Dit imw bestaat uit 2 Ui.
No 63.
Honderd en zevende jaargang.
1905.
WOENSDAG
24 MEI.
Hinderwet.
IT'an Week tot Week.
BUITENLAND.
Algemeen Overzicht.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Oonrant wordt Olwsdag-, Dowderdag-
Zaterdagavond uitgegeven, Aboaiemeatvprjjs
per 3 maanden voor Alkmaar t 0,89j franco door het
geheele rjjk I 1,
3 Nummers t O,OS. Afzonderlijke nummers S ote.
Telefoonnummer 3.
Pr|)8 der gewone advertentlën
Per regel t 0,13. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N/V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ic ZOONVoordam 0 9.
De COMMISSARIS van POLITIE te
ALKMAAR waarschuwt de ingezetenen
tegen de handelingen van een 3435-jarig
heer, niet groot, mager met rossigen, korten knevel en
versleten jasje. Deze biedt z. g. Weener poets pasta te
koop aan, laat een pakje goeden pasta zien, doch de
pakjes die hjj verkoopt bevatten geen pasta maar krjjt
en zijn derhalve waardeloos.
De commissaris van Politie,
S. M. S. MODDERMAN Jr
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van Alkhaab
brengen ter algemeene kennis, dat heden op de gemeente
secretarie ter visie is gelegd het aan hen ingediende
verzoek met bjjlagen van
D. J. LEVERT, goud- en zilversmid aldaar, om ver
gunning tot het nitbreiden van zijn gond-en zilversmids
werkplaats door het opriohten van een gasmotor van vier
paardekracht in een gebouwtje op het perceel Mient,
Wjjk B, No. 18.
Bozwaren tegen deze nitbreiding knnnen worden inge
diend ten raadhnize dezer gemeente, mondeling op Dins
dag 6 Juni e. k., 's voormiddags te elf uur en
schriftelijk vóór of op dien tjjd. Gedurende drÏ9 dagen
vóór gemelden dag kan de verzoeker en hjj, die bezwaren
heeft ingebracht, op de secretarie dezer gemeente van de
terzake ingekomen schrifturen kennis nemen.
Bnrgemeester en Wethouders voornoemd,
Alkmaar, JAN DE WIT Dz., lo. Burg.
23 Mei 1905- DONATH, Secretaris,
De verkiezingen.
Wij zullen heden een aanvang maken met een reeks
van artikelen, gewjjd aan de electorale campagne, die
aanstaande ie.
Tot dusverre hebben wij ons van beschouwingen daar
over onthonden. En dat wjj thans over de verkiezingen
gaan schrjjven geschiedt, openhartig gezegd, meer omdat
de lezers van de Alkmaarsche Courant zoo iets van ons
verwachten dan wel, omdat daaraan voor ons de be
koring is verbonden dat wjj nog iets nieuws, iets Sat
elders nog niet is gezegd te berde znllen knnnen brengen.
De zaak, waarom 't gaat, munt nit door eenvoud, 't
Is bekend, wat er van de rechterzijde, die nu vier jaar
aan het bewind is geweest, te wachten staat de feiten
zijn er nu, die alleszins wettigen het verlangen van de lin-
kerzjjde om dat bewind niet bestendigd te zien, en die 't be-
grjjpeljjk maken, dat Roomsch-Katholieken, Anti-revo-
lntionairen en Christelijk-Historischen hnnne uiterste
krachten zullen inspannen om het ministerie-Kuyper of
een daarmee nauw verwant Kabinet te behouden. Bii
zóó prinoipieel verschil kan de strijd niemand onver
schillig laten.
Aan welken kant staan na de kansen het gunstigst
De liberale kiezers znllen goed doen, wanneer zij de
kracht van hun tegenstanders niet onderschatten. Twee
factoïen zjjn er, die beslist in het voordeel der laatsten zgn.
Vooreerst is er de voorbeeldige organisatie, het gemak van
onderlinge verschillen op zjj te zetten om vereenIgd tegen
den gemeenschappeljjken vgand op te trekken. Daarvoor
is nit den aard een groote geschiktheid tot het behalen
van zelfoverwinningen noodigover menig bezwaar moet
worden heengestapt en menige wensch moet worden
verloochend. De wetenschap, dat alleen op deze manier
de zegepraal kan worden behaald en dat op een nederlaag
licht zon volgen een achteruitzetting van wat thans
triomfeert, legt echter aan dissidente stemmen aanstonds
het zwjjgen op.
Iu de tweede plaats is de rechterzjjde in het bezit van
een eminent man als Dr. Kuyper. Hjj steekt ver boven
de zijnen nit, ver ook boven vele liberalen, die niet
^e8rBPeDi hoe klein 't is te willen tornen aan de zeld.
zame gaven, welke aan dezen leider zjjn toebedeeld.
Iemand, om wien het zoo gemakkeljjk valt zich te scharen,
kan de liberale partjj niet aanwjjzennoch een Goeman
Borgesius, noch een Van Houten, noch een Prof. van
der Vlngt zjjn met Thorbecke op één lijn te stellen.
Doch al zon 't moeite kosten onder de liheralen thans
iemand to vinden, wien door vriend en vijand zjjn plaats
boven zjjne politieke vrienden is aangewezen, daartegen
over staat, dat het getal der anti-liberalen, die hoofd
figuren zgn in hnnne partjj, vrjj klein is en men bjj een
opsomming spoedig aan een eind is, terwjjl de vrjjzinnigen
beschikken over een breede rjj van mannen, wier regeer-
bekwaamheden buiten kjjf zjjn. Daarom kan gerust gezegd
worden, dat een liberaal ministerie niet de autoriteit
van een Premier zon behoeven om de zwakke elementen
te beschermen en een draagljjk figunr te doen maken
In een vrjjzinnig Kabinet zou elke minister staan voor
zgn eigen taak en zou de Eerste Minister niet het over
wicht hebben, zooals wjj dat na in de laatste vier jaren
van Dr. Knyper gewoon zjjn. Dit weegt zeker ruimschoots
op tegen het bezit van zulk een boven allen uitstekende
figuur.
Minder gunstig is 't gesteld met de »anti-kerke-
ljjken" ten aanzien van de organisatie. De verdeeling in
Bociaal-democraten, vrjjzinnig-domocratenUnie-liberalen
en oud-liberalen is een woelde, ale men zich zon knnnen
veroorloven in een land, waar de »kerkeljjken" verreweg
de minderheid vormen, doch noodlottig is voor een land
als het onze, waar de getalssterkte van beide groepen
niet zooveel uiteenloopt. Wel is er begrepen, dat wjj
spreken hier nu van de drie laatste groepen het op
trekken ter stembns van elke fractie afzonderlijk zeker
tot de nederlaag zon leiden en is er naar gestreefd een
compromis te vinden om althans dezen keer vereenigd
ten strjjde te gaan. Doch een liberaal kan zich, krach
tens zjjn beginsel, niet zoo gemakkeljjk plooien en bnigt
zich niet zoo licht voor de eischen der taktiek. Daarom
heeft de samenwerking der drie genoemde groepen iets
nood-gedwongens en mist zjj de harteljjkheid, de over
tuiging, die het voeren van den strjjd tegen het compacte
bloc der kerkeljjke coalitie zooveel zouden vergemakkeljjken.
Ons nu wil 't voorkomen, dat wie het goed recht van
de liberale beginselen in den komenden strjjd wil dienen,
niet moet zoeken naar de punten van verschil, die ove
rigens meerendeels van gradueele beteekenis zgn, doch
naar de pnnten van overeenstemming tusscheu de ver
schillende fracties, opdat daarnit geboren worde het besef,
dat de handen moeten worden iaeengelegd om den poli-
tieken vjjand te bestrjjden. De kamp zal te moeilijk zgn
om t oorbaar te achten, dal in een district de nnances
van vooruitstrevendheid zich kenbaar maken door ver
schillende candidatenalle liberale stemmen behoorsn
zich in een kiesdistrict te groepeeren om den liberalen
candidaat, hetzjj dan oud-liberaal, Unie-liberaal of vrg-
zinnig-democraat, die de meeste kansen heeft om gekozen
te worden, 't Is bjj de stembns van dit jaar al de
slechtst gekozen gelegenheid om onderlinge geschillen,
geschillen in eigen boezem, uit te vechten. De stem van
een ond-liberaal, die zich tegen het huidige régime ver
klaart, jheeft voor den Unie-liberaal en den vrjjzinnig-
democraat dezelfde uitwerking als ware zjj uitgebracht
door een der eigen partijgangers. En bjj deze verkiezingen
komt 't voor den liberaal toch voor alles aan op het
zich verwerven van een zoo groot aantal liberale Kamer
leden, dat aan den koers, ingeslagen door Dr. Knvper,
met de vermenging van godsdienst en politiek, een
einde komt.
Toen Dr. Kuyper, dank zjj vooral de houding van de
kleurlooze middenstof, die nit vrees voor de kosten van
de sociale politiek der liberalen op de kerkeljjken stemde
aan het bewind kwam, werd aanvanfeeljjk met groote
gematigdheid opgetreden, zoodat er niet zonder reden
werd gesproken van een cabinet d' ajfaires.
't Was eebter te bevroeden, dat iemand als onze
tegenwoordige Premier zich op den duur niet met een
dergeljjke rol zou vergenoegen. Langzamerhand trad dan
ook de propagandist weer naar voren en de vruchten
daarvan zgn onder meer de Hooger Onderwjje-wet en de
herziening van de wet op het Lager Onderwjjs in sterk
anti-liberalen zin. Men wete wel, dat als de Btembus
deze richting in het geljjk stelt, de nieuwe regeerings-
periode nieuwe beproevingen aan de vrjjzinnige idee zal
opleggen, die heelwat harder te verduren zullen zjjn dan
de inschikkeljjkheid, die na een eisch is voor de zegepraal.
Dit alles moet dnideljjk zjjn aan ieder, die zich goed
rekenschap geeft van den huidigen stand van zaken op
politiek gebied. En toch heeft het bedrjjf van sommige
kiesvereenigingen doen zien, hoe hoog noodig 't is, daar
aan nog eens te herinneren.
Na wij heden, na een veertiendaagsche rust, onzen ge
wonen arbeid hervatten, willen wjj beginnen met mede-
deeling te doen van een enqnêtetje, door ons op eigen
hand ondernomen.
Wij hadden, voordat wjj op reis gingen, in enkele
buitenlandsche bladen het een en ander gelezen over de
mogeljjkheid en de wenscheljjkheid, dat 't tusschen
Frankrjjk en Dnitschland tot een verbond
zou komen. En nu hadden wjj er onze zinnen opgezet
om daarover de meening te hooren van die Duitschers,
met wie wjj op reis in gesprek zonden komen.
Heel moeiljjk was de uitvoering van dit plan niet.
Vooral 's avonds, waaneer het Abendesson is gebruikt en
't nog te vroeg is om naar b9d te gaan, is er maar heel
weinig noodig om een Duitscher over de politiek en in
't bjjzonder over de relatiën met Frankrjjk aan het praten
te krjjgen. Onder elkaar doen zjj dit al heel graag, maar
nog veel liever tegenover een Hollander, die persoonljjk
buiten de groote strgdvraag staat en die blijk geeft, dat
hg er prjjs op stelt ingelicht te worden.
Nu weten wij wel, dat znlk een enquête maar relatieve
waarde bezit eu wjj bebben daarom van het substantief
een verkleinwoord gemaakt, ook al kregen wjj daardoor
een opeenvolging van letters, die tr op het eerste oog
wat vreemd uitziet. Maar toch is onze uitkomst niet
geheel van belang ontbloot, waar wjj kunnen constateeren,
dat in deze materie bjj de velen, met wie wjj er over
sprakeu, slechts éóne onwrikbare meening is en dat men
hetzelfde te hooren krjjgt, of men tien dan wel twintig
Dnitsehers aanklampt.
Dat algemeene gevoelen is in de volgende woorden weer
te geven
Wjj, Duitschers, gevoelen geen wrok jegens de Fransehen,
Wjj respeeteeren hen in menig opzicht en als 't alleen
aan ons lag, dau zonden wjj nog lang met hen in vrede
kannen leven. Doch wjj weten tevens, dat het Fransche
volk ons de annexatie van Elzas-Lotharingen nooit ver
geven heeft en waarschjjuljjk nooit vaigeven zal. Wjj
weten ook, dat in duizenden Fransche harten de wensoh
levendig is om eenmaal wraak te nemen voor de vernede
ring, die de Fransche wapenen in 1870 hebben ondergaan.
En op dit punt kannen wjj niet toegeven. Wjj znllen
nooit ook maar een duimbreed gronds alstaan van het
grondgebied, dat wjj ons verworven hebben ten koste van
het bloed onzer broederen. Wjj zullen elke poging van
Frankrjjk in dien zin krachtig weerstaan, en wjj knnnen
dit doen, want wjj voelen ons sterker eu machtiger dan
ooit. Mot Von Bismarck durven wjj zeggen: Wjj vreezen
God en niemand anders.
Alzoo is er geen haat jegens de Franschen. Maar wel
een diep besef, dat de oorlog van 1870 nog weder tal
moeten voortgezet worden, omdat de Franschen daartoe
aanleiding znllen geven.
Bovenop een imposanten burcht te Berncastel aan den
Moezel troffen wjj een ouden, eorwaardigen man aan.
Vergeet niet mgne woorden," zoo sprak hjj, »in het
jaar 1908 zullen onze zonen opnienw worden opgeroepen
uit de wjjnbergen en van de ploegen in de velden om
den overmoed der Franschen ta straffen. Wat nu groen
is en bloeit door do vereeniging van natnnr en menschen-
arbeid zal dan verdorren en verkwijnende welvaart
zal plaats maken voor armoede. Dat is een droevig voor
uitzicht, en toch verlangen wjj niet naar uitstel. Wat
niet kan uitbljjven is gemakkeljjker te dragen, wanneer
het spoedig komt en niet steeds bljjft dreigen."
Like Daitscher zal u op uwe vragen in denzelfden zin
antwoorden. Zjj verlangen niet naar een nieuwe meting
van krachten, maar zjj zjjn er diep van doordrongen, dat
deze onvermjjdeljjk is en dat het nieuwere geslacht in
Frankrjjk het Duitsche zegevierende leger moet leeren
vreezen, opdat weder voor eenige tientallen jaren de rnst
verzekerd zjj. Dat Frankrjjk ook maar eenige kans zon
hebben om te overwinnen, komt zelfs niemand in de ge
dachten. Is dat gezonde kracht of komt daarbij de zwak
heid der zelfoverschatting
En nn een verbond met Frankrjjk? O, in beginsel
zonden de Duitschers daartoe gaarne genegen zgn. Doch
als die woorden over hunne lippen zgn, dan denken zjj
aanstonds aan het groote struikelblok, aan het verlangen
van de naburen om revanche te nemen en den smaad
van den laatsten oorlog nit te wisschen. Zoodat altjjd
de conclusie is: vOnmogeljjk, onmogelijk I"
Op onze terugreis kregen wjj de Kölnusche zeitung in
handen. Natnurljjk ook daarin geschrgf over de groote
quaestie. En welk een bevestiging van hetgeen wij zelf
vernamen In korte en krachtige woorden schrijft een
Franschman in het blad »Ik heb als onderbevelhebber
van een deel der artillerie van de citadel te Belfort ge
durende da belegering in 1870/71 den bodem van mjjn
vaderland verdedigd en met eigen hand de kanonnen ge
richt, die meer dan duizend vjjanden doodden. Ik zou
thans met vreugde mjjn leven ten offer brengen, indien
Elzas-Lotharingen voor ons terng te krjjgen ware. Ik
geloof dat een bondgenootschap tusschen Frankrjjk en
Dnitschland wenschelijk, ja dat het een gebiedende nood
zakelijkheid zon zjjn, om de fiuancieele ineenstorting van
Europa, die na op handen is, te keeren. Maar voor een
praktische oplossing van de vraag zie ik op het oogenblik
geen weg. Want ik twjjfel er aan, of Frankrjjk ooit de
wonde, die het geslagen is, zon kannen vergeten, en ik
ben overtuigd dat men, enkele onbenullige li-den daar
gelaten, in geheel Europa geen Duitscher zal vinden, die
er in toe zon stemmen, om ook maar een kluit van den
bodem af r,e staan, die roemvol gedrenkt is met het bloed
zjjner broederen."
