No. 423. Honderd en zevende jaargang. 1905. DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Manier van reizen ia 15. WOENSDAG 13 SEPTDMBüE. Stemming. BUITENLAND. Deze Courant wordt, eiken avond behalve op Zon- en Feestdagenuitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden voor Alkmaar f 0,80 franco door het geheele Rijk f I,—. Afzonderlijke nummers 3 Cents. Telefoonnummer 3. Prijs der gewone advertentiën Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N, V. Boek- en Handelsdrukkerij vli. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9. Algemeen Overzicht. ALKMAARSCHE COURANT. De BURGEMEESTER vaa ALKMAAR maakt bekend, dat op Dinsdag den 26 September a.g. eene stemming zal plaats hebben ter benoeming van een lid van den Uenecntcrnad te Alkmaar voor het derde kiesdis trict en wel nit de volgende Oandidaten BÜIJSEN, van C. FENIJN, J. A. B. De stemming vangt aan des morgens 3 ure en duurt tot des namiddags 5 ure. Het bureau zal zitting houden in den Nieuwen Voelen in de Doelenstraat alhier. De inhoud vau art. 128 van het Wetboek van Strafrecht luidt Hij, die opzetteljjk zich voor een ander uitgevende, aan eene krachtens wctteljjk voorschrift uitgeschreven verkiezing deelneemt, wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste één jaar. Alkmaar, 13 Sept. 1905. De Burgemeester voornoemd, G. RIPPING. Japan begint in zaken van oproer Rasland naar de kroon te steken. Druppelsgewijze vloeien de berichten over de onlusten te Tokio, maar zoo langzamer hand lekt toch de waarheid nit en we zjjn nu al zoo ver, dat we weten, dat in Japan's hoofdstad door de manifestanten 118 politie-kiosken, 200 tramwagens, 8 Roomsoh-Katholleke kerken en «verscheidene" scholen zjjn verbrand, terwjjl nog bovendien 27 andere politie kiosken benevens »eenige" woningen van regeeringspersonen werden vernield. Zoo'n lijstje kan meetellen. Een onderscheid met Rasland is echter, dat in Japan tot dusverre nog geen bommen en granaten in de gelederen der oproerigen zijn geworpenin plaats van Kozakken, die met wellust schieten op de menigte, heeft men er politie-agenten en militairen, die zich bedienen van de sabel, het oud-vader- ljjke wapen. Maar die sabels zjjn dan ook te pas gekomen er zijn eenige duizenden gewonden. En nog is de regeering niet, waar zjj wezen wil. In de aangekondigde groote meeting te Osaka toch werd een motie aangenomen, waarin de eisch wordt ge steld, dat het vredes-tractaat zal worden verbroken en de regeering zal aftreden. Enkele ongeregeldheden zjjn ook hier voorgekomen; 40 personen werden licht gewond, een ernstig. Het aangevraagde ontslag van den minister van binnen- landsohe zaken, Yoshikawa, is, zooals wjj reeds meldden, geweigerd. Volgens het gewone gebruik hebben de minis ters don Mikado een officieele erkenning van bunne tekort komingen voorgelegd. Zjj wijzen op de noodzakelijkheid om den staat van beleg te handhaven, maar onderwerpen aan het oordeel van den Keizer de vraag of zij aan bet bewind zullen blijven dan wel zullen heengaan. De Keizer antwoordde daarop met het advies, dat zjj op hun respec tiove posten moeten bljjven. Verder is er nog een heel klein telegram uit Tokio, dat er, zoo zonder eenige nadere toelichting, verbazend Tegenwoordig nu het reizen zoo gemakkelijk en goed koop is, terwijl zooveel menschen op reis gaan (de trams naar Egmond aan Zee konden op sommige dagen het reislustig publiek bijna niet vervoeren) loont het mis schien ae moeite in herinnering te brengen de moei lijkheden van vroeger dagen. Wij nemen daartoe een Fransche reisgids ter hand van 1815, gedrukt bij E. Maaskamp te Amsterdam en getiteld: „De reiziger in de Vereenigde Nederlanden, onmisbaar werk voor ieder, die een reis maakt in dat land." 1815 was een woelig jaar. 18 Juni is een geschied kundige gedenkdag gebleven. In de velden van Waterloo vertoonde de soldaten-keizer zich nog eenmaal en voor het laatst in al zijn glorie aan het hoofd der dapperste legerscharen, die er ooit geweest zijn, te midden zijner juichende veteranen, die zoolang de wereld met den schrik hunner daden vervuld hadden. Reeds toen Napo leon Wellington bijna tot wijken had gebracht, ver scheen plotseling het Pruisische leger, dat hem een verpletterende nederlaag bereidde. De keizer vluchtte naar Parijs, deed afstand van den troon, gaf zich over aan de Engelschen, die hem naar St.-Helena vervoerden, waar hij in 1821 overleed. Het was onrustig in dien tijd. In de reisgids van 1815 merkt men niets omtrent deze toestanden. Misschien werd hij uitgegeven na Juni, toen de kalmte was terug gekeerd. Men feisde in Holland op twee manieren, te land en te water. Wel is waar kon men overal een rijtuig nemen, maar dat was zeer kostbaar; overigens waren er veel landstreken waar de wegen, slecht en onbegaanbaar, vooral in de lente en den herfst het vervoer zeer moei lijk maakten. De twee eenige straatwegen in ons land waren die van Scheveningen naar Den Haag en van Amsterdam naar Haarlem, terwijl de weg van Haarlem naar Den Haag bestraat werd. De regens en de dikke mist werkten ook nog mede tot een van nature smerig en drassig terrein, ongeschikt voor voertuigen. Op de meeste wegen, vooral van Duitschland naar Amsterdam, bestonden er „postwagens" evenals in Duitschland. Van Osnabrück, Naarden en Utrecht (de schrijver weet niet of hetzelfde toegepast wordt in de andere grenssteden) waren de posthouders gerechtigd aan de per post reizende passagiers een briefje af te geven, wat men noemde „postbriefje" en dat een dubbej mysterieus uitziet. Het luidt nameljjk: «Het pantserachip Mikasa is in brand geraakt en gisterenmiddag te half drie gezonken." Is dit een op ziebzelf staande catastrophe of zit er meer achter? Als de censor zich ni8t haast meerdere bijzonderheden door te laten, denken wjj er bet onze van. In Rusland is men nu zoo ver, dat men aan het schuld- belgden is in verband met de onlusten inden Kaukasu£. Een hoofdambtenaar van het Russische ministerie van financiën, de heer Timirjasef, heeft in een interview met een medewerker van de Roess gezegd: »Ik begrjjp volkomen dat men de regeering verwjjten maakt. Maar het ministerie van financiën kan geen ver wijt treffen. Men beweert dat wjj niets gedaan hebben. Maar wat konden wjj doen «Zoowel de minister als ik hebben herhaaldelijk de aandacht op den toestand gevestigd. Meer konden wjj niet doen, daar wjj geen administratieve macht hebben. «Van bet begin af, waren krachtige maatregelen noodig. Men had den brand in den aanvang moeten blusschen. In plaats daarvan werd geschreven, en nog eens geschreven. De oproerige elementen waren in dien tjjd aan zich zelf overgelaten en konden hun gruweljjk werk volvoeren. «De petroleuin-industrieelen hebben herhaaldelijk de instelling van een veiligheidsdienst gevraagd, op hunne kosten. Dat werd steeds geweigerd. Waarom? Klaar blijkelijk omdat men hen niet vertrouwde, en uit gewoonte een bijgedachte zocht achter hun verzoek. «En nn is de toestand, dat industriëelen zelf voorstellen moeten doen, voor de beveiliging van ban eigendom, reeds bedroevend. Voor een goed georganiseerden staat is de eerste voorwaarde, dat er waarborgen zjjn voor de orde, voor leven en welzjjn en bezit van de onderdanen. «Ik kan mg niet verklaren, waarom in een zoo belang rijke streek als het petrolenm-rayon de orde niet kan worden gehandhaafd. Ik begrijp wel, dat dit in het ge heele land niet mogelijk is daarvoor is het te uitge strekt. Maar do petroleum-streek is ongeveer 2500 Des- jatins groot. En op zulk een klein gebied zou de orde niet te herstellen zjjn De Russische censor schijnt onder al die JobBtjjdingen het hoofd verloren te hebben. Zóó kunnen wjj alleen verklaren, dat hij het artikel van de Roest niet schrapte en ook het volgende telegram doorliet: «Naar uit Zarizyn gemeld wordt is daar sedert gisteren de petroleumhandel gestaakt. De toestand der oonsumenten is kritiek. Ook in Astrakan staakten de petroleum-firma's de levering van brandmateriaal aan de soheepsreeders, met wie zjj geen contract hebben, daar zij de staking van transporten uit Bakoe vreezan. De reeders staan thans voor de nood zakelijkheid de stoombootdiensten te staken, en hunne matrozen en arbeiders te ontslaan, waardoor opnieuw duizenden broodeloos worden. Iu Baskoontsjak zjjn de zoutindustriëelen om dezelfde redenen genoodzaakt den arbeid te doen ophouden, wat weer tot staking in de visEcherij-nijverheid zal leiden; dit zal ontzettende ver liezen voor hot geheele gebied veroorzaken. De gouverneur stelde aan de groote potrolemn-firma's voor, een depót van 600,000 Pood naphta voor de behoeften der reeders en der zout-industriëalen aan ta leggen." Van andere zjjde wordt nog gemeld, dat do verschillende petroleum-firma's hebben besloteu het werk niet te her- vatton voor zoover er van hervatting sprake kan zijn alvorens de regeering volkomeu de veiligheid waar borgt. En zij eischen tevens de varwjjdering van alle Tataarsche boeren nit het gebied, omdat zjj daarin een bljjvoad govaar zien voor de rustige ontwikkeling der Voorts ontwaponing van alle Tataren zonder voordeel had, ten eerste met spoed vervoerd te worden en ten tweede geen enkele moeilijkheid te hebben met het aantal paarden. Men had slechts zijn briefje te laten zien,het geen gewoonlijk vervat was in de volgende bewoordingen «Werden bij dezen alle posthouders tusschen en gelast, deze extra-ordinaire Postchaize met personen en haar bagagie op 't spoedigste bij dag of nacht na derzelver welgevallen met goede paarden voort te brengen. De betaalinge daarvan is nier ten comptoire gedaan en zal ieder zijn contingent op Rekening valideeren. Actum etc. Nam men bv. een biljet om van Osnabrück naar Naarden te gaan met 4 paarden, die in iedere pleister plaats verwisseld werden, dan betaalde men den be paalden prijs van 50 écus, en bovendien 16 groot voor den postsecretaris. (100 groot 1 rijksdaalder). Daarentegen kostten de bewijzen van Naarden naar Osnabrück 50 hollandsche daalders. Het is vreemd, dat ofschoon de afstand dezelfde was, men meer moest betalenmaar men diende zich aan de plaatselijke omstandigheden te onderwerpen. Ging men bv. met den postwagen van Amsterdam naar Osnabrück, dan waren er van Amsterdam tot Utrecht 4 posten, (de «posten" zijn in Holland 2 mijlen lang, evenals in Frankrijk, doch in Duitschland 4 mijlen). Van Utrecht naar Amersfoort 2, van Amersfoort naar Holten 8} en van Holten naar Delden 2J posten. Delden had in dien tijd 1098 inwoners. Een andere route was van Amster dam naar den Helder. Men passeerde dan Haarlem, Beverwijk, Alkmaar en 't Zand. De afstand bedroeg 19j mijl. 's Winters was echter de gewone weg van Haarlem naar Beverwijk onberijdbaar en dan was men genood zaakt te gaan over Overveen en Bloernendaal, wat f post verschil opleverde. Beverwijk was eertijds een plaatsje met 1640 inwoners in de nabijheid van het Y. Er was een krankzinnigen gesticht. Alkmaar, een plaats van 9000 inwoners, wordt gunstig beschreven. De stad is zeer regelmatig gebouwd. De omstreken bieden prachtige wandelingen aan, terwijl de Alkmaarder-Hout als zeer mooi beschreven wordt. Men had er een theater, een concertzaal en verscheidene andere vermakelijkheden. Hoofdzakelijk bestond er handel in kaas en graan. Een bijzondere aantrekkelijk heid voor den schrijver schenen de Noord-Hollandsche boerinnetjes te hebben. Haar frissche en gezonde gelaats kleur, haar ronde gezichtjes, haar bijzonder mooie kappen maakten, dat zij in hooge achting stonden bij onzen gids. De voornaamste herbergen warenDe Burg en het Heerenlogement. onderscheid. In Balachany waren vier Eugelschan inge sloten door de Tataren. Men vreesde voor hun lot en de mogelijkheid van een internationaal conflict ingeval dezen meuschen iets overkwam, Dat^gevaar is na afgewend doordat alle vier ontzet zijn door den vroegeren Engel schen vice consul Urquhart te Bakoe, een in Perzië ge boren Schot, die met een aantal ruiters door de Tataarsche linies is gereden en zjjn landgenooten heeft bevrjjd. Nieuwe verbittering is in Rusland en ook daarbuiten gewekt door het feit, dat de socialist Kasprzak te Warschau ter dood is gebracht. Hij was wegens het schieten op politieagenten, die hem in een geheime drukkerjj wilden arresteeren, ter dood veroordeeld. Daar Kasprzak Duitsch onderdaan was, heeft de socialis tische pers in Duitschland nit alle macht geschreven, om de Rjjksregeering te bewegen, in St.-Petersbnrg voor hem te interveuieeren. Dit schrijven heeft geen nitwerking gehad, evenmin als het verzoekschrift, dat vjjf soc.- democratische leden van den Rjjksdag bjj den Rijkskan selier en den secretaris voor Bnitenlandsche Zaken tele- graphiech indienden. Dit verzoekschrift kwam tronwens te laat, daar het werd afgezonden op denzelfden dag toen Kasprzak te Warschau was terecht gesteld. Er werd in betoogd, dat de Russische autoriteiten op grond van den te Warschan heerechenden staat van beleg, den veroor deelde geweigerd hadden om gebrnik te maken van het in gewone tjjden geldende rechtsmiddel van zich in cassatie te voorzien maar dat deze weigering onrechtmatig was, omdat het Kasprzak ten laste gelegde gepleegd was in een tjjd, toen de staat van beleg nog niet was afge kondigd, zoodat het in dien tjjd nog van kracht zjjnde rechtsmiddel hem thaus niet mocht worden onthouden. De Vorwarts noemt dan ook de executie van Kasprzak eon gerechteljjken moord en verwjjt de Dnitsche regeering nalatigheid in de haar als plicht opgelegde bescherming van hare onderdanen, wanneer die in den vreemde on wettelijk veroordeeld worden. Bjj wjjze van protest tegen het ter dood brengen van Kasprzak hebben alle fabrieksarbeiders te Warschan het werk gestaakt. 't Is van de eene ellende in de andere. Nn moeten wij weder den blik richten op het zoozwaar ge teisterde Calabrië. Koning Victor Emmannel, das ontleenon wij aan de Haarl. Ct., is Maandagochtend kwart over achten te Monteleone aangekomen, waar bjj, door minister Ferraris en de plaatseljjke overheden ver welkomd, met uitgelaten bewjjzen van liefde en dank baarheid werd begroet. Na zich door den heer Ferraris van zijne bevindingen verslag te hebben laten doen en zich met dan prefect, den burgemeester van Pizzo en de Kamerleden van het gewest te hebben onderhonden, stapte Z. M. in ren medegebraehlen automobiel om met don prefect, den minister en een aide de camp op zijne benrt de smarte- ljjke rondreis to ondernemen. Overal stroomde de bevolking toe om hen toe te jnichen. In elk dorp stapte Z. M. nit Als bijzonderheid van den Helder wordt vermeld, dat men vandaar zich naar het eiland Texel kan begeven. HerbergenHeerenlogement, Zeeburg, 't Wapen van Haarlem en de Roode Leeuw. Zij, die een eigen rijtuig hadden, lieten dat in de een of andere grensplaats en betaalden een stuiver per dag voor bewaarloon. (50 stuivers 1 rijksdaalder). Men moest zorgen van goede passen voorzien te zijn, om op Hollandsch grondgebied te komen, en de pas poorten moesten gevisiteerd worden door de muniei- paliteit van de eerste grensplaats. In de provincies waren er diligences, die op bepaalde uren en dagen vertrok ken, en die de reizigers van de eene plaats naar de andere brachtenmaar de plaatsen erin waren duur, vooral als men veel bagage bij zich had, want men was niet ontheven van het vrachtgeld zijner koffers, dat wel eenige livres kon bedragen (1 livre 10 stuivers). In het algemeen waren de diligences zeer kostbaar als men alleen reisde, want ieder oogenblik was men genood zaakt te betalen de tolrechten en de rechten van door gang, d. i. het recht om door de stadspoort te gaan er waren zelfs streken waar het goedkooper was met den «postwagen" te reizen. Deze «postwagens" waren in Holland gewoonlijk dichte en zeer korte rijtuigen, terwijl zij voorzien waren van een dissel, als thans nog de boerenwagens. De paarden waren alleen met touwen bespannen en er liepen dik wijls drie naast elkaar. Als men van een hooge brug afging, drukte de bestuurder zijn voet tegen het achterste gedeelte van een der paarden en hield op die wijze zoolang het noodig was, den wagen in. De eenvoudigste en minst kostbare manier van reizen in Holland voor een gewoon burger is zonder twijfel de trekschuit en het beurtschip. De trekschuit wordt aldus beschreven «De trekschuiten zijn langwerpige vaartuigen en hebben een soort van hut, die ongeveer 7 voet hoog, 30 lang en 6 breed is. De kajuit bevindt zich midden op het schip. De zoldering is een weinig gewelfd, doch zoo, dat men er best boven op kan loopen. De kajuit is verdeeld in twee apartementenhet voorste is het langste en het andere, minder lange noemt men de «roef!" In het voorste gedeelte zijn drie rijen plaatsen en de vensters hebben in plaats van glas, gordijntjes of luikjes. Dit zijn de goedkoopste plaatsen, vandaar dat de meeste menschen zich hierin ophouden. Ook de bagage wordt hier opgeborgen. Het andere gedeelte, de roef, heeft een dubbele deur aan de achterzijde en is een aardig kamertje met opgevulde banken voor acht personen. Dit vertrek om da bouwvallen rond te gaan 6u persoonlijk de liedeu to ondervragen, overheden en ingenieurs aan te moedigen. Hg was blijkbaar zeer aangedaan. Bij Paola, Santa Eufemia, Pizzo zjjn geheole kampen van tenten voor de dakloozen opgeslagenook spoorweg wagens z0n tot noodwoningen ingericht. Volgens som mige berichten (waarin het aantal dooden op 3000 wordt gesteld) zijn 50,000 menschen zonder onderkomen en zjjn twintig steden en dorpen feitelijk verwoest. Keizer Wilhelm en President Loubet hebben den Koniug telegrammen van deelneming gezonden naar aanleiding van de vree.«eljjke ramp. Ook van audore gekroonde hoofden zjjn dergelijke telegrammen ontvangen. De gemeenteraad van Rome heeft in eene latere ver gadering besloten de som van 250,000 lire's voor do noodlijdenden beschikbaar te stellen. De ministers gaven 25,000 lire's. De minister van Financiën heeft besloten Lot nader order de inning van de belastingen in de geteisterde streken uit te stellen. In Hongarjje begint 't er ook steeds donkerder uit te zien. De Keizer noch da Oostenrijksche ministers blijken iets te willen weten van Fajervary's plan tot invoering van het algemeen kiesrecht. Ongetroost is dan ook de minister-president gereisd naar Boedapest, met het voor nemen een ministerraad bijeen te roepen, waarin hjj verslag van zjjn bevindingen zal uitbrengen. Van die be raadslagingen zal waarschijnljjk het resultaat zijn, dat het geheele Hongaarsche ministerie aftreedt. Na de rede voering van minister Kristoffy in Bogeau is een andere honding niet mogeljjk. Wat moet het einde van dit alles wezen Een vraag, die te meer reden van bestaan heeft, wanneer men ver neemt, dat de «Pesti Hirlap'', het toonaangevende Hon gaarsche blad, nn alreeds schrijft«Als het land zich rekenschap geeft, dat zjjn koning zich tegen het algemeeu kiesrecht kant, dan zal het weten dat het tegenover een vjjand staat en dat het alle krachten moet verzamelen om zich te verdedigen. Dan zal het niets anders kannen doen dan geweld tegenover geweld te stellen, tegenover de wapenen ook wapenen op te temen." Woensdagmorgen. Hedenmorgen zijn er nadere b ij z o n- derkeden over het vergaan van de Mikasa. 't Bljjkt, dat de ramp reeds den lOen September is ge baard. De brand ontstond in het holst van den nacht aan den voet van den grooten mast en breidde zich met buitengewone snelheid binnen het uur uit tot aan de bergplaats van het buskruit, waardoor een ontploffing plaats had en het «chip te gronde ging. Daar het water bjj Sasebo, waar de ramp is gebeurd, niet diep is, gelooft men het schip wel te kunnen horstellen. De schepen SjinkisjimaAsahi, Tatsoeto, Moerakoemo, Ka- soemi, Nippon-Maroe, Taihokoe Maroe, Riojoen Maroe boden hulp. Een groot gedeelte hunner bemanning kwam daarbij om. Het aantal slachtoffers bljjkt 599 te bedragen. De Mikasa was het lie?elingschip van het volk, daar zjj het vlaggeschip was van admiraal Togo. Zjj was het grootste en nienwste slagschip van de Japanscho marine, in 1900 gereed gekomen op de werf van Vickers te Barrow. De Mikasa liep 18 of 19 mjjl, was zeer zwaar gepantserd het dek met 64 tot 102 m.M. ea droeg is groen geverfd, heeft een raampje aan iederen kant, een tafel staat in het midden, er hangt een spiegel, terwijl er verder eenige kwispeldoren ook niet ontbreken. Een paar armblakers zorgen voor de verlichting. Het roer is geplaatst voor de deur van de roefmidden op het vaartuig is een mast, waar bovenaan, door een ring een touw gaat, aan het eene einde bevestigd aan de roei en het andere aan het paard, dat het vaartuig trekt en waarop een jongen zit, die men gewoonlijk «het jagertje" noemt. Het paard loopt in korte draf. In plaats van een posthoren heeft de knaap in eenige streken van het land een koehoorn, die hem over de schouders hangt en die hij gebruikt nu eens om bet signaal van vertrek te geven, dan weer om de brugwachters te waarschuwen en eindelijk om een wenk te geven aan de schippers van de schuiten die van tegenovergestelde zijde van het kanaal aankomen. Van buiten is het vaartuig rood en groen geverfd en daarenboven nog bestreken met een soort van witsel, bestrooid met zeer fijn gestampte mosselschelpen." Men legde een mijl per uur af en de beweging van de trekschuit was soms zoo zacht, dat men nauwelijks bemerkte dat men vooruit ging. Wanneer twee schuiten elkaar ontmoetten, wisten de schippers hun voorzorgs maatregelen zoo goed te nemen, dat de zijden tegen elkander gleden, zonder echter den minsten stoot te ver oorzaken. Er waren altijd veel menschen in de trek schuiten, omdat men er goedkoop mee reisde. Een plaats kostte zes stuivers de mijl Een plaats in de roef een weinig duurder. Wenschte men de roef voor zich alleen te hebben dan moest men dit vooraf zeggen en men betaalde voor dit gerief eenige stuivers meer Van Rotterdam naar den Haag (traject dat men in 4 uren ailegde) Jkostte een plaats in de roef 12 stuivers en dan kon men rnedenemen 50 kilo bagage, die vrij van vracht waren Wanneer een persoon alle plaatsen voor zich alleen besprak, dan kostten zij hem slechts de helft van den prijs. Er waren alle dagen '16 trek schuiten heen en terug van Rotterdam naar den Haag via Delft. Iedere schuit kon 8 personen in de roef bevatten en 30 in bet andere lange geaeelte. De vaartuigen waren genummerd en vertrokken op volgorde der nummers. Op iedere halte gaf mén het jagertje eenige duiten of hoogstens een stuiver in 't geheel. (8 duiten is 1 stuiver). LUCIUS. Wordt vervolgd.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1905 | | pagina 1