No. 175. Honderd en zevende jaargang. 1905. DAGBLAD VOOR AT,KMA AR EN OMSTREKEN. DINSDAG 13 ïtfÖVSMBBïi. BUITENLAND. BINNENLAND. Deze Courant wordt eiken avondbehalve op Zon- en Feestdagenuitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden voor Alkmaar f 0,80franco door het geheele Rijk f I, Afzonderlijke nummers 3 Cents. Telefoonnummer 3. Prijs der gewone advertentiën Per regel f 0,10. Rij groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N.[V. Boek- en Handelsdrukkerij vih. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9. Algemeen Overzicht. Gemengde Mededeelingen. N ieuwstij dingen. Uit de Pers. üe ëtaaticouisissic voor «Ie CSrondwetsherzieuiog. ALKNIAARSCHE COURANT Maxim Gorki bljjkt verkeerd beoordeeld te zijn. Met ons zal 't menigeen tot vreugde zjjn dit te vernemen. De correspondent van de Daily Telegraph, die de bezwadende beschuldiging uitbracht, bljjkt voor waarheid te hebben aangezien wat als ironie was bed eld. De N. ECt. brengt deze rehabilitatie, o.a. door het publieeeren van het navolgende schrjjven van haar Par jjschen correspondent: »Velen zullen zeker met groote verbazing het bericht gelezen hebben dat het blad van Maxim Gorki op de hevigste en smadelrjkste wjjze het Russüche volk aan zette tot het vermoorden van de Joden. Ik althans heb mjjn ocgen niet kunnen gelooven toen ik het heden morgen in een Franseh blad vermeld zag. Het kwam mg zelfs te onwaarschijnlijk voor om er geloof aan te hechten. Heel Gorki's werk maakt dit volkomen onmo gelijk. In een bundeltje, dat ik onlangs nog las, »l'An- nonciateur de la Temfëte», kwam onder andere een van de scherpst aanklagende beschrijvingen van een Russi- schen Jodenmoord voor, die ik mij herinner gelezen te hebben. Dit bundeltje is, evenals veel ander werk van Gorki, in het Franseh vertaald door den bskenden Rns- sischen publicist Semenof, en vooraan in het boekje geeft deze medestrijder en vriend van Gorki een uitvoe rige studie over hem. Ik heb, om zekerheid te krjjgeo, den heer Semenof, die buiten Parjjs (te Asnières) woont, getelefoneerd en hem gevraagd of bjj de berichten over hetgeen Gorki's blad zou geschreven hebben, gezien had en wat daarvan te denken viel. Ja, hjj had het gezien eu hg was er bedroefd en verontwaardigd over; niet over Gorki echtor, maar wegens de wjjze van overbrengen, wegens den over brenger wien de geheele zin van het in het Russisc; geschrevene blgkbaar ontgaan was. Immers hetgeen thans als een ophitsing meegedeeld werd, was een artikel van de meest striemende ironie op de Russische reactionairs bloedpartjj. »Ik sta u hier borg voor", zeide mg nog da heer Semenof, toen ik nader vroeg." Daarmee vervalt tevens het fabeltje, dat ook Witte zou schuldig staan aan de gruwelen, op de Russische Israëlieten bedreven. De ware schuldige is ook waar schijnlijk weer de wreedaardige Trepof. Zeker is 't althans, dat hg de voortzetting van de gchandalen te Odessa op zjjn geweten heeft. Toen daar ter stede de tegenrevolutie uitbrak, hadden twee er wonende zusters van Witte haar broeder geseind, aan de onlusten paal en perk te laten stellen, daar anders haar eigen leren gevaar liep. Witte zond onmiddellijk lastgevingen in dien geest, maar Trepof Eeinde den overheden van Odessa een tegenbevel, met dit gevolg dat de moordtooceelen nog een dag of drie aanhielden. Naar uit Weenen gemeld wordt, heeft een rjjk Israë lietisch bankier daar ter stede integendeel een kannis- geving van graaf Witte ontvangen, waarin deze uit naam van do Russische Regeering zijn diep leedwezen betuigt over de aanslagen op de Joden, een herhaling welke hg verzekert, uit alle macht te zullen verhinderen. Een ge lijkluidends mededeeling moet den Israëlietischeu binken te Paigs, Londen, Berljjn en Amerika zjjn toegezonden. Wel-is-waar is 't een beetje verdacht, dat Witte, die boven alleB financier is, zulke betuigingen juist in de eerste plaats richt tot de bankiers, doch aan den anderen kant is hjj er de man niet naar om zulke verklaringen af te leggen, wanneer hem schuld zou kunnen treffan. Van den ochtend tot den avond is de graaf onver moeid werkzaam in een eenvoudige kamer van het Winter paleis te St.-Petersburg. Hjj wordt gekweld door een pjjnlgken kuch en hg lijdt in erge mate aan slapeloos heid. Maar wat hem de energie doet behouden is, dat de Czar hem zjjne sympathie bljft schenken. Aan de Kölnische Zeiiung werd Zaterdag uit St.-Peters burg geseind, dat in welingelichte kringen ook geen vrees bestaat, dat Witte spoedig, geljjk door sommigen voor speld is, voor eene reactionnaire beweging zal moeten zwichten. De Czar heeft zich niet alleen met Witte's hervormingsvoorstellen vereenigd, maar heeft ook na rijp beraad verklaard innerlijk overtuigd te wezeu vau de noodzakelijkheid van den kervormings-arbeid in liberalen geest. Daarom beeft de Czar dan ook tot alle door Witte voorgestelde hervormingen bereidwillig zjjne toestemming gegeven, ook omdat hjj er vast van overtuigd is, dat hjj daarmede in het belang handelt zoowel van zjjn volk als van zichzelven. Aan Witte's bemoeiingen is 't ook te danken, dat er nu een manifest op komst is ten gunste van de boeren; daarby zal de schuld der boeren aan den Staat, ontstaan voor de vrymaking van de Moejiks in 1861, met 20 millioen roebel verminderd worden. Verder zullen van rijkswege do boerenleenbanken,in 1882 gesticht, worden gesteund. Aan den anderen kant scbjjnt 't ook op aandringen van Witte te zjjn geschied, dat de staat van beleg over Polen is afgekondigd. Hjj heeft dit gedaan, ge dreven door de vrees, dat de Polen een groeten opstand voorbereiden, zooals die van 1863. Die beweging zou Ruiland thans zeer slecht te pas komen, en daaiom wil Witte die in da kiem verstikken. Willen de Polea zich rustig houden, dan is Rusland bereid hun alles toe te staan, wat slechts eenigszias mogeljjk is. binnen do grenzen van de >integriteit van het Russische Rjjk.« Een Poolsche opstand zou zeker thans noodlottige gevolgen hebben voor geheel Rusland; het zou spelen zjjn in de kaart der reactie, die door een beroep op het Russische patrio tisme in Rusland een anti-Poolsche beweging kan doen ontstaan, die in een beweging tegen de niet-Russiscbe nationaliteiten zou ontaarden. Te Kroonstad is de rust hersteld, maar de stad biedt een treurig schouwspel. Overal rookende puinhoopen van verbrande huizen. Op de straten liggen meubelen en andere have van gevluchte inwoners. Lichtschuwe lieden presenteeren tot spotprijzen geroofde kostbaarheden te koop aan. Tweehonderd woningen zijn leeggeplunderd. Het aantal dooden, die Woensdag en Donderdag vielen, wordt nu reeds op 1300 aangegeven. Velo lyken zjjn nog niet eens begraven en in de hospitalen liggen nog een honderd gewonden. Op verschillende punten der stad staan mitrailleuses opgesteld. Do muiters zijn nu ontwa pend en opgesloten. Zaterdag is do krijgsraad bijeenge komen. Mee voiwBcbt, dat er meer dan 3C0 matrozen zullen worden gefusilleerd. De Roes raadt aan niet het strenge recht tce te passen, omdat hier geen sprake is vau een georganiseerden opstand, maar slechts van een muiterjj, hoe groot dan ook, tengevolge vun slechte ver pleging. Toch staat vast, dat de muiters wèl voorbereid waren. Reeds sedert dagen waren er oproerige procla maties ia de kazernes verspreid en verschillende officieren waren door hun oppassers gewaarschuwd. Van andere zjjde verneemt men, dat er drie kruisers in gereedheid worden gebracht, op welke de muiters zullen worden geplaatst voor een kruistocht van langen duur, gedurende wolken zjj het niet plezierig zullen hebben drgvende klassen van discipline als 't ware. Het wangedrag dier mannen wordt grootendeels toegeschreven aan de lafhar tigheid der officieren, die op het eerste gerucht van muiterjj allen vluchtten, behalve twee jonge luitenants. De Russische marine schynt in 't algemeen door-en-door wrak te zjjn. Zoo wordt nu b.v. weer uit Boecharest aan do Daily Mail geseirdOp de Zwarte Zee heerschen feileljjk zeeschuimers en piraten. Op de stoomschepen, die vluchtelingen vervoeren, zjju vele gezinnen geheimzinnig verdwenen. Telegrammen uit JckaterinoBlaf melden, dat daar drie dagen aaneen een oproer tegen de Joden heeft gewoed. Zeventig Joden zijn daarbjj gedood en 25 Russen. Honderden zjjn gewond. De geheeie stad is verwoest en uitgeplunderd. Te St. - Petersburg is gelukkig do vrees, dat 't opnieuw tot een uitbarsting zou komen, niet bewaarheid. En de correspondenten der buitenlandsche bladen betoo- gen bovendien, dat de regeering volkomen berekend ia voor de handhaving der orde. De dag van Zondag leverde daarvan het bewjjs, ofschoon de plannen tot ongeregeld heden door het gepeupel zeer zeker beraamd waren toon den de militaire en politie-autoriteiten zoo ernstig hun voornemen en namen zjj zulke doeltreffende voorberei dende maatregelen voor de rustbewaring, dat de gevaar- ljjke elementen zicb stil en rnstig hielden. Talrjjke Joden en liberalen hadden intusschen de stad verlaten, of zich in hotels verzameldeerstgenoemden hadden van hun huizen de uithangborden en de naamplaten weggenomen, om bunne bezittingen voor verwoesting te beveiligen. De sate deposits van het Crédit Lyonnais zjjn geheel ge vuld met kostbaar heden. Een gunstig bericht is verder nog ditAartsbis schop Wladimir van Moskou heeft wegens zjjn reactionnaire preeken bevel gekregen zich in'een klooster terug te trekken. Ten aanzien van dergelijke feiten lanceeren sommige journalisten da voorspellir g, dat het ergste nu in Rusland achter den rug is. Hoe gaarne wjj die meening ook zouden onderschrijven, wjj zjjn op dit punt nog lang niet gerust. Dinsdagmorgen, De oprechtheid der goede bedoelingen van Graaf Witte met betrekking tot de Russischo Israëlieten blijkt thans ook uit daden. Op voorstel van den heer Witte zjju nameljjk de gouverneurs der provinciën Esthland, Perm, Tomsk, Kazan en de gouver neur van Odessa van hun post onthrven, omdat zij geen maatregelen namen ter voorkoming van de jongste ongeregeldheden. Groote verbazing wekt te Odessa het in Rusland nog nooit voorgekomen feit, dat een Jood, de heer Abraham- soa, benoemd is tot ho fdadministrateur van den Zuid- Westerspoorweg in de plaats van den tot minister van verkeer benoemden directeur Nemesjajef. Een bericht uit Kief meldt, dat alles daar rustig gebleven is, in de afgeloopen dagen, hoewel er nog blaadjes verspreid zjjn waarin de bevolking aangezet werd tot het vermoorden van de Joden en de Polen. De politie gaat voort, huiszoeking te doen om geplun derde dingen op 't spoor te komen, wat de plunderaars geheel van hun stuk brengt; want, zeggen zjj, eerst heeft de politie ons aangespoord om te plande en, en nu komt zjj onzen buit weghalen 1 Automobielen op rails. De Matin beklaagt er zioh over dat, waar't ia Amerika en andere landen reeds een algemeen gebruik is om automobielen te laten rydeu op rails, dit in Frankrjjk een zaak is waaraan zoo goed als geen aandacht wordt geschonken. Hoe is 't mogeljjk, vraagt het blad. Frankrjjk is toch hdt land voor do automobielen in geen ander land is do auto-industrie zulk een belang» jjke, ean zoo voel om vattende tak van bestaan. In Amerika, Duiischland en Engeland is dat heel iets anders. Daar doet de automobiel den dienst van een trein. Wat niet geruakkeijjk voor kleinere, afgelegen steden, waar wel eeu trein langs loopt maar slechts luttele malen per dag. Hoe gelukkig ia dan niet de bewoner van zoo'n afgelegen streek als hg in een automobiel kau stappan en langs de treinrails ergens heen kan worden gebracht. Welke gemakken zgia er al niet aan verbonden en voor handel en industrie is 't van niet te ontkennen belang. In Amerika gebruiken de ingenieurs dergeljjbe auto mobielen als zjj de spoorlijnen gaan inspecteeren. Het is niet meer noodig dat een locomotief voor hen onder stoom wordt gebracht, en personeel is niet meer noodig om met hen te gaanin een wip is de anto in do rails en snort het er vandoor. In Italië gebruikt men dit vervoermiddel om een snollen postdienst te bevorderen. In Londen zjjn het alweer deze automobielen die tusschen verschillende wijken geregeld passagiers en goederen vervoeren. Vele andere landen passen dit zelfde toe. Eu niet alleen is dit middel van vervoer van veel voor deel voor reizigers, maar, en dit is een factor van be lang, het is niet duur. Do automobielen bjjv. hebben om te kunnen rjjden slechts één persoon, die de machine regelt noodig, terwjjl een locomotief met slechts ééa wagon reeds minstens drie personen noodig heeft. Vol gens proeven van de Wurtembergscbe spoorweg-maat schappij, heeft een automobiel die slechts 37,500 francs gekost had, in vier jaar tjjds waarin zjj dienst doed en 50.000 K.M. reed, zeer weinig tgd en geld gevraagd voor reparatie en onderhoud. Waar bljjfi Frankrjjk vraagt de Matin. Koningschap of Republiek in Noor wegen. Maandagmiddag om 5 uur was de uitslag van de volksstemming over de keuze van Prins Karei van Denemarken tot Koning van Noorwegen in 124 kiesdistricten bekend. In deze districten zijn 52880 stemmen uitgebracht in bevestigenden zin en 11323 in ontkennenden zin. Een toespraak van Keizer Wilhelm. De rede van den Duitschen keizer bjj de beëediging der recruten te Potsdam luidt als volgt: Gij ziet hier een altaar en daarop een kruis, het zinnebeeld voor alle Christenen. Als Christenen zweert gij thans den eed aan het vaandel. Ik wenscli en hoop, dat gij steeds aan dezen eed indachtig zult zijn. In dit oogenblik staat een merkwaardige episode mij voor den geest. Toen keizer Leopold van Oostenrijk den beroemden prins Eugenius het opperbevel van het leger opdroeg en hem den maarschalkstaf overhandigde, nam prins Eugenius een crucifix en hield hij dit omhoog met de woorden »Dit zal onze generalissimus zijn.ee Zulk een geest ver lang ik ook van Uik wil vrome dappere soldaten in mijn leger hebben en geen spotters. U valt het voor recht ten deel te dienen in de gelederen der garde te Potsdam, waar telkens de herinnering aan den grooten soldatsnkoning, die niet ver van hier zijn laatste rust plaats heeft, wijst op de roemrijke geschiedenis van Pruisen. Toont U deze onderscheiding waardig door bij zondere oefening der militaire deugden en gaat den anderen voor in de vreeze Gods, in trouw en gehoor zaamheid. Het 'bondgenootschap verslagen. Bjj de herstemmingen in Zwitserland hebben in de stad Luzern de liberale candidaten gezegevierd op de can- didaten van de socialistisch-katholieke coalitie. Te Genève wonnen de democraten. Vergemakkelijking van het huwelgk in F r a n k r jjk. De Fransche Kamercommissie betreffende rechtshervormingen heeft een voorgestelde wetswijziging tot vergemakkelijking van het huwoi jjk sluiten goedgekeurd. Daarbjj wordt le de vereischte leeftjjd voor een huwe lgk zonder toestemming van de ouders op 21 jaar gesteld; 2e de »abte van eerbied* afgeschaft3e bepaald, dat het huwelgk in de woonplaats van een der echtgenoolen mag worden gesloten en 4e de tweede afkondiging ten raad- huize afgeschaft. Uit het Duitsehe steenkolen-gebied. De Westjalische Allgem. Ztg., die verbindingen onderhoudt met de mjjnbesturen, brengt een kras gesteld artikel, waarin wordt gewezen op de dreigende stakingsbeweging en van het spoorwegbestuur wordt geëisoht, dat het een eind maakt aan het gebrek aan wagens, wjjl daardoor het confliot verscherpt wordt. Aan het gebrak van wagens is het te wjjten dat de meeste mijnen zonder kolen zijn. De groote inagazjjnen kunnen den voorraad niet bijeen brengen, die, zooals bg de laatste staking gebleken is, noodzakelijk altjjd aanwezig moet zgn. Door het niet beschikbaar stellen van wagens maakt de regeering zich indirect tot medeplichtige van de stakers. Bovendien mo8t wegens gebrek aan vervoermiddelen in verschillende mjjnen het werk stil blgven staan, waardoor de bodem laigzamerhand voorbereid wordt voor een uitbarsting en waardoor reeds een stemming is ontstaan, zooals die altjjd aan dergelijke bewegingen voorafgaat. Een tegenvaller. Als men een Engelsclr corres pondent to Berljjn mag gelooven, vinden da colleges van prof. Poalody, den Amerikaanscheu hoogleeraar, die in gevolge den door den Keizer op touw gezotien profes- sorenrull, te Berljjn staathuishoudkunde onderwjjst, weinig belangstelling onder de studenten. De meesten kunnen hem moeiljjk volgen en achten het eenvoudiger hun Duitschen hoigleuraren trouw te blgven. De academische overheid heelt tevergeefs getracht, de studenten tot het bezoek aan Peabody's colleges op te wekken. Als er niet zestig vrouwelijke loden v.»a de Araerikaaasche kolonie trouw opkwamen, zoa prof. Peabody voor leege banken moeten spreken. Geldverkwi8tinö. Deftig voorname geldmannen te New-York Lebben ecu som van f 7.200.000 bijeenge bracht voor het stichten van een Amarikaauseben Nati- onalen Schouwburg, welke onder bestuur zal staan vau den heer Conried, directeur der Groute Opera. Die schouwburg zal voor New-Yoik moeten zjju wat te Parjjs de »Oomédie Frar^riso» ea te Weenen hetBurg- Theater» is. Er zullen 30 loges voor de »groote wereld* worden is gericht, welke eens voor al uaa gegadigden worden tosgewezen, elke logo voor een som van f 240.000. Het speelseizoen zal 30 weken duren. Van den foyer wil men een knnatzaal maken, vol schildergen en beelden. Een som van f600.000 wordt bestemd voor wandver siering. Ds een verwacht veel goeds van haar, de ander heelt velerlei aanmerkingen. Van groot belang is dit alles kwaljjk te achten: do arbeid der Commissie toch zal alleen over haar uitspraak kunnen doen. De Gelderlander meent, dat de minister van Binnen- landsohe Zrken zich tot een ernstige fout heeft laten verleiden. Aan de Staatscommissie was by Koninkljjk beslnit opgedragen, wat zjj te doen en te laten had, terwjjl haar geen termjjn voor beëindiging van hare werk zaamheden was gesteld. In de rede, waarmede de Minister de commissie installeerde, tracht hg nader te beperken wat ze te doen, nader uit te breiden wat ze te laten heeft, en schrjjft haar zjjdelings eenon ter mij u voor. Dit is inconstitutioneel. De Minister mist alle recht, om eene vanwege de Kroon verstrekte lastgeving te beknibbelen. Indian da Staatscommissie zich dan ook niet stoort aan de vingerwijzingen van den Minister, doch zich eenvoudig houdt &iiü do opdracht, haar dooi li. M. de Koningin verstrekt, zal zjj toonen een beter begrip van constitationeelo betamelijkheid to hebben, dan de Minister van Bincenlandseho Zaken bjj deze gelegen heid aan den dag legde. Het «Groene Weekblad» heeft andere bezwaren. Over het ontbreken van een anti-revolutionnair en van een sociaal-democraat in de Commissie zegt het blad: Daargelaten nu nog, dat een goede Grondwetsher- ziening niet ander dan allereerst een politiek werk kan zijn, en een teohnisch werk pas in de tweede plaats, waartoe dus de organen van alle partijen m gelijke bedoeling geroepen moeten worden samen te werken, zoodat het moeilgk anders dan on in kan genoemd worden, van haar voorbereiding de beide meest principieele, de meest ijverige en ook, mag men zeggen, practisch meest bekwame groepen buiten te sluiten; dient toch gevraagd te worden: kan men zich iets ongepaster, onsmakelijker ja, iets parvenu- achtiger denken, dan een Regeering, die de groep, welke vóór haar vier jaar het land heeft geregeetd, buiten een Grondwetscommissie wil houden; eo evenzoo een andere groep bg de gratie welker zg Regeermg geworden is Het Weekblad geeft de verklaring van het teit in dezer voege: Do Regeering, lafhartig als iemand zonder moeo en overtuiging, durfde met het oog op zekere kringen de sociaal-democraten niet mede uitnoodigen, maar durfde evenmin hen alleen uitzonderen; dit tooh zou voor deze Regeering, na de pas gehouden verkiezingen wat al te mal hebben gestaan. Om zich een houding te geven, moest het dus nu nog een andere groep passeeren en dan liefst eene, die alls recht had wel vertegenwoordigd te zgn. Zoo haagei alle ook de verst verwijderde schakels samen in de politieke wereld. Leefdon er geen socia listen, de anti-revolutionnairen hadden deze teleur stelling niet ondervonden, zjj kunnen daar zeker van zjjn. Oorlog met een lnlandschen vjjand. De Nieuwe Courant wijdt oen uitvoerig artikel aan het het oorlogswerk in Indië en het optreden tegen den in- landschcn vij ud, waarin het blad o.m. er op wjjst, dat er maatregelen moeten worden genomen vior de verple ging der gewonden van den vjjand, waaraan tot dusver nog veel ontbreekt. Tot dusver werd voor hun verzorging slechts iets gedaan, wanneer de zorg voor de eigen gewonden het toeliet. Van een dergelgke omstandigheid mag het betrachten van dezen plicht, die op ons als beschaafde natie rust, niet langer afhaukelgk zgn. Op hoe kleine schaal ook worde begonnen, doet niet ter zake, mseut De N. C„ de ondervinding kau loeren hos de bemoeienis geleideljjk kan worden uitgebreiu en desnoods een nieuwen factor bijbrengen tot dl ook in vele andere opzichten noedzakeljjk te achten her vorming van onzen Indischen militairen geneeskun digen dienst. Ten zeerste is te hopen, dat de aandacht der Kamer zich bjj de aanstaande begrootiugs-debatten ernstig op deze zoo hoogst gewichtige aangelegenheid zal vestigen. Dr. A. Knyper blgkt thans te Gera te zgn, waar hjj zich voorstelt eea week te blgvendaarna bsgesft hjj zich over Anatolië, waarschjjnljjk naar 't Heilige Land ca van daar naar Egypte. De brievengaarders werden dezer dagen allen aan genaam verrast door eene toekenning van vergoeding, voor het gebruik van kantoorlokalen. De vergoeding is f 50,- voor sommigen f 60,— per jaar, in zeer bij zondere gevallen nog hooger. Hst hoofdbestuur vau de Ned«rlandsehe Banitelbakkeis- voreeniging, vertegenwoordigende ongeveer 600 banket bakkers heeft zich met eeu adres tot den minister van binnenlands :he zakon gewend, met het verzoek by de in de Troonrede aangekondigde herziening der Drankwet te willen letten op verschillende bepalingen, die thans de bankotbakkois iu de uitoefening van hun beroep be lemmeren. Er is al heelwat over deze staatscommissie geschreven. De Looaduinsche warmoeziers hebben zich dit jaar bjjzonder toegelegd op den teelt van tomaten in de stook- kassen der komkommers. Soms worden 3000 en meer halve kilo's ter veiling gebracht. Ook de schorseneren- handel is zeer levendig. Op elk der beide veilingen in do week, worden ruim 20 duizend halve kilo's verkocht.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1905 | | pagina 1