Dit iiir Maat i 3 Maa.
No 79,
Honderd en zevende jaargang»
ZONDAG
2 J U LI.
Bergen» Het Hof.
B I NN E N LAN D.
STADSNIEUWS.
N ieuwstijdingen.
Gemengd Nieuws.
BS Kon. Besluit is benoemd tot majoor bjj da infanterie
de kapitein A. Bayfcendijk, werkzaam aan de Cadetten
school en tot kapitein de le luitenant J. R. van der
Moer, mede aldaar werkzaam.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt Dlasdig-, Doidcrdag-
en literdigiroid uitgegeven. Abonnementsprijs
per 3 maanden voor AiiïAri f O,SOfranco door het
geheele rjjk f 1,
3 Nummers f (9,06. Afzonderlijke nummers 3 ets.
bBb
Velefoonnuwmer 3.
Prys der gewone advertentlën t
Per regel f 0,15. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N/V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOONVoordam C 9.
i.
Wanneer men de Hoflaan in gaat, krjjgt men onwille
keurig een rustiger gevoel dan op den gewonon dorpsweg.
Het is alsof men vanzelf gevoelt, dat deze weg leidt
naar een plaats van hoogen ernst, waar rust eu kracht,
waar wijsheid en goedheid van uitgaat.
Stil en plechtig is zij altijd, zelfs bij vrjj sterken wind,
tuBschen het kreupelhout is zjj als een schoone galerjj,
waarvan parelgrijze berkenstammen de zuilen en rjjk ge
bladerde takken het gewelf vormen.
Het is de weg, die, zooals de naam aanduidt, leidt
naar het Hof, den zetel en oorsprong van de heerlijkheid
Bergen.
Even voorbjj de kom duiden twee Spaansche kanonnen
in den grond de ingang aan naar het Hof; wanneer wij
dan linksom slaan, komen we langs twee rijen sparren-
boomen op een met hooge en statige linden begroeide
plek, zoo dicht van bladeren, dat het er geheimzinnig
donker is en waar de zon, door slechts enkele openingen
toegelaten, den mossigen, rossigen grond in schitterend
goud brocaat-klenren verandert.
Vóór ons ligt de brug hel verlicht, waarvoor dwars
een laan loopt, en terwijl men onwillekeurig eerbiedig
wordt door dat grootsche en stille van de omgeving, stjjgt
steeds onze bewondering voor de toenemende schoonheid,
terwjjl ons oor wordt gestreeld door het vriendeljjk geluid
van de talrjjke zangvogels, die hier vertoeven.
De laan dan, die dwars voor ons ligt, loopt langs een
van de vijvers, die het Hof omringen en is aan beide
zjjden begroeid met hooge boomen, die niet onmiddellijk
doch ver boven ons naar elkander toegroeien en doen denken
aan het slanke middenschip van een Gothischen tempel;
de takken met kolossale armen over den vijver heen
raken haast den waterspiegel, die zoo geheimzinnig diep
de donzige bladerdos weerkaatst. Vóór ons over de brug
verrijst zijdelings het statige, eenvoudige gebouw met haar
witte mnreD en ietwat klassieke verhoudingen midden in
een prachtigen tuin, waarvan do weelderige groei dien van
buiten om de vjjvers nog overtreft. De aanblik van het
gebouw, de stilte en de schoone omgeving maken een
diepen indruk. Men blijft een wjjle staan en laat zjjn
gedachten onwillekeurig terug gaan naar vroegere tjjden.
In den geest ziet men het oude kasteel dat er vroeger
stond, waarop de heer van Bergen woonde, die zjjn onder-
hoorigen beschermde, die hem wederkeerig de vruchten van
hunnen arbeid offerden, 't zjj goed of geld, terwjjl men
denkt aan de bescherming der verschillende ambachten,
de jacht, de visscherjj en de ontginning der bosschen en
meerdere werken der beschaving, die allen aan de heeren
van Bergen te danken zjjn. De bloei van het dorp Bergen
in vergeljjking met de omliggende dorpen, is dan ook het
gevolg van het verstandig beheer van zjjne ambachtsheeren.
Wjj laten hier voor de lezers, die daar belang in stellen,
een en ander over de geschiedenis van het Hof te Bergen
volgen.
Het woord »Hof" Is afkomstig van »hoeve" en wijst
de plaats aan waar in oude tjjden, in de 9de en 10de
eeuw, de heerlijke of vroonhoeve stond, de woning van
den grondheer, van zjjne ljjfeigenaren en hoorigen. De
vroonhoeve was meestal een eenigszins versterkte, met
aardwallen omgeven plaats, ter wille van de talrjjke in
vallen der vjjanden. Van uit de vroonhoeve werden de
eerste gronden ontgonnen door de hoorige lieden, die in
den beginne op de hoeve woonden en met den landheer
ééne groote familie vormden.
Wegen werden aangelegd door de dichte bosschen,
waarin wilde zwjjnen huisden, grachten gegraven tot be
veiliging der vroonhoeve, zoowel als voor den afvoer van
het overtollige water. De wegen en grachten werden
met djjken omzoomd om ze te verschansen tegen de jaar-
ljjksche overstroomingen, zooals men nog zien kan in
de omgeving van het Hof. Maar spoedig werd de vroon
hoeve te klein voor alle bewoners. Die speciale onder-
deelen van het gemeenschappeljjk werk, die aangeduid
worden door het woord ambachten, werden aan enkele
der hoorige lieden opgedragen, onder toezicht van hun
•ambachtsheer", welke >onder den rook" der heerlijke
hoeve, woningen bouwde voor smid, wagenmaker, bakker,
molenaar, jager, visscher, timmerman, enz., terwjjl hij
naarmate den grond ontgonnen werd, hoeven bonwde
voor de overige hoorige boeren. Do eerste smidse werd
gebouwd op de plaats waar nu de smidse staat van N.
Hoebe, de bierbrouwer woonde op de plaats waar nu het
hótel de >Rnstpnde Jager" staat, de bakker in de nu afge
broken bakkerjj, tegenover de R.-Kath, Kerk, de molenaar
op de molenkroft, schuins daar tegenover.
De hoorige boeren en ambachtslieden werkten in den
beginne niet voor eigen rekening, hun arbeid was een
deel der groote onderneming, waartoe ze behoorden en
waarvan ze woning en onderhoud ontvingen.
Langzamerhand echter veranderden de toestanden en
begonnen zij voor eigen rekening te werken, terwijl de
landheer zich tevreden stelde met zekere jaarljjksche uit
keeringen, hetzjj in natura, zooals de tienden, hetzjj in
geld, zooals de cjjns, de voederpenningen en herfstbeden
der boeren, het mudgeld van den molenaar, biertol van
den bierbrouwer, de dukaten die de smid, de bakker enz.
te betalen hadden. De ambachtslieden bleven onder de
bizondere bescherming van don ambachtsheer, die alle
concurrentie weerde.
Gedwongen door de reohts-onzokerheid in de 9de en
10de eeuw, door het heerschen van het recht van den
sterkste, stelden de kleine grondbezitters zich onder de
bescherming der grootere. Zij droegen hun grond op aan
den vorst of graaf en ontvingen dezen als leen terug.
Op deze wjjze zal wel ook de ambachtsheer Bergen een
leenzwaard zjjn van de Graven van Holland. Als ruil
voor de bescherming der graven, moest de landheer met
zjjne lieden de graven bjjetaan in den strjjd, hetgeen zjj
ook getrouw gedaan hebben in den slag to Winkel, ter
herinnering waarvan de ambachte-heerljjkheid haar wapen
kreeg, dit hare heeren voortaan in hun familiewapen
droegen, zjjnde zes zilveren merels op een vel van keel
met een band van lazuur.
JAN BLEIJS. Wordt vervolgd.)
IJlt den Raad van Purmerend.
Iu de Vrjjdagavond gehouden raadsvergadering werd
aan de Purmerender Harddraverjj-Vereeniging een crediet
van f 200 toegestaan voor een op 17 Augustus a.s. te
houden harddraverij. Medegedeeld werd, dat de rekening
van de gasfabriek over 1904 oen saldo aanwijst van
f 5170.095. Van de hand gewezen werd een verzoek van
eenige belanghebbenden bij de afslagoaarkt van groenten
om ook des Dinsdags den Beemsterburgwal voor die af-
slagmarkt beschikbaar te stellen, fdeelwat discussie ont
spon zich over de vraag of de gemeente gehouden is de
de schade te vergoeden veroorzaakt aan de perceelen van
J. de Wit en J. Switzer aan de Koemarkt door het var-
leggen van een riool. Het Dageljjksch Bestuur achtte
op grond van het Burgerljjk Wetboek en een desbetref
fend arrest van den Hoogen Raad den aannemer van het
werk tot schadevergoeding verplicht. De meerderheid
van de raadsleden meende, dat de gemeente meerdere
voorzorgsmaatregelen had moeten nemen. Ten slotte word
besloten dat het gemeentebestuur zjjn bemiddeling zou
verleenen, zoodanig, dat voor de belanghebbenden schade
vergoeding zou zjjn verzekerd.
Ctezondheldscommfaslën ln Wo ird-Holland.
Ged. Staten hebben benoemd tot leden der gezond-
heidscommissiënte Aalsmeer den heer Th. Kinderman
te Ouder-Amstelte Alkmaar dr. H. E. van Gelder te
Alkmaar; te Beverwijk den heer G. Ruigewaard te
Egmond aan Zeete Bloemendaal den heer A. Kouwe-
naar te Bennebroekte Bussum de heeren J. J. Vis te
Nederhorst den Berg en J. E. G. Noordendorp te Bussum
te Edam den heer P. H. van Beuzekom te Markente
Enkhuizen de heeren H. Gerrits te Grootebroek en J.
C. de Groot te Enkhuizen; te Hilversum den heer J.
P. H. de Man te Hilversum; te Helder den heer J.
Spruit te Helder; te Hoorn mr. A. A. Huizengaen jhr.
C. E. W. van Panhuys te Hoorn en den heer J. Hartog
te Hoogwoudte Purmerend de heeren A. Bakels te
Purmerend en J. W. Dekker te Wormerveer te Schagen
den heer G. Beers te Schagente Zaandam den heer
J. H. Eilmann te Zaandam.
Onweer.
Uit Heiloo wordt ons geschreven:
Gisternamiddag en tegen den avond woedde alhier en
in de omstreken een hevig onweder.
De bliksem schoot onophoudelijk door het luchtruim
en geweldige donderslagen lieten zich hooren. De water
molen van den Vennewaterspolder werd door den
bliksem getroffen, dochzonder dat er brand veroorzaakt
werd; persoonlijke ongevallen hadden niet plaats.
In den avond van den 30sten ontlastte zich boven
Dirkshorn en omstreken een hevig onweder, tengevolge
waarvan de plaats van den heer P. Raap indeSchager-
Waard in brand geraakte en geheel in de vlammen op
ging. Naar wordt verzekerd waren huis en inboedel
verzekerd, doch laag.
Te Oterleek werd een koe van den heer Jb. Akker
man in de onmiddellijke nabijheid van 't dorp, doodge
slagen.
4
Te Sohoorl sloeg de bliksem in een populier, welke
ongeveer 50 M. van het raadhuis staat. Een der splin
ters van den getroffen boom was guheel van den bast
ontdaan, doch voorzien van een geheel ocgedeerden tak
met bladeren.
Tijdens een hevig onweder vergezeld van hagelslag op
Vrjjdagavond, sloeg de bliksem in, in 't station Ben-
ningbroekSjjbekarspel, waar het telegraaf-toestel ge
troffen werd en een begin van brand ontstond die door
snel optreden evenwel dadelijk gebluscht werd.
Te Limmen werd in de weide van den heer C. Droog
een koe gedood, te Gastricum sloeg do bliksem in een
woning zonder noemenswaardige schade aan te richten,
evenals te Heemskerk werd hier een paard gedood.
De le lnit. P. Halberstadt, van het le reg. inf., wordt
medio September geplaatst bjj de Cadettenschool alhier.
Bjj de Tweede Kamer is ingekomen een wetsontwerp
tot naturalisatie van den heer B. H. J. Laumann, koop
man, gob, te Nenenkirchen wonende alhier.
Mej. D. Manheim, alhier,
vroedvrouw.
slaagde te Amsterdam voor
De heor W. Kuilman, ambtenaar ter Secretarie alhier,
is benoemd tot ambtenaar ter Secretarie te Leiden.
Te Amsterdam is geslaagd voor het eind-examen aan
de Openbare Handelsschool de heer E. H. René
Delachaux.
Den 5den Juli zal 't 25 jaar geleden zijn, dat P. L.
Volkers op de zetterjj van de Alkmaarsche Courant in
dienst trad.
Be traac Mgesond- Atknaar-Bergen.
Donderdag is, op verzoek van de Stoomtramweg
maatschappij Egmond-Alkmaar-Bergen een opname ge
daan van de spoorlijn naar Bergen en Egmond door
den Raad van Toezicht op de spoorwegdiensten, in
gezelschap van den hoofdingenieur-directeur van den
Rijks Waterstaat, den heer Kemper te Haarlem. Voorts
waren daarbij tegenwoordig leden van de directie der
H. S M. en van het bestuur der Tramweg-Maatschappij,
alsmede de ingenieur van den Waterstaat te Alkmaar.
Do Raad van Toezicht achtte de werken nog niet
genoegzaam gevorderd om nu reeds voorloopige ver
gunning voor de opening der lijn te verleenen.
Vermoedelijk zal de opening thans plaats hebben op
of omstreeks 20 Juli. Ook in de dienstregeling worden
wjjzigingen gebracht. Later hopen wij deze te kunnen
mededeelen.
Ongetwijfeld zal het bovenstaande voor onze stadge-
nooten een even groote teleurstelling zijn als voor ons.
Niet minder teleurstellend is echter deze uitkomst
en dat verlieze men vooral niet uit het oog voor
allen, die betrokken zijn bij den tramweg. Het uit
stel is geen gevolg van tegenwerking van dezen of
genen, men staat hier eenvoudig voor een geval van
force majeure. En ten slotte mag men ook niet ver
geten, dat 't goed is, dat er een Raad van Toezicht
bestaat, die waakt voor een te vroeg openen der lijn.
Er zullen wel menschen zijn, die mopperen over het
uitstel der opening, maar wat zouden deze zelfde
menschen zeggen, wanneer maar doorgedreven werd en
't bleek, dat niet behoorlijk was gezorgd voor de vei
ligheid van het verkeer
Do feesten van „Alcmaria" behoeven werkeljjk niet
te lijden onder de vertraging der opening, 'tls toch
immers ook verblijdend, dat onze stad nog deze maand
verbonden zal zijn met duin en strand.
Club International de Blenfalsance.
Vrjjdag heeft deze club het aangekondigde bezoek aan
onze stad gebracht.
De club heet »international". En met recht noemt zjj
zich zoo. Onder het gezelschap, nit ongeveer 50 dames
en heeren bestaande, bevonden zich Russen, Italianen,
Amerikanen, Engelschen, Pranschen, Belgen, Vlamingen,
Dnitschers, twee Hollanders en misschien nog wel ver
tegenwoordigers van andere natiën.
Eerst werd een bezoek gebracht aan de Kaasmarkt en
daarna werden verschillende bezienswaardigheden van
onze stad bezichtigd. Gelukkig dat het weer meewerkte 1
Velen van bet gezelschap hebben een groot deel van
de Oude en de Nieuwe Wereld gezien, maar eenstemmig
was hun gevoelen, dat Alkmaar toch weer iets geheel
aparls was, iets dat zij nog nergens hadden gevonden.
De oude gevels in onze stad, de heldere straten, do
drukte op de Kaasmarkt dit alles wekte in hooge
mate de bewondering van deze globe-trotters.
Omstreeks twee nnr vereenigde men zich aan een
keurige lunch in het hotel »De Toelast,", dat voor deze
gelegenheid met de vlaggen van velerlei natiën was
getooid. Er heerschte aan tafel een echt opgewekte geest.
De eerste toost ter wille van een getrouw feiten
relaas moeten wij hier onze bescheidenheid even ter zjjde
zetten werd door den voorzitter uitgebracht op de
Alkmaarsche Courant als vertegenwoordigster van de
Alkmaarsche burgerij, welke rede door ons, met het oog
op het internationale van het gezelschap, in een vier
talige speech werd beantwoord. Daarna volgden de toe
spraken elkander op in bonte rjj. Bijzondere geestdrift
werd aan den dag gelegd bjj het verzoek van een der
Franschen om een glas ad fundum te ledigen op »la
gracieuse Reine de Hollaude". 't Was een kruisvuur
van welsprekendheid en geestige speeches.
Nauw was het dessert ufgeloopen, of in een nevenzaal
werd genood ten dans, waaraan velen gevolg gaven. Er
heerschte ook daarbij een stemming van blggeestigheid
en kosteljjke opgewektheid, die op iedereen aanstekeljjk
