Honderd en zevende jaargang. 1905. DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Dit niinr Deslaat uit 2 jVo. 120. ZATERDAG 9 SEPTEMBER. Van Week tot Week. BUITENLAN D. BINNENLAND. Déze Courant wordt eiken avond behalve op Zon- en Feestdagenuitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden voor Alkmaar f 0,80 franco door het geheele Rijk f I,—. Afzonderlijke nummers 3 Cents. Telefoon nummer 3. Prijs der gewone advertentiën Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij v h. HERMs. COSTER ZOON Voordam C 9. Algemeen Overzicht. Gemengde Mededeel! n gen. Uit de Pers. Nieuwst ij dingen. COURANT. C rit lek. Wat de critici al niet op hun geweten bebbeu 1 Al- tjid volgens de menechen, die door hen ongnnetig zjju gecritÏBeerd. Ze vernietigen wat nauw ontloken is ze ontmoedigen waar moed-insprektn juist zoo gewenscht was ze beder ven allerlei genot voor bet volgzame publiek En dan ia de critiok zoo vaak in handen van onbe voegden, zooals zoo gaarne beioogd wordt door hen, die meenen iets zoo heel goed te kunnen, terwijl de criticus daarin zooveel te laken heeft. 't Is een eindeloos terrein van debatten. Dit is alleen zeker; de critiek is de groote factor,die de menschen wakker houdt, die hun voldoening geeft van werkeljjk goed werk, die voorkomt het voortwoekeren van verl dat niet deugt. Eu een troost is verder dit partjjdige critiek handhaaft zich op den dunr toch niet. Daarvoor zjjn er te veel critici, waarvan de groote meer derheid toch niet met elkaar onder één hoedje spoelt, zoodat bet publiek er wel toe komt te beslissen tnssohen du verschillende oordeelvellingen. Want de hoogste rech ter bljjft toch altijd het publiek, dat over het algemeen wel volgzaam is, maar die volgzaamheid slechts zoo lang betoont als het bevindt goed voorgelicht te worden. Een criticus, die altijd en alles prijst, beeft evenmin gezag als een, die nn nooit eens wordt getroffen en nooit eens wat vindt om te roemen. Dat weet de criticus zelf het best en 't is voor hem een prikkel te meer om altjjd de eevijjkbeid te betrachten. Wie dat bedenkt zal met verbazing kennis nemen van een brochuretje, getiteld .Kritiek", geschreven door den heer Jan Sol te Amsterdam, »de apotheker, die ook aan zang doet", zooals De Telegraaf zich uitdrukt. De heer Sol stelt zich niet op het standpunt van wijlen den Arnhemschen mnziek-directenr Coster, die de muzikale critiek »een voortwoekerend kwaad" noemde, en haar het liefst nit de couranten gebannen zag, neen, hjj acht baar »zeer zeker noodig". Doch eischen, die hg aan haar stelt neen maar, die meneer Sol weet 't I Vooreerst betoogt hg de wenschelijkheid dat muziek- redecteuren of muziekrecensenten alleen worden aange steld op advies van een commissie van muziek-autoriteiten, te vormen nit de op te richten Algemeene Nederl. Toon- konstenaars-vereeniging, welke commissie een examen zou afnemen naar de bevoegdheid van den criticus. Zjj zou desgewenscht die bevoegdheid ook honoris causa kunnen verleenen, daar aan verschillende groote bladen tegen woordig muziekrecensenten vgn verbonden, die in hnn lang durig optreden als zoodanig zich hebben doen kennen en waardetren als zeer respectabele beoordeelaars, niettegen staande zjj van huis uit niet bepaald vakmenschen waren dezulken zouden moeten worden gehandhaafd, bjj wjjze van overgangsmaatregel." De onpartgdigheid der critici dient gewaarborgd te worden door de onafhankelgkheid hunner positie, welke hun blad hun moet verschaffen, zoodat zij zich geheel kunnen wgden aan hun taak en da daarvoor vereischte studies. De kunstenaars zouden van hun kant bet publiek kunnen voorlichten en bekend maken dat deze of gene beoordeelaar hun vertrouwen niet bezit of niet langer bezit, en zjj zonden bjj de directie van het blad moeten aandringen op diens ont slag en zjjn vervanging. De schrjjver meent, dat, om aan financiëele bezwaren tegemoet te komen, best twee ot drie bladen eenzelfden beoordeelaar zonden kunnen aanstellen en een kritiek van dezelfde hand publiceeren. Do provinciale en zuiver plaatselgke bladen moeten zich tevreden stellen met gewone verslagen of citaten van de critici der groote bladenvoor de kunstenaars heeft alleen de groote pers beteekenis. Over het naïeve van dit betoog behoeven wjj zeker met veel te zeggon. Het culmineert in de bewering, dat provinciale bladen zich zouden moeten tevreden stellen met citaten van de critici der groote bladenZiedaar de echte verwaton groote-stads-man, die de merschen in de provincie zoo ongeveer als Kaffers beschouwt, die maar moeten nababbelen wat anderen hun voorkauwen. En als meneer Sol in de provincie gaat zingen, dan vindt bjj zeker ook, dat hjj 't met die Kaffers niet zoo nauw behoeft te nemen en dat ze wel alles zullen slikken 1 Ja, dan is t wel gemakkeljjk als den provincialen critici een slot op den mond wordt gelegd. Er zal wel niemand zijn, die dit kinderlgk advies zal opvolgen. Wjj in de provincie zjjn dankbaar als de mannen en vrouwen van talent uit de groote steden tot ons komen en ons doen genieten van hunne gaven, die aan ons mis schien nog beter besteed zjjn dan aan de bewoners der groote steden, die zooveel krggen te hooren en te zien. Maar wanneer zjj ons geringschatten en een loopje met ons denken te kunnen nemen, dan vergissen zg zich deer- Ijjk. Al is 't dan ook maar in de provincie, er zjjn daar ook nog criiioi, die zich geen knollen voor citroenen laten verknopen Voor hen die propaganda maken voor de vredes-idee, heeft de oorlog tusschen Rusland en Japan weder kostbaar materiaal geleverd. Eerst de ontzettende lijdenstafereelen in Mantsjoerjje waarbjj kostbare levens verloren gingen op hartverscheu rende manier. Eu thans de aanblik van de beide landen, die met elkaar hebben gekampt 1 Over den toestand in Rusland hebben we geen bij zonderheden mede te deelengeen nummer van de courantwaarin niet een of meer berichten staan over moord brand verwoestingvernieling. Thans bljjkt echter ook, wat de Japanners met hnnne bekende terug houdendheid zoolang hebben verheeld dat nameljjk hnn land zwaar heeft geleden door den oorlog. De oogst is slecht uitgevallen wat niet te verwonderen valtwaar zoo velen van eiken leeftjjd naar het oorlogsterrein werden gezonden.. Men vreest bovendien een tjjdperk van financieele moeilijkheden ook omdat de regeering in de gegeven omstandigheden niet veel bereidwilligheid zal vinden voor het plaatsen van een binnenlandsche leening, terwijl toch het terugbrengen van een leger van bjjna een millioen menschen verscheiden millioenen zal kosten. De handel wordt door al die ongunstige fac toren verlamd. De regeering te Tokio heeft blijkbaar ingezien dat verdere strjjd met Rusland zou leiden tot verdere uit putting en zoo heeft zg alles gedaan wat in haar ver mogen was om den oorlog op eervolle wjjze te beëindigen. Maar daardoor heeft zjj de hartstochten opgewektdio anders nog wel een tjjdlang zouden zjjn bljjven sluimeren. En droevig zijn daarvan de gevolgen. Niet alleen tcch hebben de oproerlingen zioh bepaald tot aanvallen op de redactiebureelen en op de gebouwen der gestelde machten. Neen, ook tegen de Christenen en de buitenlanders hebben zg zich gebeerd. Tien Christelijke kerken zjjn te Tokio verwoest en men kan een gevoel van ongerustheid voor de veiligheid der talrjjke Russische krjjgsgovangenen te Matsoejama en elders niet bedwingen- al mag men vertrouwen dat de Keizerlijke Regeering flagrante schendingen van het volkenrecht zal weten te voorkomen. Niet zonder bezorgdheid moet men ook denken aan hetgeen baron Komoera en diens ambtgc- nooten die zoo juist te Portsmouth de gehoorzaamheid aan de bevelen van hun Souvereinwellicht ditmaal tegen de inspraak van hun gemoed, nakwamen, bjj hun terugkeer in 't vaderland verbeiden mag. Wel hebben de censoren gelijk gehad, dat ze de be richten over de oproerigheden vasthielden in de hoop, dat er tegelykertijd van orde-herstel zou zjjn melding te maken. Want 't is niet anders dan de Haarl. Ct. zegt «Voor hen, die van den beginne aan in dezen oorlog met Japan sympathiseerden, moet de onwaardige houding van 't Japanscho publiek na het sluiten des vredes wel een bittere teleurstelling zjjn. En zij, die zich door Japan's betoonde correctheid in dtn oorlog en zjjn gematigdheid bjj de vredesonderhandelingen van hun oorspronkeljjke meening lieten afbrengen, znllen weer tot hun onde ge loof vervallen, dat de Japanners een Jesrzaam en schran der, doch in den grond barbaarsch gebleven en van jjdel- heid opgeblazen volk zjjn. Als bai baren is het brandstichtende volk van Tokio te keer gegaan en de geheele beweging spruit voort uit gekrenkte nationale jjdelheid. Dat volk vindt, dat Rusland niet genoeg vernederd is." Een stormachtige zitting wordt verwacht van den Land dag, waar de radicalen pogingen zullen doen om het Kabinet ten val te brengen en de vredes-onderhandelaren te straffen. Bovendien is het gevaar niet denkbeeldig te achten, dat de algemeene wrevel ook de veldheeren en soldaten in Mantsjoerjje aantast. Men verneemt al, dat de rustverstoorders te Tokio in een telegram aan maai schalk Ojama dezen bezworen hebben den strjjd voort te zetten. Daarenboven zjj herinnerd aan die ongelukkige bepaling, dat de wapenstilstand pas na de bekraohtiging van het Vredesverdrag zal intreden. In (Noord-Korea ie, zoo men weet, nog op 1 dezer gevochten en uit Tokio wordt gemeld, dat de troepen op Sachalin den 30sten Augustus het overschot der Russische verdedigers van dat eiland bjj Naiboeti op de Westkust na een scherp gevecht van vjjt uren verslagen hebben. Uit Tokio zelf luiden de berichten iets kalmer. Een der beste middelen tegenover een oproerige menigte is nog altjjd geweest daarop de stialen eener brandspuit te rich- ten in Japan is de natnnr te hulp gekomen en heeft hetzelfde effect teweeggebracht door zware stortbuien, die de menschen naar huis hebben gejaagd. Doch wat zal er gebeuren, als de regenwolken zich ontlast hebben en het mooie weer de menigte weer naar buiten drjjft Zaterdagmorgen, De Japansche regeering doet con cessies aan den volkswensch zjj heeft besloten tot on- wjjlde openbaarmaking van het vrede s- tractaat. Laat ons hopen, dat daardoor zal worden bggedragen tot terngkeer var. de rust. Dat zjj nog niet in den lande heerscht moge hieruit blgken, dat te Kobe het standbeeld van markies Ito van zgn voetstuk is gerukt en door de straten is rondgeslenrd. Hoe 't te Tokio is toegegaan blgfce uit het volgende telegram over den aanval op de woning van den minister van binnenlandsche zaken. Een der manifestanten, die een fakkel droeg, kon achter het gebouw komen en slaagde er in, het in brand te steken. De politie chargeerde daarop met de blanke sabel, maar de menigte liep wat verder terug bjjeen en steenigde de toegesnelde brandweer. Mtn heeft het personeel van den minister knnnen redden. Bij het vallen van den avond verhchtte de vuurgloed een ijzingwekkend tooneel: de huilende menigte, met steunen werpend naar politie en brandweer en onophoude! jjk gechargeerd door de agenten. Het is zeker dat er 1 doode en 14 zwaar gewonden zgn gevallen, ongerekend de licht gekwetsten. De betooging, tegen 8 September aangekondigd, zou nog belangrijker zjjn. Een manifestant zeide tot een jour nalistWjj willen de aandacht des Keizers trekken; wjj willen dat hjj bet vredestractaat verscheure, want zjjne omgeving belet hem het ware gevoelen des volks te kennen, over de smadelijke manier waarop de vrede is verkregen. De vernieling der kleine politiekiosken duurde tot middernaoht. Men schat dat hierbij een 15-tal gewonden vielen. Een groote menigte vulde de straten en sloot zich bjj de manifestanten aan. Afdeelingen van de keizerljjke garde werden in den loop van den avond opgeroepen, om de voornaamste punten te bezetten en de regeeringsge- bouwen te beschermen. Het vertrek van den heer Witte. Aan den Russischen Minister Witte is bjj zgn vertrek uit Portsmouth op buitengewoon harteljjke wjjze uitgeleide gedaan. Men verdrong zich om hem de hand te drukken, wierp hem met bloemen en drukte hem zelfs kostbaar heden en edelgesteenten in de band. Frankrijk en Marokko. Een Havas-berichtbrengt de mededeeling, dat de Marokkaansche regeering aan den Franschen gezant te Fez mededeelde, dat zij alle Franscbe eisohen, naar aanleiding van het gebeurde met den Algerjjn Boe Mzian El Miliani, inwilligde. De Sultan bad deu grootvizier, Si Feddul Garnit, opgedragen zioh persoonljjk naar den beer Saint-Recé Taillandier te begeven, hem de verontschuldigingen der regeering van den Sherif aan te bieden en hem de bestraffing en bet ontslag van den eohnldigen Kaid mede te deelen. De gezant antwoordde: dat bjj in naam der Republiek de verontschuldigingen en beloften van genoegdoening van den Makhzen aannam, en van de verzekeringen voor de toekomst akte zou nemen. Daarmede is het incident op bevredigende wjjze opgelost. In Frankrjjk toont men zich zeer voldaan daarover. De toestand te Bakoe. Een Russische olie firma te Londen heeft een particnlier telegram ontvangen> meldende dat het tuighuis te Bakoe in de lucht was ge vlogen. Er werd groote schade aangericht en vele men schen zijn gewond. De militaire overheid te Tiflis heeft met bjjzondere treinen kanonnen naar Bakoe gezonden. In den noordeljjken Kankasus is de beweging van de Tartaren voornameljjk tegen de regeering gerioht. Alle nafta-raffinadergen te Bakoe zgn, volgens de laatste be richten, in de asch gelegd en de andere fabrieken en werkplaatsen gesloten. De prjjzen van petroleum, benzine en residn zjjn ontzagljjk gestegen en de voorraad zal in enkele dagen in het zuiden van Rusland nitgepnt zgn. Balachami is geheel afgebrand. De Tartaren nemen alles mee wat maar eenige waarde heeft. Het fort Bibi Rebat staat nog in brand, 's Nschts wordt in de straten van Bakoe geschoten. De benrzen en banken zgn gesloten, er worden ontzagljjke verliezen geleden. Hoogleeraren en studenten in Rus land. Nu in Rusland het nieuwe academische jaar be gint, zag de overheid gaarne, vooral nu het intusschen vrede is geworden, de lessen hei vat, waarvan tot nu too zoowel de leerlingen als de hoogleeraren bjj wjjze van protest tegen de bestaande politieke toestanden verlof hadden genomen, zoodat in het laatste halfjaar het Hoo- ger Onderwjjs in Rusland bjjna overal heeft stilgestaan. Nu moet Gouverneur-Generaal Trepoff voornemens wezen daaraan een einde te maken, en wel op zjjne gewone, hardhandige wjjze. Hjj zal nameljjk den hoogleeraren bevel doen toekomen onverwjjld weder met het onderwjjs te beginnen, onder bedreiging met ontslag bjj weigering. En desgeljjks zullen de studenten bevel ontvangen de col leges weder te komen bezoeken, wjjl zg anders eenvoudig van de rol zullen worden geschrapt. Dat belooft dus wat. Aardbeving in Italië. Er komen ernstige berichten over de aardbeving te Stefanoni. Men vreest dat meer dan 100 menschen onder de pninhoopen begra ven zjjn. Ook Piscopo en Tricarni zjjn verwoest. Te Messina heeft een zware aardschok alleen schade aange richt. Te Reggio, Oatanzaro en Monteleone (Calabrië) zgn veel huizen gescheurd, te Monteleone 7 dooden en veel gekwetsten. Ook het district Nicastro is verwoest. Hongersnood in Britsch-Indië. Uit Lahore wordt geseind, dat de prjjs der levensmiddelen stjjgt, het geen een zeker teeken is voor hot aanstaande gebrek. De weerkundigen zien ook geen beter weer komen. De hon gersnood in Rajputana dreigt de ergste te worden dien men in de geschiedenis van Engelsch-Indië kent. Op groote schaal begint de bevolking reeds het land nit te trekken. Men is un ook bang voor cholera, die dikwjjls aan den uittocht van groote scharen gepaard gaat. De vleeschnood in Duitschland. De Keul- sohe gemeenteraad heeft zich Woensdag bezig gehouden met de vleeschnood quaestie. Door eenige leden was een voorstel ingediend, luidende: »De gemeenteraad vraagt den opperburgemeester een verzoek te richten tot de be voegde autoriteiten, waarin dezen verzocht wordt die maatregelen te nemen, welke leiden knnnen tot opheffing of vermindering van den vleeschnood, in het bjjzonder de gedeeltelijke opening van de Nederlandsche grenzen voor slachtvee, met naleviDg van de noodzakelyke sanitaire waarborgen. Breedvoerig is over dit voorstel gesproken. En de stemming was er wel voor. De opperburgemeester deelde echter mee dat de stad Frankfort a/d Main 'thans denkt over een actie van de sted-m gezamenlijk. Keulen zei reed» haar medewerking toe. In afwachting van het tot stand komen van dezen steden-dag liet de raad het voorstel ruster. De burgemeester van Berlijn deelde in de Woensdag gehouden zitting van den raad mee, dat ook Berljjn zal deel nemen aan dezen steden-dag. Nieuwe standbeelden te Berljjn. Ook onze Oranjevorsten zullen nu in het keizerlijk paleis te Berlijn vereeuwigd worden. De Duitecbe keizer heeft een nieuw plan ontworpen ter veifraaiing van het paleis. De meer dan levensgroots beelden van Willem don Zwjjger, van Maurits en Frederik Hendrik en van stadhonder Willem II, znllen in brons worden opgesteld. Onder vrjjdenkers. De vrijdenkers te Parjjs hebben Woensdag flink gevochten. De vergadering was zeer kalm begonnen. Lozano hield een eindelooze rede, waarin hjj de samenwerking voorstelde der vrjjmetselarjj, der voorstanders van den vredo en der vrjjdenkers. Daarna kwam de burgeres Sorgue vragen, welk antwoord er aan het ministerie van justitie was verkregen op bet verzoek betreffende Malato. En het rumoer begon. Een sterke baas Paraf-Javal verscheen op het podium en werd met vjjandig ramoer begroet. Ik zal spreken of niemand zal spreken, was zgn fiere antwoord. Vuisten bedreigden den anarchist, doeb onmiddellijk schaart zich een lijfwacht om hem, de estrade wordt bestormd, een troepje menschen valt er af Paraf-Javal is trotsch blijven staan. Hjj wil dat het gansche congres naar het ministerie van justitie zal gaan. «Het beste middel om bastilles te nemen, zegt hg, bljjft toch, er op los te trekken." Er wordt geapplaudisseerd en iedereen gaat wat eten. Een variété voor dames. De eigenares van het »Brighton Hippodrome" te Londen is van plan een variété voor dames te openen, waar alleen dames toegang zullen hebben. Mrs. Barrasford, de eigenares van het circus, beeft in haar jarenlange hippodrome ervaring opgemerkt, dat de dames nog meer van variété-bezoek honden dan de heeren. Daar echter duizend en nog eens duizend jonge dames geen heer hebben om haar naar het circus te vergezellen, wil zjj er een oprichten, alleen voor dames bestemd en waar dus iedere dame zonder geleide komen kan. Iiijtatraffen. Door eenige Nederlandsche pers-organen zgn beschou wingen vastgeknoopt aan het bericht, dat in Denemarken bjj wjjze van proefneming voor zes jaren tjjds wederom de geeseling is ingevoerd, meer bepaaldeljjk met het doel geweldpleging van deu sUrkere op den zwakkeie en on tuchtige handelingen tegen te gaanHet Centrum teekende hierbij aan, dat, indien de proef goed mocht slagen, het zaak zgn zon elders het voorbeeld van Denemarken te volgen en niet meer in naam der beschaving den aan randers van eer en leven vrij spel te laten. Daartegen kwam de Arnh, Ct, in verzet. Zjj aohtte het gewenscht, maar aanstonds tegen elke neiging tot weder invoering van ljjfstraffen in Nederland ten krachtigste protest aan te teekenen, »omdat znlke straffen immoreel, menschonteerend, en als doodstraf, onherstelbaar zjjn*. Het blad merkte verder op, dat het een te hoog denk beeld van het beschavingspeil in Nederland had, dan dat het wederinvoering van lijfstraffen mogelijk acht. Toch zou het van Het Centrum wel eens willen vernemen, waarin «het resultaat* alzoo moet bestaan, hetwelk het in Denemarken wil afwachten om ook voor Nederland bet »volgen van dit voorbeeld* aan te bevelen. Op die vraag blijft Het Centrum het antwoord niet schuldig. »Het resultaat" zou kannen blgken nit een aanmerkelijke verminderingen van het aantal aanrandingen van eer en leven. Overigens verdedigt het Katholieke blad nader zgn standpunt, daarbjj opmerkende naar aanleiding van de bewering der Arnh, Ct. omtrent het «onherstelbare" Een zonderlinge redeneering. Dat de doodstraf on herstelbaar is, valt niet te weerspreken, en wjj willen der Arnhemsche wel de verzekering geven, dat ook d&Arom vooral, een voorstel tot wederinvoering dier straf bjj ons op ernstig verzet stuiten zou. Het standpunt, dat minister Loeff te dezen aanzien innam, hebjjen wjj steeds van harte toegejuicht. Maar dat een gevoelige kastjjding «even onherstelbaar" zou wezen, kan het blad toch niet volhouden. Met hetzelfde recht zou men gevangenisstraf en het nadeel door den eenzaam opgeslotene aan lichaam en geest ondervonden, onher stelbaar kunnen noemen. Maar imoreel en menschon teerend zjjn de ljjfstraffen dan tooh zeker, zal de Arnhemsche ons tegen werpen. Nu is een von tweeën waar: de overheid heeft bet recht te straffen, of zij heeft het niet. Heeft zjj het niet, dan is alle straf uit den booze en moet men justitie en politie maar afschaffen. Heeft zjj het echter wèl en wjj vermoeden dat de Arnhemsche dit voor hands zal willen beamen dan zien wy geen essen tieel verschil tusschen het leed, dat een strafschuldige wordt aangedaan door hem te weken, of maandenlang in een enge cel cp te sluiten, of door hem zjjn vergrjjp met een grooter of kleiner aantal stokslagen te doen boeten. Het ondersoheid is dan slechts van pract'sehen aard. De geoseling zal vermoedeljjk voor een zeker aantal personen meer afschrik wekkende kracht hebben dan een tjjdeljjke vrjjheids-berooving en daardoor in vele gevallen de misdaad voorkomen. Ten slotte z-gt Het Centrum, dat, zoolang het begrip «schuld" gehandhaafd bljjtt, z. 1. de overheid het recht hebben zal de schuldige te doen voor zgn misdrgf. En wanneer het voor de veiligheid, voor de eer en het leven van zwakkere personen vooral noodzakeljjk bljjkt, dat in zekere gevallen op een andere wijze wordt gestraft, dan tot dusver gebroikelijs was, eu een gevoelige tuchteging degene treft, die zich aan den zwakkere veigrjjpt, dat ziet Het Centrum niet in, dat daardoor de immoraliteit zou worden bevorderd ot de menschheid onteerd. De heeren K. de Vries Cz., K. Baas Gz. G. van Heyningen, H. van Pelt, P. Latenstein, E. van de Stadt Cz., C. Th. Kamphuijs, J. van Heek en J. A. Buijs, allen Raadsleden te Zaandam, en te zamen vormende de op positie tegen de aangenomen havenplannen, hebben tot den burgemeester dier gemeente het verzoek gericht

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1905 | | pagina 1