Honderd en zevende jaargang. 1905. DAGBLAD VOOR .ALKMAAR EN OMSTREKEN. i\o. 163. MAANDAG 30 OCTOBER. Rimxputte. BUITENLAND. BINNENLAND. Deze Courant wordt eiken avondbehalve op Zon- en Feestdagenuitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden voor Alkmaar f 0,80franco door het geheele Rijk f I,— Afzonderlijke nummers 3 Cents. Telefoonnummer 3. Prijs der gewone advertentiën Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N.|V. Boek- en Handelsdrukkerij vjh. HERMs. COSTER ZOONVoordam C 9. O W -o W— i— O d 0 h Algemeen Overzicht. Gemengde Mededeelingen. Uit de Pers. URANT. Nn uit de courantenberichten bljjkt, dat het aantal bezoekers aan den hervonden put bezuiden Heiloo steeds stggende is, en dat men reeds grond heeft voor de ver wachting, dat daar een bedevaartplaats ontstaan zal, even gewild als weleer het putje van devotie met de kapel van O. L. V,, nu voel ik mij toch gedrongen, ook in het belang der geloovige bezoekers, openlijk mijn twijfel te uiten aan de identiteit van den nieuwen pnt met den onde, zooals ik dat reeds voorlang gedaan heb tegenover den persoon, die zich voor den nieuwen put het meest interesseerde en aan wiens jjver het herleven der devotie grootendeels te danken is. Ofschoon ik hem overtuigde bleek hjj niet bjj machte het aangevangen werk te doen staken tot de twijfel zou zjjn opgeheven. Do geloovigeo, die nu hun devotie verrichten, en heul verwachten van het water van een put, die de echte put niet is, mogen echter van de oorspronkelijk en te goeder trouw begane vergissing de slachtoffers niet worden. Dit en de histo rische waarheid nopen tot de kritiek, waarbjj ik de devotie- zelve geheel in hare waarde laat en eerbiedig, hoe ik daarover voor mjjzelf ook moge denken. Men kent, ook uit een in dit blad overgenomen artikel van p. fr. E. J. B. Jansen o. p. in de Nieuwe Noord-Hollan der, de historie van kapel en put, eu weet hoe, tot in de eerste jaren der 19de eeuw de plaats waar beide gestaan hebben door talrjjke pelgrims werd bezocht. Deze tochten hebben aanleiding gegeven aan teekenaars tot het vereeuwigen ervan in beeld. Hetgeen voor ons doel op die plaatjes (er bevinden zich zes min of meer verschillende in onzo stedeljjke prentcollectie) het meest belangrijk is, is dat op vier ervan een grondteekening voorkomt van kapel eu put, waaruit bljjkt dat de onderlinge ligging was als hieronder staat: N Fig. 1. de put dus iets ten N. W. van den westmuur van het kapelletje. Nu is er nog een belangrjjk document, dat in verband met het vorige de ligging nauwkeurig bepaalt. Dat is het zoogenaamde «Hjjló-er Rjjskaartje,* een kaartje 18 cM. bjj 31 cM. waarop wordt aangegeven langs welke wegen de bedevaartgangers van Alkmaar en Egmond uit de kapel kunnen bereiken, en waarop wjj dus op vrjj groote schaal de situatie van deze in verband met de omgeving kunnen waarnemen, Nu geef ik toe, dat de verhouding der afstanden op dit kaartje zeer slecht is in acht genomen, maar men was ook verplicht op dit kleine vlak, groote stukken weg te teekenen, wilde men duideljjk genoeg zjjn. Het gevolg was dat men de wegen, waar dit zonder schade kon, verkortte. Op de situatie-teakoning van de kapel echter kon dat geen invloed hebben, hier kwam nauwkeurigheid er juist op aan. Hoe weinig car tografisch volmaakt de reiawjjzer dus ook mag zjjn, in de ligging van de kapel kon hg zich niet vergissen. Heeft hjj zich blykbaar ook niet vergist, omdat wjj hier op groote schaal juist dezelfde situatie zien die wjj ook op de groote kaarten van het Hoogheemraadschap der Uitwaterende Sluizen kunnen vinden. De kapel ligt daar omgeven van herbergen voor de dorstige en vermoeide pelgrims, genoemd: In 'tCapelle- ken (c), 't Stalleken van Bethlehem (d), In 't Panne huisje (e) en In St. Willebrort Noemen wjj de kapel zelf a, dan kunnen wg de ligging weervinden in de onderstaande teekening, waarop ook de put, die op het reiskaartje niet is aangegeven als b is aangebracht in verband met haar volgens fig. 1 vastgestelde liggingde zwarte ljjnen zgn de nog steeds aanwezige wegen: o voert naar den grooten straatweg. N Fig. 2, Wjj vestigen de aandacht op het stukje weg, door aangegeven dat op het reiskaartje voorkomt als den toegang aanduidend naar de kapel en geteekend is recht tegonover den westwaarts gasnden weg. Deze bepalicg is van belang omdat, ieder, die zich op het terrein bevindt daardoor duideljjk zien kan, dat de nieuwe put (A) onmo- gelyk dezelfde kan zgn sis de oude (b), maar moet behoord hebben bg de herberg, »'t Stalleken van Bethlehem.*) De oude put en de plaats der kapel is dus niet te zoeken op hot open land, maar in het juist in den door de wegen gevormden hoek gelegen boschje kreupelhout. Daar moet men graven als men kans wil hsbben den juisten put te vindenmaar of men er iets vinden zal ook van de kapel, is zeer twgfelaohtig, daar man na hare verwoesting, de zeker niet diep gelegen fundamenten wel evenzeer als de andere steenen gebruikt zal hebben bg den bouw van huizen in de buurttemeer omdat de kapel op de oude afbeeldingen duideljjk op een heuveltje staat, dat geheel bljjkt te zgn verdwenen en dus afge graven moet zgn. Ziethier redenen voor, meenen wjj, zeer gegronden Nu even als de beide andere verdwenen, het Pannen- huisje is missohien hetzelfde als de ter plaatse gelegen boerenwoning. en ernstigen twjjfel. Vóór deze is opgelost behoort men zich van opwekkingen tot devotie te onthouden. H. E. v. G. Wjj plaatsten deze bjjdrage van Dr. Van Gelder aan het boofd van ons blad, omdat de studiën van onzen stadgenoot hem zeker alleszins recht geven een meening in deze quaestie te hebben. Overigens twjjfelen wjj niet, of ook zjj, die een ander gevoelen zgn toegedaan, znllen daarvoor hunne redenen hebben. Gaarne stellen wjj ons blad tot hnnne beschikking om die te ontvouwen. Wjj znllen 't als een voorrecht beschouwen om in deze zaak, waarover wjj niet in staat zgn mee te spreken, het middel te wezen, waardoor klaarheid kan komen in het geen nn nog als quaestieus is te beschouwen. REDACTIE. De aandacht der gansche wereld is thans geconcen treerd op de gebeurtenissen in Rusland. Het land doet denken aan een hnis, waar alles met petroleum is gedrenkt en dat dan in brand wordt gestokenaan alle hoeken Blaan de vlammen uit. »Het Russische volk dus seint de correspondent van de Daily Telegraph is in vollen opstand en biedt met ongemeten en onberekenbare kracht dor bureau cratie het hoofd. De politieke ongeregeldheid, zooals de reactionairen de beweging noemen, werkt aanstekeljjk. De microbe der revolutie vermenigvuldig' zich verwon derlijk snel eu de rjjen van het volksleger worden dage- ljjks met duizendtallen nieuwe recruten vermeerderd. Lessenaars toonbanken schepen banken en zelfs het leger leveren ze in steeds toenemenden getale. Er is iets miraculeus in de Bnelheid waarmede dit alles gebeurt. Mannen, die gisteren nog de steunpilaren waren van de regeering, voorbeelden van bescheidenheid en eerwaar digheid, staan heden op als predikers der demooratie, fanatieke proselieten, vjjanden van het kapitaal en vrienden van het volk. Priesters schrjj ven in de couranten om den stakers hun zegen to geven eu den dageraad van een nieuwen tjjd te begroeten bankiers spreken cpenljjk hun goedkeuring uit over mannen die een passieven weerstand tegen autocratic en kapitalisme hebben georganiseerd en zelfs militairen staan in het publiek op, als bekeerde dronkaards op de bjjeenkomsten van het Leger des Heils, om hun berouw uit te spreken over hun vroeger leven en hun nieuwe broeders te smeeken hen te vertrouwen. Prins Mesjersky, die veertig jaar lang de oificieele ver dediger was van autocratie en onderdrukking, is een heftig voorstander van een constitutie geworden en zelfs generaal Trepof, die van beroep politieman is, heeft de reputatie gekregen van in theorie liberaal te zgn." Van een krachtig optreden der regeering hetzjj door finaal toegeven aau dea volkswensoh, hetzjj door het gebruiken van geweld is op het oogenblik waarop wjj dit schrjjven, nog weinig bekend. Alles zal afhangen van den geest uer troepen, maar daaromtrent weet men eigenljjk niets met zekerheid. Alleen is een feit, dat op de groote meetings te St.-Petersburg zich vele soldaten onder het publiek bevonden en op da botooging, die Woensdag in het universiteitsgebouw aldaar gehou :en werd, verklaarde een officier in uniform, dat de officieren aan de zjjde des volks stonden en de autooratie niet langer wensehten te dienen. Hjj verdeelde de troepen in drie categorieën: die, welke op bevel op het volk zonden schieten, die welke dat zouden weigeren en die welke hunne geweren zouden richten tegen degenen die dat bevel gaven. Een soldaat, die daarna het woord voerde, be vestigde wat de officier had gezegd. Volgens een uit Charkof ontvangen rapport zgn de troepen daar reeds naar de zjjde van het volk overgeloopen, is de gouverneur gevangen genomen en is een voorloopige regeering ingesteld. De ministers rijden voortdurend in speciaal bewaakte treinen naar Peterbof. Graaf Witte had daar Vrjjdag- morgen een onderhond met den Czar om hem over te halen Witte's hervormingsprogram goed te keuren. De Ozar zou echter geweigerd hebben, daartoe bepraat door de holpartjj, welker leiders, o.a. Stisjinski, Stunner en Ignatiëf, een heimeljjke vergadering zouden hebben ge bonden in het paleis van grootvorstin Marie. Men noemde daar Witte een Mirabean, zjjuo volgelingen Jacobijnen en zgn program onuitvoerbaar, zonder dat Rnsland ten ondergang gedoemd wordt. De correspondent van de Daily Telegraph is intusschen overtuigd dat de hofkliek de nederlaag moet ljjden en dat de afkondiging van een Russische grondwet op handen is, maar dat de Russische Keizer daarmee vermoedeljjk in het noodlot van Alexander II zal deelen. De «Poolster,* het jacht van den Keizer, ligt onder stoom, om den Keizer en zgn gezin zoonooaig veilig naar Denemarken te voeren er is ean uitgelezen bemanning aan boord, geljjk op de vloot die de «Poolster* zal begeleiden. De Moskousche correspondent van da Standard meldt Men hoort overal spreken over een cocstitceerende ver gadering. Er wordt beweerd, dat het mogeljjk zon zga, onverwijld een dergeljjke vergadering te laten bgeenkomen. Maar de party van het behoud scbjjnt weer hoop te koesteren. Vrgdag verscheen de «Moskousche courant* met een rouwrand. Zaterdag noodigt het blad alle echte Russen uit, bjjeen te komen in de kerken, waar zjj ge organiseerd en gewapend zouden worden om zich te kunnen verzetten tegen de omwentelingsgezinder Deze zelfde nimoodiging is als advertentie in verscheiden bladen geplaatst, waaruit volgt dat de overheid toestemming gegeven heeft tot dezo oproeping. Dat is dus rechtstreeks sturen op een burgeroorlog. Want ook do stakers orga- niseeren zich. Het algemeen syndicaat heeft Moskou in 6 districten verdeeld en aan 't hoofd van elk daarvan esn age.,t gesteid, wiens taak is, de beweging der stakers te leideD, de staking zooveel mogeljjk over alle fabrieken en zaken nit te breiden, en fondsen te verzamelen om den Btrjjd vol te houden. Do bun toegevoegde personen bezoeken alle plaatsen, waar nog gewerkt wordt en als men de deur voor hen sluit, slaan zjj de vensterrniten in om de werklieden te kunnen toespreken. De autoriteiten sobjjnen niet voldoende da macht te hebban om hier tegen op te treden, daar in het geheele militaire district Moskou nominaal slechts 22.000 man troepen liggen, waaraan in werkeljjkhoid tengevolge van den oorlog velen ontbreken. Een botsing wordt dan ook zoo nabjj geacht, dat alle ziekenverplegers van liefdadigheidsvereonigingen van 't Roode Kruis en van de gasthuizen opgeroepen zgn om zich gereed te houden. Bovendien worden in alle gast huizen en ziekenverplegingen de gelegenheden voor het opnemen van zieken of gewonden uitgebreid en richt het Roode Kruis ook in particuliere woningen hnlpambn- lances in. Een nog later bericht uit Moskou meldtAlle zaken, behalve ;de kleine kruidenierswinkels, zijn gesloten. Op verschillende plaatsen, vooral aan de Jowersk&japoort, ontstonden botsingen met de politie, vele personen zgn gewond. De universiteit is door studenten gebarricadeerd en in staat van verdediging gebracht tegen een moge- Ijjken aanval van een reactionnaire volksmenigte uit het vlek Ochosny, die in den voormiddag de stndenfen mis. handelde. Het telephoonverkeer is gestaakt. Het telegraaf verkeer naar Petersburg gaat slechts langs èén draad nit het huis van den gouverneur-generaal. De tooneelspolers van een aantal schouwburgen doen mede aan de politieke staking. De arbeiders willen het waterwerk weer laten werken, als het geheel en al aan hen wordt overgegeven Zaterdag werd een groote vergadering gehouden, aan welke o. a. do Gemeenteraad, vertegenwoordigers van het Zemstwo, van den adel, van wetenschappeljjke ge noot8obappenvereenigingen van alle partijen en ook revolutionnairen deelnamen. De redenaars drongen in hartstochteljjke toespraken aan op den strjjd met geweld van wapenen en op het benoemen vau een comité voor algemeen welzjjn. Ook te St.-Petersburg kwam 't in den nacht van Vrijdag op Zaterdag reeds eenige malen tot een bloedig treffen. Erger is 't nog toegegaan te Reval, waar een gevecht werd geleverd tnsschen de troepen en de gewapende menigte, die de brandweer belette den in brand gestoken stadsschouwburg te redden. Te Odessa is volgens een telegram van de Star op een groote volksmeeting in het gebouw der hoogesohool de omwenteling afgekondigd. Na afloop van de bjjeenkomst had er een bloedige botsing tasschen politie en studenten plaats. De politie maakte gebruik van de vuurwapens, waardoor één persoon gedood en een groot aantal gewond zgn. Onder de gewonden bevonden zich zeventien meisjes. In een bnitengewone zitting van den gemeenteraad heeft deze verklaard met het volk te sympnthiseeren, en schande gesproken over het gewelddadig optreden der politie. Alle winkels zgn gesloten. Vijftienduizend soldaten pa trouilleeren door de voorsteden. Esn ander bericht uit deze stad meldtDe politieke staking breidt zich snel uit over alle beroepsklassen. De stad is geheel van het postverkeer afgesneden. Er heerscht gebrek aan levensmiddelen, de prjjzen stjjgen buitenge woon. Een vergadering van achtduizend man in het Raadhuis, aan welke alle leden van het Gemeentebestuur en de professoren der universiteit deelnamen, besloot de stedeljjke subsidie aan de politie niet meer te betalen. Te Warschau heeft de overheid laten bekendmaken dat iedereen die 'a avonds na achten op straat gezien werd, aangehouden en aan den ljjve onderzocht zou worden. Aan alle hoeken van de straten staan militaire posten. Een soldaat vervolgde Vrgdag een werkman die bezig was met het aanplakken van biljettenhjj schoot herhaaldeljjk en doodde niet alleen den werkman maar ook een vrouw en een kind die zich jnist op straat bevonden. Een patrouille van 15 man, die last kreeg, een afdeeling politie te versterken, weigerde. De mannen werden ontwapend, ingerekend, en znllen voor een krjjgs- raad terechtstaan. Te Lodz dreigt hongersnood uit te breken. Te Minsk hebben de bewoners last ontvangen, hnn huizen niet te verlaten. Het revolutionaire comité te Tiflis heeft de reernten aangespoord, dienst te weigeren, en een oproeping gericht tot de bevolking, om de omwenteling met alle kracht te stennen. Volgens de Daily Mail hebben de studenten te Kief de fabrieken en winkels met geweld gesloten. Dit was weder aanleiding, dat ook anderen hunne zaken niet konden voortzetten, de banken werden zelfs op Keizerlijk bevel Voor hetgeen er na het verschjjuen der ochtendbladen van Zondag nog is bekend geworden verwjjzen wjj naar onze «Laatste Bsrichteu." Een tegenvaller voor de liberalen in Engeland. Bjj eene tusschenijjdsöhe verkiezing te Hampstead Donderdag, is do conservatieve candidaat Fletcher gekozen, met 4225 tegen 3803 stemmen. Wel is waar is h'ervoor iu de vertrgenwoordiging van het district geen verandering gekomen, maar 's heeren Fletcher's meerderheid is toch veol geringer dan die zijns voorgangers, niet echter door vermindering van 't door de Unionisten uitgebrachte stemmantal, die is integen deel geklommen, maar doordien de liberalen er zooveel meer uitbrachten dan voorheen. Beide partjjen zjju dus tevreden. De Sultan bedreigd. Uit Weenen ontvangt het Berl. Tagebl. het volgende particuliere telegram Daar de Suhan geweigerd heeft de gezanten in ge- zamenljjke audiëntie te ontvangen, znllen dezen bjj de Porto nog eens een collectieve nota indienen met den eisoh tot invoering der hervormingen in Macedonië. Blijft do Sultan weigeren, dan zal men overgaan tot een vlootdemonstratie, waaraan alle mogendheden aan de Middellandache Zee, Engeland en mogeljjk ook Rusland, zullen deelnemen. Duitschland houdt zich buiten de quaestie. Nog zoo'n onbegrijpeljjkewenschniet. Zooals onlangs werd mesgedeeld is de commissie, aan welke het onderzoek naar den aanslag op den Saltan van Tnrkjje was opgedragen, met haar verslag gereed gekomen. Intusschen zal zjj nog niet, zooals men ver wachtte, ontbonden worden. De Sultan is niet tevreden over het rapport en wil in 't bizonder meer weten over de voortvluchtige medeplichtigen, waarvan de commissie spreekt. President Roosevelt. Dan President is op zjjn reis een ongeluk overkomen. Naar men uit New- Orleans meldt is nameljjk de stoomboot «Magnolia», met den President aan boord, in den nacht met eene andere boot, de «Esparta», in botsing gekomen en het duurde uren voordat er bnlp opdaagde, daar het naast bereikbare schip veertig mijlen verder bjj Pilottown lag. Te New-Orleans is de President Donderdag met nog grooter opgewondenheid dan elders verwelkomd, en dit wil iets zeggen men begrjjpt er, dat het goed gevolg, waarmee de epidemie van de gele koorts bestreden werd, grootendeels te danken is aan de bemoeiingen des Presi dents. Zelfs in Carnavals-tjjd had men de rtad zoo kwistig nooit versierd gezien en dnizenden, die tjjdens zijne verkiezing tegen "den heer Roosevelt stemden droegen nu knoopen met zgn portret. De vrouwen en de vloot. Er is een «Vrouwen- vlootbond» in Dnitschland gesticht, welke, evenals de mannenbond, jjvert voor uitbreiding van de Dnitsche oorlogs- en koopvaardjj vloot. De vrouwen hopen zooveel geld bjjeen te krjjgen, dat zjj den Keizer een groot oor logsschip ten geschenke kannen geven. Steeds meer ridderordes. Naar verlnidt zal de Fransche ministerraad weldra den president der repnbliek een besluit voorleggen tot instelling van een nieuwe ridderorde. Die orde zal heeten de «Ordre franc lis du mérite". Er zullen commandeurs, officieren en ridders zgn in deze orde die, niet zoo hoog in rang zal zjjn als het legioen van eer. Zij is beBtemd voor militairen en burgers. Tegeljjkertjjd is de Fransche regeering van zins eenige koloniale orden af te schaffen, als het kruis van Anjouan en dergeljjke, die weinig in tel waren. Voorkoming van spoorwe g«o ngelukken. Op de Pruisische Staatsspoorwegen zgn juist dezer dagen welgeslaagde proeven genomen genomen met een nieuw toestel ter voorkoming van spoorwegongelukken. Elke locomotief werd voorzien van een klein electrisch toestel en een telephoon. Bjj het minste onraad op den weg werd er een zichtbaar en een hoorbaar sein gegeven een rood licht en het luiden van een sohel. Machinisten, baanwachters en stationschefs konden dan telegraphisch met elkander sproken. Ook kannen bjj plotseling gevaar baanwachters beter de machinisten van naderende treinen waarschuwen. Weer andere sport. Ia de Obinoesche kolonie te Londen, welke in een zijstraat van de «West India Doek Raad" woont, worden eerstdaags «krekelgevechten* gehouden. Dat is een sport, welke bjj de Chineezen zeer geliefd is, en wasrbjj evenveel gewed wordt als bjj paardenwedrennon. Jula-Nim, een Chineesch vuurwerk maker, heeft een nog nooit overwonnen gelen krekel, en die zal nn een strjjd aangaan met een bjjzonder sterken groenen krekel van Whong His. Esn lid van het Chineesche Gezantschap te Londen vertelde aan een medewerker van «the Daily Express*, dat aan deze sport, vooral onder de hoogere standen, in China veel wordt gedaan. De Chineesche krekels zgn grooter en sterker dan de Enropeesche en zjj hebben een buitengewoon grooten kop. Zjj worden met bjjzondere zorg verpleegd en te Peking betaalt men er booge prjjzen voor. Li Hung Chang moet eenige boeken hebben ge schreven over het dresseeren van krekels. Een avontnurljjke reis. Gustav Nordin, een Fin, maakt een avontuurljjke reis met een bootje van zeildoek, dat 4 meter lang, 70 centimeter breed en 70 kilogram zwaar is. Met dit primitieve vaartuig is hjj den lOden Augustus van Stockholm gevarenbjj ging langs de Zweedsche kust, door het Kattegat, de Oostzee, het Keizer-Wilhelm-kanaal, de Beneden-Elbe en het Elbe- Weser-kanaal naar Bremerhaven, waar hjj deze week aangekomen is. Van Bremerhaven gaat hij naar ons land, en dan wil hjj verder naar Parjjs varen. Me nood der gemeente». De N. Arnh. Ct. bepleit nogmaals ter voorziening in den geldelijken nood der gemeenten het denkbeeld van een gemeentelijke grondbelasting met een belasting op de meerwaarde van onroerende goederen. Het blad schrijft daarover Grondslag van het gemeenteljjk belastingwezen behoort te zijn, dat de gemeentekas niet enkel indirect, maar rechtstreeks voordeel trekt uit al hetgeen door het gemeentebestuur wordt verricht tot bevordering van den vooruitgang en de welvaart der gemeente. Het is niet meer dan billijk, dat de kolossale waarde vermeerdering van onroerende goederen, welke een uitvloeisel is van maatregelen door haar genomen, in de eerste plaats ten goede komt van de gemeente en niet, zooals thans het geval is, uitsluitend van eigenaren en speculanten. Dit kan alleen geschieden door de grondbelasting over te laten aan de gemeenten, een denkbeeld reeds een tiental jaren geleden door ons aanbevolen, met vrjjheid deze te heffen zooals door den aard der omstandigheden en terwille van het gemeenteljjk belang het meest wenschelijk wordt geoordeeld, be-

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1905 | | pagina 1