Dit mur bestaat uit 2
De stembus-strijd.
No. 72.
Honderd en zevende jaargang.
1905.
VRIJDAG
16 JUNI.
BUITENLAND.
Algemeen Overzicht.
ALK1AARSCHE COURANT.
Deze Oourant wordt Vlisd*|-, lloidcrdax-
•n laterdagiTOii uitgegeven. Abonnementsprjjs
per 3 maanden voor Alkmaar f 0,80franco door het
geheele rjjk f 1
S Nummers t O,OS. Afzonderlijke nummers 3 ets.
telefoonnummer 3.
Prils der gewone advertenties
Per regel f 0,15, Groote letters naar plaatsruimte.
BrieTen franco aan de N/V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER k ZOONVoordam O 9.
Morgen zullen de kiezers in Nederland beslissen over
het lot van het hnidige ministerie. Da herstemmingen
znllen wel-is-waar de eind-nitspraak doen, maar morgen
avond zal men toch reeds weten, of er al dan niet uit
zicht zal zijn op eene kentering.
't Zal geducht spannen.
't Ligt voor de hand, dat de kerkelijke coalitie haar
uiterste best zal doen. Het ministerie-Knyper zorgt goed
voor hare belangen 't zon haar bitter tegenvallen,
wanneer aan dat régime eon einde kwam. Zij heeft ge
lijk, dat zjj al haar mannetjes naar de stembus brengt
er staat voor haar veel op het spel.
Welk een benijdenswaardige eensgezindheid is er in
die gelederen! Men ga maar eens de lijst der Candida-
turen nawaar een Katholiek is gesteld doet geen anti
revolutionair afbreuk aan diens kansen; waar een anti
revolutionair is geproclameerd, leidt geen Kitholieke
candidatnnr tot verbrokkeling van stemmen. Veel zelfver -
loochening, veel opoffering van eigen wenschen zijn noo-
dig geweest om 't zoo ver te brengen, maar al die zelf
overwinningen heeft men weten te behalen uit liefde
voor het groote doel.
De liberalen in verschillende districten hebben begre
pen, dat ook zjj moesten streven om vereenigd op te
trekken. Zjj hebben opgezocht hetgeen de vrijzinnigen
vereenigt en zjj willen laten rusten wat verdeelt. Daar
voor is heelwat meer grootmoedigheid noodig dan voor
het doordrjjven van eigen zin, dan voor het zich blind
staren op eigen wenschen zóó, dat de groote zaak er
door uit het oog verloren wordt. Dank zjj deze houding
staan in die districten de kansen voor de liberalen zeer
gunstig.
Men weet, dat de vrijzinnigen in dit district 't niet
tot die hoogte hebben weten te brengen. Aanvaukeljj k
ging 't er zoo mooi naar toein de verschillende kies
verenigingen van dit district werd zonder oppositie het
aftredend lid Jhr. Mr. P. van Poreest opnieuw candidaat
gesteld zoo min als er geklaagd was over de vervulling
van zjjn mandaat tjjdens hg zitting had, zoo min werd
dit gedaan nu opnieuw een afgevaardigde moest worden
gekozen, 't Zag er naar nit, dat alle vrijzinnigen bjj de
stembus, zooals 't behoorde en zooals een wijs. beleid 't
gebiedend voorschreef, schouder aan schouder zonden
staan. Doch de vereeniging .Vooruitgang" en de kies
vereniging te Koedjjk hebben 't anders gewild. Wjj
hebben genoeg te kennen gegeven, hoe wjj die houding
betreuren om daarop thans nog weer terug te komen.
Slechts willen wjj heden nog een laatste poging doen
om de liberalen, niet alleen die in het district Alkmaar
maar de geheele party in Nederland, te behoeden voor
het mogeljjke noodlottige gevolg van de aldus gekweekte
verdeeldheid. Voor de laatste maal willen wjj wijzen
op het gevaar, dat er dreigt. Aan de eene zjjde staan
de kerkeljjken, die opdringen tegen de liberalen, aan den
anderen kant staan de sociaal-democraten, die hen be
stoken zjj kunnen aan beiden weerstand bieden, mits
niet de eene groep deze en de andere groep gene richting
uit wil. Wij hebben 't met cijfers aangetoond: ook al
zonden bjj eerste stemming de meeste stemmen worden
uitgebracht op de vrijzinnigen, dan kan door verdeeling
van die stemmen over twee vrijzinnige candidaten de
afloop zijn, dat er een herstemming is tnsschen den ker-
keljjken candidaat en den sociaal-democraat, terwijl de
liberaal er tnsschen nlt gedrukt wordt. Men zegge nu
niet, dat de kans daarvoor zeer gering is, want bereke
ningen, op grond van vroegere verkiezingen, zijn altjjd
gewaagd en inzonderheid dezen keer, nn er zooveel nienwe
kiezers zjjn bijgekomen, omtrent wier gezindheid men
in het onzekere is.
Wenscht men vurig een overwinning van de liberale
partjj en staat men niet geheel aan de zijde van het
aftredende lid welnu, dan brenge men een offer aan
de goede zaak, waarom 't gaat, dan verzwakke men niet
de kansen voor eigen richting door hardnekkigheid. Dat
offer ishet uitbrengen van de stem op den candidaat,
die door zjjne bekendheid met dit district en door de
wjjze, waarop hij het ambt van volksvertegenwoordiger
heeft vervuld, de meeste kansen biedt van met den can
didaat der kerkelijke coalitie in herstemming te komen.
Brengt Jhr. Mr. P. van Foreest 't morgen tot eene her
stemming met den heer J. H. Blnm, dan mogen de
liberalen zeggen, dat zij in de eerste ronde van de wor
stelpartij hebben gezegevierd en dan staat 't er goed
voor om ook de eindzegepraal aan hunne zjjde te doen
zijn. De stemmen, aan den heer Netscher gegeven, ver
zwakken de kansen van den heer van Foreest en zjj doen
stijgen de kansen, dat er herstemming zal zijn tnsschen
de heeren Blnm en Mr. Mandeis, waardoor Alkmaar
voor de liberale partij verloren zon zijn.
En waarljjk, 't kan toch voor geen liberaal een groot
offer zijn om de kenze van Jhr. van Foreast te helpen
bevorderen. Hjj is een goed afgevaardigde, die in de
Kamer weet voor te dragen wat hg te zeggen heeft,
naar wien gaarne geluisterd wordt. Hg is een afgevaar
digde, aan wiens karakter alle partijen, ook zjjn tegen
standers, recht laten wedervaren. Hij woont te midden
van ons, bjj is voor niemand ongenaakbaar, hg is Jonk
heer, maar dat praedioaat wil niet zeggen dat hjj trotsch
of hooghartig isvoor iedereen die hem wat te zeggen
heeft, is hjj te spreken. Hg is met de belangen en de
behoeften van dit district tot in bijzonderheden bekend.
Velerlei nattige vereenigingen in het district hebben zjjn
stenn. Terecht mag het Bestuur van de Cantrale Liberale
Kiesvereeniging vragen, of de banden, door het leven
zelt geknoopt tnsschen Jhr. van Foreest en de landbou
wende bevolking in dit district, geen sterke en waar
achtige zijn.
Wanneer er sprake van was om voor een letterkundig
congres iemand af te vaardigen en wij moesten kiezen
tnsschen Jhr. mr. P. van Foreest en den heer Frans
Netscher, wij zonden zonder aarzolen den laatste aanbe
velen. Doch lotterknnde is geen staatkunde, men kan een
bekwaam letterkundige zjjn en tueh een minder begeerljjk
candidaat voor een district, waar de boerenstand den
hartader vormt, waar die stand dns ook mag verlangen
vertegenwoordigd te worden door iemanij, die zjjne be
langen door eigen ervaring en aansohonwing kent. Wie
dat beseft zal niet knnnen of willen meehelpen om den
heer van Foreest te laten verdringen door den heer
Netscher. Onze afgevaardigde heeft 't er niet naar gemaakt,
dat zijne kiezers hem in den steek zullei laten, ter wille
van iemand, die hier een vreemde is.
Hoe wij de zaak ook bekjjken: nit het oogpnnt van
taktiek of dat wjj naast elkander stellen de qaaliteiten
van de heeren van Foreest en Netscher steeds worden
wjj opnienw bevestigd in onze overtuiging, dat 't onze
plicht is er bjj onze liberale lezers op aan te dringen
toch te behonden het goede, dat zij hebben. Dit is zeker
een liberaal, die Jhr. Mr. Van Foreest stemt,
hetzij dan als geestverwant, hetzjj om aldns zich te
hoeden voor het noodlottige gevolg van verdeeldheid, hjj
kan met gerustheid de uitspraak van de stembus afwachten,
hg heeft zich niet te kwellen over een mogelgken, onge-
wenschten uitslag, waartoe bij zelf heeft bjjgedragen, hjj
heelt tegenover zjjn partij gedaan wat hij kon, hij is zijne
verplichtingen jegens zijn beginsel nagekomen.
Wie nog mocht aarzelen overlegge deze onze woorden.
En, ons dnnkt dan kan het besluit geen ander zjjn dan
dat bij meewerkt tot de konze van
ïrMï.F
Wjj hebben ons, alvorens ons te zetten tot het schrijven
van dit overzicht, bezig gehouden met de lezing ran
»Stemt Vrjjzinnig", het blad dat in een half millioen
exemplaren wordt verspreid door den Bond van Vrij
zinnige Propaganda-vereenigingen. Ziedaar een uitmuntend
geslaagd pogen dezer vereenigingen. Onderhoudende
goed geschreven stukjes, voortspruitende nit overtuiging,
zoodat niet allerlei leelijke insinuaties behoefden te baat
genomen te worden.
Nn klinkt 't ons nog na in de ooren
Voornit 1 Ten strijd gesneld
De strijdleus aangeheven
Den vjjand neergeveld I
En we moeten denken aan het oorlogsterrein in Oost-
Aziëwaar de strjjd wordt gevoerd met het donderend
geschut, het meest moderne geweer, soms zelfs met het
koude staal. Daar staat thans Linjewitsj aan het
hoofd zijner Rnssen, in wier gelederenin de
laatste weken voortdurend door nienwe troepen nit het
moederland versterkthij nienwen moed en nienwe be
zieling heeft weten te brengen. Er is zooveel smaad
voor de Rnssen uit te wisscben en Linjewitsj acht zich
daartoe in staat derhalve hnnkert hjj er naar.
Doch zietterwjjl de hoop op revanche al zjjn daden
beheerschtkomen daar plotseling telegrammen uit
St.-Petersbnrg, meldende dat Rusland niet ongezind is
vredesonderhandelingen aan te knoopen met Japan. De
beschaafde wereld zal zich daarover verhengenmaar
toch zal zjj er ook wel iets voor voelenhoe 't den
Rnssiechen krjjgsman bjj het vernemen van dat bericht
moet zijn te moede geweest. In allerijl is door hem een
krijgsraad belegd waar Linjewitsj heeft medegedeeld
wat zijn leger boven het hoofd hing en toenna de
eerste verslagenheidis daarin besloten aan den Be-
heor8cber aller Rassen een telegram te zenden om to
waarschuwen voor het slniten van den vrede op ongunstige
voorwaarden.
Dit telegramgeteekend door Linjewitsj door de
aanvoerders Koeropatkine Kanlbars en Batjanofdoor
Sacharofchef van den grooten stafdoor de generaals
RennenkampfZaroebajefBilderling DanilolKorf en
nog vele anderen is van den volgenden inhoud
Keizerlijke Majesteit,
Nadat ik gehoord had van de goede diensten van
president Roosevelt en Uwe toestemming tot het openen
van vredesonderhandelingen, heb ik onverwijld een opper
sten krjjgsraad belegd, waaraan al de chefs van leger
corpsen, die op dat oogenblik in bet hoofdkwartier aan
wezig waren, deelnamen.
Na overleg gehonden te hebben over de beweegredenen
tot den vrede en de respectieve posities van beide legers,
heb ik de eer onder Uwer Majesteits aandacht te brengen
dat al mjjne kameraden en ik ons eenstemmig en na-
drnkkeljjk verklaard hebben vóór een voortzetting van
den oorlog tol den dag, waarop de .Almachtige onze
dappere troepen met de overwinning zal kronen.
Het is geen oogenblik om over vrede te spreken na de
slagen van Moekden en Tsoesjima. De vjjand zal, in den
roes zjjner overwinningen, stellig voorwaarden stellen
die tegen de eer van ons vaderland indrnischen. Toch
is er geen reden om hem die toe te staan, want wjj zijn
niet tot den uitersten nood gekomen.
De ramp van Tsoesjima is stellig een treurige ge
beurtenis, maar staat in geen betrekking tot ons dapper
leger, dat in een schitterenden toestand verkeert en brandt
van begeerte om zich op den vjjand te wreken en een
voordeel te behalen, dat, naar ik hoop, niet ver meer is.
De stellingen van onze troepen zjjn uitstekend versterkt.
Het regenweer heeft mij tot dusver belet aanvallend
op te treden, maar thans, nu onze verliezen van Moekden
geheel en al goedgemaakt zijn en onze legers met nienwe
legercorpsen nit Enropa versterkt zjjn, voel ik mg in staat
om met succes het hoofd te bieden aan 's vijands pogingen.
Ik hoop in den loop van deze maand een aanvallende
beweging te knnnen ondernemen, die het aangezicht der
dingen geheel en al zal veranderen.
Ik herhaal het U nog eensUwe Majesteit kan algeheel
vertrouwen stellen in de kracht en macht van onze
troepen, en onze positie heeft in geen enkel opzicht een
hacheljjk karakter, dat de sluiting van een vrede nood-
zakeljja zou kunnen maken op voor Rusland ongunstige
voorwaarden."
Den Czar, den veelbeproefde, moet de ontvangst van
dit telegram eenige oogenblikken van groote voldoening
hebben geschonken. Men heeft 't voorgesteld, alsof Ras-
land slechts had te accepteeren wat Japan wenschte
Linjewitsj heeft gezorgd, dat die indruk is weggenomen.
En al zal 't dan ook, naar wjj hopen, niet noodig zjjn
dat hem de opdracht wordt gegeven zjjne woorden waar'
te maken, toch zal zjjn daad allicht dit gunstige gevolg
hebben, dat Japan zich weet te matigen.
De Japansche bladen bespreken de kansen op vrede
zeer drnk. De Zitsji Sjimpo waarschuwt tegen al te groot
optimisme en zegt, dat degenen, die den oorlog reeds
gedaan" achten, zich zeer vergissen. De Asahi schrjjft,
dat Japan zeer goed weet, dat Rnsland den oorlog te
land kan voortzetten. Doet Rnsland echter deze kens,
dan stelt het Japan in de gelegenheid, 't nog zwaarder
te kastijden en zal Rnsland van zjjn leger worden be
roofd, geljjk het vóór dezen zjjne vloot verloor.
Toen Vrjjdag ter Beurze ie i okio het bericht der
aankomst van President Roosevelt's nota bekend werd,
stegen do koersen der fondsen algemeen. Da rjjzing hield
Zaterdag aan. Wel een teeken, dat de Japansche beurs-
wereld zich van stonde aan een gunstige uitkomst van
de bemoeienis des heeren Roosevelt voorstelde. Maandag
werd in het paleis te Tokio, in tegenwoordigheid van
den Keizer, den Kroonprins en andere prinsen, een be-
langrgke samenspreking gehonden. Maarschalk Jamagata,
markies Ito, de minister-president, de ministers van
bnitenlandsche zaken, oorlog en marine en tal van
andere waardigheidsbekleeders waren erbjj. Op verlangen
van de overheid is de pers zeer terughoudend in here
uitingen. Japan, zegt een Engelsche correspondent, biedt
zoodoende een schitterend voorbeeld van een natie, dio
zichzelf beheerscht.
Een zeer moeilijke taak znllen do vredes-onderhande-
laren hebben. Maar onmogeljjk is 't toch niet tot een