stadsnieuws!
Gemengd Nienws.
king van "ruim vijfhonderdduizend zielen met een weinig
foeden wil of door het opdrijven der belastingen ge°
wongen, in staat kan zijncijfers die aanduiden dat
de Amsterdamsche bevolking een reusachtig opbrengst
vermogen bezit.
Maar ook de uitgavenstaat bevat getallen, die veel
«zeggen.
Als men daar kan wijzen op bedragen als
f 710,868,63 voor salarissen, algemeene bureaukosten
en verdere bijzondere verrichtingen van het gemeente
bestuur voor het onderhouden etc. van openbare werken
f 3,450,754,035; ongeveer f 1,830,000 voor het armwezen
als men daar vindt een bedrag van f11,440,778,155 alleen
voor rente en aflossingen der gemeenteschulden, dan
begrijpt men dat de Amsterdamsche bevolking hetzij
met goeden wil, hetzij gedwongen, ook iets op moet
brengen. Deze laatste post van f 11,440,778,15s ver-
eenigd uit de 3 kleinere bedragen van
f 3,989,792,15J rente van schulden ten name der ge
meente f '22,086 annuïteit van schulden van inrichtingen
door haar beheerd f 7,428,900 aflossing der gemeente
schulden wijzen op eene ontzaggelijke schuld. Totaal
f 11,440,778,155.
Gemeenteschuld 1) aan het eind van 1903Amster
dam f 166,469,900, Haarlem f 7,594,060, Helder f 871,000
Zaandam f 1,176,100, andere gemeenten f 4,359,566,73.
Totaal f 130,470,626,73.
De schuld voor Amsterdam omgerekend per hoofd
bedraagt dus ongeveer f 212; voor Haarlem pl.m. f110
voor Helder ruim genomen f 35voor Zaandam pl.m.
f 51 per hoofd
Voer de overige kleinere gemeenten zou dit op pl.m.
f 12 per hoofd komen, gemiddeld, daar een 15-tal dor
pen, waaronder Zijpe, Vlieland, Westwoud, Medemblik
e.a. geheel zonder schuld zijn. Zeker eene groote tegen
stelling met Amsterdam.
Helder heeft blijkens bovenstaande tabel betrekkelijk
een geringe schuldenlast, die echter sedert de aller
nieuwste geldleening toch ook reeds de millioen gepas1
seerd is.
-Nog blijven Haarlem, Helder en Zaandam gelukkig
verre bij Amsterdam ten achter. Ook hen zal men ech
ter steeds nieuwe lasten opleggen ook zij zullen steeds
giooter en grooter worden en de gevolgen zullen niet
achterwege blijven.
1) Bij de volgende cijfers zijn niet inbegrepen de door
verschillende gemeenten aangegane schulden, waarvan de
aflossing plaats heeft bij annuïteiten, die voor Amsterdam
bij het uitgeven der leening (1890) een bedrag vertegen»
woordigde van f 900,000, en voor de overige gemeenten te
zamen van f 444,410.
werden bekroond door bet uitreiken der gewonnen prjjzen
en het trekken voor de tombola, zoodat elk kind, wel
voldaan en wei-doorvoed, (en slotte nog met een aardig
prjjsje naar huis ging.
Het hoofd der school, de Heer Krjjnenburg, en het
personeel met de heeren der Commissie, benevens de
dames, die zoo hulpvaardig de kinderen van 't noodige
voorzagen, mogen met genoegen op dit welgeslaagde feest
terugzien.
t an het eiland It leringen.
Men schrijft uit Wieringeu aan De Tijd
Tjjdens de jaarlijksche kermis is hier nog altjjd een
plechtigheid in gebruik, die stellig dagteekent uit de
middeleeuwen. Nadat nameljjk op den eersten kermis-
middag al heel vroeg de klokken het leest hebben inge
luid, begint ten 10 nnr het gebimbam opnienw en be
geven vele Wieringers, behoorende tot allerlei gezindten,
zich naar de oude Hypolituskerkwaar zjj onder de
plechtige tonen van het orgel door eeniee notabelen
worden ontvangen. Dan luistert men een weinig naar
het orgelspel en verlaat het gebonw aan de rechterzijde
in een lange aaneengesloten rjj. Aan den uitgang ont
vangt ieder bezoeker een broodje ter groote van 7 a 8
centimeter. Het is een vierkant stokje gebak, alleen aan
de bovenzijde wat afgerond en draagt den naam van
tnnl. Zulke tulen worden er op Wieringen tjjdens den
kermistijd heel wat gegeten. Het is het luxe- of feest-
brood der eilanders.
Vermoedeljjk is het gebruik ontstaan tjjdens het be
talen der koren tiend aan de kerk en is bekend als
tnlenmarkl. De kerk ontvangt nu geen tiend meer en
betaalt ook niet de tulen. Deze worden bekostigd door
een particulier. De tulenmarkers loopen met hun feest
gave in de hand over het kerkhof en begeven zich verder
huiswaarts.
De Hypolituskerk is een oorspronkelijk katholieke kerk,
dateert uit bet jaar 1040 en is der bezichtiging over
waard. Zij is ter halver lengte aan de koorzijde uit tuf
steen opgetrokken, evenals de helft van don toren. Het
bovengedeelte van den toren en het middengedeelte van
de kerk is van gewonen baksteen, datrert van 1675 en
is minder mooi dan het tnisteeuen deel. Eenige jaren
geieden was de kerk zeer vervallen, maar zjj is toen, dank
zij vooral de milde tnsschenkomst van den bekenden beer
P. W. Jansen te Amsterdam, weer gerestaureerd. Een
zwart marmeren steen meldt in verguld schrift:
»Het is een edele zoo niet de edelste vorm van wel
doen die den mensch de gelegenheid opent aan zijn ver»
hevenste aspiratiën te voldoen. Door de milde schenking
van den heer P. W. Jansen te Amsterdam werd dit
kerkgebouw na jaren van vruchteloos pogen in het ge-
heele land met een bijdrage van het Kijk c-n Algemeene
Synode, in deu jare 1895 gerostaureerd en in den oor-
spronkeljjken vorm teruggebracht. Heil den belangloozen
gever P. W. Jansen."
Schoolfeest te Kgmond aan den Hoef.
Donderdag 1. 1. was het een vreugdedag voor de school
jeugd van Egmond aan den Hoef. Het jaatljjksche
schoolfeest werd gevierd. Bestond dit eenige jaren ach
tereen in een rjjtoer met tombola, nu zou het een
buiseljjk feest zjjn. Het terrein vóór de sohool was hiertoe
afgezet, terwjjl in de school twee lokalen gemaakt waren
tot één feestlokaal. Het derde diende tot provisiekamer,
waaruit al de maagvorrassingen als grenadine, melk,
krentenbrood en z. g. korstjes werden aangevoerd. Te tien
uren begon de groote pret. Met gezichtjes, glimmende
van blijdschap, trad de jeugd in heur Zondagscbe pakjes
de school binnen. En nu ging het op een zingen, eten,
drinken en prjjswodstrjjden, dat het een aard had.
De laatsten, die op bet afgebakende terrein vóór de school
gehouden werden, trokken vele ouders, die het was
hun aan te zien innig medeleefden met de pogingen
der jonge sportlui, om een p: ijs te winnen. De spelen
bestonden voor de meisjes uit draadjeknippen, plankslaan
en muiltjeloopenvoor de jongens uit baldragen, zak-
loopen en toDnetjes-kruien. Zeer geanimeerd ging het
hierbjj toe; ook ontbraken niet de komische momenten,
zoodat het belaugstelbnde publiek soms in een schater-
lacn uitbarstte. En al deze dingen, afgewisseld door een
wanueling door het dorp en de noodige smulpaitjjer,
Koninginnedag fe Schagcu.
Vrijdag 4 Augustus vergaderde in het N. H. Koffie
huis te Schagen de permanente commissie tot viering
van den Koninginnedag aldaar. In de plaats van den
heer M. Visser, die als zoodanig bedankte, werd tot
secretaris der commiss e benoemd de heer H. A. Baron
Oollot d' Escnry. De burgerij had voldoende geteekend,
zoodat het feest op den bepaalden datum, 1 September,
zal plaats hebben, »Lycurgus" verleent hare medewer
king. Het slotnummer zal daarom na den parapluie-
optocht zeer mooi zijn: grospen van Lycurgus op het
kerk plateau en concert van de Harmonie in de onmid-
deljjke nabjjhoid op de marktplaats.
2de Coöperatieve.
Den 3en had in het N. Holl. koffiehuis te Schagen
onder leiding van den heer 0. Asjes de jaarvergadering
van deze vereeniging plaats, welke door bjjna 30 van
de 162 leden werd bijgewoond.
Bjj monde van den heer Jb. Stammes te Anna Pan-
lowna bracht de firancieële commissie een lovend verslag
nit over het gehouden beheer. De ontvangsten hadden
bedragen f 49664,625, de uitgaven f 49034,295, saldo
f 630.33. Tot commissaris werd gekozen de heer S. Spaans
te Barsingerhorn en bjj acclamatie lot administrateur her
benoemd de heer Jb. de Moor te Oudeslnis. Tot leden
der financieële commissie werden benoemd de heeren H.
Waalboer te Wieringerwaard, J. Jimmink te Zijpe en
P. Zwaan te Barsingerhorn Besloten werd tot vorming
van een reservefonds van f 1000 vjjf cent te heffen van
elke aan de leden te leveren 100 K.G. lijnkoeken. Het
overige jaar was de levering 529936 K.G.
den weddenschap.
Twee heeren, van wie een woonachtig te Leiden, doch
uit de omstreken van Appingedam afkomstig en daar
zeer goed bekeed, spraken over de kansen van de beide
candidaten voor de Tweede Kamer, de heeren Schaper
en Sybrandy. Beiden waien hel eens, dat de heer Schaper
opnieuw zou verkozen worden.
De een, een Hagenaar, was van meening, dat Schaper
wel duizend stemmen meer zou behalen dan Sybrandy,
maar dit verschil kwam den ander te hoog voor. En
daarovor gingen de heeren wedden om f 1000. Bovendien
werd de bepaling gemaakt, dat de mijnheer uit Leiden
voor elke stem, die Schaper minder dan de 1000 meer
kreeg dan Sybrandy f 10 zou moeten terugslaan, doch
voor iedere stem, die het verschil meer zou zjjn, f 10
boven de f 1000 zou ontvangen.
Men kent den uitslag. De heer Schaper verkreeg 4187,
de beer Sybrandy 2818 stemmen; het verschil was alzoo
1369. De Leidenaar bad dus van zijn tegenpartij te ont
vangen f 1000 en 369 maal f 10 is 1 4690 en hij
beeft dit sommetje in ontvangst genomen. De andere
meneer had tegen de betaling geen bezwaar 1
Onschuldig geïnterneerd.
Als bewjjs hoe dringend noodig 'n voorziening is in
de quaestie van schaüevergoeding aan onschuldig veroor
deelden, kan weer eene bljjkcn uit het volgende, dat Anna
Db Savornin Lohman in De Hollandsche Lelie" schrjjft
»Voor eenige weken riep een ingezetene uit Z., een
werkman, mijn hulp in, daar hij gedurende drie maanden
onschuldig in hechtenis was geweest en geen schadever
goeding kan verkrijgen, omdat de wet dit niet toelaat.
Hij verwees mjj voor inlichtingen naar den predikant uit
ziju woonplaats, en van dezen vernam ik de volgende
bijzonderheden De bedoelde persoon, een zeer oppassend
werkman, woonde vroeger te Amsterdam en werd flaar
in preventieve hechtenis gezet wegenshet stelen van
ten handkar. Zijn besliste ontkenning baatte niet. Drie
maanden lang moeet hjj wachten in de gevangenis, vóór
hem op zekeren dag de mededeeling gewerd, dat hjj nu
wel weer kon heengaanomdat men den waren
schuldige had ontdekt. In dien tUBSchentyd had ziju vrouw
ten behoeve van haar en haar kleine kindje alles, zegge
alles, tot het bed onder haar Ijjf, moeten verkoopen,
omdat haar kostwinner in de gevangenis zat... on
schuldig. Zich als werkvrouw aanmelden baatte haar niet.
Haar man »zat" immers. En wie vertrouwt de vrouw
van een »misdadiger'' in zijn huis? Toen nu die man,
bniten eigen toedoen, door een dwaling der justitie, drie
maanden lang van zjjn vryheid en zjjn eer beroofd, ein
delijk onschnldig-bewezen, terugkeerde in de maatschappij
wits hij broodeloos in den letteiljjken zin. Vergeefs klopte
hjj aan bjj den minister van justitie om schadevergoeding.
»De wet laat dat niet toe'', werd hem geantwoord. Pu
blieke lieidadigheid moest zich ten slotte ontfermen over
dezen man, die geeu schuld heeft aan de maatschappij,
maar jegens wien de justitie zondigde door hem onschuldig
te laten zitten, drie lange maanden. Eere zy hier gebracht
aan de inwoners van Z., waatheen do maa verhuisde, die
dank zij bet liefdevol een beroep op hen doen van
hun predikant, hot beklagenswaardig gezin met gaven
en hulp overstroomden, het voorzagen van beddegoed,
kleederen, geld, en den willigen en Hinken we kman
blijvend arbeid in hnn midden verschaften
Onze stadgenoote mej. T. Bakker, is te Leeuwarden
geslaagd voor het examen hooldaote.
-De Prins" van 5 Aug. j.l., bevat een foto der groep van
de familie Van Foreest te Heiloo en de raadsleden, ge
nomen vóór het Baad b us, na de installatie van Jhr. N.
Van Foreest als Burgemeester. De foto is genomen door
den heer Jonker.
Voor het le gedeelto van het Notariëel Staatsexamen
is geslaagd de heer H. A. T. Borgman, alhier.
reeatdellngen te Alkataar en Omstreken.
Sinds eenige dagen zijn in de hoofdstad saamgekomen
de deelnemers en -neemsters aan de British- Danish-
Dutch Summer Meeting, georganiseerd door mej. W. R.
Ott de Vries te Amsterdam, in navolging van een derge
lijke bjjeenkomst, het vorige jaar met zeer veel succes
te Kopenhagen gehouden. De bedoeling dezer meeting
is, de leden in staat te stellen in korten tijd iets meer
van land en volk te zien en de nationale toestanden
beter te beoordeelen dan voor gewone reizigers het
geval is.
Mej. Ott de Vries heeft zich de allergrootste moeite
gegeven om dit doel te bereiken. En van de meest ver
schillende kanten heeft zij daarbij krachtige hulp ont
vangen. Eensdeels hebben vele mannen van naam,
waaronder ook eenige artisten, zich bereid verklaard
voordrachten te houden over speciaal-Hollandsche aan
gelegenheden, anderdeels is 't haar mogelijk gemaakt
allerlei leerzame uitstapjes op touw te zetten, waarvan
de indrukken allicht nog langer zullen blijven dan die
van het gesproken woord. In de groote bladen kan men
dag aan dag van een en ander de verslagen lezen.
In afwijking van andere uitstapjes, die op slechts een
deel van den dag beslag leggen, was voor een excursie
naar Alkmaar en Bergen de geheele Vrijdag gereserveerd.
Met den sneltrein van ongeveer 11 uur arriveerde
alhier het gezelschap, groot endeels bestaande uit Denen
en Engelschen, bij wie eenige Hollanders, die zeer
sympathiseeren met de meeting zooals Ds. Hugenholtz,
het Amsterdamsche Raadslid Kamerlingh Onnes en de
door haar kennis van Scandinavische literatuur bekende
mej. Marg. Meyboom zich hadden aangesloten. Zij
werden hier aan het station verwelkomd door enkele
Alkmaarsche dames en heeren, die 't zich tot een
voorrecht rekenden de vreemdelingen te begeleiden en
hun zooveel mogelijk inlichtingen te verschaffen In 't
geheel waren er 68 personen.
Onder gezelligen kout wandelde men door de stad,
steeds bewonderende allerlei oude geveltjes en ook het
stadhuis, waarover juist den avond te voren door den
Amsterdamschen architect Berlage een voordracht met
lichtbeelden was gehouden. Op het Waagplein gekomen
wachtte den dames en heeren een verrassing, waarover
zij den verderen ganschen dag niet uitgepraat raakten
van stadswege bewees men den buitenlanders de aller
vriendelijkste attentie, op den toren hunne volks
liederen te doen spelen, 't Was alleraardigst daarover
de verrukking van de Denen te zien. Zoo onverwacht
was deze attentie, dat zij eerst hunne ooren niet goed
konden gelooven maar jawel, als zij dan nog weer even
luisterden, dan herkenden zij hun geliefd Kong Christian".
Midden op de kaasmarkt zijn sommige Denen het lied
gaan zingen dat klonk al bijzonder aardig.
Overigens had ook voor dit gezelschap de markt de
groote aantrekkelijkheid, die zij voor alle buitenlanders
bezit. Naar alle détails werd geïnformeerd, alles werd
uiterst interessant gevonden, 't Kostte moeite de dames
en heeren tot scheiden te bewegen, doch ook nog an
dere merkwaardigheden, zooals het Koning Willems
huis, het Huis met de Schopjes, de kogel, de Kooltuin,
enz. enz. moesten hun worden getoond.
Eigenlijk later dan 't op het programma stond aan
gegeven, kwam men aan het hotel „De Nachtegaal'
waar de lunch zou worden gebruikt. NeeD maar, zoo
veel moeite als de heer 11. van der Sleesen zich had
gegeven om aan de gasten een schitterende ontvangst
te bereiden dat overtrof eenvoudig alles Uit het
hotel wapperden de Deensche, Engelsche en Hollandsche
vlaggen. En daar binnen waren wonderen verricht.
Dank zij de hulp van den heer R Keuter Az. aan
wiens talenten als decorateur hier ook hulde zij gebracht
was de kolfbaan in een feestzaal herschapen, die
een alleraangenaamsten indruk op de bezoekers maakte.
Langs de wanden stonden prachtige planten en gewas
sen en aan het einde der zaal was als het ware een
geheele muur gevormd van groen en bloemen, ge
flankeerd door schilden waarop 't „Valkommen" en Wel
come' Ook de tafel-decoratie was brillant. Over de
geheele lengte waren aangebracht de Alkmaarsche
kleuren, hier en daar afgewisseld door roode en witte
bloemen, terwijl overal in grooten getale Deensche,
Engelsche en Hollandsche vlaggetjes prijkten. Er was
maar één roep over den feestelijken, artistieken aan
blik en van sommige kanten kwam men bij ons infor-
meeren er waren ook journalisten bij het gezelschap
naar den juisten naam van hotel en eigenaar, opdat
men ook in het buitenland zou weten en er verder
rekening mee zou houden, hoe de heer Van der Sleesen
weet te recipieeren. 't Is een dag geweest van de
allerbeste reclame voor „De Nachtegaal".
Aan den lunch waarbij aan de smakelijke gerech
ten alle eer werd aangedaan konden verschillendo
sprekers niet hun lust betoomen om uiting te geven
aan hunne dankbaarheid over de vriendelijke en luister
rijke ontvangst te Alkmaar. Doch mej. Ott de Vries,
die in alle opzichten een kranige leidsvrouwe bleek,
zag zich met het oog op het vertrek van den extra
tram naar Bergen verplicht de stroomen der wel
sprekendheid te stuiten, 't Was eensdeels wel jammer,
want er hoerschte een bijzonder prettige toon aan tafel.
Omstreeks kwart over tweeën kwam men te Bergen
aan, waar het gezelschap het groote voorrecht te beurt
viel onder de hoede te worden genomen van de familie
van Reenen. Aldus werd 't voor de vreemdelingen een
middag van leerzaam genot. Een aantal schrifturen
waren gemaakt in het Engelsch, waarin de hoofdzaken
wa en aangestipt van de dingen, die men te zien zou
krijgen. Het eerst werden door de in groepjes ge
splitste gasten de kerk, het raadhuis en het museum
bezichtigd, die hoe kon 't anders de grootste
belangstelling wekten. Vervolgens werd door de familie
van Reenen een rijtoer aangeboden door de Hoflaan,
voorbij de ronde kom, Engs het Hof, door de eeuwige
laau naar „de Franschman". Het bezoek aan deze
boerderij was ook al een zeer dankbaar nummer van
hetja wij mogen wel zeggen, van het feest-pro»
gramma. Nadat men te Alkmaar de kaas had te koop
zien aanbieden raakte men hier niet uitgeput met
vragen over de bereiding enz. Een loonende wandeling
werd vervolgens gemaakt langs het Decauville spoor,
dat voert van „de Franschman" in de richting van de
zee, naar een hoog duin, vanwaar zich een onvergete
lijk panorama ontrolde. De vr emdelingen wisten niet
