BUITENLAND.
BERLIJNSCHE BRIEVEN.
BINNENLAND.
STA D S N I E U W S.
Gemengde Mededeelingen.
Nieuwstijdingen.
Gemengd Nieuws.
Particuliere Correspondentie).
Berlijn, 28 Juni 1905.
Nederland heeft dus weder een consul-generaal te
Berlijn. Als opvolger van den zeer verdienstelijken
Nederlander, Willekes Macdonald, is benoemd de
geheime handelsraad Fritz Friedlander. Tegelijkertijd
werd de heer George, die tot tweemalen toe gedurende
geruimen tijd waarnemend-consul was, tot vice-consul
benoemd. Aan twee Duitschers dus is de behartiging
van heel wat Nederlandsche belangen in den vreemde
toevertrouwd. We hadden het gaarne anders gezien,
doch nu de keuze eenmaal op buitenlanders scheen te
moeten vallen, had ze ongelukkiger uitgevallen kunnen
zijn. De geheime handelsraad Fritz Friedlander, hoofd
van eenen groothandel in brandstoffen, tevens eigenaar
van mijnen en fabrieken en van 2 paleizen aan den
Pariserplatz (no. 5a en no. 6), staat als koopman hoog
aangeschreven, en geldt algemeen als een kundig, vriende
lijk en hulpvaardig man. Hij heeft althans meer kijk
op de Nederlandsche toestanden dan zijne meeste land-
genooten, aangezien zijne vrouw, mejuffrouw Fuld uit
Amsterdam, eene Nederlandsche van geboorte is.
Mevrouw FriedlanderFuld is een der elegantste
verschijningen van Berlijn, ontwikkelt veel kunstzin,
wat zeer duidelijk bij het laatste bloemen-corso aan den
dag kwam, waar haar rijtuig den verleenden eersten prijs
dubbel en dwars verdiende. Hoe de heer Friedlander
zijn eere-ambt denkt op te vatten, is ons tot heden nog
niet bekendhet is te hopen dat hij in het voetspoor
van zijnen onmiddellijken voorganger zal treden.
De nieuwe vice-consul, de heer Jean George, is de
zoon van den in 1903 overleden consul-generaal Albert
George. Hij heeft zich doen kennen als een nauwgezet
man, die de voorkomende zaken tot algemeene bevredi
ging behandelde, nieuwe wegen voor den handel en de
industrie van onze landgenooten echter niet wist op te
sporen.
Deze tweeledige benoeming doet ons echter het heen-
faan van den vroegeren consul-generaal, Willekes
tacdonald, niet vergeten. In hem hebben de Neder
landers, speciaal zij. die te Berlijn wonen of wier be
langen zich tot hier uitstrekken, veel verloren.
Dat dacht ik nog toen ik de tentoonstelling van kunst
werken, door de Amsterdamsche Vereeniging Sint
Lucas in het Künstlerhaus alhier georganiseerd, bezocht.
Wat meer inlichting van bevoegde zijde over den
juisten tentoonstellingstijd, over de hier heerschende
kunstrichting, de meest geschikte wijze om de aan--
dacht te wekken, ware zeer gewenscht geweest.
De Nederlandsche moderne kunst is in Duitschland
nog maar weinig bekend. Daarom had men met eene
tentoonstelling moeten beginnen, waarvoor onze eerste
meesters hun beste werk afgestaan hadden, eene ten
toonstelling, die van zich deed spreken en niet met eene
expositie zooals thans Sint Lucas hier tijdelijk heeft
ondergebracht. Zeker, er hangt geen enkel prul, het
meerendeel is goed werk, doch juweeltjes geen
enkele l Mooie landschappen en stadsgezichten van
Gorter, Wijsmuller, Berkemeier, Legner, Apol e. a.
geven toch maar ten deele het hoogst eigenaardige van
ons land weer. Van Tlrérèse Schwartze behooren de twee
portretten niet tot haar beste werk. Juist op dit ge
bied is het aantal zeer verdienstelijke kunstenaars hier
groot. Het best bevielen ons »Chambrée» van Heyberg,
een stuk vol leven, aquarellen van Krabbé, doch vooral
de. etsen van Dingemans en Graadt van Roggen.
We dwaalden eenige malen niet geheel voldaan doof
de drie tamelijk verlaten zaaltjes er kwamen toevallig
in eenige zich daarbij aansluitende vertrekken, waar
verscheidene schilderijen van Duitsche kunstenaars ons
meer bevredigden. Behoorden wij onder de koopers, dan
zou onze keuze eerder op Louis Douzette's «Maneschijn»,
Otto H. Engel's «Septemberavond», Langhammers «Nevel
in eilburg», Hugo Korn's »Na den storm» vallen, dan
op een der Nederlandsche werken, die hier thans
gast zijn. Ik vermoed dat het financieele resultaat van
deze tentoonstelling dan ook gering zal zijn.
Wijlen Willekes Macdonald ontwikkelde kort voor
zijn plotseling overlijden nog een plan, waarover hij
reeds eenige malen met mij had gesproken. Eén zijner
liefste wenschen was een groote tentoonstelling van
Nederlandsche Kunst, niet uitgaande van een bepaalde
vereeniging, doch saamgebracht door hem en een juist
beeld gevende van den bloei van onze moderne scholen.
Hij heeft zijn plan niet ten uitvoer mogen brengen.
Zonder eene krachtige medewerking van hier-uit, is
voor onze kunstenaars een groot succes moeilijk te ver
wachten. Voor herhaling van pogingen, als thans door
de Vereeniging St. -Lucas gedaan is ,moet men zich
wachten.
Bij gelegenheid van des kroonprinsen huwelijk heb
ben de afgevaardigden der binnen- en buitenlandsche
bladen ernstige reden tot klagen gehad. De wijze waar
op de leden van de pers door de autoriteiten behandeld
zijn, gaat boven elke beschrijving. De meeste aanvragen
om toegang tot de hoofdplechtigheden, werden niet,
zelfs niet eens in afwijzenden zin, beantwoord. Wie
nog toegelaten werd, moest zich vergenoegen met
plaatsen, vanwaar het onmogelijk was, een indruk van
het geheel te verkrijgen. In buitenlandsche bladen,
vooral in de Fransche hoofdorganen, werd hevig tegen
deze geringschattende behandeling geprotesteerd. Enkele
Berlijnsche organen gaven eveneens uiting aan hun
misnoegen, zoo o.a. de Tiigliche Rundschau en het
Berliner Tageblatt, doch de groote massa zweeg. Het
meest ergerlijke was, dat enkele bevoorrechte bladen, in
de eerste plaats die van August Scherl de Berliner
Lokal Anzeiger en de Tag overal toegang hadden,
lang vooruit de olficieele programma's mochten inzien
en in staat waren de meest uitgebreide inlichtingen te
geven, daar, waar de kolommen van andere, veel be
langrijker couranten, niets brachten. August Scherl
verheugt zich echter bijzonder in de gunst van het
hof, enkelen beweren ook in die van den keizer. Het
gaat echter niet aan om een enkel, niet officieel, orgaan
zoo in het oogloopend den voorrang boven de anderen
te geven. Scherl moet het reeds zoo ver gebracht heb
ben, dat zelfs de meest onnoozele berichtjes eerst ter
visie naar de Wilhelmstrasse waar de rijkskanselier
en de meeste ministers resideeren gezonden worden
Nu zou men denken dat de Duitsche, althans de
Berlijnsche pers, stappen gedaan zou hebben om voor
de toekomst tot betere toestanden te geraken. Ze wa
ren dat tegenover zich-zelf en tegenover de buiten
landsche collega's verplicht. Niet aldus. Van eenheid
is hier geen sprake. De voornaamste vakvereeniging is
de »Verein Berliner Presse». Zij omvat echter slechts
een deel van de pers en schijnt te meenen genoeg te
doen, wanneer ze eenmaal per jaar een bal arrangeert
ter stijving van de kas. Tot heden bleef zij zwijgen over
alle vernederingen, den collegaS aangedaan. Eene
tweede vereeniging, die der «Berliner Journalisten und
Schriftstellerverein», heeft voor eenige dagen den moed
gehad een protest de wereld in te slingeren. Halt wat,
't was maar een protestje en alleen gericht tot de hoof
den der gemeente Berlijn, die zich den 3 Juni, den dag
van den intocht onhebbelijk hebben gedragen, doch tot
den opper-ceremoniemeester, of den minister van het
huis des Konings heeft men zich tot heden nog niet
durven wenden. En die heeren hebben zich nog vrij
wat onheuscher en geringschattender gedragen, dan de
Berlijnsche magistraten, bij wie men een goed deel
aan onhandigheid en onkunde moet toeschrijven.
Niet aldus aan de mannen, wier éénig ambt het is,
ieder onderdaan des keizers naar waarde te kunnen
schatten en die zoo vérziend waren dat ze eene Freule
von Biilow, eenvoudigweg pensionhoudster, toegang ver
leenden tot de slotkapel, omdat ze misschien nog wel
een nichtje in den elfden graad van den rijkskanselier
kon zijn, doch aan de vertegenwoordigers van werkelijk
groote bladen den toegang tot het keizerlijke slot en
de slotkapel weigerden.
En dat laten zich de Duitsche journalisten welgeval
len 't "Was dan ook niet onnoodig dat bij het laatste
perscongres te Darmstadt de groothertog van Hessen
als zijne meening uitte, dat ieder journalist een gentle
man moest zijn. Daaraan hapert het juist in Duitscliland
anders zouden ze zich ook geene behandelingen laten
welgevallen als hun thans zijn ten deel gevallen. Aan
de Berlijnsche magistraten tracht men zijn misnoegen
ook nog te kennen te geven door het eerstvolgende
congres dat eerst hier zou plaats hebben nu te Hamburg
saam te roepen. Of het wat helpen zal De feesten bij
gelegenheid van de zilveren bruiloft van het keizerlijk
paar zullen het ons duidelijk maken of het protest niet
alleen tot de hoofden van Berlijn, doch ook tot de
hoofden van des keizers hofhouding is doorgedrongen.
Groot vertrouwen hebben we er niet op. Behalve de
Lokal Anzeiger lezen hofdignitarissen, zooals de graven
Wedell, Kanitz, Eulenburg c.s. hoogstens de »Kreuz
zeitung", waarin men tot heden nog geen enkel woord
vond over de misstanden die thans werden bloot gelegd.
Fraaie toestanden in Rusland. Daily
News' berichtgever te Moskou verzekert, op gezag
van een »volkomen betrouwbaren zegsman", dat
in Rusland een algemeene Israëlieten-moord aanstaande
ie. In twintigtallen van steden, zoo bericht hij, is een
vereeniging, »de Zwarte Honderden", bezig met voor
bereiden van het gruwelijk werk. Tusschen de dertig en
veertig plaatsen worden reeds als »rjjp'* beschouwd. De
ziel der beweging is Generaal Klingenberg, Gouverneur
van Mogilor.
Te Mogilor kwam eenige maanden geleden een groote
Israëlieten-moord voor. Reservisten, door de overheden
aangezet, deden daar het werk. De Israëlieten-moorden
te Jitomir, Brest-Litowsk en Minsk in de laatste vier
weken waren bljjkbaar repetities voor het treurspel dat
aanstaande is. Daar hield de politie zich eerst alsof zij
op de hand was der Israëlitiesche verweer-comité?. Maar
zoodra die comités optraden, keerden de politie en de
kozakken zich tegen hen en schoten hen neder als vee.
Na vooruit wordt gewaarschuwd, zal de zaak hoogst
waarschijnlijk wel zulk een loop niet meer nemen I
Het kanaal door Panama. In den laatsten
tijd hebben over dit kanaal allerlei ongunstige berichten
geloopen en thans iB definitief bekend geworden, dat de
hoofdingenieur der commissie, de heer Wallace, voor
Amerika's beste civiel-ingenieur gehouden, zjjn ontslag
genomen heeft, naar het schijnt tengevolge van de aan
houdende tegenwerking der «trusts", die zij hem door
hunne politieke werktuigen én te Washington én in de
vertegenwoordigingen der verschillende Staten deden
gevoelen. De »trusts" echter, als men weet, zjjn ten
hoogste verbolgen over 't besluit der Regeering om hst
materiaal voor den aanleg van 't kanaal aan te schaffen,
waar dat het best en voordeeligst te krjjgen is, des
noods buiten de Vereenigde Staten. De vrienden des
heeren Wallace geven van den «warwinkel" op de
landengte de schuld aan den minister van Financiën
Shaw, maar, scbjjnt het, zonder afdoende bewijzen.
Pensioen voor werklieden. Bij de opening
van het Parlement van Nienw-Zeeland is door den
Gouverneur medegedeeld, dat de pensioenen voor afge
leefde werklieden zouden gebracht worden tot een
maximum bedrag van 10 shilling f 6per week.
De Grot van Han. Werken, in de grot van
Han uitgevoerd, hebben eene reeks tot nu toe onbekende
galerjjen toegankelijk gemaakt. De bezoeker doorkruist
ze op kleine loopbruggen, ongeveer 6 M. boven het wa
ter, en zjj eindigen in eene zaal, het «kapitool", tot nu
toe slechts door enkelen bezocht.
Ietwat omslachtig. Een apotheker in een
kleine Fransche stad heeft een middel gevonden, of ge
looft het gevonden te hebben, om den menschen het
innemen van allerlei geneesmiddelen gemakkelijker en
aangenamer te maken. Hjj bedient zich daartoe van een
eigenaardig middel. Hjj geeft kippen de medicijnen in
en verkoopt den zieken de eieren niet te goedkoop
natuurljjk zoodat de patiënten het drankje naar
binnen krjjgen, desnoods zonder dat ze het weten. Het
is nu maar de vraag, wat de doctoren van de nieuwe
geneeswijze zullen zeggen.
Keizer Wilhelm en Andrée. Toen keizer
Wilhelm voor eenigen tijd een garde-regiment inspecteerde,
sprak hjj met de manschappen, die in het eerste gelid
stonden. Hjj kwam zoodoende bjj een stevigen boer, die
naar den naam Andrée luisterde. Vriendeljjk vroeg de
keizer hem, of hjj wel wist, wie nog meer zoo heette,
waarop de soldaat antwoordde: «Jawel, uwe majesteit,
de Noordpoolreiziger". Verrast vroeg de keizer, hoe hjj
dit wist.
«Dat heeft de kapitein gezegd".
«Wat heoft de kapitein dan wel van Andrée verteld",
vroeg de keizer verder.
«O, niet veel Uwe Majesteit, hjj zei alleen: 'k Wou,
dat-ie jou had meegenomen."
De keizer, die zjjn lachen niet kon inhouden, schonk
den grenadier een vjjfmarkstuk en zei nog: «Nu, zoo erg
zal 't wel niet zjjn."
Het Haagsche correspondentie-bureau weet met de
meest besliste zekerheid dat na den uitslag der Kamer
verkiezingen de ministerraad niet is bjjeen geweestook
niet in buitengewone vergadering. Gisteren vergaderde
de ministerraadals gewoonljjk iederen Vrjjdag. Ook
wanneer het Kabinet zjjn ontslag aan H. M. indient
waartoe nog niet besloten iszal het tjjdstip van in
treden van den demissionairen toestand van het Mi
nisterie nog van omstandigheden afhangen.
Uit Batavia wordt aan het Hbl. geseind dat de Rus
sische kruiser Terek die den 22sten Juni het Duit
sche stoomschip Prinses Marie in den grond boorde
ontwapend wordt.
In het district Sneek loopt het geruchtdat mr. Okma
bedanken zal om daar de verkiezing van dr. Kuyper
mogeljjk te maken.
Tramlijn Amsterdam—Zaandam.
Een der bezwaren tegen den aanleg eener electrische
trambaan van Amsterdam naar de Zaanstreek door de
Holland—American Comp. is vervallen, daar de heeren
Van Niftrik, die omtrent eene concessie voor zulk eene
trambaan met de gemeente Zaandam in onderhandeling
wareD, hunne aanvrage hebben ingetrokken, op grond,
dat zjj met de Holland—American Comp. eene over
eenkomst bebben gesloten. De laatste zal nu zeker wel
spoedig te Zaandam eene nieuwe concessie-aanvrage
indienen.
Vervroegde winkelsluiting te Hoorn.
Zooals wij reeds in een vorig nummer mededeelden,
zou er door de voorstanders van de 9 uurs-winkelslui-
ting een tweede vergadering gehouden worden.
Deze heeft dan ook Dinsdagavond, wederom onder
presidium van den heer B. de Vries, plaats gehad. Er
waren plm. een 50 tal winkeliers aanwezig.
Nadat de voorzitter nogmaals de mogelijkheid der 9
uurs-sluiting bepleit had, werd besloten een proef te
nemen.
Aangezien er tijden zijn, waarin het voorloopig nog
niet gaat, zoo besloten de manutacturiers bijv. tusschen
Paschen en Pinksteren en van 1 Nov. tot 0 Dec. eene
vrijwillige sluiting toe te staan. Er waren ook branches
die een 9 uurs-winkelsluiting wenschten, behalve op
Zaterdagavond, dit werd dan ook goedgevonden.
Zoolang niet ieder er aan meewerkt een 9 uurs-win
kelsluiting te krijgen, zoolang blijven er uitzonderingen
bestaan. Doch het publiek kan in deze zeer veel doen,
door te trachten zooveel mogelijk .vóór 's avonds 9 uur
hun inkoopen te doen. Op hun steun en welwillend
heid rekenen dan ook de 22 winkeliers, die Maandag
3 Juli a.s., de 9 uurs-winkelsluiting zullen beginnen.
Het besluit, geen licht te branden na 9 uur nóch in
de uitstalkasten, nóch in den winkel, wordt als 't ware
als een paardenmiddel gebruikt, om er meerdere win
keliers toe over te halen.
De voorzitter deelde ten slotte mede dat het comité
voor de 9 uurs-winkelsluiting zijn taak als volbracht
acht, en wekte de aanwezigen op, het voorbeeld der 22
te volgen, opdat uit deze 9 uurs-winkelsluiting ook nog
eens een beperkte Zondagssluiting moge volgen.
Door den heer J. Schuit wordt dank gebracht aan
het comité voor het initiatief om tot een 9 uurs-win
kelsluiting te geraken. Hoornsche Ct.)
Kloosterman opnieuw veroordeeld.
De rechtbank te Haarlem veroordeelde den anarchist
Kloosterman, wegens verzet tegen en beleediging van de
politie te Zaandam tot 10 dagen gevangenisstraf.
Hen tweede postbestelling.
Op het adres van de strookbewoners, een baartje in
de gemeente Winkelnabjj Kolhorn, om een tweede
postbestelling, werd goedgunstig beschikt. Op 16 Juli zal
met deze postbestelling worden aangevangen.
IJlt Waard en Groet.
Met het karwjjzaad-scheren is in de polders Waard
en Groet een begin gemaakt. Dit gewas is hier in 't
algemeen niet be3t en is later dan andere jaren. Van
het 's nachts maaien zooals voorheen regel was hoort
men thans niets meer; alleen felle zonneschjjn wordt nog
vermeden.
Uelabelastlng.
(Ingezonden.)
Evenals vorige jaren richten wjj het vriendeljjk verzoek
tot allen, die, hetzjj voor genoegen, hetzjj om gezondheids
redenen, van hnis gaan, en ook tot hen, die misschien
dat genot reeds smaakten, één gulden of meer van
het reisgeld te willeu afstaan, ten behoeve van minver
mogenden (in de eerste plaats kostwinners), voor wie, vol
gens voorschrift van hunnen doctor, een verblijf buiten
noodig is.
Voor hen, die zich de weelde van een uitstapje mogen
gunnen, kan de uitgaaf van f I op het reisgeld geen
verschil maken, en welke belasting is minder drukkend
dan die, welke vrijwillig wordt opgebracht door wie on
bezorgd genieten, ter wille van zwakken, voor wie een
verblijf buiten moet meewerken tot herstel van gezond
heid en herwinning der krachten, een eerste vereischte
om geschikt te bljjven voor den arbeid.
In het jaar 1904 was het der vereeniging «Reisbelasting"
mogelijk aan 399 personen hulp te verleenen.
O. MOLTZER-Boeke.
M. BOSMAN—Waalewijn.
J. M. COHEN STUART.
