Honderd en achtste jaargang.
DAGBLAD V00B ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Uil muur Destaat uit 2 ftiaflen.
Alice van Westerhove.
No. 17.
1906.
ZATERDAG
20 JANUARI.
Van "Week tot Week.
FEUILLETON.
Deze Courant wordt eiken avondbehalve op Zon- en
Feestdagenuitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f o,ao; franco door het geheele Rijk f I,
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Telefoonniuumer 3.
Prijs der gewone advertentiën
Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat. Groots
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N.|V. Boek- en Handelsdrukkerij
Vih. HERMs. COSTER ZOON, Voordam O 9.
Vit den Gcmeecteraad.
Ten aanzien van het Abattoir heeft de Raad
Woensdag de eenige beslissing genomen die onder
de gegeven omstandigheden mogeljjk wasde
nieuwe begrooting is goedgekeurd. Doch dit is niet
geschied en het verheugt ons hierop de aan
dacht te mogen vestigen met geestdrift, integen
deel, verschillende leden hebben hun stem blijkbaar
eerst gegeven, nadat in het langdurige, voorafgaande
onder-onsje van de deskundigen de verzekering was
ontvangen, dat men nu voor verdere opdrijving der
kosten niet bevreesd behoefde te zijn, ja, dat er
wel wat van het gevraagde bedrag zou overschieten.
Waar de Raad eenmaal besloot tot het stichten
van een openbaar slachthuis, de grond hiervoor werd
gekocht en een directeur werd benoemd, daar was
een dergelijke verklaring te beschouwen als
resultaat van een aanmaning om nu verder binnen
de ünancieele perken "te blijven het eenige, dat
was te verkrijgen en de burgerij mag tevreden zijn,
dat nu althans die nadrukkelijke verzekering is
ontlokt. Het zou overmatige durf zijn om later, be-
behoudens onvoorziene omstandigheden, met nog
weer nieuwe aanvragen te komen.
Twee uren hebben de heeren Quadekker, de
„Abattoir-apostel", zooals hjj hier in een vergade
ring werd genoemd, dr. Stuurman, de benoemde
directeur en Looman, gemeente- rchïteet, noodig
gehad om in eene huishoudelijke bijeenkomst alle
vragen der Raadsleden te beantwoorden en hunne
ontwerpen bij hen te bepleiten. Dat iséénuur meer
dan was geschat, met het gevolg dat de tegen 2
uur uitgeschreven Raadsvergadering niet op dien
tijd kon aanvangen bij volkomen ontstentenis van
leden. Tegen 3 uur kwamen de heeren uit eender
andere zalen van het Stadhuis, waar zij waren
voorgelicht, opdagen en toen kwam 't tot een open
bare vergadering. Uit de daarin gevoerde debatten
bleek zoo nu en dan, wat te voren en comité was
verklaard en besproken. Waar de Abattoir-quaestie
al zoolang aanhangig is, was voor de nu gevolgde
methode zeker veel te zeggen, maar toch is 't te
hopen, dat zij niet al te vaak toepassing zal vinden.
Hoe meer openbaarheid in dergelijke zaken des te
beter, en hoe meer gelegenheid tot voorafgaande
gedachtenwisseling, des te beter is de Raad tegen
over zijn constituenten verantwoord.
Bovendien is 't niet ongewenscht te achten, dat
zulke belangrijke verklaringen als thans door den
heer Looman blijken te zijn gedaan, worden neer
gelegd in een gedrukt rapport, waarop men zich
later met meer grond kan beroepen.
Wat nu de gevoerde discussies in den Raad be
treft, ten aanzien van het principe waren de rede
voeringen van de nieuwe leden, die nog geen ge
legenheid hadden van hun gevoelen met betrekking
tot het Abattoir in de Raadszaal blijk te geven,
zeker niet zonder belang. De heer Dorbeck had
zeer ernstige bezwaren met het oog op de gemeente-
financiën en de heer Fortuin gaf met gloed van
ROMAN door ASTON SMIT,
Schrijver van Dokter Duquesnes, Gelukzoekers, Vriend Bart e. a.
15)
«Omdat ik hem pas vroeg, of er niemand in den tuin
was. Verliefde lui vergeten alles behalve hun liefde.
Maar A propos van je vraag. Ik kon dat opmaken uit
«uiterlijk Maandag.Dat woordje «uiterlijks daar heb
je niet op gelet, mijn waarde. Kjjk eens, de afspraak
van Wartena met de familie Ilerkenstein was kennelijk
Maandag, tenzij het hem nog vroeger schikte. Goed
hij komt op Schalon, bevindt, dat hij de familie best
een paar dagen eerder kan recipieeren en ziedaar de
reden van zijn afwezigheid, toen wij met Okkie aan
kwamen hij ging dat even berichten, ging dat zelf
doen, wou dat niet overlaten aan een bediende, want
het betrof zijn hartstochtelijk beminde Francis of Alice,
en hjj wou het de familie, of beter gezegd de aange
bedene, zoo gauw mogelijk laten weten, dus deed hij
het per telegram.
«Knap, maar hoe kan je nog twijfelen tusschen Alice
en Francis! Kom, nu de middelen tot nadere kennis
making, als je blieft
Siets zette zich in postuur, de vingertoppen tegen
elkander, en sprak:
«Nummer één. Je gaat naar Schalon of naar het
hooge huis, en je maakt kennis met haar. Reden van
je bezoek de Harz, waarover je een lezing wilt houden.
Je zegt haar, dat je haar op den Broeken in extase
hebt gezien, je vraagt haar, of zij ook geneigd is haar
indrukken dienaangaande aan je mede te deelen, daar
die niet anders dan interessant kunnen zijn, en je dus
voor je lezing uitstekend te pas zouden komen. De
kennis is gemaakts
overtuiging weer de vrees van den middenstand
voor verhooging van belasting. Blijkbaar wilde de
Voorzitter hun, als nieuwe leden, niet de gelegen
heid onthouden om zich uit te spreken, ook al gin
gen zij daarbij even buiten de orde. Want er werd
in hun betoog wel eens over het hoofd gezien, dat
er niet viel te pleiten over het al of niet stichten
van een Abattoir immers, het besluit daartoe
is eenmaal genomen en er was geen voorstel aan
de orde om dat besluit in te trekken maar dat
de quaestie alleen was. of de Raad zijne goedkeu
ring wilde hechten aan de nieuwe begrooting, waar
van de verwerping alleen dit gevolg zou hebben
gehad, dat B. en W. hadden moeten overwegen of
zij 't nog weer met de oude cijfers wilden doen,
een votum, dat zeker niet in het belang der zaak,
zooals zij er nu eenmaal toe lag, zou zijn geweest.
Het derde nieuwe lid, de heer van Buijsen, bleek
met amendeeringslu8t ter Raadzaal te zjjn getogen,
doch de heeren Stuurman en Quadekker hadden
hem blijkbaar de overtuiging geschonken, dat 't
beter was die plannen te laten varen.
Daarentegen hadden de deskundige voorlichters
het gevoelen van den heer Bosman niet aan het
wankelen gebracht. Trouwens, de heer Bosman
kreeg bij vroegere Abattoir-debatten toezeggingen,
waarvan niet veel in vervulling is gekomen. De
directeur zou een vergoeding van huur krijgen voor
het wonen in de stad of een huis van stadswege,
terwijl nu voor hem bij het Abattoir zal worden
gebouwd. Maar bovendien vonden wij bij het na-
Iczon van het v«r«lag der Raadszitting van 19
October 19U4 in ons blad de volgende zinsneübu
„De heer Boeman heeft bezwaar tegen de weel
derigheid der inrichting, 't komt hem voor, dat er
nogal wat bezuinigd kan worden", waarop de
Voorzitter antwoordt met de verklaring, dat
B en W. ernaar zullen streven zooveel mogelijk
onder de begrooting te blijven en de inrichting
zoo eenvoudig mogelijk te maken'' de werke
lijkheid heeft inderdaad van die goede voornemens
niet veel terecht doen komen. Voorts had de heer
Bosman, evenals de heer Kraakman, nog eenige
technische bezwaren, die ook wel overweging ver
dienden.
Aangestipt zij verder nog slechts, dat de heer
Kraakman in het stadium, waarin de zaak gekomen
was, ook de meening bleek te zijn toegedaan dat
men nu niet meer terugkon en dus, na het uit den
weg ruimen van enkele bezwaren, het voorstel van
B. en W. steunde. Desgelijks deed de heerLuiting,
wat niet onverklaarbaar was; immers, nu aan het
abattoir niet meer te ontkomen is, willen de slagers
't liefst zoo goed mogelijk ingericht hebben. Boven
dien kregen B. en W. ook nog den steun van den
heer van den Bosch.
B. en W. hadden 't gemakkelijk. Een enkele maal
gaf de Voorzitter een korte toelichting of verzekering,
maar tot een krachtige verdediging van de voor
dracht kwam 't niet. Ten slotte had de stemming
plaats met den bekenden uitslag: de heeren Glinder-
man en Bosman, die in 1904 tegenstemden, deden
't nu ook en bij hen voegden zich de heet en For
tuin en Dorbeck; de heeren Kraakman, Luitingen
«Ze zou vragen, ot ik gek was, en me de deur wijzen,®
lachte Dirk minachtend.
«Je bent niet brutaal genoeg. Jammer, het zou een
alleraardigst middel zijn. Soit. Wat dunkt je hiervan f
Op Schalon is een kleine, maar uitgezochte bibliotheek,
o.a. ook klassieken. Je gaat er heen, vraagt Wartena,
of je eens moogt kjjken. Wordt toegestaan. Je vraagt
een deel te leen, brengt het gauw terug gauw hoef
ik niet te zeggen je knooDt een discours met hem
aan b.v. naar aanleiding van het boek of over je reizen
naar Parijs, Zwitserland, den Harz. Zjjn sympathie
voor je mij al gebleken door zijn oogblik stijgt.
Bij die twee bezoeken blijft het niet, je wordt op een
keer, als hij eens uiterst minzaam is, geïntroduceerd in
den familiekring, en je kennis met freule van Wester
hove is gemaakt.«
Dirk hoorde Siets aan in klimmende verbazing en
verontwaardiging. «Maar ben je nubarstte hij ein
delijk uit. «Je meent het toch niet Wartena als middel
gebruiken terwijl hij zelf l Zou het gemeener
kunnen
«Neen,® zei Siets kalm, «altijd, als hjj op Alice ver
liefd is, maar in het andere geval zou het een prachtig
middeltje zijn
«In het andere gevalEr is geen ander geval mogelijk
«Laten we nog eens even de mogelijkheid vooronder
stellen; dan heb ik nog een ander middeltje. Als je
nader kennis gemaakt hebt met Wartena, zou je hem
-- hij is een antiquiteitenliefhebber kunnen noo-
digen, om jullie Zaansche antiquiteiten eens te komen
zien, en dan voeg je er aan toe, als de dames ook lust
hebben, zou het me hoogst aangenaam zijn, als ze ook
kwamen. Je zegt hem, dat je moeder nog in 't bezit is
van antieke trouwkostuums en kappen en oorbellen
enz. enz. Zoo krijg je je aangebedene in je e'gen woning.«
«Och, kerel, hou op l« Mistroostig schudde Dirk het
hootd. Das wiire zu schön. Stel je voor, dat Wartena
de ander liefhad! Ja, dan, dan l
«O,® verklaarde Siets met beslistheid, «ik ben er in
een paar dagen wel achter, wie van de twee de baron
zjjn hoogadellijke liefde waardig keurt.«
«Jongen ja, doe er je best toe.®
"Wanna, die in 1904 tegenstemden, brachten nu hun
stem uit vóór het voorstel van B. en W. Na de
vele woorden zal 't dus tot daden kunnen komen.
Alleen zal nog met de aanbesteding gewacht wor
den, totdat van het rijk de vereischte vergunningen
zullen zjjn verkregen tot het maken en hebben van
een uitweg naar en op den rijksweg Alkmaar-den
Helder en het maken en hebben van riool-uitmon
dingen in de haven bij het station der Hollandsche
Spoor. Moge daarmee niet zooveel tijd verloopen,
dat inmiddels de winter met zijn werkloosheid
voorbij is en ook de periode der goedkoope mate
rialen, waarover in de vorige R ladszittiDg werd ge
sproken, doch waarvan nu niet meer gerept werd.
Toen kwam aan de orde het voorstel van B. en
W. tot het treffen van een dading met het Natuur-
en Letterkundig Genootschap „Solus Nemo Satis
Sapit," anders gezegd „Physica." Dit voorstel is ten
slotte aangenomen, maar men moet niet vragen hoe.
Tot goed begrip der zaak willen wij nog eens
herinneren aan hetgeen wjj hierover schreven in
ons nummer van 2 December van het vorige jaar:
Al sinds eenige jaren hebben Besenten van het
Ziekenhuis erop aangedrongen, dat zij de beschikking
zouden krijgen over het lokaal van „Physica," wijl zij
dit zoo hoog noodig hebben. Toen men daarover hot
bestuur van het genootschap polste werl de geheel-
voor de hand liggende opmerking gemaaktAlles goed
en wel. maar waar moeten wij dan naar toe? Om die
vraag te beantwoorden hadden er officieuse besprekingen
plaats tusschen B. en W. en het Bestuur, waarhij dit
laatste zich opnieuw bereid verklaarde tot ontruiming
over te gaan. mits de gemeente het Genootschap dan
masp een ander behoorlijk onderdak bezorgde. Op zich
zelf al geen onbillijke wensch, inaar nog te billijker,
waar eenmaal het lokaal aan „Physica'' in onvervreemd
baar bezit door de gemeente was afgestaan.
Er is toen uitgekeken naar een andore gelegenheid.
Maar die heeft men hier nu juist niet te kust en te
keur. Toch wilde „Physica" de zaak tot een eind brengen:
zij vroeg daarom een jaarlijksche uitkeering van f 00
van de gemeente en wijl zij voor dit bedrag nie' goed
onder dak kon komen, zou zij zelf de rest van de ver
schuldigde huur opbrengen.
B. en W. hadden wel ooren naar die regeling. Doch
toen zij daarmee bij den Raad kwamen en verzekerden,
dat „Physica" dan voor die f100 'sjaars van al haar
rechten zou afstand doen, werd er betoogd, dat het
Genootschap in 't geheel geen rechten hadHet ge
volg was. dat een raadscommissie werd benoemd, die
studiën ging maken en dat de zaak voorloopig bleef
rusten. Maar daarmee waren Regenten van het Zieken
huis niet gebaat en door hun aandrang is de zaak nu
weer opnieuw naar voren gebracht.
„Physica" staat nog op haar zelfde standpunt. Zij
wii van al haar rechten afstand doen, mits ha-tr de jaar
lijksche uitkeering van f 100 behoorlijk bij contract
gewaarborgd wordt. Het bestuur kan uh den aard der
zaak er geen genoegen mee nemen, dat ten behoeve
van het Genootschap dit jaar een post van f 100 op de
Begrooting wordt gebracht, zonder de zekerheid te heb
ben dat hetzelfde ook volgende jaren geschiedthet
kan zijne rechten niet prijs geven, wanneer de moge
lijkheid blijft bestaan, dat een volgend jaar B. en W.
den post niet weer op de ontwerp begrooting plaatsen
of, indien dit al geschiedt, de Raad dezen post kan
schrappen. Het Bestuur zou zeker geen goed Bestuur
zijn, wanneer het kortzichtig en dus lichtzinnig handelde.
«Volgt het vierde en laatste middel. Je spreekt haar
aan, als je haar tegenkomt.®
«Maar ben je nu I®
Siets negeerde dien uitroep totaal en ging door «Het
spreekt van zelf, dat je daar een geschikt moment voor
moet kiezen. Welk moment geschikt is, dat zegt je het
instinct der liefde. Gauw zul je er niet toe komen, dat
voorzie ik wel. Het is dus zaak, dat je haar dikwjjls
tegenkomt. Daarvoor is het noodig dat je dag in dag
uit haar gangen sit venia verbo 1) kunt nagaan.
En waar heb je daartoe beter gelegenheid dan in mijn
nederige woning? Over een paar weken, heb je me
verteld, gaan de oudelui voor een tijdje naar Zaandam.
Welnu, zoodra zij vertrokken zjjn en het ijzeren ros ze
de Far West tegemoet voert, betreedt jjj het asyl, bal
konkamer aan de straatzjjde, mit Aussicht, mit pracht
voller Aussicht! Nu?®
«Je bent een vent uit duizendenEn Dirk klopte
hem hartelijk op den schouder.
«Nog één ding, vriend,zei Siets ernstig. «Ik zei pas
tegen je ultro, toen Okkie naar den overkant beende.
Ultro. Jij wilt ook naar den overkant, naar den p vei kant
van de straat, als je je intrek in het asyl hebt genomen,
want tegenover je is zij, zij. Ultro zal niet alleen het
advies zijn van baron Wartena tot Ascalon, maar ook
van Dirk IJf, maar kerel, houd er nog een tweede
devies op na.«
En dat is?«
hCave.e
«Waarvoor zou ik moeten oppassen?®
«Voor mogelijke zucht tot pikante tjjdpasseering van
freule Alice van Westerhove.®
«Maar kerel, ik snap je niet!
«Als Wartena haar niet "mocht willen, maar de ander,
of Wartena haar, maar zij hem niet, dan is het logies
voor freule van Westerhove tameljjk vervelend, want
Kloet is een onbeteekenende lummel, haar oom heeft
het druk, en haar tante is een vrouw, die zich altijd
verveelt, en dat zijn vervelende menschen. Freule van
Westerhove zal dan misschien óf een middel bedenken
.1) Vergeef me liet woord.
Nu is er in den Raad telkens gesproken over het
niet-bijeenroepen eener ledenvergadering van «Physica»
om in dezen uitspraak te doen. Dat ligt echter niet
aan h t Bes'uur van het Genootschap. Dit Bestuur is
en blijft bereid tot overleg, het vraagt slechts een dading,
waarbij 't van de jaarlijksche uitkeering van f 100 is
verzekerd tegen afstand van zijn rechten en wanneer
de gemeente en het Bestuur maar tot overeenstemming
kunnen komen omtrent den inhoud van die dading,
dan gaat de zaak verder als op rolletjes. Van onder
geschikt belang is het, of „Physica" zulk een ontwerp
contract 't eerst in de leden-vergadering brengt dan wol,
of 't. eerst in den Raad behandeld wordt de hoofd
zaak is de dading, zonder welke het Bestuur geen hou
vast heeft.
Zooals gezegd, dit schreven wij in ons nummer
van 2 December j.l. De zaak was dus nu een be
langrijken stap verder gekomen, doordat een ontwerp-
dading ten genoegen van beide partijen tot stand
kwam. Over die dading hadden derhalve de debatten
in den Raad te loopen, doch daarbjj werden zijpaden
ingeslagen, waarbij „Physica" heel wat veeren heeft
moeten laten.
Een aantal leden waren er, die niet behandelden
de vraag, of de rechten van „Physica" betwistbaar
warenwat toch wel een hoofdfactor is om al of
niet gerechtigd te zijn mede te -werken tot de ont-
werp-overeenkomst, maar op bitteren toon 't laakten,
dat een genootschap, waarvan de meeste leden niet-
onvermogend zijn, niet te bewegen is geweest om
ter wille van een betere verzorging der zieken pad
te geven zonder z'n aftocht, althans financiëel zoo goed
mogelijk te dekken. Aldus deed de eene partij, maar
ook de pleitbezorger van „Physica", de heer Van Buy-
sen. bleef niet geheel op zakelijk terrein. Meteen overi
gens aangenaam aandoende warmte noemde hjj het Ge
nootschap een unicum in den lande, waarvan de werk
zaamheid was tot heil van de intellectueelen in de
gemeente en waarvan de opheffing zeker niet als
een gemeente-belang zou zjjn te beschouwen. Waar
over dergelijke punten de meeningen zoozeer kunnen
uiteenloopen men zag 't aan de heeren Vonk
en de Groot, die volstrekt niet wegliepen met dat
intellectueele heil kon op dat punt een debat
niet vruchtdragend zjjn, immers, het ging hier niet
om het al of niet toestaan van een gunst aan
„Physica", maar om het afkoopen van een recht.
Nu heeft wel-is-waar de rechtsgeleerde Raads
commissie, hiervoren bedoeld, de conclusie getrokken,
dat de gemeente bjj een eventueel proces sterk zou
staan, doch de gronden daarvoor heeft zjj niet willen
aangeven, wat haar van de zijde van „Physica" de
niet gansch onverdiende opmerking bezorgde, „dat
de werkeljjke reden van deze geheimzinnigheid
hierin is te zoeken, dat de commissie geene grondeu
heeft om onze rechten te betwistenimmers, rechts
gronden zjjn geen geheimen." En wat de deur toe
doet, de commissie heeft op stuk van zaken toch
maar gedacht, dat 't beter is geen proces te gaan
voeren, wat nog meer doet twijfelen aan de sterkte
der stelling van de Gemeente.
't Was weer voor den heer Boelmans ter Spill
weggelegd de quaestie in het hart te grjjpen. Van
hem vernamen wjjwaarom het beter was een
proces te vermjjden, hoe goed overigens in dezen
om gauw weg te komen óf zjj zal zich een tjjdpasseering
zoeken, en die kan bestaan in het aanhouden van de
kennismaking, die jij eventueel met haar aanknoopt,
m.a.w. zij zal het dan heel pikant vinden eens een paar
weken mag ik het ronduit zeggen
«Wel zeker, ga je gang,® zei Dirk glimlachend.
«Om eens,« ging Siets voort, «een paar weken met
dien poëtischen, flink gebouwden, mooi blauwoogigen,
razend verliefden burgerman te koketteeren. Zie je,
een burgerman ben je alles behalve, je bent aristocraat
van hart en geest, maar adel van geboorte beschouwt
nu eenmaal adel van hart en geest als verre beneden
zich. Dus vriend, het is mogeljjk, dat ik me vergis,
maar cave, cave! Ik zou om den dood niet willen, aai
er met je gespeeld werd.®
«Erg hartelijk van je. Dank je wel,® en Dirk wierp
hem een warmen blik toe Toen keek hjj voor zich met
een glimla h van zekerheid. Die goede Siets, dacht hij
naïef, het blijkt, dat hjj haar heelemaal niet kent.
III.
De adel der Wartena's dateerde van de twaalfde eeuw.
Een kroniek, nog in het bezit van Sjoerd, gewaagde
van een Friesch baron van Wartena die in 1153 als
kruisvaarder deelnam aan de verovering van Ascalon,
en onder den strjjdkreet nUltroe aan de spits van ïjjn
manschappen het eerst d°n vijandelijken wal beklom.
Oin de door hem betoonde dapperheid werd hjj door
koning Boudewjjn III tot ridder geslagen en hem en
zijn nakomelingen vergund aan den naam van van
Wartena het praedicaat, «tot Ascalon® toe te voegen.
Bij zjjn terugkeer in het vaderland stelde hij zjjn
state in Friesland in het bljjvend bezit van zjjn oudsten
zoon en diens nakomelingen, en trok met de rest van
zjjn gezin naar het Geldersche, op aandrang van zjjn
echtgenoot, die uit die streek geboortig, en door het
oveiïjjden van haar vader meesteres van diens kasteel
en landgoederen geworden was.
Wordt vervolgd.)