Indische Penkrassen
BINNB NL AND.
Uit de Pers.
Nieuwst ij dingen.
-ei
Gemengd Nieuws.
vier gaat mee, maar keert vóór de opening van de
Ffarseh Kamer terug.
Een geschenk van den Keizer zoek. Een
geschenk van Keizer Wilhelm aan President Roosevelt,
bestaande uit drie kisten Dresdenor porcelein, is onder
weg naar Hamburg zoek geraakt en waarscbyulijk ge
stolen.
Sluiting van fabrieken. De Bond van Sak-
sisch-Thuringeche weverijen, die onder zjjne leden 240
fabrikanten telt en ongeveer 35,000 machinale weefstoelen
in gebrnik heeft, deelt mede, dat ze zich genoodzaakt
heeft gezien, alle bjj den Bond aangesloten fabrieken mot
28 Oct. te slniten wegens de ovottalrijke dienstopzeg
gingen, niettegenstaande de verhoogde loonaanbiedingen.
De Bond hoopt echter, daar er nog een groot aantal
arbeidswilligen beschikbaar zijn, op 6 November het werk
te kunnen hervatten.
Toenadering in uitzicht. De onderhande
lingen over het tot stand brengen van een verzoening
tusschen de werkgevers en de arbeiders in de Berlijnsche
Wiische"-nijverheid zijn reeds begonnen. Beide partijen
schijnen tot een schikking bereid te zijn, zoodat aan
den goeden afloop van de onderhandelingen niet behoeft
te worden getwijfeld. De looncommissie der patroons
heeft reeds toegegeven dat de invoering van één loon-
tarief voor de geheele »Wiische"-nijverheid onmogelijk
is. De eischen die aan de arbeiders en arbeidsters wor
den gesteld zijn in de verschillende takken van bedrijf
geheel verschillend. Bij een gelijk tarief voor stukloon
zouden de arbeidsters in de fabrieken, die het fijnere
goed vervaardigen, minder verdienen dan die in de fa
brieken welke grovere qualiteiten afleveren. De loon
commissie der patroons heeft dus haar plannen te dezen
opzichte laten varen en men zal trachten loontarieven
voor de afzonderlijke fabrieken vast te stellen.
Bebel en zijn erfenis. Bebel heeft in de Vor-
warts een lange verklaring openbaar gemaakt over zijn
erfenis, daar men hem verweten had dat hij »maar«
45,000 mk. aan de partijkas afgestaan en 200,000 mk.
voor zichzelf gehouden heeft. Zijn betoog komt hierop
neer, dat de sociaal-democratische partij tegen het salle-
maal deelen« is en dat zijne v proletariërs villat voor
tweederden bezwaard is.
Zonderlinge jurisdictie. Vrijdag is te Lon
den een vrouw; oud 65 jaar, wegens moord op haar
echtgenoot, oud 78 jaar, ter dood veroordeeld.
Ziehier de toedracht: Het echtpaar Sedrlon is twaalf
jaar gelukkig getrouwd geweest, alleen was op het
laatst de man ziekelijk en kwelden hem geldzorgen. Zij
hadden een koekebakkerswinkel, die gestadig achteruit
ging. Eindelijk was al het geld op en de huur was
vervallen. Toen zeide de vrouw tot haar man: nu zit
er voor ons niets anders op dan de dood of het arm
huis. Zij besloten samen te sterven. De man schreef
nog een laatsten wil en de vrouw bereidde den gift
beker van wolfskers. Beiden namen het gif in, de zieke
oude man stierf er aan, maar de vrouw kwam er boven
op, en nu stond zij terecht. Zij vertelde alles zoo als
het gegaan was. Zij maakte een diep droevigen indruk
en leek een achtenswaardig mensch. Maar de Engelsche
wet zegt, dat wanneer twee personen afspreken om
sampn zelfmoord te plegen, en een blijft in leven,
die wegens moord gestraft wordt. De gezworenen had
den geen keus en spraken het schuldig over haar uit,
maar bevalen met aandrang aan genade te betrachten.
De rechter vroeg of zij nog iets ter harer verdediging
had te zeggen. Ik heb mijn man niet vermoord, ant
woordde zij. Daarop sprak de rechter het doodvonnis uit.
Er is nauwelijks twijfel aan of dit vonnis wordt niet
uitgevoerd. De vrouw zal gratie krijgen, rnaar de ge
vangenis gaat zij in.
Een merkwaardig huisje. Het oude winkel
huisje aan den weg van Londen naar Dover, dat werd
aangewezen als dat, waar David Copperfield op zijn
vermoeienden loop naar tante Betsy op den drempel
rustte, terwijl hij met den eigenaar-uitdrager, (den man
van »o, mijn long en lever« 1) over den verkoop van
zijn vest onderhandelde, wordt nu óók al afgebroken.
Een nieuwe triomf voor hetschoen-
poetsertj e. Fred Racik, het Amerikaansche schoen
poetsertje, wiens glorie het is staatshoofden de schoenen
te poetsen, is het eindelijk mogen gelukken president
Loubet bij den voet te krijgen. Na wekenlang tever
geefs op een gunstige gelegenheid gewacht te hebben,
is hij verleden Woensdag maar regelrecht naar het
Elysée-paleis gestapt en met de hulp van een officier
is hij er in geslaagd tot den president te worden toege
laten, die toen wel zoo vriendelijk was den wensch van
het schoenpoetsertje in te willigen en hem de voeten
toe te steken. President Loubet heeft een heel mooien
voet, vertelde Fred later aan een verslaggever, haast
net zoo'n voet als president Roosevelt. Fred wil nu op
den vorst van Bulgarije af, en daarna moeten de
schoenen van koning Leopold er aan gelooven.
lie uitsluiting te Amsterdam.
Wij hebben dezer dagen gelegenheid gehad het oordeel
te vernemen van Henri Polak over de zoogenaamde
„solidariteit» stakingen" en daarbij tevens erop gewezen,
waarom de meening^J van den Voorzitter van den
A. N. D. B. in arbeids-aangelegenheden gewicht in de
schaal legt.
Over dezelfde quaestie heeft zich nu ook uit
gelaten de voormau van een andere groep van arbeiders,
met name Wessels, de man, die zooveel invloed heeft
Auteursrecht uitdrukkelijk voorbehouden.)
CXXT1.
Ik heb n indertijd uit Soekaboemi reeds een en
ander verteld van [den zoo begaafden P a t i h dier Af-
deelinsr, van Raden Soerja Nata Legawa, zoon
van Raden Hadji Moehammed Moesa, den
niet minder goed bekenden en sedert jaren overleden
Hoofdpenghoeloe van Limbangan. (Garoet.)
De lezer zal zich herinneren, dat deze verlichte priester
de eerste Soendanees was, die z'n kinderen Hollandsch
liet leeren en nog wel weten ook, hoe hjj zich de bij
zondere vriendschap van wjjien Karei Frederik
Holle verwierf.
Zijn zoon, de P a t i h van Soekaboemi no, bjj
vele ond-gasten bekend, werd in het afgeloopen jaar zeer
ernstig ziek en moest pensioen nemen.
Het was hard, erg hard voor den braven man I Hjj
had nog best Regent kunnen worden, want er was
geen tweede P r jj a j i in de geheele P r e a n g e r, die
met dién P a t i h kon worden vergeleken.
Tot het laatste toe stond hjj op de bres voor de be
langen van z'n land en volk en na, nog in de kracht
van z'n leven, moest hjj er nit
Bjj het verlaten van den dienst, verzocht bjj der Re
geering als 'n gnnst om een zjjner zonen in zjjne plaats
te benoemen en het is daarom zéér waarschijnlijk, dat
de bekwaamste hunner, Raden Soerja Nata Pa-
me k a s, thans AdjunctDjaksa hier ter plaatse,
tot P a t i h van Soekaboemi zal worden aangesteld.
Toen ik in 1896 met ziekteverlof op Soekaboemi
was, had ik Pamekas met de groote vacantie reeds
ontmoet bij zijn vader en het was me werkeijjk 'n waar
genoegen de kennismaking te hernienwen.
Gastvrij als alle Inlanders zjjn, vroeg de Adjunct
Djaksa mjj te logeeren en niettegenstaande allerlei
in de wereld der haven-arbeiders. Wessels heeft niet
zooveel in de boeken gestudeerd als Polak en zijn
algemeene kennis zal heel wat geringer zijn. Maar
daarom behoeft men niet minder respect voor hem te
hebben, 't Is een door-en-door eerlijk man, die hart
heeft voor zijn mede-mensch. Hjj is 't geweest, die
eenmaal de plannen beraamde cm door een internationalen
boycot van de Britsehe handelsvloot de Engelschen te
dwingen met de Boeren vrede te sluiten. Die plannen
zijn ten slotte niet verwezenlijkt en misschien waren
zij, ook al was er minder verdeeldheid geweest, wel
niet vatbaar voor verwezenlijking, maar dit neemt niet
weg, dat het boycot-ontwerp is geweest de eenige poging
om de strijders te velde in de beide Republieken daad
werkelijk bij te staan. Uren en uren hebben wij in die
dagen met Wessels en zijne vrienden geconfereerd en
nimmer zullen wij vergeten de overleggingen met die
trouwhartige mannen, die 't zoo goed bedoelden.
Omdat wij Wessels zoo goed hebben leeren kennen,
hechten wij er ook waarde aan zijn oordeel over de
uitsluiting te Amsterdam, door hem gegeven in de door
hem geredigeerde Haven-arbeidermee te deelen. Hij is
van gevoelen, dat de Amsterdamsche bouwvak arbeiders
wel degelijk behooren te worden gesteund. En naar hij
betoogt, is de weigering van het nieuwe Vakverbond
en van den A. B B. om dien steun te verleenen niet
gelegen in de afkeuring van solidariteits-stakingen, maar
hierin, dat thans zal worden uitgemaakt, of het nieuwe
Vakverbond dan wel het oude Nationaal Arbeids-secre
tariaat voortaan de leiding zal hebben over de arbeiders.
Hieromtrent schrijft Wessels:
Van het nieuwe Vakverbond is het alleszins
begrijpelijk, dat zij de solidariteits-stakingen veroor
deelt. Bestaande uit verschillende vakbonden, waarvan
enkele in 't bezit zijn van krachtige kassen, bestaande
uit arbeiders, werkzaam in luxe-bedrijven, is het
zeer gemakkelijk te verklaren, dat zij, die alleen
stakingen kunnen winnen door hunne sterke kassen,
de zoogenaamde solidariteitsstakingen veroordeelen.
De A. N. D. B. bv. kan zich zeer goed op het
standpunt plaatsen, de solidariteits-stakingen te ver
oordeelen, de sigarenmakers dito, de schilders eveneens.
Breekt in die vakken een staking uit op één fabriek,
dan zou het dwaasheid zijn om deze uit te breiden
tot verschillende anderen, om de eenvoudige reden,
dat men daardoor de positie der strijdende arbeiders
niet verbetert, doch verslechtert.
Stel daarentegen een staking in het havenbedrijf.
Neem maar een strijd van één der categorieën, hetzij
het wegers, controleurs, bootwerkers, ophouders of
vrijlieden zijn. Een enkele categorie in staking zonder
solidariteit der anderen, moet behoudens een enkele
uitzondering beslist verloren gaan.
Staken de bootwerkers en werken de wegers enz.,
dan kan van de 10 gevallen zeker 9, de patroon
onderkruipers krijgen, die, ofschoon niet geoefend,
toch den arbeid verrichten.
En daarmede zouden dan volgens het standpunt van
A. B B. en nieuw Vakverbond de niet in strijd zijnde
categorieën moeten werken
Wanneer dat gebeurde, ware in het havenbedrijf
elke strijd onmogelijk.
Nog iets anders, het havenpatronaat is nationaal
en internationaal verbonden en nu, opmerkelijk feit,
zijn één voor één de sterkste havenarbeiders organisa
ties ten onder gebracht.
Breekt een strijd uit in de één of andere haven,
dan worden de schepen naar de naburige havenplaatsen
gezonden en daar gelost.
Wij nu houden onzen arbeiders voor
Breekt een staking uit in de één of andere haven
dan zijn wij verplicht de schepen daar vandaan komende
of daarvoor bestemd niet te lossen.
Het nieuwe vakverbond zegt
Slechts in hoogst ernstige gevallen moet de soli-
dariteits staking worden toegepast.
Dat is dezelfde leer, die voor de Duitsche haven
arbeiders geldt en hen, ondanks zij sterk georgani
seerd zijn en over een flinke weerstandskas beschikken,
strijd op strijd doet verliezen.
Dat is dezelfde leer die wis en zeker de staking
der heiers verloren had doen gaan, indien de Amster
damsche metselaars en opperlieden daarvan aanhan
gers waren.
Ten slotte richt de heer Wessels de volgende waar
schuwing tot de arbeiders in 't algemeen
Overigens wie wind zaait, zal storm oogsten. Wan
neer straks de Nederlandsche regeering weigert de
politieke rechten der Nederlandsche arbeiders te erken
nen, onverhoopt zooals in Duitschland het geval is,
men gevaar loopt in z'n politieke rechten te worden
geknot, dan is er natuurlijk geen denken aan, dat
men op die arbeiders, tegen wie men thans zoo te
velde trekt, die men zelfs aan den honger prijs geeft,
zal kunnen rekenen.
Men zal dan wel de solidariteit inroepen van alle
arbeiders, maar we vreezen, dat dan ook de diamant
bewerkers, sigarenmakers, kleermakers, naaisters, schil
ders enz., aan hun lot zullen worden overgelaten.
De middenstand.
Dezer dagen ïs door Prof. Dr. F. C. Hnber te Stutt
gart de stelling verkondigd, dat de kleinhandel, die tot
dnsver slechts een negatieve, remmende werkzaamheid
voor oogen heeft, feiteljjk positieven arbeid noodig beeft,
tegenwerpingen zon en moè3t ik het hotel verlaten en
bp vriend Pamekas intrekken.
Nadat de bevallige R a d e n Ajoe mij dan plechtig
verzekerd had geen omslag te znllen maken, nam ik het
aan en ben ik dns weer in mooie conditie, om meer in
tiem met een der Jon g-I n d i r s eontact te verkrijgen.
Pamekas is 'n ambtenaar, van wien het Gouver
nement nog veel, zeer veel nnt zal kannen trekken. Hg
is pas 26 jaar ond, ging als jongen school op het be
kende Instituut Kok van Diggelen te Welte
vreden en volgde later met vracht de vjjf klassen
van het G y m n a s i njm »W i 11 e m 11I«.
Steeds onder toezicht en leiding van den bekenden
Dr. O. Snouck Hnrgronje, werden bjj den jongen
Soendanees niet alleen hoofd en verstand, maar ook hart
en karakter ontwikkeld en zeker is dit voor Inlanders
nog heel wat méér noodig, dan bestndeering onzer Wes-
tersche wetenschappen I Earopeesche ontwikkeling alleen
is lang niet voldoende, ook het gevoel voor recht en
billijkheid moet worden opgewekt.
Een Aziaat is van nature nu eenmaal minder éthisch
aangelegd dan een beschaafd Westerling onzer dagen.
De Aziaat is 'n consequent egoïst en stelt het eigen ik
geheel op den voorgrond. Dit is dan ook de reden, dat
zoovele Inlanders misbruik maken van macht en gezag
en dat ons Earopeesche Bestaar steeds angstvallig waken
moet voor de belangen van den kleinen man.
Gelnkkig beginnen reeds vele jongeren anders te d:n-
ken, anders en beter ook dan hun vaders, die, men ziet
het verschjjnsel trouwens nog al veel op deze wereld,
minder breed van opvatting zjjn en hnn zoons das
niet begrjjpen. Dit van wege de wet van évolutir, die
ook ons jongeren eenmaal als réactionnair zaf doen
schrap staan tegenover de »onbesuisden«, die n& ons
komen I
De Aziaat na is nog 'n paar eenwen bjj ons ten afehter
en voelt het zoo niet, dat maohthebbers er zjjn voor de
gemeenschap en jiiet omgekeerd.
die vermeerdering der consumptie en verhooging der
volksprodnetie beoogt, vermeerdering der gelegenheden
om geld te verdienen, bevordering van ambachtsnjjverheid,
bevordering van middelbaar technisch en handels-onder
wijs en dergeljjke maatregelen meer. Wjj zjjn, aldns de
genoemde professor, gekomen in een aera van onbeperkt
verkeer tnsschen alle menschen en zaken der wereld.
Daarmede znllen jde nieuwere economische systemen
rekening moeten honden.
Het Otrechtsch Dagblad, dat 't hie: mee eens is, zegt
verder dat door dit levendige" verkeer de kleinhandel
bedreigd wordt door het steeds kleiner worden van den
afstand, die prodncont van consument scheidt. Relatief
is een dus niet meer zoo groot deel der bevolking als
vroeger voor den kleinhandel noodig.
Gevolg daarvan is zegt het blad verder een
verbitterde concurrentie binnen den kring van den
kleinhandel onderling.
Maar op den daar zal men de nadoelen daarvan
moeten overwinnen. Wie zich energiek gevoelt, zal ook
thans door zjjn waren kennis, zjjn correcte boekhonding,
zjjn menschenkennis in de behandeling van hot publiek
er bovenop kuunen bljjven. Bescheidener krachten znllen
zich knnuen organiseeran, bv. tot coöperatieven aankoop
van artikelen. Oneerljjke concurrentie, die onder de
qaalificatie van bedrog of zwendel valt, zal beter dan
tot dnsver moeten worden gestraft.
Terwjjl een aantal jongeren uit de rjjen van den
kleinhandel, van de distributie naar de prodactie
moeten overgaan.
Daartoe moet evenwel de gelegenheid worden ver
schaft, door technisch onderwjjs op allerlei gebied,
aangepast aan het sociale niveau onzer middenstands
klasse. Haar leden moeten een déboncbé vinden voor
hnn werkzaamheid als onderofficieren" voor handel
en industrie.
Ziedaar enkele der middelen waarmede wjj hier te
lande kannen arbeiden aan de ook voor Nederland
zoo uiterst noodige verhooging van de productieve
kracht der bevolking,
Tilly Koenen ontving te Dobbin eigenhandig van
Kcninsin Wilhelmina en Prins Hendrik de eeremedaille
voor Kunst en Wetenschap der huisorde van Oranje.
Bjj de Zaterdag gehouden verkiezing van leden van
den Gemeenteraad van Zaandam zijn ook weer de af
tredenden allen herkozen, zoodat thans alle anti-haven
mannen, die hnn mandaat in handen der kiezers hadden
gesteld, opnieuw naar den Raad zjjn afgevaardigd.
Bij het onderzoek van de ontwerp-bogrooting voor
1906 in de afdeelingen van den Raad der gemeente
Leiden werd ook de gemeenteljjke brandverzekering ter
sprake gebracht. Uit het antwoord hierop van B. en W.
bljjkt, dat zij nog altjjd wachten op een stadie over dit
onderwerp van deskundige hand en voorts overtuigd
zjjn dat verzekering8dwang ernstige tegenkanting zal
ondervinden.
Vee-uitvoer naar Dultachlaad.
Het verhandelde in de vergadering van de aldeeling
D (Veeteelt- rn zuivelindustrie) van het Nederlandsch
Landbouwcomité, over de weder-openstelling van de
Duitsche grenzen voor ons vee, heeft geleid tot het
indienen van eenb motie, die eenigszins gewjjzigd, met
algemeene stemmen aangenomen, aldns lnidt:
De afdeeling D. van het Nederlandsch Landbonw-
comité, vergaderd op Woensdag 27 September, ter
bespreking van de maatregelen, welke in 't belang van
da Nederlandsche veehouders dienen te worden genomen,
in 't geval door de Dnitsche Regeering tot eene tjjdeljjke
opening van de grenzen voor den invoer van Nederlandsch
vee mocht worden overgegaan;
het groote belang van eene bljjvende opening det
Dnitsche grenzen erkennende;
doch zich onthoudende van eenig advies; aangezien
niet met zekerheid kan worden gezegd of tot eene tjjde
ljjke opening zal worden besloten
acht bet niettemin wenscheljjk, dat door de Neder
landsche Regeering worde overgegaan:
o. tot invoering van periodieke veetellingen, opdat
een nauwkeurig bseld van den Nederlandschen veestapel
worde verkregen;
b. tot de uitzending van eene commissie naar Duitsch
land ter verkrjjging van een goed inzicht in den stand
van de veefokkerjj en den vee- en vleeschinvoer in
genoemi land
c. tot het temen van al die maatregelen, waardoor
kan woiden voorkomen, dat bjj openstelling van de
Duitsche grenzen voor invoer van Nederlandsch vee het
beste fokvee uit Nederland worde weggevoerd.
Deze motie is met eeu kort verslag van do gehouden
besprekingen ter kennis gebracht van ds Nederlandsche
Regeering.
Gen Ideale Raadszitting f
Men schrjjft aan bet Hbl. uit Venecdnal:
Als een bjjzonderheid mag zeker wel vermeld worden,
dat de Vrjjdagavond gehouden Raadsvergadering, waarin
niet minder dan tien pnnten ter openbare behandeling
waren voorgesteld, waaronder de gemeentebegrooting voor
1906 en een verordening op de jaarwodden der openbare
onderwjjzers, binnen een nar was afgeloopen, met inbe-
Lieten wy de hoofden eenvoudig hun gang gaan, dan
zonden hier spoedig weder voorhistorische toestanden
heerschen en het is dhórom, dat de Earopeesche onder
wijzer in Indië z'n leerlingen niet alleen wat boeken
kennis moest bjjbrecgen, doch in de eerete plaats met
alle kracht zich toeleggen op de vorming van 't gemoed.
Dit geldt niet alleen voor de Inlandsche scholieren, doch
ook voor half-Europeesche kinderen, ook die zjjn te veel
Aziaat van aanleg
Jammer, dat er nog zoo weinig Indische onderwjjzers
zjjn, die hnn taak zóó opvatten 1
Pamekas nn is in alle opzichten etn gunstige uit
zondering, zooals mij nog dezer dagen een hooggeplaatst
Ambtenaar bjj het Departement B. B. te Batavia ver
zekerde, en dit waarschjjnljjk, omdat z'n vader reeds zoo
gehoel anders dacht dan het gros en wjjl Dr. Snouok
zich bjjzonder voor den knaap heeft geïnteresseerd.
Zelden ontmoette ik nog een zóó jjverig Inlandsch amb
tenaar, een zóó altruïstisch denkend bruin edelman, en
de Afdeeling Soekaboemi zal zeker mogen worden geluk-
gewensoht, wanneer de regeering, trots zjjn jeugd,
Pamekas tot Patih verheft.
Hjj is gahnwd met de schoone en lieftallige Raden
Ajoe Permana Ningrat, e9ne dochter van z'n
oom Raden Adipati Soerja Nata Ningrat,
Regent van Lebak eu het was een hnweljjk nit.....
liefde, iets wat bjj den Inlandschen adel niet veel voor
komt.
De jeugdige Raden Ajoe heeft de Hollandsehe
sohool bezocht en leeft met haar echtgenoot op Earo
peesche wjjze. Zjj zit dns niet »achter," ergens in de
»bjjgebouwen," op een matje" te kletsen en te dobbelen
met vriendinnen van hooge of lage geboorte, maar be
stiert haar huishonden en dost wonderen met een schim
metje geld. Met 'n Hollandsch kookboek gewapend, hondt
ze toezicht in de kenken en weet haar man menig
smakeljjk schoteltje voor te zetten. Ze drinken Bamen
thee in de voorgalerjj en ontvangen er samen ook bezoek.
grip van het voorlezen der notnlen van de vorige ver
gadering en het gebed. Een zeker nog nimmer in den
lande voorgekomen feit is ook, dat in de geheele open
bare zitting door niet een der tien aanwezige Raadsleden
één enkel woord is gesproken of zelfs ook maar de minste
inlichting gevraagd, terwjjl de begrooting toch nog loopt
over een bedrag aan inkomsten en uitgaven van rnim
f 33,880.
Maatschappij tot Nit van 't Algemeen.
De algemeene vergadering der Maatschappij tot Nat
van 't Algemeen zal in 19U6 plaats hebben, op Woensdag
28 Februari in het gebouw der Vrjje Gemeente te Am
sterdam. Het voornemen bestaat bjj het hoofdbestnnr om
deze vergadering in één dag te laten afloopen. In plaats
van de gebrnikeljjke openingsrede zal de voorzitter slechts
een kort openingswoord uitspreken.
Op Dinsdag 27 Febrnari zal de 100-jarige sterfdag
van Jan Nienwenhuyzen, den stichter der Maatschappij,
worden herdacht. Alsdan zal des middags een bezoek
gebracht worden aan het graf van Nienwenhnyzen te
Monnikendam en zal des avonds eene feesteljjke samen
komst plaats hebben in het Concertgebonw te Amsterdam.
Dr. D. Bos, ond-lid van het hoofdbestnnr, lid der Tweede
Kamer, zal daar een gedachtenisrede uitspreken. Eene
uitvoering zal plaats hebben van de Marche fnnèhre nit
de Ercïca van Beethoven, van eenige gedeelten nit het
Requiem van Brahms en van de bjj gelegenheid van het
eeuwfeest der Maatschappij uitgevoerde cantate (tekst
van Jer. de Vries, toonzetting van Daniël de Lange).
In de panze zal een tentoonstelling worden gehonden
van photo's van Jan en Martinne Nienwenhnyzen, gedenk
penningen, afbeeldingen en wellicht van eenige nitgaven
der Maatschappij.
Leger des Hells.
Het onderstaande werd ons ter plaatsing toegezonden
Vermeldden wjj voor korten tjjd dat de stiohting »Het
Leger des Heils» door aankoop eigenaresse geworden is
van het hotel Centraal te Amsterdam, gelegen tegenover
het Centraal-station, waar het Hoofdkwartier van het Leger
des Heils zal gevestigd worden, thans kannen wjj mede-
deelen, dat door het Leger des Heils in de nabjjheid van
het hotel >Berg en Dal» bjj Njjmegen een terrein is
aangekocht waarop een nieuwe instelling zal verrjjzen.
In staat gesteld door de milddadigheid van eene
Nederlandsohe dame en haren overleden echtgenoot,
heeft het Leger des Heils dit bij nitstek goedgelegen
terrein kannen aankoopen en zal daar nn eene inrichting
gevestigd worden, waar een aantal herstellende arme
zieken eenige weken znllen kannen doorbrengen om weder
geheel op krachten te komen. Ofschoon men hoopt
binnen niet al te langen tjjd ook volwassenen aldaar te
kannen opnemen, zal men zich in den eersten tjjd nog
moeten bepalen tot herstellende kinderen.
Het zon onmcgeljjk geweest zjjn een voor dit doel
beter gelegen terrein te vindende heerljjke gezonde
lacht van dit hoekje van ons vaderland is te bekend,
dan dat het noodig zon zjjn hierover in meer bjjzonder-
heden te treden.
Het aangekochte terrein is ongeveer 3) H.A. groot en
geheel omgeven door zware benken, grenzend aan den
bekenden heuvel «De Acbtsprong», vlak bjj de water -
Meerwjjk. De bekende Uilenpnt ligt op het terrein.
Zeer zeker zal het daarstellen dier inrichting zeer bjj-
dragen aan een van de ondste streken van ons land nog
meerdere bekendheid te geven, en ook den bloei van het
zich meer en meer uitbreidende dorpje Berg en Dal te
verhoogen.
Handels- en Kantoorbedienden.
Te Amsterdam vergaderden gistermorgen in »Park-
zicht" vele Handels- en Kantoorbedienden, naar aan
leiding van eene circulaire aan de Nederlandsche
Handels- en Kantoorbedienden, in 't bijzonder aan die,
welke lid zijn van den Nationalen Bond. Voorzitter was
de heer C. L. Niermeijer. De gebeurtenissen in den
Nationalen Bond van den laatsten tijd hebben gestemd
tot ontevredenheid. Waar dus de Bond niet voldoende
aan zjjn doel beantwoordt, wilde men door deze ver
gadering komen tot de'oprichting van eene algemeene
vakvereeniging voor alle Handels- en Kantoorbedienden,
die zal werken in 't belang van de geheele beroepsklasse.
De voorzitter zette uiteen den z. i. meest juisten vorm
voor de op te richten vereeniging. Wensehelijk is dat alle
bedienden lid worden van één centrale organisatie. De
nieuwe vereeniging zal wat betreft politieke richting
of godsdienst geheel neutraal zijn. Zij zal o. m. de vol
gende belangen der leden behartigen verbetering van
loonregeling, herhalings- en vakonderwijs, arbeidsduur,
vaststelling van opzeggingstijd e.a.
Met algemeene stemmen werd tot de oprichting be
sloten. De nieuwe vereeniging zal den naam dragen van
Algemeenen Nederlandschen Bond van Handels- en
Kantoorbedienden, en Amsterdam zal de zetel zijn.
Daarna werd punt voor punt van de statuten behandeld
en in stemming gebracht. Over het opnemen van den
klassenstrijd ook op politiek gebied in de statuten,
werd lang gediscussieerd. Men besloot echter dat alleen
de klassenstrijd op economisch gebied onder de middelen
ter bereiking van het doel beschouwd mocht worden.
Over het al of niet in de organisatie opnemen der
winkelbedienden werd gestemd en besloten werd het
winkelpersoneel wel onder de organisatie op te nemen
Slecht drinkwater.
Bljjkens ingekomen schrjjven van het Laboratorium te
De bitterflesch komt niet op tafel en kaarten zjjn er
niet in huis. Pamekas heeft dan ook géén schulden
en staat als politieman vrij, tegenover iedereen Hoewel
jong, werd hjj tooh reeds tot lid van den Gemeente
raad benoemd en weet daar behoorljjk op te komen
voor de belangen van de niet-Enropeesehe ingezetenen.
Ook is hjj belast met het toezicht op de verbannen
prinsen van Banjermasin.
Vele Europeesch geschoolde Inlanders lgden helaas! aan
het euvel, dat zg hun volk ontgroeid zjjn, dat ze den
adat niet begrgpen, ja de taal niet behoorljjk meer
spreken. Pamekas maakt ook hierin weer een gunstige
uitzondering. Trots zgn westerscho ontwikkeling is hg
Soendaneesch gebleven, de beste combinatie, die
we voor een zoon der Preangerlanden kunnen verlangen.
De Regeering benoemde hem dit jaar dan ook tot L i d-
Seoretaris van de Commissie voor het aan
officieren af te nemen examen in de Soendasob
taal, wel een bewgs, dat zgn kennis ook op dit gebied
door de autoriteiten erkend wordt.
De Adjunct-Djaksa van Buitenzorg is een
oprecht vriend van de Europeanen, een warm aanhanger
van het Gouvernement en een goed Inlander en Moslim
tdVBDS*
Het ware te wensohen, dat we op Java over een paar
honderd van dergeljjke Prjjaji's hadden te beschikken,
het zag er dan waarschjjnlyk hier wat beter uit.
Dr. Snonck Hnrgronje moest maar n groot
pension voor stndeerende A'-ibtenaarszonen openen. De
z. g. Hoofdenscholen konden voor mgn part dan gemist
worden. Ook daar mangelt het nog te veel aan vorming
van karakter en gemoed 1 Ik heb dit op M a g e 1 a n g
gemarkt 1
Ik zeide hierboven, dat Pamekas belast was met
het toezicht op de bannelingen nit Zuid-Oost-Borneo.
We znllen hem vragen ons bjj die belangwekkende luidjes
to introdnceeren.
Buitenzorg, Lt. Clockener Bbqusson b.d.
