedekken,
witte rozen groeien hier en daar, zelfs de asperge groeit
hier in 't wild. Op dat vlak stonden in 1650 zeven
huizen en op het nabijgelegen vlak drie. In dien tijd
waren de duinen ook nog bevolkt met edel wild, zooals
herten en reebokken. In 1587 ging graaf Leicester hier
ter jacht en Prins Maurits van Medemblik naar Alkmaar
komende, schoot een hert onderweg, dat zeker uit de
duin-bosschen afgedwaald was.
Nu treft men er nog veel hazen en konijnen, goud
fazanten, snippen, patrijzen en allerlei gevogelte, die het
verblijf er in een lustoord herscheppen.
Door gemis aan beplanting in de 17e, 18e en 19e eeuw
is een groot deel der duin-bosschen en zeker ook der
huizen ondergestoven. De toenmalige heeren van Bergen
zagen op tegen de aanzienlijke kosten, welke de beplanting
der duinen medebrengt en waar tegenover geen noemens
waardige opbrengst staat. Wegens de groote moeielijk-
heid van het vervoer door het mulle zand werd de
schelp-visscherij gestaakt. De opbrengst der strandvon
derij kon evenmin de transportkosten goedmaken, zoodat
ook daaraan een einde kwam.
In 1799 stond op het Berger strandduin nog een wacht
en seinhuis, benevens een vuurbaken; sedert is alles
verdwenen.
De tegenwoordige eigenaar van de Berger duinen
heeft gedurende de laatste twintig jaren al zijn duinen
vastgelegd door zorgvuldige beplanting, zoodat er geen
groote verstuivingen meer te vreezen zijn. Nu is men
bezig den ouden schelpweg te bestraten en op't strand
duin, waar in oude tijden het wacht- en seinhuis stond,
zal een groot badhotel met bijgebouwen verrijzen.
Dit badhotel zal den naam dragen van Nassau-Bergen
ter herinnering aan de heeren Van Nassau Bergen,
die van 1701 tot 1797 op het hof te Bergen woonden
en nu hun dood in de dorpskerk bijgezet zijn. De eerste
der graven van Nassau-Bergen was gehuwd met Susanna
Cornelia Studler van Zurch, kleindochter van Antonis
Studler van Zurch, heer van Bergen, die in 1642 het
hof weder opbouwde en de lanen er omheen aanlegde.
Het midden- en achtergedeelte van het hof staat nog
uit zijn tijd.
De kustreep denkt de heer van Bergen te beplanten
met den bergden, een dennensoort, dat niet grooter
wordt dan een struik, maar wiens uitgebreide, dicht in
elkaar gestrengelde wortels een vast bolwerk vormen,
waartegen de zee machteloos schijnt te zjjn. Op Jutland
zijn er goed geslaagde proeven met dezen den genomen.
Thans wordt daar, dank zij deze beplanting, strand ge
wonnen, waar het vroeger verloren ging. Dit zal echter
't werk van vele jaren zijn.
Langzamerhand zullen ook nieuwe bosschen en wandel
wegen in de Berger duinen aangelegd worden.
Zoo zal langzamerhand een Nieuw Bergen aan Zee
verrijzen op de plaats waar eenmaal de visschershutten
stonden. De bewoners ervan zullen echter niet uittrekken
ter vischvangst, zij zullen de duingronden ontginnen,
anderen zullen komen om in de grootsche en reine
natuur zich naar geest en naar lichaam te sterken. Zij
zullen luisteren naar het ruischen der eeuwig bewegelijke,
naar de geheimzinnige zee, wiens aanblik alleen zoovelen
als magnetisch gebonden houdt, zij zullen zich baden
in hare schuimende golven, om daarna verkwikt en
levenslustig te wandelen in de Bergerbosschen, daar het
aangename van het seizoen genieten en bovenal de geur
der sparren en dennen inademen. JAN BLEIJS.
Kievitseieren.
Te Leeuwarden werden Vrjjdag ongeveer 3500 kievits
eieren aangevoerd, waarvan omstreeks 2600 stnks naar
het buitenland hoofdzakeljjk naar Engeland en België
zgn verzonden. De prijzen wisselden af van 15 tot
18 cent per stak. Evenals de vorige week was ec veel
vraag, waardoor de omzet gemakkelijk plaats vond.
Niet onbelangrijk is het om in verband met het boven
staande te vernemen, dat reeds in het jaar 1650 op het
duin aan het Berger strand zeven huizen stonden, waar
onder een vrij groot, het huis van den strandvonder dei-
heerlijkheid verder het wacht- en seinhuis, eenige
visschers woningen en een soort vuurtoren. Ook de
duinvlakken zijn vroeger bewoond geweest en in de
voorduinen worden nog sporen van huizen gevonden.
Een kaart uit dien tijd doet vermoeden, dat de Bergers
of hun heeren toen ook eenige visschersschuiten bezaten,
die daar op het strand ankerden. Vöèr het droogmaken
der meren en moerassen waren de bewoners van Bergen
voor het grootste gedeelte visschers, hetgeen blijkt uit
de enquête, indertijd door commissarissen in N.-Holland
gehouden ten behoeve eener te heffen belasting.
«Heer Jan Dirricsz, vice-cureit Frederick Cuyper,
schout en vijf anderen verklaren o.a. onder eede dat
de inwoners van Bergen zich generen met ter zee te
varen omme cabelliau ende andersins ende ten
harinck". Eerst na de droogmaking der meren, ging
de bevolking zich uitsluitend met het landbouwbedrijf
bezighouden!
Het schelpvisschen bleef toen nog langen tijd aan
het Berger strand bestaan; een heden nog duidelijk
herkenbare weg, de z.g. schelpweg, voert van het strand'
naar de boerderij aan den voet van den «Franschman,'
een duin zoo genoemd ter herinnering aan een hevig
De Volksbond alhier verstaat de knnst om nnttig te
zjjn en dat nuttige in een aangenamen vorm toe te
dienen. Een kunst, die werkelgk na niet zoo alle dagen
voorkomt.
Ditmaal geeft de Volksbond hiervan blgk door tegen
Donderdagavond zjjne leden en voor een geringe entrée
zijne niet-leden op te roepen tot een tooneel-uitvoering
in de Harmonie", die veelbelovend mag worden ge
noemd. Eerst gaat een bljjspel en daarna het boeiende
tooneelstnk »Jaag Schiferi" (Paljas) van A. 0. C. de
Vletter. Dat z«l een avond worden van veel genot voor
hen, die zich een plaatsje in de »Harmonie" weten te
verzekeren.
Te Haarlem slaagde den 14en voor de acte onder
wijzer de heer A, Tonneman.
Aanbesteding.
Uitslag der door de Vereeniging ter bevordering van
Christeljjk Schoolonderwijs op den lien April gebonden
aanbesteding van het bonwen van 6 schoollokalen enz
aan de Doelenstraat te Alkmaar, onder beheer van den
architect C. J. Ooms
Voor het metsel-, timmer-, loodgieters- en steenhouw-
werk Firma Spruit en Wils, inschrjjvingssom f 16375
J. Koster, f 16035 J. Dorregeest, f 16000; E. van Dgk,.
f 15985; J. Haibers, f 14960; L de Rover, f 14865
C. Bol, f 14650; H. J. Bek, f 14452 Dit laatste biljet
was van onwaarde, voldeed niet aan de voorschriften
Allen te Alkmaar. Gegund aan C. Bol
Voor het sjlas-, verf- en behangwerkH. Gingnagel,
inschrijvingssom: f 1896; M. Lak, f 1314 Gebr. Kuiper,
f 1227. Allen te Alkmaar. Gegund aan Gebr. Kuiper.
