No. 5.
Honderd en achtste jaargang.
Zaterdag 6 Jan. 1906.
DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Pil Biro inslaat ail l Mi.
binnenland!
„NT a 9 uur gesloten."
BUITENLAND.
Algemeen Overzicht.
Gemengde Mededeellngen.
Uit de Pers.
ALKNIAARSCHE COURANT.
Abonnementsprijs per 3 maanden voor
Alkmaar f 0.80; franco p. post f 1.
Afzonder jjke nummers 3 cent.
Pijjs der Advertentiön per r»«r«l f 0.10
Brieven franco aan de N.V. Boek- en
Hsndelsdr. HERMs. COSTER ZOON.
Aldus werd reeds in enkele advertentiën dezer cou
rant aangekondigd.
Ook hier worde het aloude vgoed voorgaan doet goed
volgen' bewaarheid
't Wordt op tal van plaatsen bewezen dat het sluiten
der winkels op een vroeger uur dan weleer geschiedde,
best uitvoerbaar is.
Wie eenige jaren geleden, b.v. te Amsterdam, be
weerde dat het niet kon, kreeg van alle kanten geljjk
en thans Het is bewezen dat het zéér goed mogelijk is.
En waarom zou, wat elders is gelukt, ook te dezer
stede niet kunnen plaats hebben? Voor zulk een meening
is geen afdoende reden aan te voeren.
Men moet een weinigje durven, een klein beetje
wagen om te winnen. Men moet zich verstouten met
de traditie en de gewoonte te breken. Dat kost voor
velen heel wat. Gelukkig dat enkelen, niet willende
bljjven slachtoffers van sleur en geijkte gebruiken, zich
overmannen en het toonen een nieuwen, beteren weg
op te willen.
O die macht der gewoonteO die heerschappij der
mode, welke een echte dwinglandes is, voor wie talloos
velen onderdanig kruipen.
O dat ellendige, allen vooruitgang en elke verbetering
tegenhoudende: o't is altjjd zóó geweest en dus moet
het maar zóó blij ven." Deze theorie heeft al heel wat kwaads
bestendigd en heel wat goeds in zjjn voortgang gestuit
Wél hen die haar in het aangezicht wederstaan Ze
zijn baanbrekers en wegbereiders voor een betere
toekomst. Daarom eere aan hen die berichtten ivoortaan
is de zaak na 9 uur, behalve des Zaterdags, gesloten !l
Mogen immer meerderen dat voorbeeld navolgen I
Werken is goed, is heerlijk, is plicht. Arbeid adelt.
Hij is 's menschen sieraad. Onze verachting jegens den
trage, den niets-doener, den ïtjjd-dooder," maar een
mensch niet één worde geen werktuigniemand
ga onder door en in zijn werk. Rust kan niet één ont
beren, zal hij niet dalen als mensch. Daarom voor ook
zoo velen mogelijk en zooveel als het kan Zondagsrust.
Zij is noodig voor 's menschen lichaam, noodig voor
zijn geest, noodig voor zjjn gemoedsleven, noodig voor
het gezin.
Er zij tijd voor anderen dan den dagelijks terug
keerenden arbeid.
De geest vraagt voedsel en. »verandering van spijs
doet eten.®
Hart verkilt en verdort als niet zijn behoeften be
vredigd worden.
't Huiselijk leven doet zijn onmiskenbare rechten
gelden.
De vereeniging voor nZondagsrustc al vergt geen
verstandig mensch het onmogelijke ga voort invloed
te oefenen en steeds meerderen voor haar streven te
winnen.
Getuig maar, want daardoor moet deze zaak wortel
schieten. Iets goeds behoeft niet »-et geweld gedreven
te worden in de gemoederen, 't Moet slechts worden
uitgesproken om in het hart een medegetuigende echo
aan het klinken te brengen. Maar uitgesproken worden,
ja dat moet het.
Er wordt gevraagd samenwerking.
Zonder deze komt op schier geen enkel gebied iets
van blijvende waarde tot stand. Ook niet op dat van
»Zondagsrust«. Laten allen die verkoopen het eendracht
maakt machte in toepassing brengen en zeggenwij
sluiten ons aaneen en maken gemeenschappelijk bekend
dat voortaan des Zondags onze winkels gesloten zjjn,
ten hoogste een enkel uur geopend.
Er worden gevraagd onderling vertrouwen.
Zonder dit kan men met elkaar niets doen. Men moet
om zulk een besluit te nemen op elkander onbe
paald en onvcorwaardelijk kunnen rekenen als op een rots.
Er worden gevraagd steun en medewerking van het pu
bliek. Men zie in dat wie zelf rusten, door hun arbeid ter
zijde te leggen, ook rust moeten gunnen aan anderen.
Wat men goeds wil voor zich zelf, wensche men ook
voor anderen. Wie dat begeeren niet kent, is een vol
bloed egoïst die zegtals ik het maar goed heb, wat
raken mij dan de belangen van medemenschen Laat
ons beginnen met op Zondag niet te koopen. Hiervoor is
noodig een beetje nadenken, een verscherping van het
geheugen, een weinigje hart en menschelijk gevoel.
Komen er geen koopers, dan zeggen natuurlijk de ver-
kooperswij houden onze winkels niet voor niets open,
waardoor wq gebonden zijn, terwjjl ook wjj gaarne eens
vrjj zouden willen wezen, ten bate van ons zeiven, ter
wille van de onzen die recht hebben op ons samen
leven met hen.
Wjj moeten juist hen steunen die Zondags sluitende
weg tot een waardige Zondagsviering, welke kan leiden
tot vernieuwde Zondagsheiliging, aan welke ieder be
hoefte heeft, zal hjj als mensch niet zinken.
Komt mannen van zaken, sluit u aan en voert in
Zondagsrust l
Komt, publiek, toon dat streven te waardeeren I
Desgelijks zij het, waar het geldt de vervroegde winkel
sluiting. Eenigen gaan nu vóór, velen mogen volgen,
eindelijk zullen allen evenzoo doen.
Zij die verkoopen hebben er recht op dat ook dezen
nog een rustig, gezellig, huiselijk uurtje hebben, een
uur van geestelijke verfrissching of een waarin het hart
voedsel ontvangt.
Zjj die koopen, hebben zich eenvoudig aan te wennen
niet op den »laten avond" nog inkoopen te doen. 't Is
maar een kwestie van gewoonte.
Men kan èn tegen Zondagsruste èn tegen tvervroegde
sluitingin de week allerlei bezwaren aanvoeren. Men
kan ze ook heel gemakkelijk scheppen.
Maar andermaal: niemand pleit voor het onmogelijke.
Men kome op voor het bereikbare.
Is dit de leuze, welnu dan zie men in dat er op dit
terrein nog wel wat te veranderen en te bereiken valt.
Steeds grooter worde het aantal bordjes waarop ge
drukt staat:
Des Zondags gesloten en ln de week na 9 aar.
J. F. T. A.
De Russische admiraal R o d j e s t w e n sk j
heeft de ongelukkige eigenschap, dat hg telkens neer
de weield over zich doet spreken maar altjjd op een
wjjze, die twgfel laat of zjjn zenuwgestel wel volmaakt
in orde is. Zoo is 't gegaan bg den aanval op de Engel-
sche visechersvloot in het Kanaal, zoo gaat 't ook thans
w*er, nu hij in de Novoje Wremija een schrijven over den
zeeslag bij Tsoesj'ma heeft openbaar gemaakt, waarin hjj
een ernstige besebnldiging tegen Engeland heeft uitge-
bracht. Hij heeft zich namelijk de nitdrnkking laten ont
vallen »Da verblijfplaats van de Japansche vloot was
niet eens bukt-nd aan den admiraal van de met Japan
verbonden Engelsche vloot, die zjjn strgdkrachten in Wei-
hai-wei bad samengetrokken, in afwachting van het bevel
om de Rosdsche vloot te vernietigen, indien Japan dit
einddoel van Engeland niet alleen had kunnen bereiken."
Do Britsohe regeering heeft op deze beschuldiging ven
den Russiecben admiraal onmiddellijk geantwoord. Het
Britsche gezantschap te Petersburg heeft nameljjk een
vertoov gericht tot graaf Lamsdorf, om te protesteeren
tegen de beweringdat de Britsche vloot bg Wei-hai-
wei als 't ware gereed leg om de Russische vloot te
vernietigenindien de Japanners de nederlaag zouden
hebben geleden.
De admiraal is thans in het zooeven genoemde blad
komen verklaren, dat minister Birilef voor zjjn scbrjjven
in het minst niet verantwoordelijk is. Wel had de minis
ter als chef vergunning gegeven voor de publicatie
maar hjj had van den inhoud van het schrgven geen
kennis genomen. >Deze vergunning beteekent echter
geenszins, dat Birilef het met mgn bewering eens behoeft
te zjjn. Wat mjja bewering omtrent Engeland's rol in
den zeeslag van Tsoesjima betreft, dit is mgn persoonlijke
opvatting, die ik mg gerechtigd acht uit te spreken vooral
nu de buitenlanders er geen been in zien, over Russische
aangelegenheden en maatregelen esn oordeel uit te spreken."
Te Petersburg hecht men aan Rodjeatwensky's beweringen
niet veel waarde, velen noemen hem een zieke, wiens
denkvermogen abnormaal is.
Wegens het gebeurde te Debreozin in Hon
garije, waarvan gisteren door ons werd melding gemaakt,
heeft het Kabinet-Fejer* A-y andermaal vergaderd en, naar
men gelooft, besloten de eerst genomen strafmaatregelen
te versoherpen. De naar Debreozin afge aardigdo Regee-
rings-comtnissaris Bid a beeft de leiding van bet bestuur
uit de banden der plaatselijke autoriteiten overgenomen,
het hoofd van politie uit zgn ambt ontzet en de lagere
beambten vervangen door 'politiedienaren uit Budapest.
De geheele stad is nu onder militair bewind. Het parket
moet bewgzen in handen hebben, dat de sobandelgke
aanslag op den gouverneur Kovaos door het gemeente
bestuur werd voorbereid. De Regeering heeft geen kennis
willen nemen van de ontslagaanvraag, welke den heer
Kovacs werd afgedwongen. Zij heeft voorts, om het verzet
van de comitaatsambtenaien in den lande tegen de door
haar benoemde gouverneurs te kuotten, een voorbeeld
gesteld aan den >Sapernotarius« van het Pester oomitaat
en dezen wegens ongehoorzaamheid aan de lastgevingen
van zgn chef door de rechtbank doen veroordeelen tot
twee maanden gevangenisstraf en ontzetting uit zgn ambt.
't Schijnt wel zeker te zijn, dat de hard-leersohe Czar
aller Russen nu toota weer zjjn toevlucht gaat nemen tot
reactie en bureaucratie, waarvan Minizter Durnovo
de personificatie is.
Hoe kras deze Minister die nu weer de maoht in
handen heeft en Witte van al zgn invloed heeft beroofd
optreedt bljjkt uit het bericht, dat de Ncarodnaja Swoboda,
het blad van professor Miljoekot en JesseD, het orgaan
van de constitutioneel-democratische partjj, op last der
regeering niet meer mag verscbjjnen. Dit besluit wordt
gegrond op een artikel van Peter Strove, in dat blad
verschenen. Struve trad in den laatsten tijd zeer scherp
op tegen de revolutionaire partgen en had in bedoeld
artikel op krasse wgze bet optreden der revolutionairen
in Moskou afgekeurd. Maar te geljjk had hg critiek
geoefend op de handelingen van de regeering en op de
bevelen van den militairencommandant van Moskou,
die met artillerie uitrukte tegen een handvol opstande
lingen en de hoofdstad behandelde ah ware zg een
belegerde vesting. Deze, in zeer gematigden toon ge
schreven critiek wordt thans beschouwd als een politieke
misdaad, waarvoor Struve zal moeten terecht staan en
waarvoor het blad Rarodnaja Swoboda niet meer mag
veisobgnen.
»Da ware oorzaak van dit optreden der regeeringc,
seint de correspondent der Vots. Ztgis, dat dit blad
het orgaan van de nitnemendste vertegenwoordigers van
het intellect is, die tegen de revolutionaire partgen optre
dend, de organisatie van een krachtige vrjjzinnige partjj
en de agitatie voor de.Doema verkiezingen in hun vaandel
schreven. De wensch.j dat, zoo er een vertegenwoordiging
komt, dit een serviele vertegenwoordiging zal zgn, is bg
den Minister Durnovo zoo sterk, dat bg vastbesloten is
elke loyale kiesrecht-agitatie te beletten. Naar gemeld
wordt, zal de regeering slechts de reactionaire groepen
in de gelegenheid stellen kiestergaderingen te houden,
terwjjl de cons'itutioneele partgen geen vergaderingen
lillen mogen beleggen.®
Bespiegelingen over eenen nieuwen Fransch-
Duttschen oorlog.
Een medewerker van de Vorwarts zendt aan dat blad
een beschouwing over de kansen van een nieuwen
oorlog tusschen Frankrijk en Duitschland, om te waar
schuwen dat men nu niet zoo gemakkelijk als in'1870,71
de overwinning zou behalen.
Frankrijk, aldus een uittreksel daarvan in de A. R. Crt
was in 1870 volslagen onvoorbereid. Het legerbestuur
en het ministerie van oorlog hadden den boel in het
honderd laten loopen. Er bestond geen ernstig plan
voor de noodige krijgsverrichtingen, de troepen hadden
wel kaarten van de Duitsche grensgewesten, maar niet
van Fransch gebied. De ruiterjj was niet geoefend op
het uitvoeren van verkenningen. De Fransche troepen
hadden gebrek aan het noodige proviand, zoodat zij ten
slotte, door den honger gedreven, uiteenstoven om op
eigen hand mondkost te gaan zoeken. Bij gebrek aan
een operatie-plan, werden de Fransche legerbevelheb
bers onzeker, bevelen en tegenbevelen volgden elkander
op de hielen, en zoodoende deden de troepen noodelooze
en vermoeiende marschen, die hun geestkracht doofden.
Om het ongeluk te voltooien, wierp Napoleon III zich
als veldheer op en vaardigde de domste beschikkingen
uit. Men behoeft zich niet te verbeelden dat de Franschen
al die fouten zullen herhalen. Zjj hebben veel geleerd.
De Duitsche chauvinisten moeten weten dat zij Frankrjjk
nu pas kunnen binnenrukken, nadat zij de linie van
de Fransche versperringsforten veroverd hebben. Al
zijn die forten ook niet geheel in overeenstemming met
de nieuwste eischen van de vestingbouwkunde, zoo
vormen zjj toch schrikkelijke hindernissen die aan vele
duizenden Duitschers het leven kunnen kosten. Boven
dien zijn zij een goede dekking voor den strategischen
opmarsch van de Franschen.
De' Duitschers begonnen den laatsten oorlog met een
geweldige overmacht: 477,000 Duitschers trokken tegen
250,000 Franschen op. Het is uitgesloten dat het Duitsche
rijk thans den oorlog met een overmacht van 56 percent
zou kunnen beginnen. Duitschland heeft veel meer
inwoners dan Frankrjjk, maar het kan ten hoogste
23 millioen soldaten op eenmaal naar de grens zenden,
omdat het rollend materieel beperkt is. Maar ook
Frankrijk kan in het begin van den oorlog wel 2 tot
3 millioen man op de been brengen. Er is dus weinig
kans dat de Duitschers dadelijk een groote overmacht
in het veld kunnen hebben.
In den verderen loop van den veldtocht van 1870
hadden de Duitschers geduchte meevallers en de Fran
schen even groote tegenslagen. Bij Worth liet generaal
Failly, die door Mac Mahon ontboden was, dezen laatste
eenvoudig in den steek. Bij Mars la Tour liet Bazaine
zich, ofschoon hij over 125,000 man en 504 kanonnen
beschikte, door 32,000 Pruisen met 126 kanonnen vrees
aanjagen. Had hjj doorgetast, dan zou generaal Alvens-
leben een schrikkelijke nederlaag hebben geleden. Had
hier Mac Mahon, die wel geen groot veldheer maar een
zeer voortvarend en bekwaam generaal was, het bevel
gevoerd, dan zou de slag voor de Duitschers stellig
verloren zjjn geweest en zou de overwinning van St.
Privat-Gravelotte, welke het geh°ele Fransche Rjjnleger
naar Metz terugwierp, onmogelijk geworden zjjn.
Ook de veelgeprezen' slag van Sedan is, volgens den
man van de Vorwarts. eigenljjk het gevolg van een
samenloop van ongelukkige omstandigheden geweest.
Mac Mahon moest tegen beter weten in, in het belang
van de dynastie, Bazaine uit de omsingeling trachten
te bevrijden. Op den weg daarheen werd de slag bij
Sedan geleverd. En daarmede was, van het gevecht bij
Weissenburg af gerekend, binnen 27 dagen het grootste
gedeelte van het Fransche leger onschadelijk gemaakt.
Is er werkelijk, zoo eindigt de medewerker van de
Vorwarts, een Duitscher zoo verblind om te hopen, dat
de Franschen ook in een toekomstigen oorlog zulke
bokken zullen schieten als de bovenvermelde En laten
de gedachteloozen die denken dat het Duitsche leger
stellig zal zegevieren, zich afvragen, of de Duitsche
leiding weer'zoo consequent zal handelen ^ls in 1870...
De consequentie is in den oorlog zeer veel waard, want
daarin komt het, zooals reeds Scharnhorst heeft gezegd,
minder aan op wat er gebeurt dan op de uitvoering,
met kracht en logica, van hetgeen men eenmaal onder
nomen heeft. Het Duitsche rijk staat echter in het
teeken van den zigzag. En wanneer ook in een oorlog
het beginsel van den zigzag mocht heerschen, zou het
Duitsche leger van een koude kermis kunnen thuis
komen.
Engeland en Frankrjjk. De bartelgkheid
van de betrekkingen tussch«n Engeland en Frankrjjk kan
weer hieruit bljjken, dat Lord Koollya, de particuliere
secretaris van koning Ednard, den Londenschen oorres
pondent van de Echo de Paris, die den koning met
Nieuwjaar een gelakwensoh had gezonden, aldus geant
woord heeft»De koning heeft mg opgedragen u te
danken voor uw telegram en voor de goede Nieuwjaars-
wensohen die n hem uit naam van de Echo de Paris
heeft aangeboden. Z. M. gelooft en hoopt barteljjk, dat
de gevoelens van vriendschap die er nu tusschen de twee
landen bestaan lang gehandhaafd zallen worden.»
De electorale strjjd in Engeland. De al-
gemeene verkiezingen in Engeland znllen den 13n Januari
beginnen. Zg gesohieden niet, ale bier te lande, overal
op denzelfden dag, maar in verschillende districten op
verschillende dagen, en zoo dnren zij weken lang. Men
berekent, dat de verkiezingen den al of niet gekozen
candidaten niet minder dan tien millioen gulden zullen
kosten. Er zgn wettelgke bepalingen welke, ter voor
koming van om ooperjj en bedrog, die kosten beperken.
Maar er wordt, ook binnen de perken der wet, veel geld
uitgegeven aan geschriften, v;rkiezings-agenten, huur van
lokalen, reis- en andere kosten voor redeuaars, rjjtuigen
om kiezers naar de stembus te brengen, enz.
Het leger en werkstakingen in Prank-
r jj k. Om voortaan te verhoeden, dat het leger gebruikt
wordt tot beteugeling van ongeregeldheden bg werk
stakingen, heeft de heer Da Montfort, lid van den
Franschen Senaat, een wetsvoorstel ingediend, kraohtens
welk om in dit geval dienst te doen een afzonderljjk
politiekorps wordt in het leven geroepen, onder den naam
van vmobiele brigade». Deze zal uitsluitend onder de
bevelen staan van den minister van binnenlandsche
zaken en op diens voordracht zal hare inrichting en
samenstelling worden geregeld bjj besluit van den presi
dent der Republiek, den ministerraad gehooid. Zjj zal te
Pargs zjjn gekazerneerd en daar kunnen medewerken tot
handhaving der openbare ordein geval van werk
staking kan de minister afdeelingen naar de bedreigde
gemeenten zenden, welke de kosten zullen hebben te
dragen van de verplaatsing en van andere noodig ge-
woiden buitengewone uitgaven. Ziodra de brigade ib
ingericht, zullen de gewone troepen niet meer mogen
worden opgeroepen tot handhaving der openbare orde,
behoudens in buitengewone gevallen, wanneer de politie
daartoe niet bg maohte is en dan alleen wanneer do
rustverstoorders gewapend zgn. Het Journal zegt, bg de
mededeeling van dit voorstel, dat het zeer gewansoht
is, eea deel der brigade uit beredon manschappen te
doen bestaan.
Maatregelen tegen een advocaat. De
rechter-commissaüs te Marseille die bezig is met de in
structie tegen een internationale dievenbende, waarvan
zekere Mirabel de leider is, heeft diens advocaat, den
heer Destrez u t Pargs, gevangen laten nemen, omd t deze
geweigerd bad te zeggen, waar eon ander lid dier bende
zich thans bevindt. Bovendien liet hg bjj den advocaat
huiszoeking doen en stelle hem eerst daarna op vrjjs
vceteo. De deken der orde heeft tegen deze behandeling
bg den minister van Justitie zgn beklag Ingediend. De
minister heeft een onderzoek bevolen.
De kruik gaat zoo lang te water... Te
Pargs is een vijftigjarige dievegge aangehouden, dia iu
haar omgeving voor uiterst deftig en braaf werd gehouden.
Zg was altjjd stemmig in 't zwart gekleed, sprak weinig
maar steeds verstandige taal en ijverde voor liefdad ge
werken. Dagelgks ging zg uit met een boek onder den
arm en bezoc t gegoede personen. Vond zg die thuis,
dan vroeg zq een bgdrage voor een sanatorium en liet
bun een aantal namen van schenkers zien, die reads in
het keurig gehouden boek stonden. Kreeg zg echter op
baar bellen geen gehoor, dan gebruikte zjj een der 17
valsohe sleutels, die zjj bg zioh droeg, om binnen te
dringen en weg te nemen wat van baar gading was.
Naar aanleiding van ingekomen klachten gelokte het der
geheime politie haar op heeterdaad te betrappen. Het
bleek toen, dat zij in drie dagen voor een waarde van
1800 fres. aan geld en voorwerpen had weten te bemach
tigen.
Hypotheek-banken.
De financierde malversatiën te Amsterdam, die thans
zoo algemeen de aandacht trekken, doen velen vragen,
hoe 't met de soliditeit van de meesten onzer hypotheek
banken is gesteld.
Ook in De Telegraaf is die vraag behandeld en de
conclusie vau deu schrjjver van dat artikel zg hier over
genomen
Het zon ons spjjten, indien uit het aangevoerde
de conclusie werd getrokken, dat alle hypotheekbanken
onsoliede zgn gelukkig is het tegendeel waar. Ds mal
versatiën van enkele personen mogen en kannen ook
niet eea blaam werpen op een geheele klasse. Er be
staan in ons land nog voldoende hpotbeelc-banken, aan
wie wjj met gerustheid onze penningen darven toever
trouwen en wier pandbrieven als beleggingen >pöre de
familie" kunnen besohonwd worden. Maar dat neemt
niet weg, dat geen enkele wetteljj ke waarborg
wordt gegeven voor de soliditeit, en dat het vertrou
wen bier uitsluitend gebaseerd is op de meening om
trent personenzoodra andere personen het bestnur
eener hypotheekbank overnemen, zal opnienw, zelfs
omtrent de meest elementaire zaken, gewacht moeten
worden op daden, en kan men sleohts hopen, dat deze
daden een voortzetting zullen zgn van de eerlgke
handelingen der voorgangers. Maar wat wjj opnieuw
wilden betoogen, is, dat het zóó niet langer kan
dat de tijd is aangebroken, waarop onze wetgevers
moeten afdalen uit de spheren der >hooge* politiek,
om tnsschen de menschen te gaan en te vernemen wat
het praot'sche leven eisoht; dat toezicht op naamlooze
vennootschappen, die ored et vragen van h t pnbliek,
te lang is uitgesteld; dat de rech sv-rbouding van
hypotheekbanken in détails moet wo den geregeld
dat het een hemeltergenl sohandaal is, dat 400
millioeu Hollandsche guldens belegd zgn bg instel
lingen, waarvan de wet bet bestaan niet kent.
Vraagt men naar de middelen, w-dke kannen
dienen om de rechten van pandbriefhonders te be-
aohermen, dan willen wjj de volgende noemen
a. Aan de pandbrieven van een wettig geconsti
tueerde hypotheekbank moeten geljjke rechten worden
gegeven als aan den bypotheekeemer; de pandbrief
zij een papier aan toonder, beroorreoht als de hypotheek
zelve.
b. Hypotheekbanken zgn verplicht ban adminis
tratie te stellen onder oontróle van een accountant.
c. Naast de schatters der bank stelle de staat
zelf schatters aan, zonder w er toestemming geen geld
op hypotheek worde gegeven, zoo een bank pand-
brioven uitgeeft.
d. Het kapitaal eener hypotheekbank moet g>heel
geplaatst en volgestort zjjneen bank mag niet meer
dan het vjjfvond van dat kapitaal op bypothnek geven.
e. De uitgifte van pandbrieven mag sleohts ge
schieden nadat de stnkken vanwege den staat zgn
gewaarmerkt en tot bedragen, door staatsambtenaren
goedgekeord, nadat dezen is aangetoond, dat voor
geljjke bedragen hypotheken zgn gesloten.
f. Uitloting van pandbrieven mag sleohts geschieden
in het openbaar, ten overstaan van een staatsambtenaar
aan wien de uitgelote stnkken ter vernietiging moeten
worden overgedragen.
g. De commissarissen eener hypotheekbank zjjn
met hnn vermogen aansprakeljjk voor de sohulden der
bank; deze aausprakelgkaeid ga op de eifgenamsn
over.
Wjj weten, dat het doorvoeren van de mees'e dezer
middelen een groote verandering eisoht in onze wetten
maar ook weten wjj, dat de meeste onzer wetten
verouderd zgn en dringend herziening eischen. Weina,
deze herziening kome, en onze wetten worden in
overeenstemming gebracht met het practitche bven,
waaraan zjj sinds vjjftig jaar vreemd zgn.
De
Eerste Kamer en bet recht van
amende ment.
De anti.-rev. Rotterdammer betoogt, dat waar in ons
land eenmaal het Twee Kamerstelsel aanvaard is, het
verleenen van het recht van amendement aan de Eerste
Kamer niet zoo slecht is als men het wel eens voorstelt.
Het blad merkt op
De Eerste Kamer staat steeds voor de keuze: met
huid en haar het voorstel accepteeren óf anders het
afstemmen.
In hoeverre er zoo van een vrjje keuze sprake is
valt aanstonds te verstaan, /eer vele wetsontwerpen
worden op die wijze door de Eerste Kamer aange
nomen, nu ja, omdat verwerping een te sterk op
treden zou zjjn.
Daardoor evenwel komt het gemeen overleg tusschen
Kroon en Staten Generaal, althans wat de Eerste
Kamer aanbelangt, niet tot zjjn recht.
Zoolang het Nederlandsche volk ook in de Eerste
Kamer heeft te zien een lichaam, dat voor de volks
rechten en vrjjheden heeft te waken, doet het aldus
in haar onbelemmerde keuze zeer beperkt zjjn der
Eerste Kamer aan goede staatkundige beginselen
te kort.
En is het allesbehalve verheffend dikwerf te moeten
aanschouwen, dat de Eerste Kamer der Staten-Generaal
pruttelend en morrend over veel wat haar in onder
scheiden wetsontwerpen tegenstaat, toch ten slotte
maar met weerzin »slikt« wat haar wordt voorgezet,
omdat zjj anderzjjds verwerping van het voorstel niet
meent te kunnen verantwoorden.
Geheel anders wordt hierover natuurljjk geoordeeld
door mr. P. J. Troelstra, die in het tjjdschrift De Be-
iveging eene nabetrachting geeft o/er de Begrootings-
debatten. Het toekennen van het recht van amendement
aan de Eerste Kamer zou z. i. zjjn eene verplaatsing
van invloed en dat naar den plutocratischen-conserva-
tieven kant en daarvan zou, betoogt hjj, de Eerste
Kamer kunnen gebruik maken om sociale maatregelen
te verminken. De macht in ons wetgevend lichaam zou
daardoor van het Lager- naar het lloogerhuis verlegd
worden. Naar aanleiding hiervan merkt mr. Troelstra op
Dat, als de stroom van het algemeen kiesrecht en
