Op ongewissen bodem.
No 59. Honderd en zevende jaargang. Zondag 14 Mei 1905.
BUITENLAND.
FEUILLETON.
Gemengde Mededeelingen.
ALKMAARSCHE COURANT.
De spoorweg over de Panama landengte.
De Amerikaansche dagbladen, die de belangen voor
staan der groote spoorwegen van oceaan tot oceaan,
spreken met bezorgdheid over den aankoop van den
spoorweg over da Panama-landengte door de Regeering
der Vereenigde Staten.
Tot nn toe was het tarief over dien korten spoorweg
zoo ontzettend hoog, dat de belangen der .transconti
nental" spoorweglgnen niet geschaad werden.
Maar als het tarief verlaagd wordt en de regeering
tevreden is met redelijke winst, dan kannen goederen
nit New-York te San-Francisco geleverd worden voor
vier dollars per ton, tegen negen dollars per ton over
de groote spoorwegen.
De deskundigen, door het New-Yorksche Journa of
Commerce geraadpleegd, verzekeren dat dit het geval is,
zoodat een verlaging van tarief op den Panama-spoorweg
»de demoralisatie ten gevolge zon hebben van de trans
continentale vrachten".
Deze mededeeling heeft groote opwinding veroorzaakt
bp de tegenovergestelde partgen van spoorwegmannen en
aandeelhouders in spoorwegen en het pnbliek dat koopt.
Om wel te begrijpen waarom het gaat, moet men be
seffen dat de tarieven op den Panama-spoorweg, een
ljjntje van een tachtig kilometer, zoo hoog zgn, dat het
voor kooplieden op de Westkast van Znid-Amerika goed-
kooper is 30 pet. goedkooper! om met New-York
handel te drjjven via Hamborg of Liverpool dan via
Panama
De vertegenwoordigers van Costa Rica, Nicaragua, Pern,
Chili, Bolivia enz. enz. hebben bjj de regeering te Wa
shington hun beklag ingediend, en ook groote kooplieden
in de Oostelijke Staten onderstennden han optreden. Want
de markten van het Zniden werden dus voor hen gesloten
en open gehouden voor Engelschen en Daitschers.
Het ministerie heeft echter nog geen verlaging van
vracht toegezegd en de heer Shouts, de president van de
nieuwe Panama-commissie, verklaart dat de verlaging
niet zal plaats grjjpen, .omdat de regeering niets wil
doen dat de aandeelen en obligation van groote lgnen in
het bezit van Amerikaansche burgers in waarde zou
doen verminderen. Slecht indien de spoorwegen, die over
het vasteland oceaan aan oceaan verbinden, de welvaart
van het land bedreigden door zich tot een monopolie te
verbinden, zou de Panama-spoorweg door de regeering
kunnen gebruikt worden om hen tot rede te brengen."
Maar hiermede is men het algemeen volstrekt niet
eens.
De dagbladen, zoo van Pittsburg als van Philadelphia,
verklaren, dat het belang van geheel het volk het belang
van een paar spoorwegen te boven gaat.
Binnen enkele jaren zal het Kanaal van Panama in
elk geval de vrachten op de groote spoorwegen «demo-
raliseereu." Waarom niet reeds nu geheel het volk voor
deel te laten trekken van den spoorweg, dien de Staat
ten nutte van allen kocht?
Jj^De Boston-dagbladen bevelen aanlangzame, geleidelijke
vermindering van de vracht op den Panama spoorweg.
Groote instellingen hebben zekere rechten langzamerhand
en door inspanning verkregen, welke in zooverre ontzien
moeten worden, dat men hun tijd moet laten langzamer
hand naar nieuwe toestanden zich te regelen. (Hls. hl.
Het zemstwo-congres te Moskou. Het
zemstwo-congres is Dinsdagavond om 9 uur gesloten.
De vergadering nam een vjjandige houding aan tegen
over door de regeering benoemde oommissies, behalve
Uit het Düitsch
VAN
Lnd wig fissghofer.
69)
Haastig ging Pnrtscheller de trap weer af, toen hg
in de dienstbodenkamer Cécile hoorde snikken en met
schelle stem roepen
.En al heb ik het gezegdwat gaat dat jou aan Ben
jjj misschien aangesteld om de vrouw te beschermen?
.Geen praatjes meer! Pak in!" viel Mathes haar met
van woede trillende stem in de rede.
.Goed I Inpakken zal ik 1 Maar ik laat mgn koffer
bniten op straat staan tot mjjnheer komt. Pas maar op,
jg je zolt eens zien dat het niet zoo gemakkelgk
gaat, Cécile het huis uit te jagen
Pnrtscheller zette zgn geweer tegen den muur en trad
het vertrek binnen. .Wat is er Waarom is er zoo'n
spektakel in mgn huis
Cécile zweeg verlegen, en droogde de tranen van haar
verhit gelaat, terwgl Mathes zei.Ik heb dat meisje den
dienst moeten opzeggen. En ik heb haar bevolen terstond
haar koffer te pakken."
.Welzoo, jg 1" stoof Purtscheller op. .Zoo handelt
men toch niet tegenover een meisje 1 En het recht over de
dienstboden heb ik je niet gegeven I Je matigt je al te
veel aan 1"
«Ik zon u kunnen herinneren aan den dag, waarop
gjj gezegd hebt, dat mgn woord in huis zou gelden als
het uwe," sprak Mathes, die moeite deed kalm te blijven.
.Maar dat zal niet noodig zgn, want ik geloof, dat gjj
zelf voor het meisje geen ander woord zoudt gevonden
hebben dan dit eenevoort uit mgn huis Tegen-
die van Boelygin ter voorbereiding van een Nationale
vergadering krachtens den oekaze van 3 Maart. Het con
gres besliste, dat van de genomen besluiten niet aan
de regeering zou worden kennis gegeven, daar dit toch
nieis beduidde. Wel daarentegen aan alle zemstwo's, ter
wgl aan de handelingen van het congres in 't algemeen
de grootst mogelijke openbaarheid zal worden gegeven.
Over de kwestie van het algemeen stemreoht is ten
slotte nog eens gestemd. De uitkomst was nn 71 stem
men voor rechtstreeksch algemeen stemrecht en 51 ten
gunste van algemeen stemrecht met een tweede verkiezing
door beperkt stemrecht, m. a. w. een getrapte verkiezing.
Er is een commissie benoemd onder voorzitterschap
van prins Lwof om het volgend congres voor te berei
den. Sjipof was bijna lid dier commissie geworden het
conservatieve element is er dus nog niet heelemaal onder,
wat trouwens uit bovenbedoelde stemming ook blgkt.
Een dagblad voor boeren te St. - Peters
burg. In Rusland laat men niet na, van de meerdere
vrjjheid, die de pers daar heeft verkregen, gebruik te
maken. De boeren in Si.-Petersburg hebben het plan op
gevat een dagblad voor de boeren-bevolking te gaan
uitgeven. Het programma van het nieuwe blad zal zich
aanpassen aan de godsdienstige, zedeljjke en nationale
opvattingen der boeren en ongeveer het volgende om
vatten 1. voorbereiding van de boeren-bevolking voor
het nieuwe politieke leven 2. het in 't licht stellen van
alle vraagstukken van'nationaal belang; 3e het mededeelen
van nuttige kennis uit vakbladen.
Buitendien zal een groote ruimte opengesteld worden
voor -correspondentie, ingezonden stukken en beantwoor
ding van vragen.
Uit Limoges komen weer zeer merkwaardige
berichten. Daar is een fabrikant Beaulieu, wiens werk
lieden den arbeid wegens loongeschil, terecht of ten on
rechte, gestaakt hebben, maar die bovendien de fabriek
en de woning van genoemden heer belegeren om hem
met zgn gezin en zijne bedienden, elf personen, onder
wie vier kinderen, door uithongering tot toegeven te
dwingen. Vruchteloos heeft de socialistische maire
LabuBsière (wiens houding onlangs zooveel bjjdroeg tot
de bekende ongeregeldheden) de belegerden getracht van
voldoend voedsel te voorzien. De werkstakers wilden
hem Maandagmiddag wel toestaan om den heer Beaulieu
tot eene samenspreking ten Stadhuize af te halen, maar
gedoogden niet dat er eenige spjjs m de belegerde woning
kwam, hoezeer de burgemeester zich bejjverde om hen
over te halen.
»Wij ook hebben honger", antwoordden zjj. .Kom op
't Stadhuis, dan zal men u te eten geven", luidde het
wederwoord, maar dit hielp evenmin, tot men er eindeljjk
in bewilligde twee pond brood voor het elftal door te
laten. De sameDspreking met den fabrikant leidde tot
niets. Des avonds word het dertienjarig zoontje van den
fabriekeconcierge, die wat melk poogde te halen voor
zjjne broertjes, zoo deerljjk mishandeld, dat twee zjjner
ribben braken. Alleen aan vernieuwde tusschenkomst
van den maire was bet te danken dat een beelmeester
tot het arme kind werd toegelaten. .Vrjjheid, gelijk
heid, broederschap I" Hoelang de prefect en de lands-
regeering den fraaien toestand zullen aanzien
Rampen in Amerika. De trein van den
Eastern-express van Chicago, die Donderdagmorgen om
1.15 te South-Harrisborg in den Staat Pennsylvanië
aan&wam, derailleerde en kwam in botsing met een
trein, waarin twee wagens met dynamiet. Drie vreese-
ljjke ontploffingen waren het gevolg der botsing. De
ruiten in de geheele stad werden er door vernield. De
beide treinen geraakten in brand. Het aantal der bjj
de ramp gedooden moet meer dan vjjftig zgn.
over alle dienstboden heeft zij onbehoorljjk gepraat over
uw vrouw."
Purtscheller werd rood en wist niet dadelijk, wat te
zeggen.
Daarop vroeg hg.Wat heeft ze dan gezegd
.Zoo iets zegt men niet voor een tweede maal," sprak
Mathes met doffe stem. .Laat het u genosg zgn, wanueer ik
u zeg, dat in uw huis geen plaats meer kan zgn vooreen
dienstbode, die op zulk een wijze over uw vrouw spreekt."
Cécile had zich op den halfgepakten koffer gezet, hield
haar schort voor het gelaat en begon hartbrekend te
schreien.
.Kom, kom, zoo erg zal het niet geweest zynmeende
Purtscueller vergoelijkend. .Ga heen, Mathes, laat mij
met het meisje alleen 1 En als het werkeljjk zoo erg is,
zal ik haar geducht onder handen nemen 1"
Een oogenblik aarzelde Mathesdaarna ging hjj zwij
gend de kamer uit.
Purtscheller wachtte, tot de schreden in de gang niet
meer hoorbaar waren. Geërgerd sloot hij de deur en het
openstaande venster, stootte het meisje met de vuist in
den rug en knorde: .Jg gans, jjj domkop 1 Wat heb je
dan eigenljjk gezegd
.Wat waar is 1" Cécile's tranen waren plotseling ge
droogd.
.Wat dan?"
.Dat voor een heer als gjj iedere andere vrouw beter
passen zou als zoo'n bleeke treurwilg."
In werkeljjkheid hadden haar boosaardige woorden heel
anders geklonken, doch Purtscheller had niet de minste
lust, langer voor rechter van onderzoek te Bpelen. .Waar
of niet zoo iets zegt men niet 1" bromde hg. .En
wees in 't vervolg slimmer, en houd je mond voor de
menschen."
.Nu ja, het is me in drift ontvallen 1 Zoo erg heb
ik 't niet gemeend. En in den grond kan men niets
van de vrouw zeggen. Als ze mjj met rust laat, doe ik
het haar ook. Maar dat moet ik nog zeggen ik
laat me niet langer welgevallen, dat ze maar altjjd me
over 't hoofd ziet, alsof ik lucht was. Dan wil ik liever.
De stad Snyder in den Staat Oklahoma is Donder
dag door een wervelstorm voor een groot deel verwoest.
Volgens de berichten over deze ramp moet het aantal
personen, die gedood of gekwetst werden, van 350 tot
400 bedragen.
Het overkleed van Paus Nicolaas IV.
Buiten de politie om heeft Italië een kunstschat van
groote waarde teruggevonden. In 1902 werd uit de kerk
te Ascoli het .pluviale", d.i. het overkleed, van Paus
Nikolaas IV, die van 1288 tot 1292 regeerde, gestolen.
De mantel kwam door een tusschenpersoon in handen
van Pierpont Morgan, die er 310,000 lire voor betaalde.
Pierpont stelde zgn kostbaren aankoop ter beschikking
der Italiaansche regeering. Uit dank kreeg hjj het groot
kruis van de Kroonorde en werd hjj als een vorst ge
oord, toen hij met de Paaschdagen een bezoek aan Italië
en Roaie bracht. Het staatsiekleed is nu door den inspec
teur der Italiaansche musea, graaf Salazar zelf, te Londen
in ontvangst genomen van den Italiaanschen gezant Pansa,
eigenhandig en de minister van Schoone Kunsten Bianchi,
de directeur-generaal der Oadheden, de direotear der ver
zamelingen van het museum voor Oude Kunst kwamen,
alle drie in hoogst eigen persoon, de kostbaarheid in
ontvangst nemen.
Na al deze geweldige reclame stroomen er nu duizenden
toe om het pluviale van Nikolaas IV te gaan zien, terwgl
vroeger, toen het staatieklend nog rustig in den dom
van Ascoli voor ieder te kijk lag, zoo goed als niemand
er naar omkeek behalve dan de dieven.
Een kenner van planten en vruchten.
Dat is een Amerikaansch natuurvorscher, Luther Burbank,
toe die zich sedert 1893 gewjjd beeft aan de studie van
bloemen en vruchten. Door kruising en door kweeking
krjjgt hjj de verrassendste resultaten, 'n Cactusplant door
kweeking doornloos gemaakt, draagt de kostelijkste vrach
ten die rauw en gekookt gegeten worden, terwjjl de
bladen ingemaakt kannen worden als zoetzuur. De plant
.-erdraagt elk klimaat, 'n Bramenstruik, eveneens zonder
doornenbrengt de schoonste bramen voort. Uit een
kruising van den Amerikaansohen wilden en den Japan-
schen tammen pruimeboom heeft Burbank een prnime-
soort gekregen, die niet ophoudt te blueien en 't geheele
jaar door vruchten voortbrengt. Een mengeling van
aardappel en tomaat is door hem «pornata" genoemd.
Nieuw is ook een witte aardbei. In Sebastopol heeft hjj
kweekerjjen van 300.000 verschillende pruim- en perzik
soorten, kersen, amandelen en druiven en nog vele andere
vruchten en bloemen. Kunstbestuiving speelt een groote
rol in deze interessante bewerkingen.
Vacantie aan zee. Paquin, de directeur van het
groote modemagazjjn in de Rue de la Paix te Parjjs,
heeft aan de werksters van zjjn ateliers een mededeeling
gedaan, die met groote bljjdschap vernomen is en hopeljjk
gevolgd zal worden door andere industrieels of handels-
vereenigingen. Paquin heeft drie villa's gekocht te Paris-
Plage, in Normandië, welke hjj meubelt en beschikbaar
zal stellen voor de naaisters, die het geheele jaar ge
arbeid hebben en gelukkig zullen zjjn een acht dagen
uit te kannen rusten aan zee. De werksters krjjgen gratis
het spoorkaartje, voedsel en logies, en kannen zich
geheel overgeven aan de vreugde van een welverdiende
vacantie.
Het nut van witte muizen. Witte muizen
kunnen goede diensten bewjjzen aan boord van onder-
zeesche vaartuigen. Dat heeft de bemanning der Ame
rikaansche onderzeesche boot «Holland" ontdekt.
Zg merkte op, dat witte muizen, welke zij aan boord
hadden, nog veel gevoeliger dan menschen waren voorde
vergiftige gassen, welke daar soms het verbljjf gevaarlgk
maken.
«Wees nu maar stil en pak je koffer weer uit," viel
Purtscheller haar in de rede. «Mathes zïI ik wel eens
onder handen nemen, maar maak jg geen ruzie met hem
Hg werkt als een paard ik heb hem noodig. En
nu wil ik niets meer hooren mgn snippenjacht heb
ik al verzuimd door dat gezeur."
Slecht geluimd ging hg de kamer uit, nam het geladen
geweer, dat tegen den muur stond en hing het in de
huiskamer in het geweerrek. Woedend smeet hg zjjn
hoed in een hoek en ging naar de tafel om de lamp aan
te steken.
Na een poos driftig op en neer te hebben geloopen,
wilde hg zi h op de sofa werpen, toen Mathes binnenkwam.
«Heer Purtscheller.
Deze liet hom niet uitspreken. «Goed, dat je komt.
Anders had ik naar beneden willen komen om een woordje
met je te spreken."
«Juist komt Cécile lachend in den hof en zegt, dat ze
bljjft.
Is dat waar, heer Purtscheller
«Nu ja, ik had medelgden met het meisje. Men kan
haar toch niet bg nacht de straat opjagen? En zoo
erg is het toch niet. Ik maak je geen verwgt, je hebt
het goed gemeend, en het doet me genoegen, dat je zoo
voor de eer van mgn huis waakt maar. Nu ja!
Laat het er nu bjj blgven I Daar zul je me pleizier mee
doen 1"
Mathes zag hem verschrikt aan, en het duurde een
oogenblik eer hg kon antwoorden: «Dan kan ik er verder
niets van zeggen. Gg moet zelf het beste weten, hoeveel
u de achting voor uw vrouw in huis waard is."
«Ik heb het meisje ordentelgk de les gelezen, dat zal
haar een waarschuwing zgn. En daarmee is de zaak in
ordeOf is er nog iets
«Ja, heer Purtscheller," sprak Mathes met veranderde
stem. «Vader heeft mg noodig, nu de berg weer begint.
En ik wilde vandaag nog naar huis."
Wordt vervolgd).
