BINNEN L AND,
Gemengde Mededeelingen.
Uit de Pers.
Nieuwst y dingen.
slagen van de staatsorde aantasten, die door de bestaande
staatsgrondwetten zijn gelegd.
De doema heeft het recht, zich tot de ministers en
chefs der afdeelingen te wenden, om inlichtingen en ophel
deringen te vragen over ambtshandelingen van ambtenaren,
van wie de doema gelooft dat zjj de bestaande wetten
geschonden hebben.
Wel-is-waar heeft voorshands de doema nog slechts een
raadgevend karakter, doch voor een gezonde ontwikkeling
van Rusland is 't al mooi, dat Czar Nicolaas het advies
wenscht van eene volksvertegenwoordiging, bjj geheime
stemming benoemd met medewerking van alle mannen
boven 25 jaar.
Te St.-Petersbnrg werd, naar de correspondent van de
Matin seint, de afkondiging van het decreet goed ontvangen
door de meerderheid van het denkende Rnsland. De
radicalen zonden ongetwijfeld meer verlangd hebben, de
ultraconservatieven minder, maar verstandige meuschen
vinden de instelling van een nationale vergadering vol
doende voor een land, dat op elke 100 meuschen 80 onge-
letterden telt en zjj denken dat de vergadering, wanneer
zij hare zaken goed doet, gaandeweg, al naar de behoeften
van het land, de noodige hervormingen zal kunnen ver
krijgen.
De Kiilnische Zeitung, die ook de instelling van de
Doema een gebeurtenis acht van wereld-historische betee-
kenis, wjjst er zeer terecht op, dat de hervorming met
zwaren strijd zal moeten plaats hebben, want men moet
niet alleen het verzet van de totdusver almachtige bureau
cratie breken, maar ook de zoo volmaakt uiteenloopende
belangen van de verschillende standen en klassen, van
rassen en gezindten met elkaar verzoenen. Aan het Rus
sische volk is het nu om te toonen, of het in staat is,
de wegen van kalmen vooruitgang te betreden
Czar en volk zullen gemeenschappelijk moeten handelen,
opdat noch de ambtenaarsbent, noch de omwenteling het
thans begonnen werk van Rusland's wedergeboorte zal
verhinderen.
't Is zeer te hopen, dat deze hervorming zal leiden tot
kalmeering van de hartstochten in Rusland.
Want zeer groot is nog steeds het eiken dag terugkeerend
ljjstje van nieuwe en ernstige ongeregeldheden. Zoo kwamen
daarop Zaterdag j.l. onder meer voor
Benden terroristen loopen in de Oostzeeprovinciën het
land af, de ergste misdrijven plegende, zonder dat de
troepen verzet dnrven bieden. Gansche domeinen zjjn ver
nield, hnnne eigenaars gedood of verjaagd, kerken ont
heiligd en hnnne priesters mishandeld. Noch hooi, noch
tarwe worden in de scharen gebracht, men steekt het te
velde in brand. Talrjjke personen zjjn mishandeld en
neergeschoten, kortom, 't is het schrikbewind in al zijne
afgrjjseljjkheid. Te Nisjni Nowgorod is de groote jaar
markt die anders eerst op 28 Angustns aflooptna
reeds geëindigd, daar, wegens de heerschende paniek,
zaken onmogelijk zjjn. Te Sormovo liggen al de fabrieken
der jjzernjjverheid stil.
De socialistische leiders te Warschan hadden Vrjj-
dag het algemeen stil leggen van het werk bevolen, ten
teeken van rouw voor de slachtoffers van Bjelostok. De
moeste fabrieken staken en het spoorwegverkeer staat
stil. In het midden der stad heeft de beweging haar
gewoon aanzien, maar in da voorsteden ziet het er woelig
uit. Verscheidene trams zijn omgeworpen. Wegens de
staking der bakkers is er geen brood te krjjgen.
o.
In zake de vredesonderhandelingen te
Portsmouth geeft een nienw vleugje van hoop, dat
Baron Rosen, oen der Russische gevolmachtigden, inge
volge een nitnoodiging van President Roosevelt naar
Oyster Bay is vertrokken, waar de President nog een
uiterste poging wil doen om eene voor beide oorlogvoe
rende partijen bevredigende schikking tot stand te brengen
en een definitief afbreken van de onderhandelingen te
voorkomen.
Voorts krioelt 't in de bladen van beschouwingen,
gissingen en vermoedens. Uit den chaos delven wjj alleen
op, dat Prof. Martens, een der Russische afgevaardigden,
aan een journalist heeft verklaard, dat de geschiedenis
geen voorbeeld kende, dat een land, welks grondgebied
niet geheel noch zelfs gedeeltelijk door den vjjand bezet
was, een oorlogsschatting betaald had. Rnsland was in
dezen oorlog niet verpletterd. De Japanners waren zelfs
de Russische grenzen nog niet genaderd. Liet Rnsland
zich bewegen tot het betalen van een schadeloosstelling,
in welken vorm ook, dan zon bet politiek dood zijn.
Prof. Martens haalde tot staving van zjjn gevoelen ver
scheidene historische precedenten aan, o.a. het Spaansch-
Amerikaansch vredesverdrag van 1898, bij hetwelk Ame
rika, ofschoon overwinnaar, aan het geslagen Spanje
20,000,OCO dollars betaalde voor den afstand van de
Philippjjnen.
Dat voorspelt dus weinig goeds.
Veel berichten van het oorlogsterrein in
Mantsjoerije zijn er in de laatste dagen niet ge
komen. Generaal Linjewitsj seinde gisteren aan den
Czar, dat den 16en Augustus in het Chaitoengtsjeng-
gebied door een Russische troepenafdeelïng een Tsjoen-
goezen-bende in de pan werd gehakt. Onder de dooden
bevonden zich de aanvoerder Imbato en twee Japanners.
Voorts is er uit Tokio het volgende telegramDe
bevelhebber van het eskader, dat naar Kamschatka is
gezonden meldtdat hij den 13en Augustus het Rus
sische transportschip Australia in de haven van Petro-
pavlosvk buit maakte.
De Marokkaansche qnaestie. Deze quaestie
wil maar niet tot rast komen. Zjj is nu weer verergerd,
niet alleen door de intriges van Tattenback en de leening
van Duitsuhe bankiers aan den Saltan, maar ook door
de gevangenneming van een Algerjjn, een Fransch onder
daan, binnen de grenzen van Marokko. Men heeft dien
persoon in ketenen naar Fez gebracht en de Fransche
gezant, Saint-ReeTaillandier, heeft ondanks zjjne drin
gende vertoogen 's mans loslating niet kunnen gedaan
krjjgen. De Snltan beweert, dat alle Algerijnen, die in
zjjn Rjjk woonachtig zjjn, onder de Marokkaansche rechts»
pleging vallen, welke bewering echter vierkant indrnieoht
tegen alle verdragen en overeenkomsten tnsschen Frankrjjk
en Marokko. De Fransche Regeering eischt dan ook niet
alleen van het Maghzen de vrijlating van den bedoelden
Algerjjn, maar ook een schadevergoeding. Sommige al
te achterdochtige Fransche bladen zien in dit gebeurde
ook weer de hand van Dnitschland.
Een nienw incident zal de spanning tnsschen Frankrjjk
en het Moorsche Sultanaat nog wel verhoogen. Op het
strand bjj Tanger, twee K.M. van de stad, zjjn een paar
Franschen, die daar wandelden, door gewapende lieden
nit Audjera aangerand en van alles beroofd, daarop echter
los gelaten.
Het opleidingsvaartnig der Daitsche marine de Stosch
is voor Tanger ten anker gekomen.
De Rijkskanselier, Prins Von Bülow, en de vice-miniBter
van Buitenlandsehe Zaken, dr. Von Mühlberg, die met
vacantia waren, zijn eensklaps door Keizer Wilhelm op
Wilhelmshöhe ontboden. Men meent, dat dit opontbod
in verband staat met een nienwe wending in de Marok
kaansche quaestie. Op het vertoog van de Fransche Re
geering, betreffende de handelingen van graaf Tattenbacb,
is de Daitsche tot nog toe het antwoord schuldig gebleven.
De diensttijd bjj de Fransche marine.
Men overweegt in Frankrjjk de invoering van den twee
jarigen diensttjjd ook voor marinetroepen, die tot das-
ven e bjj het landleger in dit opzicht zeer achterstonden.
La France, Militaire deelt mede dat voor deze aangelegen
heid door den betrokken minister een commissie zal worden
benoemd. Grond voor het verlangen naar wjjziging der
tegenwoordige wetteljjke bepalingen, volgens welke de
manschappen die voor den dienst op de vloot uit de kringen
der zeevarende bevolking worden gerecruteerd vjjf jaar
te dienen hebben, is in de eerste plaats het streven naar
billjjkbeid en geljjkheid van rechten. Daarbij komt echter
ook de wensch een groot aantal der gewone recruten bjj
de zeemacht te kannen indeelen, waaraan voor verschil
lende, niet onmiddeljjk het zeemansbedrjjf betreffende
baantjes groote behoefte bestaat. Den overigen recruten
zou de dienst aan boord der oorlogsschepen, waarvoor ze
door hun zeemansberoep goed geschikt zijn, gemakkelijk
in twee jaren kunnen worden bijgebracht. In het begin
der 19de eenw dienden zjj trouwens slechts van 24 tot
30 maanden, welke diensttjjd langzamerhand tot 49
maanden verlengd werd, terwjjl de diensttp in het leger
steeds werd verkort.
De vleesch-schaarschte in Dnitsch
land. De beweging in Dnitschland voor de openstelling
van de grenzen voor vee wint veld. Vrjjdag is te Leipzig
een druk bezochte volksvergadering gehouden, waarin
vrjje invoer van slachtvee werd verlangd, tot tegemoet
koming aan de vleesch-schaarschte.
De Shah op reis. De Shah van Perzië heeft,
volgens Belgische bladen, in zjjn hófcel te Ostende eene
rekening betaald van 50,000 francs, en daarenboven nog
een fooi van 2500 fr. voor het bedienden-personeel ge
geven. Van al wat Z. M. gebruikt, eten, zoowel als
drinken, moest, naar oud-Oostersche despoten-wijze, Bteeds
vooraf Zr. Ms. Groot-Vizier in zjjn bijzjjn proeven.
Een staking afgewend. Het gevaar voor de
staking van arbeid in het katoenbedrjjf in Engeland is
bezworen, voorloopig althans. Donderdag zjjn patroons
en werklieden op een vergadering te Manchester tot een
schikking gekomen. De bijeenkomst daurde lang en dreigde
nog op 't laatst op niets nit te loopen, ofschoon zjj begon
met een lunch, door den Lord Mayor aangeboden. Deze
verscheen 's avonds om half elf weer op de vergadering,
en had hjj er niet op gestaan, dat de heeren niet uiteen
gingen voor de zaak geregeld was, misschien ware de
schikking nog niet getroffen. Tegen twaalven was het
eindeljjk afgeloopen. De loonen bljjven zooals ze nn zjjn,
tot 1 Maart. Dan kannen patroons en arbeiders beiden
de kwestie weer aan de orde brengen. De arbeiders
hebben 't dns voorloopig gewonnen. De loonsverlaging
vervalt.
Een liefh ebberjj van den Keizer. Een Ma
rokkaan, dien de Keizer van zijn reis mee heeft gebracht,
om te Potsdam dienst te doen als drager van de rinkel
bellen van het 1ste regiment der garde, blijkt een lastig
personaadje. De man behoort tot een oud, voornaam ge
slacht in zijn land en mocht daarom te Tanger naast den
Keizer rjjden. Hjj was gewend slechts in zjjde gekleed
te gaan, gelijk hjj ook in Potsdam nog doet. Zjjn uni
form wil hjj alleen aan, als zij met zjjde gevoerd wordt.
Verder is hij gewoon, eiken dag zoowat dertig cigaretten
te smoken, wat hem niet goed mogeljjk is met zjjne schrale
inkomsten. Het minst staat hem nog het eten aan. In
zjjn land was bjj gewoon zich te voeden met gevogelte
en rjjst, door hemzelf naar den godsdieuBtigen ritns be
reid. Met het Dnitsch heeft hij veel moeite, hjj verstaat
slechts enkele woorden en de commando's nog heelemaal
niet. De man schjjnt gedacht te hebben dat de post van
belleman een hooge eereplaats was onder Pruisische sol
daten. Elk oogenblik zegt hij, als hjj niet tevreden is:
»Ik wil Keizer spreek." Maar dat kan natunrljjk niet,
ook omdat de Keizer te Kassei vertoeft.
Een diamanten bruiloft. In het dorpje Fa-
rion, Saönne-et-Loire, zullen een honderdjarige brave man
en een twee-en-negentigjarige brave vrouw hun diaman
ten bruiloft vieren. Op de partij komen alleen gasten
van 80 jaar en hooger. De bruidsjonker telt 86 en het
bruidsmeisje 87 zomers.
Een reuzen-locomotief. Een reusachtig groote
locomotief is thans voltooid in de werkplaatsen van
Brooks, te Dunkirk (Ver. St.), Die locomotief, bestemd
voor den «Illinois CentraP'-spoorweg, is met den kolen
wagen 85.000 kilogram zwaar en zjj rolt op 12 wielen.
Zjj zal worden gebruikt voor het sleepen van deu 2000
ton zwaren goederentrein op de ljjn van Carbindale naar
Fnlton, waar men zeer steile hellingen en moeiljjke
bochten vindt.
Een meisje, dat veel van de wereldte
zien krjjgt. Jaffronw Alice Roosevelt, die laatst
in Japan was, op het oogenblik nog to Manilla is, heeft
van de Keizerin-weduwe van China een nitnoodiging tot
een bezoek ontvangen en beloofd, er gevolg aan te geven.
Journalisten en zwj]gen.
Het ambt van redacteur is in veel opzichten er een
van vertrouwen.
Voor de leiding van een blad is 't nu eenmaal onont
beerlijk, dat men relaties heeft in kringen, waar men
wat meer weet dan den eersten den beste, dien men op
straat ontmoet. Slechts den journalist, wien 't aldus
vergund wordt zoo nu en dan eens een kjjkje achter de
schermen te nemen, is 't mogeljjk een helderder inzicht
in sommige dingen te krjjgen dan het gros der lezers
heeft, wat niet ongewenscht is bjj het schrjjven over
algemeens en plaatselijke vraagstukken.
In sterkere mate moge dit gelden voor de groote
dagblad-pers, maar toch ook op de lokale is deze bewering
van toepassing.
De redacteur is natunrljjk dankbaar voor zulken steun.
Niettemin knnnen er oogenblikken komen, waarin hjj
daardoor in moeilijkheden kan geraken. Ieder, die aan
een groot blad in een verantwoordelijke positie is werk
zaam geweest, kent zulke gevallen.
Op een goeden dag komt er znlk een beschermer. Met
vriendelijken glimlach haalt hjj nit zjjn portefeuille een
stukje beschreven papier, biedt dat aan en het gezicht
van den redacteur glimt over zoo'n mooie primenr. Een
hoffeljjk afscheid wordt genomen, do «vriend van't blad"
zegt nog even, dat 't natunrljjk sous-entendu is, dat nooit
iemand de bron leert kennen; de redacteur maakt
gebaren om te kennen te geven, dat hjj zwijgen zal,
ook al zette men hem het pistool op de borst's avonds
brengt bjj het bericht, waardoor het vermoeden wordt
bevestigd, dat zjjn blad al zeer ipooie relaties beeit in
officiense kringen.
Doch de vrengde is niet altijd duurzaam. De opperste
autoriteit maakt b.v. nit het bericht op, dat hjj menschen
in zjjn omgeving heeft, die babbelen en hjj acht 't van
belang uit te vorBchen wie de schuldige is. Of welhet
wordt door dezen of genen beleedigend communiqué
geacht en hij mengt de justitie in de zaak.
Dan volgen al de tjjdroovende verhooren. De redacteur
wordt gesommeerd zjjn zegsman te noemen en anders
draait hjj zelf voor de gevolgen op. Nataurljjk denkt
hij er niet aan zijn belofte te schenden, met een advienne
que pourra staat bij zjjn non poesumus tegenover den
rechterlijken ambtenaar te verdedigen. Maar in zjjn hart
zal hjj veelal denkende hemel beware mij voor bericht
gevers, die, als de nood aan den man komt, niet uit
eigen beweging uit hnn schuilhoek te voorschjjn treden.
In Indië heelft men onlangs zulk een pers-perkara
gehad, die nogal in rnimen kring de aandacht heeft
getrokken. Iedereen heeft zeker wel gehoord van de zaak-
Vierhont. Men heeft vrjj algemeen den hoofdredacteur
van De Locomotief geprezen, omdat hjj zich zonder
aarzeling de onaangename gevolgen van het nakomen
zijner belofte op den hals haalde. Wij mogen dit alles
als bekend vooronderstellen.
Elke gebeurtenis staat echter bloot aan verschillende
appreciatie. En onze Pers-rubriek is zeker de aangewezen
plaats om er op te wjjzen, dat deze medaille ook haar
keerzijde heeft, geljjk thans door De Tijd is aangetoond.
Dit blad toch schrijft
In een Nederlandsch-Indisch blad waren geheime
stokken, betreffende de defensie van onze Bezittingen,
gepubliceerd, wat daar vooral in de tegenwoordige om
standigheden hoogst gevaarlijken roekeloos moet genoemd
worden. De redacteur werd door de Justitie uitgenoodigd
den naam van den schrjjver te noemen. Toen hjj dit
weigerde is hij in de gjjzeling gezet, met het doel hem
tot het afleggen der gevraagde getuigenis te dwingen.
Daar heette het op eens bjj velen onzer collega's, dat
die journalist zich beroepen kon op zijn „ambtsgeheim"!
Zonderlinger begrip van de positie eens dagblad-
schrjjvers is niet mogelijk!
Allereerst past het niet, in een courant publiek te
maken, wat in het belang van eigen land en volk
geheim bljjven moet. Maar wordt men door reclame-
zucht zóóver gedreven, dat men zich niet ontziet deze
beslist verkeerde handeling te verrichten, dan kan men
aan dengene, die de stukken verschaft, terstond bjj de
opneming zeggen „Als een vervolging wordt ingesteld,
noem ik uw naam Of men belooft stilzwijgendheid
en draagt als een martelaar voor de goede zaak der
reclame zelf de volle verantwoordelijkheid en al de
gevolgen, met eon big gezicht. Eischt de Justitie be
paaldelijk, dat de naam van den berichtgever genoemd
wordt, dan verdraagt de redacteur ook rustig de gjjzeling.
Men moet weten, wat men belooft.
Maar de daad helpen verrichten en dan gelooven,
dat men, tegen de Justitie in, straf kan afweren van
den voornaamsten schuldige door zich te beroepen op
een ambtsgeheim, het is ons niet voorgekomen een
verrichting te wezen, waaraan, zooals de Van-dag-tot-
dag-schrjjver dadeljjk zich genoopt achtte te doen, de
naam van heldendaad gegeven mocht worden.
Om zoodanig onbeperkt recht van beroep op een
ambtsgeheim te hebben, staat waarljjk, zelfs hot
Bestaar van den Ned. Journalistenkring zal het ons
moeten toegeven het korps onzer dagbladschrijvers,
in generale massa en individueel, zeker niet hoog genoeg.
Dit recht te verleenen, het is door het hier besproken
geval duideljjk gebleken zon zjjn het plegen van een
staatsgevaarljjke daad.
De zaak is geëindigd, zooals zij behoorde te eindigen.
Onze collega van De Locomotief heeft den naam van
zijn berichtgever genoemd. Maar, dat er zooveel kolommen
met geestdriftige jonrnalistiek naar aanleiding van het
feit geschreven zjjn, komt voort nit een ernstig wan
begrip van de positie onzer Pers.
Oftlcleele verminking van oorlogsberichten.
Iedereen herinnert zich nog de eerste maanden van
den oorlog in Zuid-Afrika, waarin men hier te lande
zich zoo verkneukelde over het bedrijf van den censor,
die door schrapping van allerlei woordjes en zinnetjes
het wondere werk wist te doen, dat een verslag van een
Engelsche nederlaag er voor den argelooze ging uitzien
als de mededeeling van een halve overwinning. Velen
zullen toen zeker gedacht hebben, dat men voor zoo iets
in Engeland moest wezenin Nederland zou stellig
niemand voor znlke struisvogel-politiek te vinden zjjn
Jammer genoeg, dat ook aan deze illusie wordt ge
tornd. Men leze maar eens wat Zaterdag de Nieuwe
Courant wist te vertellen:
Naar ons van een zjjde, waarin wjj reden hebben
volkomen te stellen, werd medegedeeld, is het telegram,
Donderdag j.l. door het departement van koloniën gepu
bliceerd betreffende den overval van het bivak te Ram-
bong (afd. Tapa Toean, Atjeh), aan dat departement
opzetteljjk verminkt en is het verschil in lezing tns
schen deze officieele mededeeling en de door ons blad
en hst Handelsblad uit Batavia ontvangen telegrammen
op te merken, waarop wij reeds de aandacht vestigden,
hieruit te verklaren.
Hot aan het ministerie ontvangen regeeringstelegram,
zoo verzekerde men ons, was in hoofdzaak gelijkluidend
met het bericht van onzen oorrespoudent; doch op
nitdrnkkeljjken last werd het gedeelte betreffende het
snenvelen der zestien inlandsche soldaten geschrapt.
Dat behoefde niet onder de oogen van het publiek te
komen, vond men.
Een gevoelig en bloedig echec werd op deze wjjze
dus volgens een methode aan de Russische oorlogs-
oensuur ontleend in een halve overwihning omge-
tooverd.
Nu zijn, voor zoover wjj weten, dergelijke methodes
bjj het departement van koloniën niet in geb.uik.
Eerljjk en omonwonden maakte het tot dusver belang-
rjjke berichten uit de koloniën, zjj mochten dan gun
stig of ongunstig zjjn, openbaar of het zwseg. JHet
zou dan ook niet in ons opkomen te twijfelen of thans
niet wedorom volgens dat beginsel was gehandeld,
ware het niet: le. om de absolute geloofwaardigheid
van onzen zegsman2e. omreden de officieele lezing
van het bericht zoodanig den stempel der onvolledig
heid draagt, dat men schier niet de bnlp ven de
mededeelingen der dagblad-correspondenten noodig heeft
om tot het vermoeden daarvan te gerakenal wie
maar een weinig van het oorlogvoeren in Atjeh op de
hoogte is, weet, dat ue kleine colonnes, die in de bin
nenlanden patrouilleeren, doorgaans nit meer inlanders
dan Europeanen bestaan; en de onwaarscbjjnljjkheid,
dat bjj den overval van een bivak uitsluitend Europe
anen en in 't geheel geen inlanders zullen gedood of
gewond zijn, moet dadeljjk opvallen.
Zon, vanwege het belang der zaak en om hot ver
trouwen in de oprechtheid der berichten door zjjn
departement aan de pers medegedeeld, ongeschokt te
bewaren, de minister wien, het zjj hier bjjgevoegd,
te dezen persoonlijk geen blaam heeft te treffen al
bljjft hij natuurlijk voor de handelingen van zijn
ambtenaren verantwoordeijjk niet de moeite willen
nemen het zoo belangrjjke verschil tnsschen beide tele
grammen toe te lichten, de mededeeling in de pers-
tefegrammen voorkomende betreffende het snenvelen
van 16 inlandsche minderen voor een onwaar toevoeg
sel te verklaren of anders den completen en onver-
minkten tekst van het regeeringstelegram nit Batavia
alsnog te doen publieeeren?
Op mededeelingen, op last van de regeering van
Hare Majesteit gedaan, mag zelfs niet de scbjjn eener
verdenking van spelen met de waarheid blijven rusten.
Wjj vestigen er de aandacht op, dat voortaan ons feuil
leton wordt geplaatst op de vierde pagina van ons blad
en niet meer op de eerste, zooals tot dusverre.
Op verzoek van H. M. de Koningin zal bjj het
koninkljjk bezoek aan Friesland, te Leeuwarden een ring-
rjjderjj gohouden worden in paren, op Friesche sjeezen.
De Utr. Ct. vernoemt, dat de officier van gezondheid
dr. Zeehujjzen, die in de zaak-Toering is genoemd, eerlang
zijn ontslag nit den militairen geneeekondigen dienst zal
nemen. Bevestiging van dit bericht kon het blad echter
nog niet bekomen.
Het geschenk van Indië aan de Koningin.
Het hnweljjksgeschcnk van Indië's ingezetenen aan H.
M. de Koningin nadert zjjn voltooiing. Binnen een paar
maanaen znllen de Japarasche hontsnjjders in Gang Tengah,
op het land Struiewjjk, de laatste hand hebben ge'egd
aan de laatste bloemversiering van den laatsten, vierden
wand en wanneer de herfst in het land komt, zal
waarschjjnljjk de laatste bezending van het geweldige
kunstwerk Nederland hebben bereikt.
De ingenieur der le klasse van den waterstaat, de heer
L. J. C. van Es, wiens verlof naar Europa dezer dagen
weder werd verlengd om hem in de gelegenheid te stellen
de hier vervaardigde onderdeelen tot- een schoon, indruk
wekkend geheel te vereenigen, is reeds maanden lang met
hart en ziel aan dit werk bezig en de weinigen, wien
vergund werd een blik te slaan in de z.g. «Indische"
zaal, waren uitbundig in hun lof over hetgeen thans
reeds is volbracht.
Alleen hetgeen leven, bezieling zal geven aan het
eenigszins mystieke der Indische zaal, ontbreekt nogde
beelden, welke haar zullen versieren. Degenen, die zich
hier te lande met de leiding der vervaardiging dezer
beelden hadden belast en daaronder noemen wjj in de
eerste plaats den heer O. den Hamer, ond-inspeoteur van
het, inlandsch onderwijs hebben allerlei tegenslag onder
vonden.
Natuurlijk was het streven om, waar de geheele wand
versiering in gepolijst djatihout was uitgevoerd, ook de
beelden uit dat materieel te houwen. Met ontzettende
moeite werden blokken van het beste djatihout her
waarts gesleept, groot genoeg voor het doelde schepping
van oen Boeddha, een Qiwa en een beeld der gerechtigheid
de Soendanees, die in staat was de kunstwerken te leveren,
een kunstenaar in den waren zin des woords, met veel
gevoel voor ljjn en stof, was er; helaas, nauwelijks was
een Qiwa in groote trekken uitgehouwen, of een barst
scheurde de maagdelgke borst onherstelbaar open, een
groote, diepe klove in het hart van het hont, deelde het
zwaaid der gerechtigheid in tweeën, deed den Sastra
niteen vallen. Ander wild hout, van dezelfde kleur, werd
bereid en geloogd op allerlei manieren niets baatte;
het hier besohikbare hout bleek onbruikbaar. Dan maar
in steen, besloten de onvermoeide leiders.
En ziet, thans onstaat in de werkplaats in de Beren-
drechtslaan, gehouwen uit trachiet, een heerlgk Boeddha-
beeld, getrouwe copy van het schoone gipsatgietsel van
het Keerljjke, in het museum te Berljjn staande origineel,
voor eenige jaren door onnadenkenkenden hier te lande aan
vreemdelingen verkocht. Maar wat aan het gipsafgietsel
ontbreekt, de ziel, dat geeft Kko eraan, wiens vaardige
beitel, door jjverlge hand gedreven, hot droomerise
oog volgt en lijnen in het leven roept, schooner dan het
voorbeeld; waarnaar hg werkt, nog edeler dan dat, reeds
zoo heerlgk wedergevend den verheven God der Boeddhisten.
Waarlijk, dat is verheffend werk en wanneer het gelakt,
een behoorlijke aanpassing te krijgen tnsschen beelden en
wandversiering waarvan wij nog zoo zeker niet zjjn
dan zal onze Koningin een geschenk worden geboden,
oneindig hooger in kunstwaarde dan de vele duizenden,
voor dit doel door Indië's Ingezetenen bjjeengebracht.
Het is met voordracht dat wjj de aandacht onzer lezers
op dezen inlandschen beeldhouwer vestigenhet is de
moeite waard hem aan het werk te zien. Kun
stenaar in zjjn hart, werd hjj sedert 3 jaren opgeleid door
den heer den Hamer, die in zijn jongelingsjaren met jj ver
studeerde aan de Antwerpsche Academie voor beeldhouw
kunst. De Soendanees leerde zien, verdoelen en uitwerken,
zoodat zjjn arbeid niet aankleven de gebreken, opgemerkt
aan dat van zoovelen zjjner makkershet peuterige, het
zien van de boomen, maar niet van het bosch. J.-B
Vervroegde winkelsluiting te Amsterdam.
In den Zaterdag gehonden vergadering van den ge
meenteraad van Amsterdam werd bjj een adres van den
heer Joh. Cornax, voorzitter en waarn. secretaris van het
comité ter verkrjjging van een wetteljjk vastgesteld
sluitingsunr voor winkels en magazjjnen, hondende ver
zoek, het rapport der commissie tot onderzoek in hoe
verre en voor welke soorten van bedrjj ven in do gemeente
Amsterdam eene verordening wenscheljjk is tot vast
stelling van een sluitingsunr, spoedig in behandeling te
nemen en te besluiten overeenkomstig de conclusies der
genoemde commissie, overeenkomstig het voorstel van B.
en W. besloten het adres te stellen in handen van de
Commissie voor de strafverordeningen. De heer Harmsen
drong aan op een spoedige voordracht.
Aanvnlllngsverklezlngen.
De minister van binnenlandsche zaken, overwegende,
dat de heeren mr. P. Rink, mr. D. Fock en mr. E. E.
van Raalte na, bjj de verkiezing ter vervulling van de
plaatsen van de leden van de Tweede Kamer der Staiem-
Generaal, die met den derden Dinsdag van September
1905 optreden, tot lid dier Kamer te zijn benoemd, in
gevolge art. 96 der Grondwet niet als leden der Staten-
Generaal knnnen optreden, en dat derhalve, ter vervul
ling van die opengevallen plaatsen, eene verkiezing van
een lid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal moet
plaats hebben in de kiesdistricten Arnhem, Rotterdam
I en Yheeft goodgavonden te bepalen dat deze ver
kiezing zal plaats hebben op Woensdag 30 Augustus,
de stemming, zoo noodig, op Donderdag 7 September,
en de herstemming, zoo noodig, op Donderdag 14
September. (St.-Ct.)
He veemarkt te l.ecuwarden.
Het bestuur van de afdeeling Leeuwarden der Friesche
Maatschappij van Landbouw heeft bjj den Raad dier
gemeente een uitvoerig adres ingediend, naar aanleiding
van een in 1902 door B. en W. gemaakte bepaling, dat
op de veemarkt het wrakke vee op een vaste plaats,
afgescheiden van het gezonde vee, zal worden geplaatst,
na vooraf bjj den ingang der maikt met aniline te zjjn
gekleurd.
Op die gereserveerde plaats door het publiek» hos
pitaal" genoemd vindt men sedert vereenigd ver
magerde, gebrekkige, uitgeteerde, in één woord ellendige
dieren, die in het rapport van den districts-veearts over
genoemd jaar worden aangeduid als «ziek en gebrekkig"
en, naar het oordeel van het bestuur, meerendeels lijdende
zjjn aan clinische tuberculose.
Zooals bekend, wil het rjjk het aan tnberculose ljjdende
vee tegen de volle waarde overnemen, echter alleen bjj
den veehouder, bij wien het ljjden is ontstaan, dns geen
marktvee, en het trekt de aandacht, dat nit de provincie
betrekkelijk zeer weinig vee door hot rjjk wordt ge
kocht, hetgeen wordt toegeschrevon aan het feit, dat op
de veemarkt te Leeuwarden de gelegenheid nog steeds
wordt opengelaten om met dergeljjk vee te markten,
waardoor in plaats van steun, feitelijk afbreuk wordt
gedaan aan den regeeringsmaatregel, in 't belang der
bygiëne voor mensch en dier genomen. Op die gronden
verzoekt het bestuur het zoogenaamde hospitaal der vee
markt op le heffen en op de marktplaats voortaan, over
eenkomstig hare bestemming en in verband met de ver
ordening, alleen gezond vee toe te laten.
Uit «He Egmonden".
Zaterdag omstreeks 12 nar stoomden hier voorbjj
Egmond de slagschepen en de gepantserde kruisers van
het Engelsche eskader. Hoewel ze betrekkeljjk ver van
de kust afbleven do zee stond vrjj hol kon men
ze toch met het bloote oog vrjj goed waarnemen, door
een kjjker bekeken, kon men duideljjk de reusachtige
afmetingen van deze renzen onderscheiden. Ze voeren
twee aan twee naast elkaar af, zooals een zeemansterm
lnidt, in stuurboords- en bakboordskielljjn.
De torpedo's en de kleinere kruisers waren reeds, naar
men ons mededeelde, 's morgens om 8 uur gepasseerd.
