Honderd en achtste jaargang. 1906 DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. De ramp ie San Francisco. i\o. 115. WOENSDAG Prijs der gewone advertentiön 16 MEI. BINNEN LA ND. Deze Courant wordt eiken avondbehalve op Zon- en Feestdagenuitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden voor Alkmaak f 0,80 franco door het geheele Rijk t I,—. Afzonderlijke nummers 3 Cents. TelefoOMnostMer S. Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N.|V. Boek- en Handelsdrukkerij v|h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam O 9. ■I ALKMAARSCHE COURANT. Aiama.au 16 Mei. In ons nnmiber van gisteren hebben wjj melding gemankt van een ontmoeting tasschen den Daitschen Keizer en den Rassisehen Tsaar eD aangestipt welke de beweegredenen van deze ontmoeting zonden kannen zjjn Wanneer aan deze monarchen-ontmoeting inderdaad een politieke bedoeling moet worden toegekend, dan vindt zjj zeker in de eerste plaats baar oorzaak in de verschuiving van het zwaartepunt der Europeesche politiek, waardoor het staatkundig evenwicht van Europa is verbroken. In het laatst der vorige eeuw is er veel gesproken over (lat staatkundige evenwicht, ontstaan door een zoodanige groepeering der mogendheden natuurlijk worden hier alleen de groote bedoeld, daar de kleine hoogstens kannen dienst doen als stootblokken, in elk geval, en vooral zoolang ze zich niet vereenigd hebben tot een verbond, van weinig beteekenis zjjn dat er een toestand van rnst was ingetreden. Bismarck, de groote jjzeren kanselier, heeft op het tot stand komen van dat evenwicht grooten invloed uitge oefend. Hjj was het, die in bet laatst van de jaren tusschen 1870'80 het Dnitschland aanspoorde niet op de behaalde lauweren te bljjven rusten, maar zich onvermoeid te versterken, zich zelf krachtiger te maken, zich voor te bereiden op de toekomst. Hjj was het, die met Oostenrjjk in 1879 een verbond sloot, dat in hoofdzaak een ver dedigend karakter had. Italië sloot zich in 1883 hjj de alliantie aaneen Drievoudig Verbond was ontstaan. Vooral in Frankrjjk vreesde men den invloed van dit verbond op den gang van zaken in Europa en dat te meer, omdat Dnitschland, de aartsvjjand, een oveiheer- sohende rol trin scheen te vervullen. Frankrjjk begreep dat Bismarok een handigen zet op het politieke schaak bord had gedaan en dat het zaak was voor de Franrche republiek, ook een bondgenoot te zoeken. Het vo d dien in Rusland. In 1891 kwam het Tweevoudig Verbond tot stand, dat dus een tegenwicht was voor het Drievoudig Verbond. Engeland leefde deslgds in zjjn vsplendid is lation». Het vond het niet noodig vrienden op bet vasteland te hobben en zocht in eigen kracht de verdediging van eigen belangen. Deze groepeering werd een uitstekende waarborg van de handhaving van den vrede geacht en men sprak bjj voorkeur van het Europeesche concert, waarop geen wan klank werd vernomen. De toestand is evenwel veranderd. Engeland heeft zjjn politiek van schitterende afzondering laten varen sedert koning Edward aan de regeering kwam. Toen hjj nog prins van Wales was, koesterde men geen hooge ver wachtingen van den toekomstigen Koning. Hg hield moer van een vroolgk leventje dan van de politiek, meer van Parjjsohe cabarets dan van Londensohe ministeries en bnreanz. Hjj werd onder en ouder en de kans scheen groot, dat bjj nooit aan de regeering zou komen wat velen na niet zoo'n groote ramp zonden vinden. Hjj werd evenwel Koning en van dien tjjd af aan is er aan bet staatkundig evenwiebt getornd en zag de wereld in Edward YII een groot politicus. Zjj werd spoedig minder aangenaam verrast door het Engelsch-Japansohe verbond, dat van groote beteekenis is geweest en in de toekomst waarsohjjnljjk van nog grooter beteekenis zal worden. Niet alken kreeg Engeland door dit verbond meer in vloed in het Verre Oosten dan een van de andere Euro- peesche mogendheden, maar ook zou deze alliantie terug werken op den toestand in Earopa. Engeland had twee gevaarljjke Europeesche concurrentenDnitschland en Rusland. Hst laatste land, gevaarljjk voor deEngelsche machtsontwikkeling in Azië, moest het eerst onechadeljjk worden gemaakt. En het it onschadeljjk gemaakt. Enge land heeft Japan die Oostersche kastanjes uit het vuur laten halen en wel gezorgd dat het zjjn vingers niet brandde. Het heeft thans, na den Russisch-Japanschen (Slot.) Ook de Duitsche tooneelspeelster Aliens beeft aan het Berliner Tageblalt haar indrukken van de verwoestingen medegedeeld. Voor ongeveer drie wekon, zoo schrgft zg, zat ik nog hongerig, koud, dorstig en met geen ander voedsel bg me dan een stuk droog brood, in het brandende San Fran cisco onder de boomen op het bevende Unionsplein en thans vertoef ik bjj vrienden in Barlpn en ben ik zoover Tan den schrik van dien vreeselgken dag bekomen, dat ik her gebeurde kan vertellen. Het eerste wat mg in de gedachten komt, is de wonder- Eohoone dag voor den nacht van Sun Franoisoo's ouder gang- Ik was met eenige mede leden van het Conried-theater, met Edith Walker en Van Rooy (aan wiens beschrjjvirg wjj de vorige week iets ontleenden) naar Golden-Gate, dat aan zee ligt, gereden. Daar hadden wjj wat zitten droomen, stil genietende van den aanblik van d.-n wjjden Oceaan, die daar lag beschenen door de zon, rustig en vol schitterende glansen. Wjj hadden ook zeehonden ge zien en Van Rooy had nog verschillende kiekjes genomen. Het was een heerljjke, onvergetelijke dag. Ook in den namiddag had niemand nog eenig vermoeden van het onheil dat komen zou; wjj reden toen wat rond in een cabriolet, die onze kapelmeester Hertz voor ons gehuurd bad ik mende, voor het eerst in mjjn leven zoo ging het door Franoisoo's straten, ja het was een ver rukkelijke dag. Omstreeks middernacht zat ik boven, op de zesde verdieping van ons Palace-hotel. Ik had mjjn ven sters wjjd open gezet en zat brieven to sohrjjven naar oorlog in Ojst-Azë Rusland niet meer te vreozen na het Tagebl. schreef gisteren zelfs dat Engeland het nu ook al met Rusland eens gewerden is over Perz John Bnll deed echter meer. Hjj lokte Marianne uit de omarming van den Rus en Marianne liet zich go- willig lokken, al bleef zg in naam dan ook haar bond genoot trouw. Er werden verschillende speciale verdragen tuseehen Engeland on Frankrjjk gesloten, geteekend te Parjjs, zooals generaal Marchand eens ironisch opmerkte, maar gedicteerd te Londen. Wanneer wjj zien, dat Marokko een van do ond r- wsrpen der verdragen bjjua een tweedon Frausch- Duitschen oorlog had doen ontBtaanf en dat Egypte waarover eveneens destjjda eon overeenkomst werd gesloten ook al aanleiding heeft gegeven tot een coiflict, dat thans schjjnt te zjjn bjjgslegd, dan kan ons dit niet de overtuiging geven dat de gevolgen van de Fran8ch-Engelsche toenadering, de entente cordiale, in alle opzichten bevorderljjk zal zjjn voor de goede zaak van den vrede. Door het optreden van Engeland is dus Ruslacd's maoht gekortwiekt en het Tweevoudig verbond danig verzwakt. Maar het Drievoudig verbond heeft eveneens een ge dachten knak gekregen en niet alloen door de innerljjke verzwakking van Oosterrjjk-Hongarjje, maar ook door Ita- lië's houding. Italië beeft zich meer en meer van dit verbond afgewend en hulp en stenn gezocht te Parjjs en te Londen. De rollen zjjn verwisseld. Terwjjl in het laatst der vorige eeuw Duitsohland een groote rol vervulde op bet politieke tooneel, dat Earopa heot, zien wjj thans dat Engeland die rol heeft overgenomen. Dnitschland verkeert op dit oogenblik bjjna in een toestand van isolement, dien het niet erg schitterend vindt. De bewegeljjke Duitsche Keizer, weleeus spottend de handelsreiziger genoemd die voor de Duitsche firma betrekkingen in het buitenland wil aanknoopen, bezoekt te Lissabon Koning Carlos, ont moet te Napels Koning Victor Emanuel, op Kotfoe Koning George van Griekenland, te Bjosrkoe den Tsaar van Rusland, te Scfcöabrnnn den Keizer van Oostenrjjk. Maar dat alles helpt weinig nieuwe relatias worden er niet tot stand gebracht. Dit ligt zeker ook aan Duitsohland- zelf, maar toch ongetwjjfeld voor een aanzienljjk deel is het 't gevolg van het optreden van Engeland. Men kan zich vermeien in het opwerpen van onder stellingen over verbonden welke er in den naasten tjjd zallen ontstaan. De mogeljjkheden zjjn haast voor het grjjpen. Op het papier kan men verbonden totstand- brengen tnsschen Engeland en Japan en de Amerikaansche Unie eenerzjjdsDuitsohlandRusland en Frankrjjk anderzjjds, men kan Dnitschland en Amerika laten samen gaan, men kan Daitechland met Oostenrjjk latsn staan tegenover Engeland, Frankrjjk, Rusland, Spanje, Italië, Japan en Amerikn, en de meerdere of mindere waar- schjjnljjkhsid van elk dezer combinaties betoogen. Doch wjj willen hieraan niet meedoen. Zelfs ervaren politici hebben herbaaldeljjk moeten ondervinden dat politieke toekomstdroomen met gewone droomen, die immers vol gens het spreekwoord bedrog zjjn, merkwaardig veel over eenkomst vertoonen. Dat is voor ons een reien te meer om er over te zwggen. Tweede Kamer. Gisteren is in de Kamer de discussie voortgezet over het artikel van het ontwerp Arbeidscontract be trekkelijk verplegingskosten bij ziekte van inwonende arbeiders, met de daarop voorgestelde amendementen. Het Regeerings artikel verplicht den werkgever om den inwonenden arbeider gedurende 4 weken op zijne kosten te verplegen. Een nieuw amendement van de Commissie van Rapporteurs wil den tijd brengen op een maximum van 6 weken. Na de door ons reeds in ons telegram van gisteren genoemde sprekers werd het het vaderland! deze zjjn met bet poststempel »5 uur 's morgens* er op, nog aangekomen. Om kwart over vjjt 's morgens kwam de eers'e aard schok o, als ik daar nog aan denk I Ik werd wakker door een hevig gekraak en gerommel. Hoe ik uit mjjn bed kwam, weet ik niet |evea was ik er uit en daar viel de lamp van het plafond voor mjjn voeten neer, de piano werd omgeworpen buiten mij zelve van angst riep ik door de telefoon om hulp. De vloer voelde ik op en neor gaan als stond ik op een sohip. Stukken kalk vielen op me en ik dacht dat de wanden zouden instor ten en verbeeldde mjj dat dansende, boozo wezens met stecnen naar mjj wierpen. Het volgende oogenblik wat ik buiten mjjn kamer ik vluchtte naar een lagere verd.eping, mjjn naakie voet*n traden in glas en scherven, doch in mjjn angst voelde ik geen pjjn. Hier verdrongen zich de mensohen, hui lende en radeloos. Ik hoorde sl'chts dit eene woord vaardbeving» en eindeljjk begon ik te b-grjjpeu hetgeen gebeurde. Een heer van ons gezelschap snelde naar mijn kamer en haalde mjjn schoenen en een morgen japon en toen ik deze aan had snelde ik de trappen gf naar de verdieping geljjkvloers, geheel buiten adem en werd daar opgevangen door behulpzame armen. Om 20 minuten over vjjf waren we op de straat; daarbuiten was toen nog weinig drnkto, zóó snel waren we gevlncht. Maar om ons zagen we de verwoesting de telefoondraden waren gebroken en hingen laag bij den grond de bodem was overal vol diepe scheuren, de hnizen waren alle beschadigd, enkele gedeeltoljjk, vele geheel ingestort, en rondom ons hoorden we angstgeechrei en kermen van onder de pninhoopen begraven mensohen Eerst later brak de brand uit in het beneden stads gedeelte. Ten slotte kwam ons gezelschap op het Unionsplein aan, waar we een kennis ontmoetten, die ons naar bet I rancis-hotel bracht. Beneden in de eetzaal, waarvan de openslaande vensters en de ruiten verbrjjzeld waren, werd woord gevoerd door don heer Heemskerk (A.-R.), die meende dat men den werkgever niet kan dwinzen tot hetgeen het artikel voorschrijft. Spr. boval het amendement Zijlma aan. De heer Goeman Borgesius (U. L.) vroeg naar de beteekenis der bepalin?, dat de werkgever ook zjjn arbeider in een ziekenhuis kan doen verplegen. Is dat een uitzondering P Het kan voor het platteland moeilijkheden brengen. Mag zulk een patiënt ook elders dan in een ziekenhuis worden verpleegd Bij buren b.v., wanneer er geen ziekenhuis is Spr. stelde nog eenige andere vragen en zei ten slotte dat men zich de verplichting te zwaar voorstelt. Togen een premie van vier of vijf gulden per jaar kan men zich eene uitkeering verzekeren van f 1.50 per dag. De heer Schokking (Fr.C.H.) bestreed het :>mende- ment-Zjjlma. Spr. voor zich gaf de voorkeur aan het artikel gelijk het geredigeerd is met weglating van het derde lid (de nietigheid van het beding). De Minister van Justitie, de heer Van Raalte constateerde dat uit artikel aan den werkgever een tweeled ge verplichting oplegt, in de eerste plaats voor een behoorlijke verpleging en geneeskundige behandeling zorg te dragen. Hoe hij dit doet komt er niet op aan, als hij het maar doet. In de tweede plaats schrijft het artikel voor, dat in den reael de werkgever niet gerechtigd zal zijn de kosten der ver pleging op den arbeider te verhalen gedurende de eerste vier weken. Wat de verpleging in een ziekenhuis aan gaat, hiermede wordt volstrekt niet bedoeld plaatsing in zoodanige klasse als waarin b. v. oen lid van het gezin zou geplaatst worden of in de allerhoogste klasse. Verpleging bij buren wordt ook volstrekt door het aitikel niet uitgesloten. Wanreer een arbeider deelge- rechtigd is in een ziekenfonds, wordt geacht, dat in de verplegingskosten is voorzien, terwijl de werkgever het hem gemakkelijk kan maken door voor hem de premie te betalen, hetgeen niet zooveel kost. Tegen het amendement der Commissie van Rapporteurs had de Minister geen bezwaar. Natuurlijk staat, het der dienstbode vrij naar haar ouders te gaan en kan de werkgever de betaling der verplegingskosten regelen met de moeder of familie. De Minister kon geen ge noegen nemen met het amendement Zijlma. Wat de bevalling betreft, opzegging van den dienst zonder schadevergoeding, is in dat geval niet onrecht matig. Aan den heer Borgesius antwoordde de Minister dat de termjjn van 6 weken meermalen in één jaar kan voorkomen dooh dat een arbeider twee of meermalen in ééa jaar zes weken ziek wordt, zal wel tot de zeldzaam heden behooren. Nadat door de heeren Schaper (S. D.) en D r u- c k e r (V. D.) het woord was gevoerd, trok de heer Van Doorn (U.L.) zjjn amendement in. De heer Schokking stelde als amendement voor om de tweede alinea (verpleging in een ziekenhuis) te laten vervallen, welk amendement door den heer Goeman Borgesius werd ondersteund, omdat hjj daarin de oplossing der quaestie zag. De heer Zijlma (U.L) trok zjjn amendement in. De Minister nam het amendement over, voorge steld door den heer Schokking, en dat der Commissie van Rapporteurp, zoodat niet meer uitdrnkkeljjke verpleging in een ziekenhuis in het artikel wordt genoemd en de verplichting om de verpleegkosten te betalen tot 6 weken wordt uitgebreid. Het amendement-Heemskerk (schrapping van de derde alinea) werd verworpen met 46 tegon 28 stemmen. Art, 1638 g werd daarna aangenomen met 60 tegen 12 stemmen. Bond van Stnatspcnslonncerlng. Te 'd Gravenhage is gisteren do zesde algemeene jaar vergadering, onder voorzitterschap van den heer A. Groanendaal C. Jzu., gehouden. koffi j gedronken en daar buiten beefde de grond. Maar ik kon niet rustig in huis big ven en draafde weder naar het plein. Daar vond ik oen paar aardige mensohen, die mg van het theater kenden een echt paar en bun dochter zg wilden mij helpen om wat ik in het Palaoe-hotel had achtergelaten te redden. Wjj begaven ons naar mijn hotel. De lift voor personen kon niet meer werken, zoodat wjj met de lift voor bagage naar boven gingen. Nog steeds trilde hst buis wij kwamen eindeljjk op de zesde verdieping aan, doch nauwelijks waren we op mjjn kamer of de keer, dio mjj zoo bereidwillig had geholpen, kreeg een hevige hart klopping het gelukte ons met moeite hem naar de lift te brengen; het was de laa'sto keer dat de lift daalde, maar ik had mijn koffer gered, die wij naar bet Franc s hotel brachten. Geheel uitgeput en bu ton adem kwam 'k vervolgens weer op het Unionsplein. Onder de palmen hadden duizenden zich gelegerd Do leden van het Couried- theater haddon zich er ook een plaatsje veroverd. Men begon ;r tenten op to slaan maar hierin wer den dooJen neergelegd, Toen brak de brand nitin de benedenstad, ver weg, zegen we eerst de vlammen opslaaD, dooh in korten tjjd kwam het vuur nader, steeds diohter bg bet pUiD. Na werd er brood gebracht en rondgsdeeld in duute sneedjes en bet trok mjjn aandacht, hoe begearige oogun scherp toskeken ot niet anderen grooter stok kregen. Op ge- improviseerdo haarden werd met troobel, vies water thee gezet en steeds nader kwam het vuur. Ondertusschsn was het één van ons gezelschap gelukt voor 15 Dollar een automobiel te huren en in wilde vaart gingen we nu door het zuideljjk gedeelte van de stad naar >n de buitenwijken wonende vrienden. Ik was nu gekleed in een badmantel en bad mjjn kousen, bg gebrek aan kousebanden, met tonwtjes vastgemaakt. In ons toeslachtsoord buiten de stad brachten wjj den nacht door, bibberend van de kou en met leege magen. Door den seoretaris werd een overzicht gegeven van de vei richtingen in het afgeloopen jaar. De bond ging vooruit en telt thans 216 afdeeliagen met ruim 16,000 leden. Bljjkens de rekening en verantwoording bedroegen de inkomsten f 5405 39 de uitgaven f 4922.49 zoodat er een batig saldo is van f 482.90. De begrooting voor 1906 sluit in ontvangsten en nitgaven met een bedrag van f 5400 en een vermoedeljjk salo van t 335. Jaarverslag, rekening en verantwoording en begrooting werden goedgekeurd. Tot plaats voor de volgende algemeene vergadering werd Groningen aangewezen. Aangenomen werd zonder stemming een voorstel van het hoofdbestuur, waarbjj werd bepaald dat de Bond zich zal wenden tot de bestaren van alle arbeidersorgani saties en van alle patroonsvereenigingen in den lande, met eene korte en duideljjke uiteenzetting van dit gedeelte van den Bondseisch géén premiebetaling. Aan die bestaren wordt verzocht zich er vóór uit te spreken, dat de geldeljjke last eener wetteljjk geregelde oude domsverzekering niet gelegd behoort te worden op den arbeid, dus niet op werkgevers en werknemers, dooh naar draagkracht behoort verdeeld te worden over allen, en het recht op pensioen niet alleen moet ten goede komen aan loontrekkendrn maar ook aan niet-loontrek- kenden zoowel mannen als vrouwen. De bonden en vereen'gingon worden voorts uitgenoodigd deze motie te pnbliceeren en ter kennis te brengen van de Tweede Kamer der Staten Generaal. Aan de orde was daarna een voorstel van het hoofd bestuur tot wjjziging der statuten, waardoor de bond uitspreekt dat bjj als einddoel beoogtde totstandkoming eener wet, waarbjj aan alle Nederlanders, zoo vrouwen als mannen, op een nader bg de wat aan te geven leef- tjjd, recht wordt toegekend op een gdjjkS aatspensioen, zonder premiebetaling; de kosten te vinden uit de op brengst van bestaande of nog te heffen belastingen, en als overgang zoo noodig het verkrjjgen van een Staatspensioen voor alle oude mannen en vronwen, wier inkomen zekere, bjj de wet te bepalen grens, niet te boven gaat, zoodanig dat elk karakter van bedeeling aan het pensioen worde ontnomen, en dat hg dit doel tracht te bereiken door lo. Allereerst te jjveren tegen een rege ling der ouderdoms-verzorging, vastgekoppeld aan premie betaling enz. Niet minder dan 15 afgevaardigden voerden over de zaak het woord. Na verwerping van velschillende moties, voorstellen, en amendement met groote meerderheid, kwam het voorstel in stemming. Het verkreeg 515 van de 884 stemmen. Voor statuten wijziging zjjn noodig 2/3 van de uitgebrachte stemmen, in oasu 590 stemmen, zoodat het voorstel was verworpen. De uitslag werd met applaus begroet. Er ging echter ook eenig geflnit uit de zaal op. De heer Frans Netsoher vroeg of er du nog plaats was in den Bond van voorstanders van geleideljjke stelsels, de afdeeling Alkmaar wensohte in eon motie uit te drukken, dat deze voorstanders moeten uittraden. Haar motie werd verworpen mot 545 tegen 92 stemmen en vele blanco's. Dit votum beteekende, zoo had de heer Netsoher vastgesteld, dat de revisionnisten in den Bond Kunnen bljjven, dooh dat het bestuur het volgende jaar weder moet komen met een voorstel tot statutenwijziging. Aangenomen werd een voorstel-Uitgeest, strekkende te verklaren, dat de Bond als lichaam, zoowel de afdeelin- gen als de propagandisten individueel, gereohtigd zjjn, propaganda te maken voor, of deel te nemen aan be wegingen, die als overgangsmaatregel tot het hoofddoel kunnen baachouwd worden. Eveneens werd aangenomen een voorstel, waarbjj het bestuur werd opgedragen een congres bjjeeu te roepen van afgevaardigden van tal van groote vereenigingen, ter bespreking en beantwoording van de volgende vragen Do hemel was bloedrood getint. In de huizen was het duister, want op straffe van den dood, was verboden licht te ontsteken, maar de ruiten van de nog staan gebleven huizen weerspiegelden tooverachtig het rossigen verschijnsel van de vlammenzee. En nog altijd was de grond in beweging. Het vuur naderde ons meer en meer. De hooge „luchtkrabbers" brandden af en ook het Francis-hotel werd aangetast. Ik zag de vlammen in het gebouw spelen en dacht aan alles wat ik gemeend had daar veilig geborgen te hebben, mjjn kostuums, sieradiën, kleederenalles zou verbranden, en dus al het gevaar waarin ik mjj 's morgens, toen ik dit alles redde uit mijn hotel, had gewaagd, was tevergeefs getrot seerdIn een uur tijds zou het vuur bij ons zijn. Wjj wilden daarom traohten of wjj niet naar Oakland zouden kunnen oversteken. Langs allerlei omwegen, gelukte het ons, langs brandende ge els, te midden van instortende muren en door dikke rookwolken, en vele koeren aangehouden door politie, de plaa s voor de overvaart naar Oakland te bereiken. Duizenden verdrongen zich op den steiger, waar voor de groote boot gereed lag om af te varen de wanhoop die hier heerschte is niet te beschrijven en daarbij nog het geschrei vau honderde kindeten, die honger hadden en weg wilden Eindeljjk waren wjj de baai over en hier stond een trein voor ons gereed. Bjj onderzoek bleek dat geen enkel lid van het Conried-theater ontbrak en zoo aanviardden wij de reis naar hot Oosten. Wij kwamen toen eerst een weinig tot rust en konden ons reken schap geven van den eigenlijken toestand. Velen van ons waren reeds weer in „full dress* ik had aan kleedingstukken en andere zaken ongeveer 20.000 mark verloren 1 De trein zette zich in beweging en wij lietou bet bran londe San Francisco achter ons.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1906 | | pagina 1