No. 106. Honderd en zevende jaargang. 1905. DAGBLAD VOOR ALKMAAR, EN OMSTREKEN. m Groote PAARDENMARKT op Maandag i Sopioier 1905. binnenland/ DONDERDAG Prijs der gewone advertentiën 24 AUGUSTUS. B ÏÏITENLAND. Deze Courant wordt eiken avondbehalve op Zon- en Feestdagenuitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden voor Alkmaar f 0,80 franco door het geheele Rijk f I, Afzonderlijke nummers 3 Cents. Telefoonnummer 3. Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N.V. Boek- en Handelsdrukkerij v|h. HERMs. COSTER ZOONVoordam C 9. te T .TPST MAAH y Algemeen Overzie ht. Gemengde Mededeelingen. Uit de Pers. De Engelsche minister Brodrick is een van die men- schen, die rondgaan door de wereld, gewapend met een pantser, waarop allerlei pijlen, die een ander zonden verwonden, afstuiten. In het gewone leven moge de omgang met menschen, die zich zoo bitter weinig van alles aantrekken, niet aanlokkelijk zjjn, als minister is deze geaardheid wellicht de eenige uitweg om de zware ministeriëele portefeuille niet weer eiken dag met nieawe, diepe zuchten op te nemen. Minister Brodrick gedraagt zich in het Parlement om do oppositie tot wanhoop te brengen. Als een afge vaardigde een uur lang hem allerlei bittere verwijten heeft gedaan, dan kan hjj soms opkijken met het verbaasde in zijn blik van»Heeft the Honorable Gentleman 't soms tegen mjj Waar hjj te voren met zjjn gedachten is geweest, houdt hjj zorgvuldig geheim, maar meesterljjk weet hjj zich den sohjjn te geven, dat ze niet waren bjj »het standje". En wanneer 't de oppositie eens gelukt, door tjjdeljjke afwezigheid van der Regeering getrouwe leden, aan den heer Brodrick een échec te bezorgen, dan toont hjj geen ontsteltenis, maar gaat kalm zjjn gang: hjj zal zelf zjjn tjjd wel kiezen om heen te gaan. Nu heeft de minister, wat het Parlement aangaat, rust. Maar op vacantie lijkt 't toch nog niet veel. In Transvaal heeft hjj pas aan Lord Selborne de teugels van het bewind in handen gegeven, wat nogal goed scbjjnt te gaan, en daar kwam hij weer in conflict met den onder-koning van Britse h-I n d i Lord Curzon. Die Lord was bljjkbaar te lang aan het bewind gebleven, al sinds 6 Januari 1899. In de eerste jaren van zjjn bestuur was men te Londen zeer over hem tevreden, maar langzamerhand is dat onder koningschap hem te veel naar het hoofd gestegen. Ver getende, dat hjj koloniaal bestuurder moest zjjn, is hg zich gaan gedragen als een Romeinsch pro-consul. Ondanks de pest-epidemieën, hongersnoodeu enz,, was hjj niet zoozeer op binneniandsche horvormingen bedacht als wel op veroveringen naar buiten. Hjj werkte tege- ljjkertjjd in de richting van Afghanistan en den Himalaya, organiseerde den veldtocht in Thibet, de demonstratie aan do Perzische Golf, enz. En toen hjj onlangs een binneniandsche hervorming begon, was het een verande ring in het bestuur van Bengalen, welke niemand naar den zin was en waardoor hij zoo impopulair werd, dat men het wecscheljjk achtte hom door een ander te vervangen. Minister Brodrick had zich ook wel het liefst buiten deze soesah gehouden. Maar Lord Curzon betoonde zich tegenover hem zoo obstinaat, dat 't nu zelfs dezen kond- bloedigen minister te erg werd. Er ontstond geschil over de benoeming van een militair lid van den Raad van Indië en toen de onder-koning nu eens niet zjjn zin kon doordrijven en daarom met heengaan dreigdezei Brodrick met onverstoorbare kalmte>Doe wat ge niet laten kunt" waarop Lord Curzon van onder-koning tot gewoon burger werd. Zjjn opvolger, Lord Minto, is Gouverneur van Canada geweest van 1898 tot 1904. Hjj heeft een eervolle hrjjgs-- mansloopbaan achter zich en nam deel aan den veldtocht in Afghanistan van 1879, aan den veldtocht in Egypte van 1882 en het dempen van den Canadeeschen opstand in 1885. Daardoor stemt hjj beter overeen met Lord Kitchener dan Lord Curzon deed. Als gewezen militair Kabinetschef van Lord Lansdowne, toen deze Gouverneur van Canada wasis hjj in conservatieve kringen zeer gezien. Wat er echter zal gebeuren wanneer 't in Engeland met het rjjk der conservatieven uit zal zjjn 1 Zoo heel lang zal dat niet meer duren. In Dnitschland zjjn er nog altjjddie het bezoek van de Britsche Kanaalvloot maar half- aangenaam vinden. Voor dergelijke gevallen heeft men bjj onze naburen een radicaal middel. An allerhöchste Stelle laat men eerst de pers en de bnrgerjj wat mop peren doch wanneer dat lang genoeg geduurd heeft komt de Norddeutsche Allgemeine zeggendat 't nu welletjes is geweest. Zoo ook thans weder. Het blad schrjjft nameijjk »De komst van het Britsche eskader en van de Britsche zeelieden geschiedt in antwoord op de bezoeken, die in de laatste jaren door Daitsche oorlogsschepen veelvuldig aan Engelsche havens gebracht werden. De bevolking dezer havens heeft onze officieren en man schappen steeds met achting en vriendelijkheid bejegend en de Engelsche officieren hebben er steeds voor gezorgd, om onzen officieren en manschappen het verblijf aange naam te maken in overeenstemming met de omgangs vormen die tusschen beschaafde volken geijkt zijn en voortdurend worden toegepast in de door vreemde schepen aangedane havens." De Norddeutsche verklaart vervolgensdat niet alleen de officieels kringen in Engeland en Duitsch- land, maar ook alle bezadigd denkende Britten en Duit- schers den wenech koesteren, dat het bezoek der Britsche vloot moge strekken tot bevestiging van de onderlinge achting van de leden dezer twee groote, beschaafde volken. Ten besluite zegt zjj op waarschuwenden toon »Wie de vervulling van dezen wensch op wat voor wjjze ook tegenwerktdoet mede aan pogingen die noch met de eischen van het gastrechtnoch met de positie van oen machtig volk zouden strooken.'' Ziezoonu weet men 't 1 Zoo pijnlijk als gisterenmorgen de verrassing was bij het bericht, dat de vredes-onderhandolaren te Portsmouth dien dag niet zouden samenkomen, zoo verblijdend waren de telegrammen, die in den loop van den dag uit Amerika aankwamen. In een officieus communiqué werden daarna nog de berichten der dagblad correspondenten bevestigd dat lnidde namelijk In wel-ingelichte kringen wordt een finale breuk on- mogeljjk geacht. Het is bekend, dat door President Roosevelt's voorstel aan Japans eischan tot vergoeding van kosten zou kunnen worden voldaan en tevens Rusland worden in staat gesteld om aan de wereld te verklaren, dat het geen voetbreed gronds heeft afgestaan, noch een kopeke aan oorlogsschadeloosstelling betaald. In 't kort gezegd komt het voorstel neer op het denkbeeld, dat Rusland Sachalin geheel of gedeelteljjk terngkoope voor eene som welker bedrag, indien de oorlogvoerenden het er niet over eens kunnen worden, op een of andere later te bepalen wjjze bjj arbitrage worde vastgesteld. Het koop geld en de sommen door Japan van China voor den af stand van den Oosterspoorweg en van Rusland voor 't onderhoud der gevangenen te ontvangen zouden geljjk staan met het totaal van Japans oorlogskosten. Feiteljjk komt dit neer op een prjjsgeven van art. V door Japan en van art. IX door Rusland. 's Middags gingen in alle landen de heeren van de Beurs met glundere gezichten naar den tempel van Mer- curius. En den speculanten, die 's morgens nog hadden ge bibberd omdat een afbreken der onderhandelingen de koersen zou hebben doen dalen, voelden zich weer een een hart onder den riem gestoken. Er was reden voor. In het typische Benrs-Nederlandsoh heette het eenige nren later ,,Op verhoogde koersen bleef de stemming vast. Vooral Russen trokken de aandacht door een zeer vast verloop." De thermometer van de Beurs is maar zeidon in de war. Hjj is even gevoelig als vertrouwbaar. Het rjjzende kwik is de rjjzende hoop. Moge ook ditmaal de Beurs de komende gebeurtenissen goed hebben ingezien 1 Donderdagmorgen, 't Is toch nog niet zoo vlot t e Portsmouth gegaan als werd gehoopt, wat echter niet wegneemt, dat men zich op den goeden weg bevindt. Na 's morgens geopend te zjjn werd de conferentie te ruim 12 uur geschorst. Deze verdaging was een gevolg van het verschil van meening omtrent den tekst van het protocol. De Russen wilden eenige wjjzigingen, waarin de Japanners, naar men meent, niet wilden toestemmen. Besloten werd toen het protocol geheel te lezen en over de betwiste punten in de conferentie te beslissen. Deze arbeid was nog niet afgeloopen toen de zitting verdaagd werd tot half drie. De conferentie heropende haar vergadering te twee uur, een half uur dus voor den vastgestelden tjjd. Te balfvier werd zjj verdaagd tot Zaterdag. Men is dus nog niet geheelwaar men wezen moet doch waar men nu wel komen zal. De algemeene indruk isdat de grootste moeieljjkheden dank zjj President Rooseveltvoorbij zjjn en dat men nu ook met niet al te veel moeite wel de laatste zwarigheden zal te boven komen. In Mantsjoerije. De legers der Russen en Japanners in Mantsjoerije zijn gereed tot krachtig her vatten der vijandelijkheden. Het Japansche leger, zoo wordt uit Tokio bericht, heeft ontzaglijke versterkingen ontvangen en het is reeds eene heimelijke beweging begonnen. Generaal Linjewitsj is ook geheel gereed met zijne verdedigingswerken. Zijn leger telt nu tusschen de 400.000 en 5U0.000 man. De regentijd is thans voorbij en de Russen doen in sterke afdeelingen ver kenningen. Nog steeds komen treinen met troepen uit Rusland aan en ook langs de Turnen worden verster kingen gezonden. Men kan de belangrijke beweging van het Japansche leger niet beschrijven, maar het zal eerlang met groote kracht kunnen optreden. Wat een zegen zou 't zijn, wanneer al die troepen naar hunne haardsteden konden terugkeeren l De hervorming in Rusland. Naar men verzekert, zal de Rijksdoema dadelijk na opening zich bezig houden met de volgende vraagstukkende positie der steden, de boerenhervorming, de quaestie der Israë lieten, invoering van leerplicht (geen overbodige zaak in een land, waar in 't geheel 20 menschen op de hon derd lezen en schrijven kunnen), wijziging van de posi tie der zemstwo's. De eerste zitting zal met buitengewone plechtigheid worden geopendverschillende leden van het Keizerlijk huis, alle leden van den Rijksraad, de ministers, de vreemde diplomaten, enz. zullen er bij zijn. Twee weken vóór de opening komen de leden bijeen 'om hun geloofs brieven te overhandigen. De Keizer en zijn kind. De Petit Bleu zegt, uit goede bron de twee volgende anecdoten te hebben ont vangen, »die doen zien hoe kinderachtig (ware «kinder lijk" hier niet juister), van karakter de Czar is en hoe gemakkelijk spel de invloed van zijne reactionnaire raadslieden wel moet hebben met dezen Keizer, wiens kleine persoonlijke zorgen hem aftrekken van de belangen van den Staat en die zich minder bekreunt om de ergste nooden van zijn Rijk dan om den groei van zijn zoontje." Na den geweldigen slag van Liao-jang werd uit Mant sjoerije een generaal afgezonden om den Czarjverslag te doen van die vreeselijke worsteling. De generaal was juist tot het droevigste gedeelte van zijn verhaal gevorderd, toen hij tot zijn groote verbazing een glimlach zag spelen om de lippen des Keizers, die hem zeide»Wat ik zeg gen wil, generaal, weet gij, dat mijn kleine Alexis twee tanden heeft gekregen." Op een anderen dag vergaderde de Rijksraad over het Doema-ontwerp. Een der ministers zette zijne meening over deze ernstige zaak uiteen. Plotseling viel de Czar hem in de rede, uitroepende: «Aloesjka maakt 't heel goedHij is vanmorgen gewogen. Hij weegt 18 pond Uit Oostenrij k-H o n g a r ij e. De Oostenrijksche Regeering zal, indien er niet ter elfder ure verbetering komt in de Hongaarsche crisis, geen definitieve handels traktaten sluiten, maar al de bestaande traktaten voor een jaar verlengen. Te Ischl heeft onder voorzit terschap van den Keizer een «kroonraad" plaats, waaraan de Oostenrijksche en Hongaarsche Minister-Presidenten en de gemeenschappelijke Ministers van Buitenlandsche Zaken, Oorlog en Financiën zullen deelnemen. Er zal nog een poging worden gedaan door militaire concessies de vorming van een parlementair Hongaarsch Ministerie mogelijk te maken. Volgens vertrouwbare berichten evenwel blijft de Kei zer in de hoofdzaak (handhaving der Duitsche commando taal) onverzettelijk. Het geteisterde Spanje. Uit Spanje komen nog droevige berichten. De alcade van Osuna meldt, dat in zijn district vrouwen en kinderen langs den weg liggen te sterven van honger. Te Ecija zijn de bakkers winkels door het volk geplunderd. Duitschland's koloniaal bezit. Uit Berlijn wordt aan de Rappel geseind, dat naar aanleiding van den ernstigen toestand in de Duitsche koloniën, de regeering besloten heeft den Rijksdag tot een buiten gewone zitting bijeen te roepen. De Rijkskanselier zou een crediet van 100 millioen mark vragen en de mach tiging om 50.000 mannen te mobiliseeren tot steun van de troepen in Afrika. Een schrale oogst. Kort geleden heeft Sven Hedin een oproep aan Zweden in Amerika gericht om vijf millioen dollar in te zamelen voor Zweden's verde diging ter zee. Volgens een Zweedsch blad, dat te Chicago uitkomt, is er in het geheel een kleine dertig dollar opgehaald. De Amerikaansche Zweden vinden niet, dat hun moederland in nood verkeert. Niet navolgenswaard. Te Kaschau (Hon garije) is op een redactiebureau met woede gevochten tusschen officieren aan den eenen kant en redacteuren en zetters aan den andere. Zekere luitenant Borsitz had onlangs inspectie gehouden in een slaapzaal in de kazerne, en toen had een reservist in de Hongaarsche inplaats van in de Duitsche taal «Geef acht t" geroepen. De luitenant rapporteerde dit. Een locaal blad vermeldde de geschiedenis, waarop de luitenant met zijn kameraden het redactiebureau bestormde. De zetters kwamen mee vechten en toen trokken de officieren hun sabels, waarop een der redacteuren een revolverschot loste. Drie personen werden in het gevecht gewond. De bestuurbareluchtballon. Santos Dumont heeft te Trouville zeer goed geslaagde proeftochten ge daan met zijn nieuwen bestuurbaren luchtballon «No. 14." De schroef is, in plaats van aan den achterkant, meer naar voren geplaatst, dicht bij den motor, zoodat het gevaarte er meer door voortgetrokken dan geduwd wordt. Een opgewonden menigte juichte de evolutiën boven strand en zee toe. De ballon hield zich bestendig op een hoogte van vijftig meter. Eindelijk teruggevonden. Naar men uit Grindelwald meldtis in een scheur van den boven- gletscher door een gezelschap toeristen een lijk gevonden, dat er zeer lang scheen gelegen te hebben. Men houdt het voor dat van eenen dr. Haller uit Bern, die onge veer 25 jaar geleden op een tocht van den Grimsel naar Grindelwald met twee gidsen verdween. Een Sultan, die nog zoo'n slechten smaak niet heeft. Alice Roosevelt, de dochter des Presidents, sedert eenigen tijd op de Philippijnen, heeft den Sultan der Soeloe- of Solo-eilanden zoozeer bekoord, dat hij om hare hand aanzoek deed. Zij toonde zich even verrast als vereerd, maar waagde de onderstelling, dat Z. M. aan zijn half dozijn gemalinnen wel genoeg zou hebben en bedankte. In den komkommertijd. Een Amerikaansche courant vertelt van een machine, uitgevonden dooreen ingenieur uit Pitsburg. Met deze merkwaardige machi nerie kan men maar eventjes drie duizend vruchten taarten per uur fabriceeren en een paar mannen zijn er slechts noodig om de machine te bedienen. De ver schillende schotels worden gevuld met deeg, dat geheel gaar weer te voorschijn komt, dan worden de vruchten er op gelegd, geheel gereed komt het gebak uit de tweede oven, een bijzonder vernuftig uitgedacht me chaniek bestrooit de taart met de noodige suiker en nu is de lekkernij gereed om naar de klanten gebracht te worden. Vervroegde winkel-sluiting. Zooals onze lezers weten zijn te Alkmaar pogingen aangewend om uit te vorschen, in hoeverre een alge meene sluiting der winkels 's avonds te 9 uur mogelijk en gewenscht was te achten. De Alkmaarsche Winke liers-Vereeniging benoemde tot dat doel een enquête commissie en deze heeft zich inderdaad alle moeite gegeven om zich van haar mandaat, in den vorm, waarin 't haar werd verstrekt, zoo volledig en nauw gezet mogelijk te kwijten. Haar rapport is dan ook zeer lezenswaard. De conclusie, waartoe deze Commissie is gekomen, is voor de voorstanders eener vervroegde sluiting vrij troosteloosimmers, haar slotsom luidt dat voor Alkmaar nog niet de tijd is gekomen om eene algemeene sluiting der winkels ten 9 uur in te voeren. Al is 't dan ook in de persrubriek, toch willen wij hier even zeggen, dat 't ons zeer heeft verbaasd, dat iedereen zich bij deze conclusie moedeloos schijnt te hebben neergelegd, zoodat 't er uitziet, alsof deze zaak, die in zooveel andere plaatsen in den lande zich gelei delijk terrein weet te veroveren, hier maar aanstonds voor goed van de baan is. Zelfs geen enkel Ingezonden Stuk, terwijl toch wel voor minder belangrijke dingen naar de pen wordt gegrepen, hebben wij naar aanleiding van deze uitspraak ontvangen, 't Is alsof de voorstanders van vervroegde winkelsluiting zich plotseling gesteld zien tegenover een hoogen muur en zij geen enkel hulpmiddel binnen hun bereik zien om een poging te wagen, dien te beklimmen. Wij zouden haast durven zeggen, dat men zich nu wel wat al te spoedig heeft laten intimideeren. Had er dan iemand in gemoede verwacht, dat de enquête tot onmiddellijk resultaat zou hebben gehad, dat pardoes tot de vervroegde sluiting kon worden overgaan? Als de overtuiging zoo algemeen ware, dan zou een enquête vrijwel overbodig zijn geweest, immers, dan zou men ook zonder haar al vroeger tot zulk eene sluiting zijn gekomen. Neen, wat de enquête heeft geleerd, is diter zijn tegen eene 9-uurs-sluiting velerlei bezwaren en daar onder zijn er gegronde. Nu men dat mot zekerheid weet vermoeden liet 't zich natuurlijk al te voren -- nu moet niet dadelijk alles overboord geworpen, maar moet men streven naar middelen om die bezwaren te ondervangen. Zonder hierop nu verder te willen ingaan, willen wij één bezwaar releveerenmen wil wel meedoen, mits men maar de zekerheid heeft, dat de vakgenooten ook om 9 uur sluiten en zich aan die belofte houden. Zie daar een ervaring, die ook precies zoo elders is opgedaan. En daar zoekt men deze zwarigheid uit den weg te ruimen. Reeds sinds eenigen tijd is in ons bezit een Sociaal Weekblad, waarin Dr. D. van Embden in een hoofd artikel een uitwerking geeft van de gegevens, bijeen gekomen naar aanleiding van circulaires met vragenlijs ten, rondgezonden en daarna ingezameld door de „Ver eeniging voor vervroegde winkelsluiting" te 's-Graven- bflge. Wat de patroons antwoordden wordt in dit artikel aldus saamgevat: Allereerst zij vermeld, dat van de 999 winkeliers patroons, wier antwoord in handen der vereeniging kwam 821, dus 82,1 pet. zich verklaarde vóór en 178 dus 17,8 pet. zich verklaarde tegen een regeling der vervroegde winkelsluiting. En van die 821 voor standers begeerde wederom een groote meerderheid, n.l.: 702, uitdrukkelijk een regeling door wet of ge meenteverordening, terwijl 119 voorstanders der slui ting omtrent den aard der regeling óf geen voorkeur hadden óf zich voor onderlinge overeenkomst ver klaarden. Voor zoover de voorkeur voor wet of verordening werd toegelicht, kwam dit antwoord onveranderlijk neer opomdat alleen dkn de naleving voldoende gewaarborgd is. Voor zoover vraag 9 (langer werken op sommige tijden) bevestigend werd beantwoord, hetgeen door 520 personen geschiedde, werd achter vraag 10 door 483 personen ingevuld de Zaterdag, door een 70-tal diverse opgaven alsSt -Nicolaastijd, Zaterdag en Woensdag, dagen aan feestdagen voorafgaande, e. a. Van de 483 genoemden, gaven er 3 voor den Zater dagavond een sluitingstijdstip te 1 uur op, 209 een te 12 uur, 59 een te 11 uur, do overigen een vroe ger uur. Deze uitzonderingen zouden natuurlijk in elk bedrijf met behoedzaamheid geregeld moeten worden. De verschillende uitspraken worden daarna geclassi ficeerd in tabellen wie daarin belang stelt schaffe zich het desbetreffende nummer van het Sociaal Week blad aan, 't is dat van 1 Juli j.l. waarna de eind conclusie luidt: Welk een misstanden bevatten die cijfers; welk een eindeloos eentonigen en afmattenden werkdag voor patroon en bedienden beiden, ligt in een der tabellen uitgedrukthoezeer wordt aan die velen de gelegenheid tot ontwikkeling, tot lectuur, tot politiek leven, tot ontspanning, benomenwelk een massa levensgenot moeten zij door deze absurde toestanden ontberen; en dat, terwijl een verstandige regeling van het wettelijk sluitingsuur niet eens hun ver dienste verminderen zou. Lees de tabellen gezamenlijk, en gij hoort hen luide roepen om de bescherming der wet, om den beschermenden dwang der wet, die hen inderdaad vrij zal maken; vrij van de geweldenarij der wette loosheid, vrij van het juk der „vrije" concurrentie. De Haagsche vereeniging stelt zich voor, met een beroep op bovenstaand materiaal, aan de autoriteiten te verzoeken, deze bescherming van wet of gemeente verordening, waar noodig na nadere raadpleging der betrokken groep, eindelijk ook ten onzent te verleenen. Moge zij gehoor geven aan die roepstem. En gaan wij nu eens rondkijken te Amsterdam. Men heeft in ons blad kunnen lezen, hoe daar door den voorzitter, waarnemend secretaris van het comité ter verkrijging van een wettelijk vastgesteld sluitingsuur voor winkels en magazijnen, een adres gelicht werd tot den Raad naar aanleiding van het rapport, uitge bracht door de „commissie tot onderzoek, in hoeverre en voor welke soorten van bedrijven in de gemeente Amsterdam een verordening wenschelijk is tot vaststel ling van een sluitingsuur'Yolgens dat adres zou uit het rapport blijken, dat de Amsterdamsche winkeliers in overgroote meerderheid verklaarden, voorstanders te zijn van de wettelijke winkelsluiting, dat de argumenten der tegenstanders uitvluchten zijn en een gevolg van behoudzucht, en dat daar, waar het sluitingsuur door de wet werd vastgesteld, het vroegere uur van sluiten

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1905 | | pagina 1