No. 111. Honderd en zevende jaargang. 1905. DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Indische Penkrassen. WOEM SD AG Prijs der gewone advertentiën 30 AUGUSTUS. BUITENLAND. Deze Courant wordt eiken avondbehalve op Zon- en Feestdagenuitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden voor Alkmaar f 0,80franco door het geheele Rijk f I,—. Afzonderlijke nummers 3 Cents. Telefoonnummer 3. Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N.JY. Boek- en Handelsdrukkerij vli. HERMs. COSTER ZOON, Yoordam C 9. Algemeen Overzicht. Wat ons allang verbaasd heeft is, dat men met be- trekking tot de vredesonderhandelingen te Portsmouth zoo weinig hoort van Dnitschland's Keizer. Anders kan er niet veel van belang in de wereld gebenren, of Keizer Wilhelm vervult daarin een rol dan wel er wordt er een aan Zijne Majesteit toegedacht. Nu daaren tegen is 't President Roosevelt voor en na, Witte's naam leest men minstens tien maal in elk groot bnitenlandsch blad en zelfs met de namen van Komoera en Takahira zjjn de courantenlezers al tamelijk vertrouwd geraakt. Dat schijnt ook te Parijs te zijn opgevallen en dadelijk is de Figaro erbjj geweest om in die leemte te voorzien. Gisteren was de naam van de Matin op aller lippen, vandaag komt aan de Figaro de eer toe, het meest op zienbarende nienws te hebben. Haar medewerker Marcel Duchène heeft nameljjk het bnitenkansje gehad van een toevallig te Parjjs vertoevend hooggeplaatst ambtenaar van het Russisch departement van Buitenlandsehe Zaken tegen het ljjf te loopen en daar hebben wjj plotseling co qu\l nous fout. Men luistere maar naar hetgeen Du chène weet te verhalen Toen Rusland en Japan op uitnoodiging van den beer Roosevelt er in toestemden in samensprekingen over een verdrag te treden, was de Czar voorstander van den vrede tot eiken prjjs, mits een vorm gevonden werd om Ruslauds waardigheid te ontzien. De bedoelingen van den Czar strookten volkomen met de wenschen van den Mikado, zoodat er nog slechts louter voor den vorm een protocol moest worden opgesteld. Over en weer werden aan de bevelhebbers in Mantsjoerije instructiën gezonden en de vjj&ndelijkheden hielden feiteljjk op. Den heer Witte echter, met volstrekte volmacht vertrokken, wachtte bjj zjjne aankomst in Amerika de verrassing van beperkende voorschriften. Tengevolge van Keizer Wilhelm's persoon lijken invloed bij de ontmoeting te Björko was de Czar plotseling van meening veranderd. De Keizer waar schuwde tegen te groote toegeeflijkheid aan Japanom dat alle Europeesche Mogendheden dientengevolge schade zouden Ijjden aan haar prestige. Bovendien zag Z. M. niet ongaarne Russische troepen Oostwaarts trekken, in verband met het geschil over Marokko tegenover Ruslands bondgenoot Frankrjjk. Dus Keizer Wilhelm heeft zich slechts van den domme gehouden en heeft in werkelijkheid gestookt 1 Gelukkig dat iedereen wel weet, dat het Parjjsche boulevard-blad, hoe smakelijk ook om te lezen, soms dingen vertelt, die men nu niet al te zwaarwichtig moet opvatten. En voors hands schjjnt ons van meer beteekenis het feit, dat de Duitsche Rijkskanselier, Vorst von Billow, aan den ver tegenwoordiger der Associated Press te Berljjn op diens aanvrage het volgend schrijven heeft doen toekomen •Sedert den aanvang van President Roosevelts pogingen zjjn de Duitsche Keizer en de Duitsche Regeering, waar de gelegenheid zich slechts bood, voor den vrede opge treden. Duitschland heeft evenals Amerika er belang bij, dat een einde komt aan de gevaren en de onzekerheid, die aan eiken grooten oorlog onvermijdelijk verbonden zjjn. De Keizer en het Duitsche volk wenschen van harte, dat de pogingen van President Roosevelt met goeden uitslag zullen worden bekroond." Bljjft het talmen te Portsmouth nog eenigen tijd voortduren, dan kan men zich verzekerd houden, dat er (Auteursrecht uitdrukkelijk voorbehouden.) C XX. Jogjakarta zal nu voorloopig hier op Java mijn hoofd kwartier zijn. Van uit die Sultans-residentie, als centrum, zijn tal van kleine leerrlijke uitstapjes te rnaken'en zoo zitten we op 't oogenblik dan in het Kedoesche en wel in de militaire kolonie Magelang. Ik lag hier in 1896 in garnizoen en daar er veel te zien valt en te genieten, zoo zullen we hier wel een paar weken verblijf houden ook. Het klimaat is verrukkelijk koel en leent zich uit stekend voor Pengekras, wat in warmere plaatsen soms heusch niet alles is I Jogjakarta is door een stoomtram (lees lokaaltrein) via Magelang met Amberawa verbonden. In 1896 waren ze hier zoo ver nog niet en lag deze residentie-hoofdplaats vrij wel geïsoleerd. Wij vertrokken dan 's morgens vroeg van Jogja en kwamen, na anderhalf uur sporens, langs een mooien beschaduwden weg met tal van heerlijke vergezichten, te Magelang aan, op den Aloen Aloen hartelijk verwel komd door de leerlingen van de Opleidingsschool voor ïnlandsche Ambtenaren. Na ons in het Hotel Loze wat te hebben opgefrischt, gold ons eerste bezoek de bekende weesinrichting van den braven zendeling Johan van der Steur. ^e.zÜn hiermede dan een onderwerp genaderd, dat r\ laatste 'aren pennen in beweging bracht, ik bedoel n.l. de bestrijding van het pauperisme, van de steeds toenemende armoede in de Indo-Europeesche samenleving. Tot nog toe aarzelde ik steeds, hierover mijn oordeel uit te spreken. In de eerste plaats toch heb ik mij op geworpen als pleitbezorger van den eigenlijken Inlander en secundo is de kwestie zeer kiesch en moeilijk. Nu ik echter op vele plaatsen in de gelegenheid was m'n oogen en ooren den kost te geven, nu de zaak m.i. opgelost kan worden, nu zal ik ook eindelijk eens mijn stem doen hooren, in de hoop, dat de machtheb- benden niet aarzelen zullen radicaal in te grijpen, thans nu het nog tijd is. telkens weer sensationeel nieuws zal worden opgedischt. Het telegrammen-bureau van Laffan was gisteren zoo totaal uitgeput, dat 't uit Portsmouth niets beters wist te seinen dan dat Witte de architectuur van een kerk uit de achttiende eeuw was gaan bewonderen en dat Witte's secretaris 's avonds piano speelde in het salon van zjjn hotel Gelukkig zjjn er echter ook berichten van groot belang en nog wel berichten, die weer moed geven. Vooreerst is van der Lip, een aanzienlijk New-Yorksch bankier, een visite gaan maken bjj Witte, waarbjj wel niet over koetjes en kalfjes zal zjjn gespro ken. Maar bovendien wordt geseind, dat Komoera nieuwe instructies heeft gekregen, die zjjn vastgesteld in de door ons vermelde samenkomst van de Japansche minis ters met de Oudsten deze instructies zouden den weg banen tot den vrede. In plaats dat dus de hoop is vernietigd, is zjj integen deel krachtig verlevendigd. Onrechtmatig verkregen goed gedijt niet". Zoo is immers het spreekwoord. Op het wereldtooneel ziet men er vaak de bevestiging van. Men herinnere zioh maar eens wat wjj dezer dagen hebben meegedeeld over de bevindingen van de Ameri kanen op de Philippijnen, en een ander voorbeeld leveren de erv aringen, diede Engelschen thans opdoen in de voormalige Zui d-A f r i- kaansche Bóeren-republieken. Dat deze in den eersten tijd na het sluiten van den vrede niet voldeden aan de hoog gespannen verwachtin gen mocht in Engeland verbazen, maar hier zal niemand 't anders hebben gedacht. Immers, in Nederland had de pers niet zoo weggemoffeld de berichten omtrent ver woestingen en vernielingen, zoodat men wist, dat het erf der Boeren was veranderd in een woestenjj met hier en daar nog sporen van verbrande en gesloopte boer derijen. Een land, waar zoo lang achtereen en op zoo gruweljjke wjjze de oorlogsfakkel waB gezwaaid, had tijd noodig op z'n verhaal te komen en 't moest daarbjj geholpen worden met geld van den overwinnaar. Doch nu zjjn wij alweer zooveel verder en hoewel al vele maanden lang is voorspeld, dat de depressie zou wegtrekken, zjj is er nog en zjj drukt als lood op den voorspoed der bewoners. Ja, in Transvaal is, dank zjj den invoer van Chineezen, de goud-productie steeds stjjgende en de Premier-mijn heeft een kostbare diamanten vondst opgeleverd, doch daardoor kunnen wel de Rand- magnaten zich in weelde baden, maar het algemeen merkt slechts weinig van deze voordeelen. In de Transvaal is de levens-standaard hooger dan ooit en de verdiensten zjjn niet toegenomen, doch ingekrompen. Nooit is er door de Engelschen onder het bestuur van President Krnger zoo erg en met zooveel reden gemopperd als thans, nu zjj zich eiken dag mogen vermeien in den aanblik van den vrij-uit wapperenden Union Jack. Er worden op allerlei maatregeleu gezonnen om tot verandering te komen. Natal en de Kaapkolonie, die eenmaal prachtige in komsten hadden en nu staau voor een steeds toenemend tekort, verwachten heil van het breken met het inter- koloniale douane- en spoorwegstelsel, waarmee Lord Milner ze nog heeft opgescheept. Op haar aandringen zal in het begin van het volgende jaar een nieuwe tol- conferentie worden gehouden, waar de tarieven zullen Wanneer we over I n d o's met u spreken, zullen we moeten beginnen u eerst eens een helder begrip te geven van de onaangename positie, die deze verschop pelingen hier innemen. In de groote plaatsen van Nederland ziet men ze dagelijks, de heeren en dames en kinderen van 'n min of meer donker teint. Die, daar bij u, zijn de bevoor rechten uit de Indo-maatschappij, de menschen die tjoekoep (voldoende) hebbenDe paupers komen uit den aard der zaak niet naar Holland, en over die paupers moeten we 't hoofdzakelijk hebben. Over 't algemeen zijn de Indische lui in Nederland nog al in trek, dat weet ge. De Indische dames toch zijn erg goedhartig, goed- geefsch, gastvrij en gul, de oudere heeren zijn wel is waar soms wat minder sympathiek en meestal nog al mopperig uitgevallen, doch onder de jonge meisjes vindt men beeldjes, elegante wezentjes, die menig Hoogere burger of gymnasiast het hoofd op hol brengen. Ook de Indische jongelui op onze Universiteiten, H. B. S., Gymnasia, Landbouwschool, Machinistenschool, K. M. A., Cadettenschool en Marine-instituut, zijn bij hun kameraden buitengewoon getapt. De bewoners van het gure Noorden voelen zich dus nog al aangetrokken tot de exotische «Nederlanders'' van over de zee en mag dan ook al eens 'n straat schooier ze uitjouwen en grieven, dat deert hen niet, waar ze door betere elementen uit onze samenleving als volkomen ebenbürtig worden beschouwd. Het komt in Europa dan ook zeer dikwijls voor, dat echt-Hollandsche meisjes met Indo's huwen en om gekeerd. Hoe geheel anders nu is de toestand hier De volbloed Nederlander ziet met 'n zekere min achting neer op al wat gekleurd is en de Indo van zijn kant, haat met 'n intensen haat de arrogante Gadoengan's of witte knollen. Ik wees er reeds vroeger op. Nu is 't een feit, dat het gros der »s i n j o's" en 'nonna's" niet bijzonder hoog staat, noch intellec tueel, noch moreel, doch er is toch altijd een kern van «gekleurde Nederlanders," die door opvoeding en studie, volstrekt niet inferieur zijn aan de besten van ons ras, maar die toch lange niet die sympathie ge nieten, waarop ze recht hebben en die hun in patria dan ook niet wordt onthouden. Natuurlijk is dom rassenvooroordeel van de zijde der worden herzien. Transvaal heeft daarin grif toegestemd. Doch, hoe lang en hoe veel men ook confereeren wil, niet zal zjjn weg te nemen het groote gevaar, waarmee de Engelsche havens in Zaid-Afrika bedreigd worden van de zjjde van Lonren<;o Marqués. De Portugeezen zjjn in den laatsten tijd drnk in de weer geweest met daar allerlei verbeteringen aan te brengenzoo dat de Delagoa-baai nu gerust kan mededingen met de havens van Natal en de Kaapkolonie. Bovendien heeft zjj het zeer groote voordeel, dat zij op tweemaal korter afstand van Pretoria is gelegen dan Oost-Londen en Port-Elisabeth en op driemaal korter afstand dan Kaapstad. Vroeger kon dit natuurlijke voordeel nooit zoo goed tot zijn recht komen, omdat onder het bestuur van President Kruger alle partjjen konden rekenen op een deel van het vervoer. De Engelschen in het Trans vaal van heden denken echter over deze dingen gansch anders. Er zjjn nu geen politieke redenen meer om de tarieven op de Delagoabaai-ljjn zoo hoog te maken, dat ook de langere spoorwegljjnen kunnen rendeeren. De Engelschman in Transvaal vindt de Engelschen in Kaap kolonie en Natal beste menschen, maar wanneer hjj goedkooper uitkomt door 't met den Portugees te houden dan is deze zjjn man. Dit geschiedt nu op het oogenblik. Bovendien wordt nog een tweede spoorweg-verbinding van de Portugeesche kust met den Witwatersrand gemaakt, die zelfs nog weer even korter is. Voor die kortere spoorweg-ljjnen wordt nu gejjverd als het eenige middel om de malaise in Transvaal te verhelpen. Portugal lacht nattmrljjk in zjjn vuistje, 't Moot zelfs in zjjn bedoeling liggen omLourenfo Marqués tot een vrjj haven te verklaren, zoodat alle goederen er zonder tolheffing kunnen binnen komen de groote toename van den handel, dus berekent men, zal ruimschoots het gemis der invoerrechten vergoeden. Geschiedt dit, dan gaat 't er nog zorgelijker uitzien voor de Kaapkolonie en Natalwaar een financieels crisis alsdan niet zal kunnen uitbljjven. Zoo is er in Zuid-Afrika ontevredenheid schier over al. Het land is duur veroverd en bjjna niemand ver heugt zich over het Engelsch bestuur. Alleen de voor mannen der Boeren kunnen hierbjj met zekere voldoe ning toezien; laat 't maar zoo voortgaan als nu, dan komt voor hen des te eer de tjjd liever laten wjj raden naar hetgeen wjj bedoelen. Woensdagmorgen. De zon is door de nevelen gebroken, heden is een lichtstraal geworpen in de harten van mil- lioenen: aan het wapengeweld in Oost-Azië zal een einde komen, aan de felle hartstochten is het zwijgen opgelegd, de humaniteit triomfeert. Op bijna alle betwiste punten heeft Japan toegegeven, zoodat de conferentie tot volkomen over eenstemming kwam en dadeljjk een aanvang maakte met het opstellen van het vredes-verdrag. Rusland be taalt geen schadeloosstelling en de verdeeling van Sachalin zal plaats hebben zonder de betaling van een terugkoop som; voorts heeft Japan zjjn eischen ingetrokken in zake de geïnterneerde oorlogsschepen en de beperking van de Russische zeemacht in het Verre Oosten. De overeonkomst betreffende Saehalin verbiedt de beide regeeringen, Sachalin van versterkingen te voorzien of voor strategische doel einden te gebruiken, en verplicht Japan eveneens het ver- «smetteloos blanken" oorzaak, 't Is net of sommige Nederlanders plotseling aan hoogmoedswaanzin lijden, zoodra ze hier voet aan wal zetten. Het onbeduidendste mannetje uit Holland denkt, dat hij wonderwat beteekent in dit «apenland." Je hebt hier ook «Mevrouwen,die heusch een zeer goed figuur zouden maken achter een buffet in de Rotterdamsche Zandstraat, en die toch den neus durven optrekken voor »'n vuile nonna» en een «smerigen inlander® I Men moet die vrouwen eens tegen hun bedienden te keer hooren gaan in een Maleischje met gribusdialect uitgekreten. Als men zoo iets bijwoont, dan begint men waar achtig te gelooven, dat de Franschman gelijk had, toen hij eens schreef: «Le canaille de l'Europe c'est l'aris- tocratiedes lndesk Dat het gehalte der meeste kleurlingen te wenschen overlaat, is niet bepaald hun schuld, doch 't gevolg eener zeer wilde opvoeding. Het onderwijs op de scholen is goed, zeer goed zelfs, maar de ouders en vooral de moeders zijn de directe oorzaak van het ongelukkig levenslot der kinderen later. Men heeft natuurlijk de noodige nuances van Indo's. Ik laat hier nu eens geheel buiten bespreking die, welke een beschaafd ontwikkeld «volbloed" tot vader hebben. Deze zullen door den man zoo noodig tegen de domme moeder beschermd worden en zelfs zoo spoedig mogelijk naar Europa worden gezonden. Daar, in 'n echt-Hollandsche omgeving, worden zij gevormd tot kloeke mannen en flinke vrouwen, die later, op hun beurt goed voor hunne kinderen zorg zullen dragen. Die I n d o's dus zullen, zelfs al was hun moeder eene gewone ïnlandsche huishoudster, dikwijls een eervolle( positie bekleeden en men ziet ze dan ook in de hoogste betrekkingen bij het Binnenlandsch Bestuur, de Rechterlijke Macht, het Leger enz. Trots hunne door kennis en werken verkregen stelling, worden ze intusschen door de meeste volbloed Europeanen, zelfs door die van zeer ondergeschikte positie, met gering schatting besproken. Treurig maar waar! Die I n d o's echter, die tot vader hebben een onont wikkeld onbeschaafd blanda en eene onontwikkelde nonna tot moeder, die I n d o's zijn zeer te beklagen, terwijl later natuurlijk een nog meer gedegenereerd sterken van de La Pérousestraat tusschen Sachalin en Hokkaido na te laten. Witte, die onmiddelljjk na de totstandkoming der over eenkomst werd geïnterviewd, zeide dat bjj verbaasd was over de gelukkige uitkomst, die hjj niet had durven ver moeden. In de ochtendzitting der conferentie had hjj een geschreven Russisch ultimatum overhandigd, dat de Japanners tot zjjn verwondering aanvaardden. Het resul taat, zeide hjj, was een groote zegepraal voor Rusland. De heer Witte wees op de punten, door Rusland gewonnen, en verklaarde dat hjj alleen het znideljjk deel van Sachalin afstond op last van den Czar. Wat betreft het bezoek van den tinancier Van der Lip gaf de heer Witte te kennen, dat Rusland waarschijnlijk een vredesleening zal sluiten en hjj verklaarde van oordeel te zjjn, dat voor de vaststelling van de bijzonderheden van het vredesverdrag eenige tjjd zal noodig zjjn. Ook in Amerika had men zulk een verblijdenden afloop niet durven verwachten. In verschillende steden gaf mea uiting aan zjjne vreugde door een plechtig luiden van de kerkklokken. In de onmiddellijke nabijheid van de ver gaderden gaf de spontane bljjdschap zich lucht in tranen, door de vrouwen gestort, in luid gejubel van de mannen, die hun hoeden in de lucht wierpen. Met lof en d<nkis op aller lippen de naam van president Roosevelt, zonder wien waarschijnlijk dit groote resultaat niet zou zjjn ver kregen. De gevolmachtigden hebben gisteren nog do onmiddel lijke sluiting van een wapenstilstand voorgesteld. Wat men slechts voor zich kon zien als een schoon droom beeld is blijde werkelijkheid geworden. Nadere telegrammen melden nogHet aangevulde vre desverdrag wordt tegen het einde der week verwacht. Witte zegt, dat het practisch reeds in de verslagen der zittingen opgemaakt is, en slechts eenige noodzakeljjke wijzigingen in den vorm behoeft. Toegevoegd is een nieuwe clausule waarin een handelsverdrag tusschen Japan en Rusland wordt voorbereid, waarbjj ieder de voorrechten eener meest begunstigde natie verkrjjgt. Deze clausule verplicht tot een open-deur-politiek. Goed ingelichte bankspecialiteiten te New-York zjjn van meaning, dat de vrede spoedig gevolgd zal worden door een Russische en later door een Japansche leening. De omvang hunner uitgaven is van grooten invloed geweest op de overeenstemming tusschen beide volken. Men weet dat Rusland alle toebereidselen getroffen heeft om een deel van de leening in de Vereenigde Staten te plaatsen, en men begrjjpt zeer goed, dat Japan zint op middelen om zich meer geld te verschaffen, ten einde zjjne biunenlandsche verpliohtingen na te komen. Baron Sato legde namens de Japansche gevolmachtig den de volgende verklaring af: •De beide vragen betreffende de slotregeling met Sachalin en de schadevergoeding voor den oorlog zjjn van den beginne af de punten geweest waaromtrent een volkomen verschil van meeuing bestond. Het verschil van opinie ten opzichte van deze punten heeft dikwijls het voortduren van de conferentie in gevaar gebracht, doch Zjjne Majesteit de Keizer van Japan, toegevende aan wat menscheljjkheid en beschaving gebiedt, hoeft, in een stemming van volkomen verzoeningsgezindheid en in het belang van den vrede, de gevolmachtigden ge machtigd den eisch van vergoeding der oorlogskosten te laten vallen en toegestemd in een verdeeling van Sachalin, condities die, van weerszjjden aannemeljjk, het thans nageslacht van hen kan verwacht worden Door voortdurende kruising met ïnlandsche bijzitten, ontstaat dan het zoo in-treurige ras der «Kampong- si n j o 's", die vooral in groote plaatsen als Batavia, Semarang, Soerabaia enz. een ware plaag zijn voor de rustige bevolking. De overgroote meerderheid der donkere proletariërs kunnen zoo niet hun rechtstreekschen vader, dan toch hun stamvaders aanwijzen onder de gegageerde of actief dienende Europeesche soldaten van het Indische Leger. We willen hier niet schrijven over het concubinaat in het Indische Leger, al scharen we ons volstrekt niet aan de zijde van hen die het een noodzakelijk kwaad noemen. Er zijn duizenden jonge mannen in ïndië, ook onder de militairen, die het zonder concubine doen. We zullen het alleen hebben over de noodlottige gevol gen van dat kinderen opvoeden door ouders, die geen flauw besef hebben hunner verantwoordelijkheid. Toen ik in October 1900 met de boot van A t j e h naar P a d a n g stoomde, bevond zich aan boord ook eene ïnlandsche huishoudster met een aanvallig knaapje van drie jaar. Haar «man" was gesneuveld en nu ging ze met den kleine naar Java terug, om ergens in de kampong bij haar familie te gaan wonen. Het vrouwtje was o zoo trotsch, dat haar «s i n j o Piet" Europeaan was en liet me een geboorteacte, een doopbewijs en nog meer van die pampiertjes zien. Toen ik haar vroeg, hoe ze haar jongen nu verder dacht op te voeden, opdat hij toch later als Europeaan zijn positie zou kunnen ophouden, schrikte het goede mensch. Daar had ze nog nooit over nagedacht en toen ik haar eens kalm uitlegde, dat «sinjo Piet" veel gelukkiger zou zijn als »A m a t" d.w.z. als inlander, toen nam ze plotseling een kloek besluit en wierp de noodlottige papieren over boordHaar kind was daar mede tot den eenvoudigen hem meer passenden staat van Inlander teruggebracht en is nu misschien ergens in het binnenland belast met het hoeden der karbouwen. Wat zouden de k a m p o ng-s i n j o's en dito non- na's een menschwaardiger lot hebben en een beter leven leiden, als hun moeders ook gedaan hadden, wat toen die moeder van «Sinjo Piet" deed Lt. Olockener Bbousson b.d. Magelang.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1905 | | pagina 1