STA D SN I U WS.
Het Handelsblad:
Wij wenschen ons volk galak met deze overwinning
van de linkerzijde, welke een tjjdperk van verademing
belooft, een periode van kalm bezadigd voortwerken ter
bevrediging van de werkeljjke behoeften der natie, tot
geleideljjke oplossing der talrjjke vraagstukken die de
aandacht van de wetgevende macht dringond vereischen.
Het hoofddoel van den strijd door de linkerzjjde ge
voerd de omverwerping van het ministerie-Knyper, is
bereikt.
Wat na H. ïu. de Koningin zal weldra een beslissing
hebben te seinen, welke wegens de samenstelling der
meuw0 Kamer, zonder aangewezen meerderheid, niet
^makkelijk zal vallen.
Als wij de teekenen des tjjds jaist inzien en rekening
honden met de samer stelling der beide Kamers, die met
September de Staten-Generaal znllen vormen, dankt ons
de optroding van een gematigd liberaal Kabinet niet
onwaarschjjnljjk,
De Telegraaf:
Met de tegenwoordige regeering is het gedaan. Zjj bezit
thans geen working majority van 16 leden meer. De
party en der vroegere coalitie zijn thans twee in de min
derheid. Een verlies van 10 zetels dus. Het ledental der
liberalen stijgt daardoor van 37, op 45, terwijl de sociaal
democraten van 8 op 7 komen.
Met 45 liberalen van allerlei kleuren kan zelfs een
mr. Goeman Borgesins niet regeeren. Ook een beslist
vooruitstrevend Kabinet is onmogeljjk. Daartoe zouden
moeten medewerken de 11 vryz.-democraten, de 7 sociaal
democraten, het vergroote deel der Unie-liberalen, stel
20, waar zich dau bij zouden hebben te voegen van
rechts een 16 vooruitstrevende afgevaardigden, die er,
naar het ons voorkomt, niet zijn. Rest das niets anders
dan een conservatief, of wil men liever een «gematigd
behoudend" Kabinet, waarvan mannen als De Savornin
Lohman, Röell, De Visser, v. Karnebeek, Tjjdeman,
Kolkman e.a. deel kunnen uitmaken.
Leger des Hells.
Het Leger des Heils hield gisteren te Velsen zijn
velddag op het buitenverblijf Velserbeek van F. baron
van Tuyl van Serooskerken, waar middenin een ruimte
was afgebakend die gelegenheid gaf aan ettelijke hon
derden om onder het heerlijke lommer te genieten van
den schoonen zomerdag.
Overal banieren en vlaggen, overal tenten en tentjes,
waar eet- en drinkwaren aangeboden, prentbriefkaarten
bij honderden verkocht werden, enz.
De bijeenkomst werd geleid door den commandant
Booth Tucker.
Na het bekend worden van den uitslag van de ver
kiezing van Jhr. mr. P. van Foreest tot lid der Twoede
Kamer, bracht het fanfarecorps «Eensgezindheid" te Heiloo,
onder leiding van zijn directeur, den heer Andersson uit
Beets, den opnieuw-gekozene ean serenade.
De voorzitter van genoemd corps, de heer Bnyse,
sprak namens «Eensgezindheid" zjjn gelukwensch uit
met den gunstigen uitslag, waarvoor de heer Foreest zjjn
dank betuigde, daarbij de hoop uitsprekende in het be
lang van allen krachtig te mogen medewerken tot be
vordering van geluk en welvaart.
Voorts kwam de club van jonge vrijzinnigen persoonljjk
haar gelukwensch brengen aan den heer van Foreest. Bij
monde van den voorzitter der vereeniging werd de
heer van Foreest gefeliciteerd met het behaalde succes
waarop deze met een korte toespraak antwoordde, waarin
hij dankzegde voor de getoonde belangstelling en voor
de door de jonge vrijzinnigen ontwikkelde werkkracht,
die zijn volle sympathie had. Nadat de heer Foreest allen
aanwezigen verzocht had het oude «Wilhelmus'' aante-
heffen, noodigde hy na het eindigen van dit lied hen ait
zich een oogenblikje te komen verpoozen en een glas
wjjn te drinken op den verkregen uitslag. Na afloop
hiervan keerde men in opgewekte stemming al zingende
huiswaarts.
Onze stad zal Vrijdag 30 Juni bezocht worden door
de te Amsterdam gevestigde «Glob International de
Bienfaisance," een gezelschap dat zich ten doel stelt het
verbljjf hier te lande aan vreemdelingen te veraangenamen
en hen, die hier komen en op eenigerlei [wjjs hulp moch
ten noodig hebben, by te staan. Uit ongeveer 50 leden
bestaat het gezelschap, dat eerst een bezoek zal brengen
aan de Kaasmarkt en vervolgens de stad en hare om
streken zal bezichtigen. Daarna zal gedineerd worden in
het hotel «De Toelast," dat voor deze gelegenheid fraai
versierd zal worden met de vlaggen van verschillende
natiën.
Den laatsten Juni eindigen de lessen aan de Cadetten
school. In 't begin van de volgende maand nemen dan
de overgangs- en eind-examens een aanvang.
Op de pluimvee-tentoonstelling te Luik heeft onze
stadgenoot, de heer T. M. Ruys, een tweeden prijs be
haald voor zilver Wyandottes.
Te Amsterdam is voor het practisch apothekers examen
geslaagd onze stadgenoot, de beer B. J. Schouten.
Tot onderwijzeres aan de R. K. Meisjesschool is be
noemd Mej. G. J. M. Bruno. NCt.)
In de Doopsgezinde Kerk zal Zondag a.s. als voor
ganger optreden ds. J. D. van Calcar, Doopsgezind
predikant te Warns.
He HersteiuBilngsdag.
De groote dag, de dag der herstemmingen is voorbij.
Er is geen spanning meer, want met den grooten dag
is ook gekomen de beslissing het oude is heengegaan
en het zal nu alles nieuw worden. Het heeft gejuicht
in veler harten, nu de droomen van een nieuw minis
terie bewaarheid zijn geworden. De kans was er,
zeker ja, zij die hoopten op verandering, wilden
zelfs dat die kans groot was vaak waren zij daar vast
van overtuigd en in gesprekken hebben velen zich op
gewonden: Wat? maar natuurlijk zou dit ministerie
vallen doch wanneer zij, die ze overtuigen wilden,
waren heengegaan, dan kwam toch steeds weer aan
sluipen de twijfel als 't nu eens anders uitkwam,
want die stembus Maar ziet, de mannen, die ver
andering zagen komen, zijn in 't gelijk gesteld.
De groote dag is voorbij wel was het rustig over
dag, maar 's avonds kon men zich overtuigen dat er
spanning heeft geheerscht in onze gansche stad. 's Avonds
in »Diligentia», waar de Nieuwe Courant den uitslag
bekend maakte, was het vol en voor ons bureau
zwart van nieuwsgierigen, nog heel veel meer dan den
vorigen keer bij de stemming.
De geestdrift was groot 't heeft luid gelawaaid op
't Waagplein, telkens en telkens weer gejuich, waaraan
soms geen eind scheen te komen. En steeds steeg het
enthousiasme. Tot op 't laatst Enkhuizen alleen nog te
wachten was. 't Duurde lang waar bleef toch die
telegrammen-besteller? Eindelijk I en wij projecteerden
op het doek voor ons gebouw »de laatste telegrammen
ontvangen Hoeranu nog even de spanning
steeg en ja, daar stond het Hij was erGoe
man Borgesius gekozen Een storm van blijde kreten
weerklonk. Hij was er
Toen daarna de stand der stemmen werd geprojecteerd
als 48 kerkelijken en 52 van de linkerzijde, hief men
uit volle borst aan: »Wij leven vrij, wij leven blij!»
Toen de extra-editie. Hè, wat duurde dat lang
tot eindelijk de eerste nummers kwamen. Het gedrang
werd algemeen, het lawaai geweldig men vocht,
duwde, drong, wrong om vooraan te komen. Politie
had bij de deur post gevat werkte uit alle macht,
het gal niet, men drong maar op. «Ho, es effen
m'n hoed», »zeg, trap niet zoo!» »Au, zeg kijk voor je 1»
één gejoel, een gelach, maar ook benauwde ge
zichten, met zoo iets erop als: »Hou toch asjeblieft op,
want ik raak plat ik kan niet meerEn dan de
politie«Terug, asjeblieft een beetje ruimteEn met
gespierde vuist werd tegen de massa ingeduwd
maar jawel hoorHet was of het leven er van afhing
sommige gezichten loerden, met in de oogen iets
van »wat ook gebeure, een courakt móet ik hebben
De couranten vlogen weg de voorraad werd ver-,
slonden. Fn dan klonk met smeekstemmen»Toe,
meneer, mag ik er een «Meneer, een krantje asje
blief» »Toe meneer, nou ik." Daar had er zich een
naar voren gewerkt en hijgde: «Meneer, ik ben van
meneer en daar hij dreigde weggeduwd te wor
den »Nu, gauw dan maar, asjeblieft,» weg was hij
alweer.
Over de schouders van de agenten voor de deur leun
den ruwe handen en ook vaak jonge dames-handjes
Ja, de politieke geest doordringt in onze eeuw een
ieder, man en vrouw, knaap en meisje
Het duurde lang eer de rijen dunden, maar eindelijk
ging men uiteen. Toen was de groote dag voorbij.
Dr. Mr. J. H. W. <1 ter Spill.
In een openbare vergadering geleid door de propagan-
da-commissie der jonge vrijzinnigen, onder voorzitter
schap van den heer J. Blokker en Dinsdagavond in de
groote zaal van «Harmonie* gehouden, trad Dr. Mr. J.
H H. W. Q. ter Spill als spreker op.
De stryd hervat 1 Zoo begon spr. ongeveer. Na een
wapenstilstand van 12 dagen staan we nu voor den
tweeden slag, en wanneer we terng zien op den stryd
die reeds werd gevoerd en nagaan hoe thans de politieke
toestand in ons land is, dan treffen ons twee verschijn
selen.
Hot eerste is, dat het bjj de eerste stemming vrjj
duidelijk gebleken is, dat ons land genoeg heeft van de
tegenwoordige regeering, van den kerkelijken invloed in
ons staatsbeleid. Gorkum en den Helder vielen in handen
der linkerzijde, in tal van districten konden de kerkeljj
ke partyen een nederlaag ternauwernood ontkomen zooals
in Steenwjjk Ridderkerk en Amersfoort en een aantal
districten staan de kansen bjj de herstemming zwak,
zooals bijv. in Sliedrecht en anderen.
Zoodat spr. meent niet te veel te zeggen, wanneer hij
constateert, dat het gebleken is, dat er in ons land een
anti-Kuyperstemming bestaat.
Een ander verechjjnsel is de treffende eenstemmigheid
en samenwerking over do gansche linkerlinie, al ont
breekt schijnbaar de volledigheid, daar soc.-dem, en oud
liberalen officieel elkanders candidaten niet steunen; de
stemming onder de aanhangers dier partyen blijkt toch
te wijzen op een zoeken naar onderlingen steun, wat
niet te verwonderen is a!s men weet wat èa sociaal
democraten èn oud liberalen aan het ministerie-Knyper
te verwijten hebben en nu menig twistpunt zjjn actua
liteit heeft verloren.
Om te doen zien hoeseer die toenadering, die men
aller wegen waarneemt gerechtvaardigd is, meent spr.
goed te doen het zondenregister van deze regeering eens
na te lezen.
Met een berinnering aan de troonrede van 1901, «de
orgeltonen ontlokt aan het klavier der volksooncientie",
begon spr. nu aan te stippen wat we al zoo gekregen
hebben. Dat is, zei hij wat er in den boekhandel voor
ontwerpen van dit ministerie is verschenen, wat we
zouden gekregen hebben, wat volgens de voorstanders
der regeering, die sterk zjjn in ds voorwaardeljjke wjjs,
zou hebben kannen worden tot stand gebracht, hoe er
van de sociale wetten niets was terecht gekomen en alles
had moeten achterstaan bjj de onderwijswetten die ten
doel hadden, zoowel de booger als de lager onderwjjswet,
om geld en voorrechten binnen te halen.
Op dat gebied alleen konden de bestanddeelen dezer
regeeringspartjjen bjj elkaar gehouden worden.
Aangetoond werd daarna, hoe tal van andere zaken,
vaccinewet, doodstraf, zedeuquaestie, ioterjjwet, enz. aan
leiding zouden geven tot verdeeldheid en dus zijn achter
gehouden. Waar de geloofsovertuiging zoo verschilt, spr.
wees hierbij ook op de Friescb Christeljjk, Historischen
en de Christeljjk Historischen, (de eersten met een komma,
de laatsten met een streepje) is het een natuurljjk ge
volg dat de kracht tot regeeren voor een partjj, die de
geloofsovertuiging wil doen gelden in het staatsbeleid
niet bestaat.
By de wetten op het Hooger en Lager onderwijs werd
eenigszins uitvoeriger stilgestaan, de wjjze van behande
ling en het doel vaak met deze wetten beoogd, scherp
afgekeurd.
Ook de drankwet moest het ontgelden, een wet, die
door spr. eenvoudig een prul werd genoemd.
Nog werd van het ontwerp-postwetje met een enkel
woord het verderfelijke aangetoond en ten slotte het
ministerie-Knyper verweten, dat het niet in staat was
geweest te voeren een gezonde financieele politiek. Daar
om ook vooral moest men met deze regeering voorzich
tig zijn. Van de tariefwet verwacht men alles. Hat
bestuur dezer regeering besprekende, wees spr. er op,
dat de partijdigheid bjj de benoemingen volmondig was
erkend, legde bjj er den nadruk op, dat deze regeering
bij de ambtenaren kweekt oogendienerjj en huichelarjj en
voorts, dat door min. Kuyper en de zjjnen het volk
kunstmatig in twee deelen wordt verdeeld, die tegen
elkaar worden opgejaagd.
Daarom dient men zich af te vragen, of het niet
tjjd wordt, dat het anders wordt.
Het antwoord op die vraag gaf spr. gelegenheid zijn
vaak scherpe en geestige rede te besluiten met een
warme aanbeveling voor den candidaat Jhr. Mr. P. van
Foreest.
Na een kort debat met den heer Simons, een katho
liek, werd de vrjj goed bezochte vergadering gesloten.
Blaauw, de politicus.
Dinsdagmiddag is de beroemde politicus en pluimvee
fokker Blaauw, uit Rolde alhier gearriveerd, 't Was al spoe
dig bekend dat de Rolderpoliticus gekomen was, en geen
wonder in een rjjtuig met twee paarden bespannen,
waar achterop te lezen was: Hjj komt! Wie komt? Blaauw
komt!, werd hjj van het station gehaald, door de com
missie, die zich gevormd had om ook de Alkmaarsche
burgers in de gelegenheid te stellen een avond van waar
politiek-genot te smaken.
En 's avonds ontbrak het niet aan belangstellenden. In
de sociëteitszaal van de Harmonie, waar de heer Blaauw
als spreker optrad, stond een dichte drom toehoorders
rondom de bestuurstafel.
De voorzitter, de heer Veen, stelde den heer Blaauw
aan de vergadering voor als groot politicus en pluimvee
fokker en hoopte, dat de woorden van kennis en waarheid
die ds spreker zou bezigen, in goede aarde zouden vallen.
Een luid applaus volgde op deze woorden, wat nog
toenam toen de heer Blaauw het spreekgestoelte beklom,
d.w.z. zich voor de lessenaar plaatste, die als zoodanig
dienst deed.
Met een «Geliefde vrienden" begon de spreker zjjn rede.
Als vreemdeling was hjj hedenavond hier om woorden
te spreken van waarheid en liefde en om er op te wjjzen
langs welken weg men tot verbetering van de maatschap
pelijke samenleving moest komen. Er is veel ellende
tegenwoordig in die maatschappjj er is veel haat, en
de samenleving is niet zooals 't moet zjjn: een leven als
van broeders en zusters. Wat daar de reden van is?
Hevig woedde spr. tegen den godsdienst, die is niet zooals
't moet er wordt tweedracht gezaaid. Godsdienst is
maar een vorm. En spr. kwam in vuur, zwaaide met
den arm, boorde met den vinger in de lucht en was een
en al beweging voor zjjn lessenaar, waarop af en toe met
kracht spr.'s vuist neerkwam.
Spr. was slecht verstaanbaar en zjjn rede had betrekking
op zoo velerlei zaken, dat hjj geen enkel onderwerp ge
heel afhandelde.
Over de Tweede Kamer was spr. lang niet tevreden.
Waarom toch in zulke lichamen altijd professoren, advo
caten en andere geleerde mannen P Zjj werken niet naar
behooren voor hun broeders en zusters maar de f 2000
aan 't baantje verbonden strjjken ze met graagte op. Den
meesten is het dan ook alleen daarom te doen. Neen,
in de Tweede Kamer moeten mannen zitten, die het dage-
ljjkeche leven van hun broeders en zusters kennen. Stemmen
«Zooals Blaauw «Leve Blaauw 1" Steeds klonk gejuich
en toen spr. in geestdrift een vers reciteerde, duurde het
lang eer de voorzitter er in slaagde weer stilte te ver
krijgen.
Ja, dat Christen-willen-zjjn van de meEschen! Mooie
Christenen, 6 weken gaan ze naar de kerk en dat is reeds
voldoende om ware Christenen te heeten. En spr. verhief
zjjn stemterwjjl hjj zjjn arm door de lucht zwaaide
met dubbele kracht.
Maar daar spr. zoo slecht verstaanbaar was en hjj op
den grond stond, dus voor de meesten niet te zien was,
kwamen er stemmen, die den heer Blaauw beletten verder
te spreken. «Ho effen!" riep er een. «Zet 'm op een
stoeltje 1" een ander in één woord 't werd een hevig ru
moer. Tevergeefs riep de voorzitter om stilte, tevergeefs
hamerde hjj.
De commissaris van politie, de heer Modderman, ver
klaarde hierop, dat, wanneer de vergadering niet rustig
kon bljjven, bjj genoodzaakt zou zjjn de zaal te doen ont
ruimen.
Het werd hierop wat ka'mer, waarop de heer Blaauw
voortging.
Werkstaken is onverstandig, zegt spr., alweer een bederf
voor de maatschappjj. Neen, de werkman behoort den
werkgever te eoren en omgekeerd de werkgever den werk
man. Maar toen kwam spr. op de wetgevende macht
die is heelemaal verkeerd, en terwijl spr.'s hand met ean
pats op de lessenaar neerkwam, riep hjj«die wetgevende
machten zjjn me het doodschieten nog niet waaid!"
Die wetgevers Voor 25 jaar hebben ze gezegd»wjj
zullen de vergunningen van winkeliers scheiden", juist
daardoor hebben ze er den drankduivel ingejaagd. Maar
wat zulke dingen betreft, 't is trouwens de schuld van
't volk zelf. Waarom kiezen ze dan ook een rechtsgeleerde
in de Tweede Kamer! En zulke dingen nu moeten gezegd
worden nog voegde spr. hierbij grieven tegen burge
meesters, die met de gemeente-kas wat vreemd omgaan;
hoeveel zijn er wel niet?! roept spr. daaiom wil hjj
spreken, en al staat hjj voor den Koning of wie dan ook,
spr. zal zjjn meening zeggen. Over Godsdienst begint
spr. nogmaals. Een leugen is 't, dat wjj met een heilige
roeping bezield zjjn alleen door plicht moeten wjj ge
leid worden.
Weer begint geroep: «Nu pauze doch spr, gaat voort.
De voorzitter meent dat spr. iets luider moet spreken.
De heer Blaanw vervolgt, door zoo krachtig als hem
mogeljjk is, te roepen, dat toch ons leven niets met een
hier-namaals heeft uit te staan. We moeten leven om te
werken, geleid door liefde tot elkaar.
Weer roept men: «Pauze!", doch de heer Blaauw is
te veel in 't vnui om daarop te letten. «En de Zuiderzee,
zegt spr., «duizenden riepen om droogmaking van de Zuider
zee verder komt spr. niet, want het geroep over
stemt hem. De voorzitter vraagt of hjj niet liever op de
bestuurstafel wil gaan staan de lessenaar kan desnoods
mee. Maar de heer Blaauw protesteert en zonder op den
