No. 170.
Honderd en achlste jaargang.
1900.
DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Herhalingsonderwij s
Licht en Lucht
ZATERDAG
Prijs der gewone advertentiën
21 JULI.
Stedelijk Museum.
Landweer.
BINNENLAND.
Deze Courant wordt eiken avondbehalve op Zon- en
Feestdagen uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f 0,80 franco door het geheele Rijk t I,
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Telefoonnummer 3.
Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat. Groote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N.|V. Boek- en Handelsdrukkerij
vjh. HBRMs. COSTER ZOON Voordam C 9.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Jongem en Meisjes.
ALKNIAARSC
COURANT.
Gelegenheid tot bezichtiging van hel Stedelgk Masoute
a fO.10 per persoon op Zondag a.s. van 1 tot 3 aar.
Ue Burgemeester der gemeente Alkmaar
herinnert den verlofgangers der militie van
de lichting 1§98, die bestemd i[|i op 1 Augus
tus 1906 nanr de landweer over te gaan, aan
huaae verplichting om zich nk 1 Augustus
1909 doch vóór of op SO Augustus d. a. v.
ter gemeente-secretarie aan te melden, onder
overlegging vna huis militair zakboekje.
Alkmaar, De Burgemees'er voornoemd,
Juli 1906. G. RIPPING.
Onderstaande personen worden verzocht zich ten spoedigste
ter secretarie dezer gemeente aan te melden (Afdeeling
Bevolking):
JACOBUS HENDRIKÜS RANZIJNgekomen uit de
gemeente Akersloot.
LEONARD JOHANNES FENIJNgekomen uit de
gemeente Amsterdam.
VOOR
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der gemeente
Alkmaar brengen ter kennis van ouders of verzorgers
van kinderen, die dezen tot eene der herhalingsscholen
voor jongens of voor meisjes in deze gemeente wen-
schen toegelaten te zien, dat de gelegenheid tot aan
gifte daartoe zal bestaan, ook voor hen die reeds in
het vorig jaar aan het onderwijs hebben deelgenomen,
van 9 toten met ÏO Augustus a.s., des avonds
van 69 ure ten stadhuize.
Herhalingsonderwijs zal omvatten
a. de hedcrlaudsehe taal
l het rekenen t
c. het boekhoudea, het handelsrekenen, het la
richten van eenvoudige administratie j
d, indien daaraan behoefte blijkt te bestaan de begin
selen der Fransche, Dultsche en Hngelsche
taal
c. de nuttige handwerken voor meisjes.
Het sohoolgeld bedraagt per kwartaalvoor één kind
f 1.50; voor twee kinderen uit een gezin, gelijktijdig
de school bezoekende, per kind f 1.— voor elk kind
meer. per kind f 0,50.
Voor minvermogendenis slechts de helft en voor
onvermogenden geen schoolgeld verschuldigd.
Belanghebbenden worden uitgenoodigd by de aangifte
het vaccinebewys der leerlingen over te leggen.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
Alkmaar, G. RIPPING, Voorzitter.
18 Juli 1906. DONATH, Secretaris.
in ome WoningenWinkelt, Werken Bergplaatsen.
JVU>iglng der Bouw- en Wontngverordenlng,
in de Zittirg vao den Gemeenteraad van ALKMAAR,
op Woensdag 4 Juli 19C6.
Het verstrekkende belang van ruimen toevoer van licht
en lucht tot alle ruimten, die langer of korter tijd den mentch
tot verblijf verstrekken, wordt tegenwoordig door menechen
van eenige ontwikkeling wel niet moor betwist.
Ja, zelfs ziet men tegenwoordig wel algemeen in, dat
donkere, elecht geventileerde ruimten, ook al dienen zij niet
tot menschelijk verblijften eenen male ongewensobt zjjn.
Men weet dat mnggea en andere echadeljjke insecten
bg voorkeur hun schuil* en verblijfplaatsen zoeken in
donkere kelders en bergplaatsen.
Brkend is het, dat er onder die insecten meerdere zjja,
die ziekten kunnen overbrengen, weten wg o.a. dank zij
bet ozderzoek jarenlang met de grootste inspanning en
scherpzinnigheid voortgezet, dat de overbrenging van de
malatia (die ook in Alkmaar zoovelen ernstig en vaak
langdurig ziek maakt) voornamelgk plaats heeft door een
bepaald soort mugpen.
Maar ook heeft de ervaring honderdvoudig geleerd,
dat de kiemen van besmettrlgke ziekten, eenmaal in die
donkere inimten doorgedrongen en genesteld, er teer
moeilgk te ve-rwjideren agn.
Herhaaldelijk heeft men kuanen nag? an, hoe van hier
uit de infectie-kiemen telkens opnieuw zich verspreidden
en aanleiding gaven tot het ontstaan van ernstige eti-
demiën. a r
Het inzicht in deze voor de gezondheid zoo gewichtige
feiten, is Binds de laatste twintig jaren door fcet weten-
schappelgk onderzoek veel öuidelgker geworden
Het eerst door Fransohe, spoedig daarop ook'door tal-
rgke Duitsche en andere onderzoekers werd aangetoond
dat kiemen van besmeUelijketiek\ten door het zonlicht in korten
tijd gedood werden, ja, dat zelf, het diffuse daglicht, in
voldoende mate toetredend, deze kiemen in eenige dagen,
eomtijde rn eentge uren, onschadelijk kan maken.
In donkere, slecht geventileerde ruimten, die gewoon-
Igk ook vochtig zgn, zag men daarentegen deze ziekte
kiemen tot sterke ontwikkeling komen. Hoewel dit alles
Bia u l0P. outwikkeling aanspraak maken,
voldoende bekend is, blgkt toch dagelgks dat deze kennis
tn de praktijk vaak verwaarloosd wordt.
Z°°A TW'rd, ,Zel/9.j".?e ZittiDS VAn den Gemeenteraad
van 4 Juli 1.1. duidelgk en klaar getoond, hoe weinig de
groote beteekenxs van licht en lucht ook voor berg. en werk-
plaatsen werd beseft. v
Het grooto algemeen belang bierbjj in 't spel maakt
het mg tot plicht rugn meening hier omtrent onomwonden
uiteen te zetten. Waar bet blgkens bot voorafgaande
vaststaat, hop donkere, slecht geventileerde ruimten ge
vaar opleveren voor de volksgezondheid, daar ligt het
op den weg van bet woningtoezicht om, gesteund door
een gemeenteverordening, die ruimten óf voor licht en
lucht toegankeljjk to maken óf zoojmogelgk te doen var
dwjjnen.
Zal dit laatste in de proktjjk vaak moeilijkheden op
leveren, in elk geval behoort een bouwverordening het tot
stand komen van dergelijke, voor de gezondheid schadelijke
ruimtenook al dienen zij niet tot verblijfplaateen van den
mensch, ten eenenmale onmogelijk te maken.
In nog veel hooger mate geldt deze eisoh voor ruimten
waar langer of korter tijd verblijf gehouden wordt, dus voor
woningen, winkels en werkplaatsen,
Voor des mecsoh is ruim toetreden van licht en lacht
een lavenseisch.
Het kan zgn nut hebben deze uitspraak nader toe te
lichten.
Ieder onzer weet dat in vertrekken, waar het zonlioht
niet of niet voldoende doordringt, de atmospheer vaak
vochtig en bedompt is. En elk geneesheer zal n kannen
mededeelen dat in die donkere kamers, ook in de huizen
der gegoeden, de meeste zieken en ongezonden voorkomen,
lijdenden aan rhenmatiek, bloedarmoede, klierachtigheid
en loncziek'-n.
Begrijpelijk is deze samenhang geworden nu wy
weten op welk een krachtige wijze de lucht door het
zonlicht gereinigd wordt, hoe het licht de schadelijke
organische bestanddeelen vernietigt en de ziektekiemen
doodt. Nauwgezet onderzoek in verschillende steden
heeft dan ook duidelijk aangetoond dat tuberculose 't
meest in die woningen, winkels en werkplaatsen voorkomt
waar de verlichting door het daglicht onvoldoende is.
Meer en meer blgkt het zonlicht in den stryd tegen
longtuberoulose, tegen bloedarmoede en klieraohtigheid
onze machtigste bondgenoot,
en naast het licht is in dien strgd noodig het wapen
ruime toevoer van lucht.
Waar deze twee ontbreken daar heerscht, blgkens
de ervaring, cok gewoonlijk onzindelijkheid.
Ome verblijven moeten dus niet alleen toegankelijk zijn
voor het zonlichtook de ruimte en de gelegenheid tot lucht-
ververzching behoort ruim voldoende te wezen.
Hoe moet dus de woning gelegen zgn om aan deze
eischen te voldoen? Het antwoord ligt voor de hand.
Het gebouw moet liggen aan een voldoend breede straat
en aan de achterzijde van het huis moet voldoende ruimte
openblijven om ook de verblijven aan die zijde voldoende
van licht en lucht te voorzien.
Daarbg moeten doeltreffende bepalingen gemaakt
worden die beletten, dat de huizen zoo hoog gebouwd wor
den, dat zij hel zonlicht van de tegenoverliggende gebouwen
geheel of grootendeels benemen.
Zulke bepalingen en voorschriften zijn neergelegd in de
Bouw- en Woningverordenivgen.
Onze Volksvertegenwoordiging heeft het enorme belang
van een gezonde woning ingezien.
Den 22en Juni kwam de Woningwet tot stand. Bg deze
wet worden de gemeenteraden verplicht de genoemde
Bonw- en Woningverordeningen vasttestellen.
De besluiten tot vaststelling, aanvulling, wjjziging of
intrekking van genoemde verordeningen zgn aan de goed
keuring van Gedeputeerde Staten onderworpen.
Na in het voorafgaande aangetoond te hebben het
groote belang voor de volksgezondheid] van goedver-
lichte en ruime woningen, winkels, werk- en bergplaatsen,
ca te hebben gewezen op de onmisbaarheid van doel
treffende bepalingen in Bonw- en Woningrerordeningen,
vragen wg ons af
Je voor Alkmaar een dergelijke verordening noodig m. a. w.
moet er in onze stad iete gedaan worden om licht en lucht
toevoer tot onze gebouwen te verbeteren
Het antwoord moet luiden
Voor Alkmaar is zulk eeu verordening beslist nood-
zakelgkde plaatsing van de gebouwen ten opziehtevan
den openbaren weg en van elkaar is speciaal in het oude
stadsgedeelte op vele plaatsen zoo slecht dat verbetering niet
kan en mag uitblijven.
Wie zich hiervan nader overtuigen wil, neme de moeite
onzen Waagtoren te beklimmen.
Welk een contrast tnsschen het heerlgk ruime landschap
om de stad en de op elkaar-gepakte huizenmassa in het
ouwe stadsgedeelte.
Nauweljjks zijn de smalle straatjes tusschen de
nagenoeg overal aaneensluitende daken te herkennen.
En van open ruimten achter de gebouwen is zoo goed
als niets meer overgebleven.
Bjjna alle ruimte is volgebouwd.
De gevolgen zgn niet uitgebleven. Aan de meest bil
lijke eischen van licht en lucht in deze woningen wordt
sinds lang niet meer voldaan. Vele woningen in de oude
stad, het is overbekend, zjjn daardoor duister, slecht te
ventileeren, vochtig, in 't kort voor bewoning ongezond.
In vele dier huizen vinden onze geneesheeren de ljjders
aan klierachtigheid, bloedarmoede en longtuberculose.
En hunne ervaring leert herhaaldeljjk de machteloos
heid van hunne behandeling in zulk een omgeving-
Deze toestand was in de laatste jaren bezig nog te
verergeren, nog slechter ie worden.
De werkplaatsen vragen meer ruimte, het winkelbe
drijf eischt voor de winkelwaren meer licht en grooter
plaats en dit alles ten koste van de bewoners.
De koopwaar naar voren in het licht, de menschen
naar achteren in 't donker.
Zoo is de toestand geworden.
En, nu da open ruimten achter deze gebouwen zjjn
volgebouwd, nu zou men bjj gebrek aan ruimte, de
huizen hooger willen maken.
Of men daarbjj aan zjjn overbuurman nog het
weinigje licht beneemt dat met moeite tot hem door
dringt, wordt gewoonljjk van minder belang geacht.
Keeren wjj nu terug tot onze Bouw- en Woning
verordening. Vergeljjken wjj onze verordening met die
van andere steden (welke met Alkmaar te vergeljjken
zjjn) dan blijkt, cat de eischen erin vervat hier in geen
geval hooger zjjn.
Integendeel, de eischen in onze Alkmaarsche Bottw- en
Woningverordening zijn minimale.
Gaan wjj nu een oogenblik na het verslag van den
Gemeenteraad op Woensdag 4 Juli '06.
Zooals ik reeds opmerkte, de meerderheid der Raads
leden heeft het verstrekkende belang van licht en lucht
voor berg- en werkplaatsen niet voldoende ingezien. Het
bleek uit zjjn betoog, dat onze geachte werkmansafge
vaardigde de in artikel 31 der verordening voorgeschreven
open ruimte achter bergplaatsen niet noodig vond.
Voor bergplaatsen moest vrijstelling van artikel 31
gegeven kunnen worden, moest men vrjjheid hebben
zgn terrein vol te bouwen.
Verdedigd werd dit voorstel met de redeneering, dat
in zulk een geval het bovenhuis (boven de werk
plaats) niet meer oppervlakte mocht beslaan dan in
artikel 31 is aangegeven en er dus boven het dak van
de bergplaats voldoende open ruimte zou beschikbaar zjjn.
Dit betoog van den werkmansafgevaardigde vond
direct steun bjj dien van den middenstand. Na herhaal-
deljjke redactiewjjziging kwam men tot het resultaat
dat de open ruimte voor een bovenwoning kan gelegen
zjjn boven den begaiien grond, indien de woning gelegen is
boven een pakhuis of werkplaats.
Men was dus van kwaad tot erger gekomen.
Eerst lucht en licht niet voor de bergplaats, daarna
werd dit ook verboden voor de werkplaats. M. a. w. de
werkman en de baas die het grootste gedeelte van den
dag in de werkplaats vertoeven, hebben hier lucht en licht
niet noodig.
Dat een dergeljjke opvatting in strjjd is met de boven
uiteengezette regelen der gezondheidsleer behoeft geen
nader betoog. Juist de lichamelijk zich s'erk inspannende
werkman, verblijvend in de vaak stoffige atmosfeer,
heeft licht en lucht in bjjzondere mate noodig.
Maar de raadsleden, op vrjjstelling bedacht, zagen dit
groote algemeen belang over het hoofd en zoo deed zich
het merkwaardig verschijnsel voor, dat de werkmansaf
gevaar.iigde in den Baad in alle oprechtheid het goede
willende een der hoogste belangen van den werkman,
zjjn gezondheid, te kort deed en de vertegenwoordigers
van den middenstand, eveneens het goede willende, den
middenstand in 't algemeen benadeelden door op het
minimum licht en lucht nog aftedingen ten bate van
een particulier belang -j-
Gelukkig volgde hierop een meer verbljjdend verschijn
sel. Ons oudste aanwezige raadslid, de jongeren bescha
mend, besefte het groote nadeel van dit besluit, hjj
trachtte te redden wat nog te redden was door voorte-
stellen deze wjjziging in de Bouw- en Woningverordening
dan alleen te doen gelden voor de oude stad. In het nieuwe
stadsgedeelte mocht althans dit misbruik niet insluipen.
Merkwaardig, onze werkmansafgevaardigde stemde ook
tegen dit voorstel.
Toen de Raad dit voorstel aannam toonde de meer
derheid dus wel het nadeel van de wjjziging intezien,
maar helaas er toch niet voldoende van doordrongen te
zjjn om het misbruik voor het oude (op vele plaatsen
verouderde) stadsgedeelte te verbieden.
Zelfs drong daarop een der Raadsleden er nog eens
bijzonder bjj den Voorzitter op aan om deze wijziging
spoedig te doen goedkeuren.
Vergis ik mjj niet, dan zal de goedkeuring op dit
Gemeenteraadsbesluit, strjjdig zjjnde met het algemeen
belang, niet komen.
Laten wjj den moed niet verliezen er zjjn nog
Gedeputeerden in Noord-Holland.
Hier zjj nog aan toegevoegd dat de Voorzitter der
vergadering, het algemeen belang vooropstellende, met
kracht de minimale eischen der Bouw- en Woningver
ordening verdedigde.
Bljjkens het verslag van de Bouwpolitie, in het Ge
meenteverslag opgenomen, worden de groote belangen
hierboven besproken door ons ndageljjksch bestuurt op
krachtige wjj ze behartigd.
Laten wjj hier open jjk den wensch uitspreken dat
Burgemeester en Wethouders op den ingeslagen weg
mogen voortgaan.
Alkmaar, Juli '06. Dr. TUYL.
Zie Alkmaarsche courant van 4 Juli '06.
-j- Onnoodig is het m. i. hier te wjjzen op het belang
van een open ruimte in geval van brand, in werk- en
bergplaatsen niet zeldzaam.
Liefdezaaiers naar 't Loo.
De Tijd bar cht, dat vao wege H. M. de Koningin
twee liefdezusters der Corgregatie van drn H. Oaroius
Birromeus uit Hilversum ten paleizo Het Loo zjjn vei-
zocht, ter verpleging van kepitein graaf Da Monceaa,
adjudant van dienst der Koningin, die ernstig ongesteld
is. Gisteren zgn de liefdezusters op Het Loo aangekomen.
Algemeene synode.
Tegenwoordig was gisteren op de voortgezette ver
gadering de quastor-generaal. Door den heer C. van
Dis c.s. werd voorgesteld om in art. 27 van het reglement
op het examen, achter de woorden „het Evangelie van
J. C." op te nemen „overeenkomstig de schriften des
Ouden en Nieuwen Testaments". Dit voorstel komt
later in behandeling. De vice-president rapportteerde
omtrent zgn onderzoek van de registers, dat in het jaar
1905/1906 ingekomen zgn 1602 stukken eu uitgegeven
1824 stukken.
De bouwkundige dor Synode berichtte dat de herstel
lingswerken der pastorie te St. Anthoniepolder, overeen
komstig het bestek zgn afgewerktdit wordt ook ver
klaard omtrent den bouw der pastorie te Hoek van
Holland. Een begin wordt gemaakt met de behandeling
der aangelegenheden van het fonds voor uoodlgdende
kerken en personen.
De vergadering vereenigde zich met de voordrachten
der Alg. Syn. commissie, om een subsidie toe te kennen
uit het fonds voor noodlydende kerken en personen
aan de gemeente Zevenhoven groot f 650, voor her
stelling der kork aan de gemeente Egmond a. d. Hoef.
groot f 5000 voor pastoriebouwaan de gemeente
Groot-Schermer, groot 1400, voor herstelling van kerk
en pastorie aan de gemeente Qapinge, groot f 200 voor
herstelling van kerk ei pastorie aan de gemeente Wier,
groot 2000 voor herstelling der pastorieaan de
gemeente Den Boer, groot ƒ4350 voor hers'elling der
kerk; aan de gemeente Egsten, groot 1000 voor kerk
bouw zoodat aan groote toelagen toegekend is een
bedrag 14600.
Reglement voor het vervoer op de
Spoorwegen.
Bg kon. besluit van den 9en Juli j.l. (St.-bl. uo. 201)
zjjn verschillende wgzigingen gebracht in het Algemeen
Reglement voor het vervoer op de spoorwegen.
Aan het herziene reglement zjj het volgende ontleend.
In art. 4 is o.a. verboden in een rjjtuigafdeeling van
een boogere klasse, dan door het plaatsbewgs is aange
geven, fe stappen, tenzg dit tegen bjj betaling van den
hoogeren rraohtprgs wordt toegelaten
te rooken in afdeelingen van rgtuigen, die daarvoor
niet zgn aangewezen met het rooken in die afdeelingen
wordt gelgk gesteld het zich aldaar met brandende tabak
bevinden.
Betalingen. In art. 6 is bepaaldDe betalingen voor
plaatsbewjjzen of voor ineohrgving van bagage kunnen
in afgepast geld worden gevorderd.
Bespreken. Behalve voor de, onder goedkeuring van
den minister van Waterstaat, daartoe aangewezen treinen
oi rgtuigen kannen geen bepaalde plaatsen vooruit of in
de rgtuigen tgdens het vervoer worden besproken.
Een reiziger, die zgn plaats verlaat zonder daarop
eenig voorwerp te laten liggen, moet, wanneer die plaats
inmiddels door een reiziger is bezet, zich met oen andere
plaats tevreden stellen. Dit voorschrift is niet van toe
passing indien de reiziger een bepaalde plaats ia den
trein hoeft besproken.
Da volgende bepalingen omtrent het heffen van een
toeslag zgn nieuw
Wanneer onder goedksaring van den Minister van
Waterstaat voor het vervoer met een bepaalden trein of
in een bepaald rgtu;g of in een bepaalde rgtuigafdeeling
een toeslag boven den gewonen vrachtprgs geheven wordt,
zgn de met dien trein of in dat rjjtuig of in die rgtuig-
aldeeling vervoerd wordende reizigers verplicht op eerste
aanvraag van den beambte of bediende van den spoorweg,
dien toeslag te betalen.
Zg, die deze betaling weigeren, worden uit den trein,
bet rgtuig oi de rgtuigafdeeling verwgderd, onverminderd
de straf op overtreding van dit reglement gesteld.
Omtrent het gebruik van do noodiem is bepaald
Het is den reizigers vei boden, buiten bet geval vsn
gegrond vermoeden van gevaar, hetzg voor den trein,
hetzg voor de zich daarin bevindende personen, gebruik
te maken van het doorgaande remwerk of van inrichtingen,
waardoor zonder bemiddeling van het trein-of locomotief-
pertoneel de trein tot stilstand kan worden gebracht.
Zg, die dit verbod overtreden, worden uit den trein
verwgderd, onverminderd de straf op overtreding van dit
reglement gesteld.
Bagage. Als bagage wordt in den regel slechts
beschouwd al hetgeen de reiziger aan reisbenoodigUheden
medeneemt, als: koffers, mantel- en reiszakken, hoede-
doozen, kleine kisten en dergelyke: groote kisten, tonnen,
meubelen en andere voorwerpen, die niet als roisbenoo-
digdheden kunnen beschouwd worden, behoeven niet als
bagage ingeschieven te worden.
Onverminderd het bepaalde in bet derde lid van dit
artikel is het verboden goederen, welke niet met spoor
treinen mogen worden vervoerd of waarvan het vervoer
voorwaardelgk toegestaan is, ten vei voer per spoorweg
als bagage aan te bieden of te laten aanbieden of per
spoorweg te vervoeren.
Motorrywielen, welker reservoirs niet meer dan twee
liter benzine bevatten, mogen als bagage ten verroer
worden aangeboden es aangenomen, indien de reservoirs
van Bterk metaal |xgn vervaardigd en luchtdicht geslo
ten zgn.
Het is verboden zieke dieren en dieren, komende van
plaatsen, waar besmetteljjke veeziekten heersohen, ten
rei voer aan te bieden of per spoorweg te vervoeren.
Ten vervoer worden niet aangenomen voorwerpen,
welke door vorm, omvang, gewicht of om andere redenen,
in verband met de inrichtingen en de wgze van exploitatie
van den spoorweg, ongeschikt zyn om daarover vervoerd
te worden.
Het is verboden ten vervoer per spoorweg aan te
bieden of te laten aanbieden of er spoorweg te verroeren
buskruit, schietkatoen, geladen vuurwapenen, kualzilver,
knalkwikzilver, knalgoud, vuurwerk, sotaietpapier, nitro
glycerine, pikrinezure zouten, dyn-im:et en alle voor
zsliontbiucding of ontploffing vatbare voorwerpen, alsmede
de afkeerwekkende of kwslgk riekende voorwerpen, voor
zoo*er al deze zaken niet nitdrukkelgk onder do voor
waardelgk tot bet vervoer toegelatene zgn opgenoman.
Omtrent bastelgoed is thans o. m. bepaald
Als bestelgoed worden verzonden
a. alle zendingen van niet meer dan 300 kilogram
gewicht, tenzg bet vervoer als gl« of vrachtgoed vau
volgens de tarieven naar hun gewicht daarvoor vatbare
goederen nitdrukkelgk gevraagd wordt
b. zendingen van meer dan 300 kilogram gewicht,
waarvoor dit door den berraohter wordt verlangd
o. geld en geldswaarden.
De verzending geschiedt met een enkel adres of met
eeu vraohtbrief.