Op ongewissen bodem,
No. 49.
Honderd en zevende jaargang.
V.iijdag 21 April 1905.
Amsterdamsche Brieven.
FEUILLETON.
BUITENLAND.
IX.
Gemengde Mededeelingen.
UkUMiiStlli: COURANT.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der gemeente
van Alkmaar, brengon ter algemeens kennis dat in het
Gemeenteblad van Alkmaar No. 185 is opgenomen het
besluit van den Raad der gemeente van 30 November
1904, waarbij is vastgesteld eene
Bouw. en woningverordening voor de
gemeente Alkaaar.
Welke verordening, heden afgekondigd, gedurende drie
maanden voor een ieder ter secretarie der gemeente ter
lezing is nedergelegd en aldaar tegen beuling van f 0.50
in afdrnk is verkrjjgbaar gesteld.—
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
AlkmaarJ. DE WIT Dz., 1°. Voorzitter.
18 April 1905. DONATH, Secretaris.
Maanden is men nu reeds bezig met de voorbereidende
werkzaamheden aan het nieuwe viaduct en ziende wat
er zooal is geschied, kan men zich eenigszins voorstellen
welk een reuzenwerk hier in wording is.
Allereerst werd begonnen met de verplaatsing van
loodsen en steenkolen-opslagplaatsen op de westelijke
spoorwegterreinen, daarna zijn deze elders weder opge
steld en vervolgens is een aanvang gemaakt met 't ver-
breeden van den spoorwegdijk, hetgeen slechts tijdelijk
noodig is om de sporen te kunnen verleggen. Het
verleggen van -de?e sporen van het noorden naar het
zuiden is nu zoo goed als gereed en thans komt de door
graving aan de beurt van den ouden spoordijk, daal
de doorvaart naar het IJ aanzienlijk verschoven wordt
naar het westen. Tegelijkertijd met de doorgraving,
die geschiedt op een diepte van 22 meter, worden de
caissons opgesteld. Twee dezer gevaarten zijn reeds
aanwezig. Zij hebben veel van een groote ijzeren kist,
lil/, meter lang en 4 meter breed zonder bodem of
deksel. De bodem wordt als 't ware gevormd door den
uit te graven grond. Hoe dieper men nu graaft hoe
dieper zakt natuurlijk ook de kist naar beneden, waar
op steeds nieuwe wanden worden geplaatst. In de
caisson wordt op bepaalde diepte de hermetisch gesloten
werkkamer geplaatst, waarin met buizen de gecompri
meerde lucht wordt binnengevoerd, noodig om den
tegenstand van het water te breken. Hoe diep men
zal graven is nog niet te zeggen, doch dat hangt af
van de meerdere of mindere vastheid van de aardlaag. Is
een vaste ondergrond verkregen dan wordt de caisson
vol gestort met beton en aldus een onverwoestbare pijler
verkregen. De werkkamer wordt ook beneden gelaten.
Alleen voor het noordelijk gedeelte van het viaduct
zijn 16 van die pijlers noodig en waarschijnlijk 24 voor
het zuidelijk gedeelte, daar hier het spoorwegverkeer
nog aanzienlijk drukker zal worden. Is men eenmaal
aan de noordzijde met een en ander gereed, dan worden
de sporen weder verlegd, de zuidzijde doorgegraven,
de pijlers aangebracht en dan komt eindelijk het oogen-
blik waarop de sporen blijvend zullen worden gelegd.
Het wordt eeri grootsch werk en nu reeds komt den
uitvoerders een woord van lof toe voor de wijze, waar
op zij gezorgd hebben, dat het spoorwegverkeer zoo
goed als geen vertraging heeft ondervonden. Daar is
aanvankelijk voor gevreesd en niet zonder reden, want
meer dan eens is het zoo-zoo geweest of de eerste
treinen konden 's morgens niet rijden, maar toch zijn
alle moeielijkheden in dit opzicht glansrijk overwonnen.
Het begin is dan ook buiten verwachting geweest en
het is te hopen, dat ook de rest zoo goed moge gaan.
Nu wij het toch over bouwen hebben, wil ik met een
enkel woord hier melding maken van de indiening bij
den Gemeenteraad van de nieuwe Bouwverordening.
Het is een lijvig boekdeel met niet minder dan 347
artikelen, met den inhoud waarvan ik u niet zal ver-
Uit het Duitsch
VAN
Ludwlg Sanghofer.
59)
De toon van het antwoord van Broni scheen den Simmer-
raner niet te bevallen.
»Wat zijn dat voor rare koren Broni" bromde hij.
Doch Mathes legde bem de hand op den arm en zei met
zjjn kalme, zachte stem: «Kom rader, laat haar begaan
Broni had de kamer verlaten en was naar buiten gegaan.
Hof en tuin lagen diep onder de sneenw, waarin smalle
paden waren gemaakt naar de bron, deD stal en de scbnnr.
De sneenw fonkelde in de zon en gelnidlooze winterrnst
lag over de breedewitte berghelling. Van uit bet dal
klonken nanwlijks verneembare hamerslagen kliug, kling,
kling, kling
Dan was het een oogenblik stil, maar weldra klonk het
weer kling, kling, kling, kling
Met boos gezicht ging Broni weer in hcis lerogen
bromde: >Als die niet gek isl Zoo'n spektakel temaken,
dat men 't boven hooren moet 1" Misnoegd ging ze aan
haar werk en ze bleef den gebeelen dag slecht gelnimd.
Stil en eentonig gingen in de Simmerao de dagen voorbij.
Nienwe sneenw viel op de onde en maakte den weg naar
het dorp bijna onbegaanbaar. Beneden in het dal werd ceel
geklaagd over don vroegen winter maar in het kleine
hnisje der Simmeraners had men hem begroet als een ver
losser, die hnn na den wekenlangen, afmatlenden arbeid
een tijd van rost en verademing bracht. De strenge vorst
had den gljjdenden bodem vastgelegd, bet ondermjjnende
water in jjs veranderd en effen en blank overdekte de
sneeuw alle kloven en schenren. Wel vervulde de gedachte
aan het voorjaar dat onvermjjdeljjk volgen moestnog
moeien, doch wel wil ik even wijzen op den nieuwen
koers die bij het in werking treden van deze verorde
ning zal moeten worden ingeslagen. Het plan bestaat,
zooals de lezer zich misschien zal herinneren, om
Amsterdam na verloop van tijd eene reusachtige uit
breiding te geven en wel tusschen den Amstel en den
Schinkel tot aan de Kalljeslaan, en de gemeente heeft
zich van deze terreinen, thans nog voor het grootste
gedeelte weiden, waar zomers rustig de koeien grazen,
bij voorbaat het bezit verzekerd. De bekende architect
Berlage heeft een voorloopig plan gemaakt voor deze
uitbreiding en het moet gezegd, dat met zijn villa
parken, zijn fraaie pleinen, enz. dit gedeelte ontegen
zeggelijk zeer zou bijdragen tot verfraaiing van de stad.
Er is echter een groote »maar" bij deze geschiedenis en
deze nieuwe verordening is daarvan reeds de voorbode.
Wordt deze verordening toch aangenomen, dan zal
daardoor ontegenzeggelijk verkregen worden dat er
solieder zal worden gebouwd, maar niet minder vast
staat dat het "bouwen veel duurder zal worden. En
waar in den laatsten tijd de behoefte aan nieuwe
woningen zich niet bijzonder doet gevoelen, is de groote
vraag of bouwers, en ik heb hier speciaal het oog op
de z.g. eigenbouwers, dat zijn zij, die voor eigen reke
ning bouwen om dan de gebouwde huizen weer van de
hand te doen, het aan zullen durven om aan zooveel
duurder woningen te beginnen.
Waar de gemeente, zooals gezegd, de groote grond-
eigenaresse is, heeft zij er natuurlijk belang bij dat er
gebouwd wordt, daar anders de aankoop van grond
groot financieel nadeel zou veroorzaken. Met een raads
lid-deskundige dezer dagen over deze quaestie sprekend,
vertelde hij mij dat men aan het bezwaar van de
meerdere kosten aan het bouwen verbonden dacht
tegemoet te komen door den grond goedkooper beschik
baar te stellen, zoodat ten siotte de kosten voor den
bouwer gelijk zouden zijn. Wanneer men nu weet,
dat de genoemde gronden vrij duur gekocht moesten
worden, zal men bij de berekening van den prijs na
tuurlijk moeten uitgaan van de veronderstelling, dat
het geheele terrein zal worden bebouwd, wil men den
grond goedkooper kunnen geven en wanneer het met
die bebouwing dan niet zoo hard gaat als verwacht
werd er zijn er die beweren dat alles nooit volgebouwd
zal worden daar Amsterdam niet in die mate vooruit
gaat dat er zooveel vraag zal zijn naar heerenhuizen -
dan komt men tot de conclusie, dat de heer Van Nierop,
de linancieele specialiteit in den Raad, niet geheel en al
ongelijk had, toen hij zijn stem verhief om te waar
schuwen tegen dit plan, waarvan hij zeide dat het een
gewaagde speculatie was. Enfin, de toekomst zal leeren
wie het in deze bij het rechte eind had. Wanneer
men anders het Willemsparkweg-kwartier, dat thans
reeds zich heeft uitgebreid tot aan den Amstel veenschen
weg, doorwandelt, is de aaahük niet bemoedigend.
Daar staan voor het meerendeel huizen van 400600
gulden huur, maar het is bedroevend zooveel woningen
als daar te huur staan. Wanneer dit feit als maatstaf
mag worden aangenomen, dan heeft mr. Van Nierop gelijk
en de Raad aan de gemeente geen dienst bewezen, toen
hij tegen zijn advies in het besluit nam aan de stad deze
reusachtige uitbreiding te geven. De gedachte heeft
daarbij voorgezeten het aantal forensen te vermind,eren
maar het komt mij voor, dat er geen architect is, die
aan deze streek de charme kan geven, welke bijvoor
beeld het Gooi voor ons, stedelingen, bezit, om de een
voudige reden, dat van een lagen, drassigen kleibodem
nu eenmaal geen droge, gezonde zandgrond is te maken.
Be haven van Antwerpen.
De Bslgische minister-president De Smet de Naeyer
dikwijls hnn harten met bange zorg, doch vooreerst was
tjjd gewonnen. Het deed den beiden oudjes goed, dat ze
na de overmatige inspanning zich rust konden gunnen.
Urenlang zaten ze met hnn kleinkinderen in de warme
kamer en leenden zich gewillig voor alle spelletjes der
kleinen.
Broni verrichtte met rnsteloozen jjver al het hniswerk,
zoodat voor Mathes nanwljjks iets meer te doen bleet. Die
rast scheen hem geen goed te doeh zijn wangen werden
nog smaller, zjjn aard nog stiller en ernstiger en immer
zwaarmoediger blikten zjjn treurige oogen. Opeen avond,
toen hij met zjjn vader in de reeds sohemerige kamer zat,
terwijl moeder Kathe de kinderen te bed bracht, zei hij
«Zie, vader, voor een half jaar ia hier het werk gedaan,
en ik kan n t0ch niet den ganschen winter tot last zijn.
Gelooft ge niet, dut het beter was als ik arbeid zocht
Tot last zjjn Maar Mathes I" Michel nam zjjn pijp nit
den mond en legde de hand op Mathe's knie." Je weet toch,
dat ik je graag thuis heb 1 En waar vjjf eten eet de
zesde mee Het is waar loon kan ik je niet geven en
daarom kan ifc j0 niet kwaljjk nemen, wanneer je tracht
wat te verdienen gedurende den winter."
Een po08 zwegen ze daarop sprak MicbelPnrtscheller
heeft zjjn hont aan een handelaar verkocht, en daar gaat
men spoedig aan 't werk. Als je eens houtkneoht werd
Dan verdien je goed geld.... eten en slapen kon je hier
en dan kon je heel wat oversparen. Wat dankt je
Ja, ja!" zei Mathes langzaam, »als gjj het wilt!"
»Of hadt je iets anders op het oog
»Als gij bet goedvindt, ja, vader."
»Wat dan
«Denkt ge niet meer aan het voorstel, dat Pnrtscheller
mij eens gedaan heeft
»Dat?.... Ja, daaraan denk ik nog wel."
»Nu ge weet zelf wat de menscben tegenwoordig
praten.... ik geloof, dat Pnrtscheller mjj gebruiken kon."
Dat zei Mathes kalm, doch zjjn stem had een eigennardigen
klank.
Gebruiken Ja zeker! Hij kan je gebrniken zooals
een uitgehongerde het brood 1 Je zondt een goed w rk ver
heeft een nienw groot plan voor havennitbreiding en
militaire werken te Antwerpen aan 't oordeel van het
gemeentebestuur, de Antwerpsche volksvertegenwoordigers
en de Kamer van Koophandel te Antwerpen onderworpen.
Laatstgenoemde heeft zich gehaast om er onvoorwaardelijk
haar zegel aan te hechten, de hoop uitsprekende, dat de
daarvoor benoodigde gelden zonder dralen door de ver
tegenwoordiging zullen worden toegestaan. De uitvoering
van het plan zon, meent men, Antwerpen tot de ruimste
haven der wereld maken, dank zjj vooral een kanaal met
slaizen, beginnende aan de Krnissohans en nitloopende
in de bestaande dokken, zoodat bjj 't doorsteken van de
rivierbocht ook gedurende de werken van aansluiting
tnsschen de nienwe en de Gnde bedding der Schelde geen
schorsing der scheepvaart te duchten is, aangezien men
eerst na de voltooiing van het kanaal met de afdamming
beginnen zon. In plaats van 5500 M. kade aan diep
water, zal men na de uitvoering van het plan 13 800 M.
hebben. Alles bjj elkaar genomen zon Antwerpens haven-
rnimte nagenoeg verviervoudigd worden. De dorpen
Oosterdeel, (Anstrnweel),Oorderen en Klinarsdonck,
samen 3991 hectaren beslaande, met 4191 inwoners,
zonden verdwijnen, alsook de tegenwoordige vestingwerken.
Tot nitvoering van de havenwerken zal men ongeveer 75
millioen knb. meters aarde moeten nitgraven, welke
hoeveelheid nagenoeg noodig zal zjjn ter verhooging,
versterking en gezondmaking der poldergronden, die het
geheel der nienwe haveninstellingen omringen.
Een 60 meter breede bonlevard zal van den Dam af,
om de tnsschendokken en 7 nienwe dokken in diep water
aangelegd worden, ter hoogte van de slnis aan de Kruis-
schans over het kanaal en terng naar de stad langs den
verhoogden grond tnsschen den nienwen doorsteek en het
kanaal.
De scheepvaart-werken znllen voltooid moeten worden
binnen een tijdsverloop van 6 jaren en worden geraamd
op 120 millioen francs.
Deze som valt ten laste van den Staat.
Voor de nienwe militaire werken zal, schjjnt het,
tnsschen de 60 en 80 millioen noodig zjjn.
De heer De Smet de Naeyer hondt zich ook bezig met
de qnaestie van den Rnpel, in betrekking met Brassel-
zeehaven.
Een plan wordt nn opgemaakt, volgens hetwelk de
Rnpel een diepte van acht meters bjj laag water zal
krijgen. De oevers znllen worden gemaakt in béton armé,
en het werk zal 5 lot 6 millioen kosten.
De nitmonding van 't kanaal zon komen aan 't
Hellegatveer.
In alle geval zal het zeekanaal eerst in 1910 voor schepen
van groote tonnemaat bevaarbaar zijn.
De Belgische dagbladen, ook de liberale, zjjn met
's ministers plannen algemeen ingenomen en 't Handels
blad van Antwerpen vleit zich reeds met de hoop, dat nog
dit jaar de band aan 't werk zal kannen geslagen
worden, zoodat 1905 »een waar jubeljaar" voor Antwer
pen belooft te worden.
De scheiding van Kerk en Staat in
Frankrijk. De Fransche Kamer heeft artikel 8 van
het wetsontwerp tot scheiding van de kerken en den
staat aangenomen met 341 tegen 222 stemmen. In dit
artikel is bepaald, dat de tegenwoordige inlichting met
betrekking tot de kerkeljjke goederen van kracht bljjft,
totdat die goederen znllen zjjn overgedragen aan het
beheer van de op te richten vereenigingen voor den
eeredienst, en dat de ambtenaren der staatsdomeinen een
inventaris znllen opmaken van de roerende en onroerende
goederen, die thans bjj de kerken behooren en dip, welke
het rjjk, den departementen of aan de gemeenten toebe-
richten en bovendien ordenteljjk geld verdienen, maar
»Wat, vader
Als bjj je eenmaal heeft, dan wil hjj je niet meer loslaten."
«Wees niet bezorgd, vader. Ik stel ais eerste voorwaarde,
dat hij me in het voorjaar vrij moet geven, zoo lang ge
mjj thnis noodig hebt."
Michels zorg was plotseling verdwenen en nn toonde
bjj Zich volkomen tevreden met het plan van zjjn zoon en
hjj vroeg dezen, wanneer hij gaan wilde om met Pnrtscheller
te spreken.
Morgen vroeg."
Nog een pookje praatten ze. Daarop stond Mathes op en
verliet het vertrek. Diep ademhalend trad hjj naar buiten,
liep het hnis rond en waadde door de diepe sneenw naar
den rand der belling. Boven zjjn hoofd fonkelden tallooze
heldere sterren in den klaren winternacht.
Met de handen op den rng stond Mathes in de sneenw
hjj scheen de konde niet te voelen en zag neer op het
dorp zoo verdiept in gedochten, dat hjj zjjn znster niet
hoorde aankomen.
Eerst toen zjj de hand op zijn arm legde, zag hjj op.
«Mathes?" De stem van het meisje beefde van opgewon
denheid.
»Wat wil je?"
«Mathes, om GodswilIs het waar, wat vader mjj gezegd
heeft
Hij knikte.
Haar angst scheen nog erooter te worden. «Mathes, heb
je er wel goed over nagedacht
»Ja."
»Goed, Mathes?"
«Ja I Sinds weken reedsdag en nacht 1 Je weet toch
zelf, hoe de menschen over den Pnrtschellerhof praten. En
ik geloof, dat het haar de zorgen zal verlichten als ze
weet dat ze iemand heeftdie tracht in te halen wat
Pnrtsoheller verzuimt."
«Mathes I Mathes 1"
«Raad hot me niet af 1 Ik moet er heen Als ik hier
bleef zon ik vergaan van kommer.
Wordt vervolgd.)
