BINNENLAND
PERSONALIA.
Nieuwst ij dingen.
worden door U vele booze gedachten genit, ja zelfa be
gint U de liberale kiezers van het tweede district ook
al op te roepen, om te gaan doen, wat U ons op zeer
losse gronden meent te mogen verwjjten. Wij honden,
hoewel bjj het kiezen van den heer Portuin nog onbe
kend daarmede, ons loyaal aan de afspraak der beide
genoemde kiesvereenigingen, n.m.l. voor Liberalen zetels
liberalen, voor katholieke plaatsen in de Raad katho
lieken, U echter wilt in district II in een booze luim
die afspraak trachten te niet te doen ten gunste van
den candidaat der S. D. A, P. Is dit spelletje wel
nobel
We hadden zoo gaarne de politiek nu eens buiten
gesloten, maar jawel, U haalt ze er weer bjj, en gaat
diepzinnig denken en verdenken, terwjjl wjj recht door
zee er vooruitkomen, gaarne een middenstander, n'importe
van welke partij, doch in de gegeven omstandigheden
een liberaal, als vertegenwoordiger in den Raad te wil
len hebben. Nu gaat U aan 't mopperen en brengt
anderen ook daartoe en de prettige nasmaak der
Alcmariafeesten wordt weer op minder aangename
wijze verdreven 1 Och, och, wat zijn mopperaars toch
lastige menschen
Mat alle achting en dankend voor de mij afgestane
ruimte, J. p. M. E.
Het stuk van mr. Kraakman kenmerkt zich doo/
groote bezadigdheid en wjj kunnen niet anders dan dank
baar zijn voor zjjne opheldering.
Slechts één zinnetje is er, waarbjj een kantteekening
onzerzijds niet mag ontbreken. Mr. Kraakman bevestigt
het gevoelen, dat ook bij Vrijheid en Recht" het stre-
ven voorzat om strjjd te vermyden. Hjj-zelf doet zich
in zijn stuk als een groot voorstander daarvan kennen
en de B. K. heeren, die de candidatuur-Portuin be
vorderen mogen er goede nota van nemen, dat mr.
Kraakman van hen zegt, dat zjj zonder nadenken hebben
gehandeld en dat zjj spelbrekers zjjn. Weina, laat de
heer Kraakman nog één stapje verder gaan. Het kan
niet waar zjjn, dat waar mr. K. de situatie zoo juist
aanduidt, 't »voor de Katholieken van geen belang is,
of de heer Morra dan wei de heer Fortuin gekozen
wordt". Immers, voor de Katholieken moet 't zjjn een
eere-zaak, dat een afspraak, gemaakt door hunne kies-
vereeniging, wordt nagekomen. En die afspraak is, dat
«Eensgezindheidniet zou tegengewerkt wordenEn
»Vrjjheid en Recht" kan niet wenschen, dat hare leden
meedoen aan een bedrijf, door mr. Kraakman gekarak
teriseerd als voortvloeiende uit gemis aan nadenken en
als het werk van spelbrekers. De omstandigheden zjjn
zóó geworden, dat de keuze óf van den heer Portuin óf
van den heer Morra haar niet meer koud mag laten.
»Vrjjheid en Recht" wil loyaal samenwerken. Niet
beter kan die loyaliteit aan het licht komen dan door
de keuze van den candidaat van «Eensgezindheid". Hare
leden mogen daarvan goed doordrongen zjjn. Waar op
de loyale nakoming der gevoerde besprekingen door
de kiesvereeniging «Eensgezindheid" niets is aan te mer
ken, daar moeten de Katholieken zorgen, dat haar hou
ding haar niet tot schade wordt. Dat leidt maar tot
represaille-maatregelen, die beter achterwege bljjven.
Overigens onze erkenteljjkheid aan mr. Kraakman, dat
ook hjj zoo onomwonden zjjne afkeuring heeft uitgespro
ken over hetgeen ook wjj verkeerd achten. Wjj gelooven
dat zjjne woorden aan de liberale kiezers do zoo nood
zakelijke gerustheid zullen geven.
Het tweede stuk is bljjkbaar van don woordvoerder
eener partjj, die zich minder sterk gevoelt. Hjj heeft
getracht de zaak ietwat humoristisch voor te stellen, hjj
heeft er het gemopper van Willy en de kermesse d' éte
bjjgehaald maar daarvoor is de quaestie toch voel te
ernstig.
Uit het serieuse deel van zjjn betoog zullen wjj hier
en daar een greep doen.
De heer E. zegt, dat de zaak eenvoudig deze is, dat
er winkeliers zjjn, die gaarne een collega in den Raad
wenschen. Wjj hebben reeds gezegd en herhalen 't bjj
dezen, dat ons dit verlangen alleszins billjjk voorkomt
en dat wjj, onder normale omstandigheden, volkomen
bereid zjjn in dien zin met de winkeliers samen te werken.
Doch wanneer men iets begeert, dan moet men den juis-
ten weg bewandelen om zoo iets te bereiken. De juiste
weg zou geweest zjjn, dat de Winkeliers-vereeniging
of indien zjj vreesde daardoor in strjjd met hare statuten
te bandelen eenige winkeliers zich hadden gewend
tot de Katholieke kiesvereeniging en tot «Eensgezindheid"
met een schrjjven, waarin de noodzakeljjkheid werd be
toogd van het stellen van een winkelier als candidaat
voor den gemeenteraad. In het tweede district was ruim
schoots gelegenheid voor het stellen van een R. K.
winkelier en een alleszins geschikt candidaat was daar
wellicht te overreden geweest, zich beschikbaar te stellen
immers, zoo noodzakeljjk was 't niet het rechtsgeleerde
element in den Raad te versterken. De winkeliers deden
echter hier niets van zich hooren en toen mr. Dorbeck
was gesteld, hebben zjj dezen zetel met rust gelaten. Tegen
den candidaat van «Eensgezindheid" in district I, den
eenigen nieuwen door deze kiesvereeniging in het vuur
gebracht, richtten zjj zich en daarbjj stelden zich vier
Katholieken aan het hoofd der beweging, wat nu toeval
wordt genoemd; dergeljjke toevalligheden waren echter
beter vermeden bjj een beweging, die men vrjj wil laten
bljjven van alle politieke bijbedoelingen.
Ook aan de liberale kiesvereeniging werd niet in een
voorafgaand schrjjven kenbaar gemaakt, dat eenige win
keliers op eigen hand een kansje in den verkiezingsstrjjd
in district I wilden wagen. Sterker nog en hier praat
de heer E. zich leeljjk voorbjj de ljjsl, waarbjj de
heer Portuin candidaat zou worden gesteld, was reeds
meer dan volteekend vóór de vergadering van «Eens
gezindheid", d. w. z. in stilte, want op de bewuste ver
gadering van «Eensgezindheid" was dat niet bekend. Ja,
iemand wist 't, nameljjk de heer Portuin zelf, lid nota
bone van «Eensgezindheid", die zich in het gebouw be-
vond, waar de vergadering werd gehouden, doch zweeg.
Waarom zweeg de heer Portuin Waarom zei hjj niet,
dat hjj 't zjjn plicht achtte om mededeeling te doen van
het feit, dat hjj candidaat zou worden gesteld, niet om
daardoor als het ware zjjn eigen candidatuur op te drin
gen doch om in het licht te stellen, dat er gevaar was
voor het ontstaan van tweespalt? Ziet, de heer E. daalt
in details af en nu moeten wjj hem daarbjj wel volgen.
En zoo ontlokt hjj ons de verklaring, dat de heer Portuin
al heel slecht heeft gediend de belangen der kiesvereeni-
ging, waarvan hjj lid is, en dat hjj ook daarna voortgegaan
is met die belangen te benadeelen.
Ware in de vergadering van «Eensgezindheid" mee
gedeeld, dat de heer Fortuin candidaat zou worden
gesteld en was dan tevens 'gebleken, of de liberale
kiesvereeniging kon samonwerken met
de mannen, die zich voor den hesr For
tuin in de bres hadden gesteld dan had
men open kaart gespeeld. Wjj! dit niet is geschied
moeten wjj tot ons leedwezen afzien van hetgeen ons
anders zoo zou toelachenhet met warmte aanbevelen
van een winkelier als candidaat voor den Raad, onver
schillig welke politieke richting deze is toegedaan. De
heer Portuin heeft door zjjne houding geen goed gedaan
aan een zaak, die op zich zelf onze en veler sympathie
heeft.
De vertegenwoordiging der winkeliers in den Raad
is een wensch, zóó rechtvaardig, dat deze niet door midde
len, waarbjj niet recht-door-zee wordt gegaan, behoeft
te worden gediend.
De kiezers, die een liberaal in den Raad wenschen,
moeten nu verder in dit geschil maar uitspraak doen.
Wjj zullen niet adviseeren, noch ten gunste van den
een, noch ten gnnste van den ander.
Kiezen zjj den heer Morra, dan bevestigen zjj den
invloed van «Eensgezindheid", wat ons voor de liberalen
te Alkmaar noodzakeljjk schjjnt. Doch dan moet voor
dezen keer afstand worden gedaan van het op zichzelf
billjjke verlangen om een winkelier zitting in den Raad
te doen nemen. Overigens is de heer Morra toch ook
niet zoo geheel vreemd aan de belangen van den midden
stand.
Kiezen zjj den heer Portuin, dan zullen zij ter wille
van de wenschen van een aantal ingezetenen voor lief
moeten nemen het brengen van twist en verdeeldheid
onder de liberalen en bet vermyden van den royalen weg
om met deze candidatuur voor den dag te komen, waar
door immers wel het vermoeden moest ontBtaan dat er
hier meer achter zit. Hierop willen wjj nog slechts
wjjzen delft de heer Fortuin het onderspit, dan is dat
geen échec voor de winkeliers want menigeen, die
nu tot zjjn leedwezen niet met hen kan meegaan, zal
dat wel doen een volgende maal, wanneer do voorstanders
van een Raadslid-winkelier een meer correcten weg
bewandelen.
Het beste bewjjs, dat dit nu niet werd gedaan, is wel
dat zelfs winkeliers ons zjjn komen verklaren, dat onder
de huidige omstandigheden zjj liever wachten tot een
volgende gelegenheid om tot de verkiezing van een
winkelier tot Raadslid mee te werken.
Bjj het bestuur der landbouwtentoonstelling te Haar
lemmermeer is bericht ingekomen, dat H. M. de Koningin
verhinderd is de tentoonstelling te bezoeken. Als bljjk
van belangstelling stelt H. M. een groote zilveren medaille
beschikbaar.
Van de 36 classes der Ned. Herv. Kerk hebben zich
22 verklaard voor scheiding van het predikants-ambt en
het lidmaatschap van een Regeerend College als Kamer
of Staten, 4 er tegen, terwjjl 10 zich niet uitspraken.
HaMerverklezlngcn.
In de «Bjjdragen tot de Statistiek van Nederland",
uitgegeven door het Centraal Bureau voor de Statistiek,
is verschenen No. LVStatistiek der periodieke ver
kiezingen voor de Tweede Kamer der Staten Generaal,
gehouden in 1905.
Wat den vorm en inhond van deze statistiek betreft,
sluit zjj zich nagenoeg geheel aan bjj het achtste deel
van deze reeks der «Bjjdragen tot de Statistiek van
Nederland", betreffende den uitslag der in 1901 gehouden
periodieke verkiezingen voor de Tweede Kamer der
Staten-Generaal.
Da opkomst der kiezers was: bjj de stemming in 1901
het laagst in district Assen 32.1 pCt., bjj de stemming
in 19U5 district Sittard 33.6 pCt.; bjj de stemming in
1901 het hoogst in district Enschede 93.3 pCt.; 1905
district Enkhnizen 96.6 pCt.
Bjj de herstemming in 1901het laagst in district
Amsterdam I 58.6 pCt.; 1905 district Zevenbergen 73
pCt.; bjj de herstemming in 1901 het hoogst in distr ct
Enschede 92.9 pCt.; 1905 district Enkhnizen 98.3 pCt.
Het hoogste en laagste percentage der ongeldig ver
klaarde stombiljetten was respectieveljjk bjj de stemming
in 1901 4.1 pCt. en 0.5 pCt.; in 1905 3.8 pCt. en 0.4
pCt.; bjj de herstemming in 1901 1.4 pCt. en 0.3 pCt.
en in 1905 1.3 pCt. en 0.2 pCt.
Onderzeesche booten.
Heden loopt van de werf der Koninkljjke Maatschappjj
De Schelde te Vlissingen de onderzeesche boot af, welke
door die fabriek gebouwd is voor de Electric Boat Com
pany en bestemd is om bjj het voldoen aan zekere voor
waarden te worden aangekocht voor de Nederlandsche
vloot voor een som van f 430.000.
Geheel onder water verplaatst de boot 120 ton water
en heeft een lengte van 20 bjj een breedte en hoogte
van ongeveer 3 M.
De romp is sigaarvormig, vóór en achter eindigende
in een pnnt. Achteraan vindt men de schroef en de
horizontale en verticale roeren. In de voorste pnnt mondt
de lanceerbuis uit, waaruit de torpedo's kunnen worden
weggeschoten. Boven zjjn op de boot een lichte boven
bouw en een gepantserde commandotoren gebouwd. Aan
de oppervlakte wordt het vaartuig voortbewogen door
een viercylinder gasoline-motor, welke bij volle kracht
een 8 mjjlsvaart aan het vaartuig geeft, terwjjl onder
water een electromotor voor de voortstuwing dient, welke
haar vermogen ontleent aan een electrische accumula
toren-batterij. De bewapening bestaat uit drie visch-
torpedo's.
De boot is bijna geheel gereed, er zullen spoedig na
het te water later proeven met het vaartuig worden
aangenomen. Zoodra alles in orde is, wordt de boot
door de maatschappjj De Schelde aan de Marine ter
beproeving en keuring aangeboden, waartoe het vaartuig
naar Den Helder zal vertrekken om op het terrein tus-
schen de Uiterton van hot Westgat en het lichtschip
van de Haaks te trachten de door de Marine gestelde
voorwaarden te vervullen.
Opening „Lunchroom" te Ugmond aan Zee.
Donderdag werd te Egmoud aan Zee de Lunchroom,
met de banket- en loxe-broodbakkerjj van den heer G.
S. Groenewoud geopend. Een kjjkje nemende in deze
nieuwe zaak, welke daar werkeljjk in eene lang gevoelde
behoefte voorziet, stonden we eenvoudig verrukt over
deze prachtige moderne inrichting. Het gebouw, waaraan
een paar mooie woonhuizen annex zjjn, is opgetrokken
in Duitschen stjjl. Als men van 't station komt, impo
neert het onmiddellijk door zjjn wit- en roodkleurigen
villa-stijl en zjjn koepel, gedekt door een toren. En bjjna
onmogeljjk is het voor de aangekomen reizigers dit
lokkend ververschingslokaal te passeeren, als ze zien het
gezellig zitje onder de veranda langs den straatweg.
Achter het eenvoudige jj?eren hek, dat deze veranda van
den weg tcheidt, pry ken frissche planten en noodigen
u gemakkeljjke zetels nit, om n even van de reisver-
mooienissen te restaureeren. Breed uitslaande glazen
deuren geven toegang tot dan eigenljjken lunchroom,
waar alles hoogst gedistingeerd is ingericht.
Boven u strekt zich het sierljjke houten vak-plafond,
waarvan neerhangt een prachtige lichtkroon, die, naar
we hopen, spoedig het zachte licht van Egmonds gas
gloeilicht zal doen uitstralen. Een gepast ameublement
wordt door den getapijten vloer gedragen, terwjjl in het
stijlvolle buffet, waarvan u de kleurige inhond nog eens
in spiegelbeeld tegenlonkt, al het noodige te vinden is.
Op de rnime toonbank, met een mooien marmeren
plaat bedekt, staat een koel-vitrine van gepolijst glas,
welke aan de toe te dienen ververschingen de gewenschte
frischheid doet behonden. En wanneer men dan
daar neerzit en smult van de delicatessen, welke de
hofleverancier Groenewond doet voorzetten of men geniet
onder een tropische warmte de koele bieren en andere
dranken, hier in volle verscheidenheid te verkrygen, dan
moet men al een Nnrks in 't kwadraat zijn, als men
zich in deze imponeerende omgeving niet eeht lekker
gevoelt. Speelt bovendien hierbjj de heel mooie «Kalliope"
of muziekautomaat nog een opwekkende wals, dan waant
men zich verre van het eenvondige Egmond.
Door een paar schuifdeuren, met zeer mooi geëtste
spiegelruiten, komt men in den banket- en lnxe-brood-
winkel, waar n ook al terstond weer de sierljjke licht
kroon en de mooi in stjjl gehonden winkelkast treft.
En mag men dan even verder kjjken dan het terrein
van den gewonen bezoeke-, dan komt men in de bakkerij,
waar de nieuwste constructie van een heeten lnchtoven
is opgesteld, die de bezoekers en klanten eiken dag
kan voorzien van versche taartjes, dessert gerechten en
luxe-brood, fjjn van vorm en ismaak en in da stoom-
kast naast den oven door de verbinding met de
warmtekanalen, op de noodige temperatuur gehouden.
Door een practiseh aangebracht loket staat de bakkerjj
in onmiddelljjke verbinding met den lunchroom.
Steeds welwillend door den heer Groenewond begeleid,
mochten we ook afdalen in den ruimen, frisschen koel
kelder, waar.n bier-apparaten, rechtstreeks met het
bnffet verbonden, en de reeds goed gevulde wjjnkast.
Als we nn nog mededeelen, dat de vertrekjes voor
dames- en heerentoilet comfortabel zijn ingericht en de
verdieping boven de inrichting een zter mooie boven
woning aanbiedt met baleons, die éo dorps- én dnin-
vergezichten verschaffen, dan meenen we gerust te mogen
beweren, dat Egmond aan Zee eene in-moderne, naar alle
eischen des tijds ingerichte zaak rjjker is geworden,
welke alle aanbeveling verdient.
Een woord van hnlde aan den architect, den heer
Bakker van Alkmaar, mag hier zeker dan ook niet
ontbreken. Hjj heeft zoowel raar het niterljjke als 't
innerlijk een smaakvol geheel weten te ontwerpen, met alle
nanwkenrigheid door den heer J. Blaauboer, den aan
nemer, uitgevoerd.
De Egmondsche Lunchroom geniete haar welverdienden
bloei 1
Bij Kon. Beslnit zjjn benoemd
tot heemraad van den Terschellingerpolder, A. J. de
Boer, te Terschelling
in het bestuur van Westfriesland, vanwege het Am
bacht Geestmer Ambachttot hoofdingeland G. Schoorl.
te Eenigenbnrg, en tot hoofdingeland-plaatsvervanger
J. Bjj man, te Ondorp en P. de Boer te Valkoog;
tot heemraad van den polder Westzaan, P. Peereboom
te Westzaan.
