No. 188.
Honderd en achlste jaargang.
190(i
DAGBLAD VOOR, ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Eerst schade—dan bate?
ZATERDAG
Prijs der gewone advertentiën
11 AUGUSTUS,
HOORNSCHE BRIEVEN.
BINNEN L AND
Deze Courant wordt eiken avondbehalve op Zon- en
Feestdagenuitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f 0,80 franco door het geheele Kijk t I,
Afzonderlijke nummers 3 Cents
Telefoonnummer 3.
Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat. Groote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N.|V. Boek- eu Handelsdrukkerij
v|h. HERMs. COSTER ZOON j Voordam O 9.
Dit lUBKcr tcstaat alt twee bladen.
Verleden Zondag is er uit het Rijks krankzinnigen
gesticht te Medemblik een patient ontvlucht. De
politie in den omtrek was zoo lazen we
onmiddellijk druk in de weer om den vluchteling op
te sporen. Nu heeft zoo iemand, als hij niet bijzon
der listig is, hier een slechte kans. Telegraaf en
telefoon zijn vlugge helpers van de politie. Boven
dien is een ontvluchten op het schiereiland Noord-
llolland, begrensd door niets dan water (het Noord-
zeekanaal medegerekend) uiterst moeilijk. Den vluch
teling van Zondag heeft men dan ook op den dag
der ontsnapping kunnen aanhouden.
Bij het lezen van het bericht over deze ontvluchting
zullen echter velen, denkende aan den beruchten en
ge vreesden patient die in dezelfde inrichting is opgeslo
ten en in het begin van dit jaar wist te ontsnappen
Frans Rosier, zich afvragen hoe het mogelijk is,
dat dei gelijke ontvluchtingen kunnen plaats hebben.
Die vraag stellen beteekent voor menigeen een
afkeuring uitspreken over de directie van het gesticht
of over het personeel dat met de verpleging van de
patiënten is belast.
Men vindt het eenvoudig niet te pas komen, dat
iemand uit zoo'n inrichting kan ontsnappen, spreekt
misschien van „gebrek aan verantwoordelijkheids
gevoel", „de noodzakelijkheid van streng straffen" etc.
Men oordeele niet te snel en niet te hard.
Wie iets weet van de moeilijkheden, verbonden aan
de verpleging van krankzinnigen, in het bijzonder aan
de gestichts verpleging, zal niet zoo spoedig een oordeel,
dat meestal een veroordeeling is, vellen.
In de eerste plaats bedenke men dat onze krank
zinnigengestichten, de rijks- zoowel als de bijzondere,
lijden aan overbevolking. Aanvragen om opname van
patiënten, hetzij dit geschiedt van gemeentewege dan
wel van particuliere zijde, zijn maar zelden onmid
dellijk voor inwilliging vatbaar. Tot welke treurige
gevolgen deze bedroevende toestand soms leidt heeft
men in ons blad van Donderdag kunnen lezen,
waarin melding gemaakt werd van iemand, die dui
delijk verschijnselen van krankzinnigheid vertoonde
doch bij gebrek aan plaats niet in het gesticht te
Medemblik kon worden opgenomen. Zulke gevallen
komen veelvuldig voor en wie weet hoeveel misdaden
het gevolg zijn van de onmogelijkheid, om aan
krankzinnigen de onontbeerlijke verpleging of afzon
dering te verschaffen.
Doch niet alleen buiten de gestichten, maar
natuurlijk ook daar binnen roept de overbevolking
ongewenschte toestanden in het leven.
Het groote aantal patiënten vermeerdert in hooge
mate de werkzaamheden van het personeel. En geen
verpleging is lastiger dan die van krankzinnigen op
de z. g. n. onrustige zalen. Daar toch bevinden zich
de verpleegden, die dag en nacht onder toezicht moeten
staan en eigenlijk geen enkel oogenblik aan het
wakend oog mogen ontsnappen daar zijn woeste
patiënten, die soms slechts met de grootste inspan
ning gevrijwaard kunnen worden voor levensgevaar
lijke daden. Tijdens den zwaren en dikwijls langen
dienst op zoo'n zaal kan één oogenblik van zorge
loosheid noodlottig zjjn. Veel geesteskracht en veel
lichaamskracht wordt er derhalve van het verplegend
IV.
„Wanneer de klokken hebben geluid,
Dan weet een ieder wat dat beduidt."
Zoo zongen de jongens Woensdagmiddag om 12
uur, onder 't gebim-bam van de torenklok, die ons
met luiden galm verkondigde dat de kermis weer
haar intrede had gedaan. En met den krijtstok ge
wapend gaven ze elkander en ook grooteren den
traditioneelen krijtstreep. Ja, ook volwassenen krijgen
wel eens een likals ze zich op dat wèl bekende
Woensdag-middaguur op het Kerkplein wagen. Maar
de echte Hoornaarwetende dat zoo 'n krijtstreep
op de jas een geuoegelijke kermis voorspelt, zal niet
irg leelijk kijken, als hij, straks thuisgekomen, den
streep weer van mouw of rug afborstelt.
Ja, laten we zulke gewoonten maar behouden.
Die onschuldige vermaken, we mogen ze wel. Er
wordt al zooveel van het oude weggenomen, waarvoor
we niet altijd wat beters terugkrijgen.
En de kermis zelf? Ja, ook deze willen we voor
alsnog behoudenhoewel we weten, dat eenmaal een
tijd zal komen, dat ze slechts in de herinneringen
der ouderen zal bestaan. Dat die tijd nabij is ge-
looven we niet. Toch is er achteruitgang te bespeuren
en zeker is hetdat ten slotte zoo 'n restantje slechts
zal overblijven, dat men daarvan zal zeggen, dat het
de moeite niet is, dat te bewaren en men dan van
zelf zal overgaan tot het afschaffen der kermis. Ver
schillende invloeden werken daartoe samen.
In de eerste plaats is het publiek verwend.
Tegenwoordig kijkt men niet meer om naar wat
personeel gevergd. Bovendien wordt niet altijd bjj
uitbreiding van het patienten-tal voldoende rekening
gehouden met een gewenschte versterking van het
personeel. Daarom sloopt de verpleging van krank
zinnigen dikwijls lichaam en geest. Dit is een niet
te ontkennen feit en vele artsen aan krankzinnigen
gestichten geven de voorkeur aan een vlottend
personeel, dat slechts korten tijd aan een dergelijke
inrichting dienst doet en daarna door trissche
krachten vervangen wordt, boven vast personeel,
dat spoedig „verbruikt" is; hetgeen natuurlijk ten
gevolge heeft, dat vaak aan minder geschoolde
krachten de verpleging wordt toevertrouwd. Ver
plegers en verpleegsters daarentegen zullen in den
regel niet bij voorkeur de krankzinnigen-verpleging
kiezen. Vooral het mannelijk personeel wordt niet
gerecruteerd uit die lagen van de bevolking, waaruit
men ze het liefst zou wenschen, al is in dit opzicht
de toestand heilig bij vroeger, toen bij de verpleging
van krankzinnigen veelal uit de gevangenis ontslagen
misdadigers dienst deden.
Waar dus deze verpleging veel lichamelijke en
geestelijke inspanning vergt is nauwkeurig toezicht
en toezicht op toezicht een vereischte. De moge
lijkheid van noodlottige verzuimen of nalatigheden
moet tot een minimum worden beperkt. De weten
schap dat men onder strenge controle staat prikkelt
tot de meest nauwgezette plichtsbetrachting en die
prikkel is vooral noodig indien de vervulling van
den plicht afmattend is.
Wanneer bijv. een verpleegde kan ontvluchten
omdat zijn verpleger in slaap gevallen is, dan is
die verpleger zeker mede verantwoordelijk voor de
ontvluchting, maar in meerdere mate ligt de schuld
aan het toezicht, dat het inslaapvallen van een
verpleger mogelijk deed zijn.
Het behoeft geen nader betoog, det het gehalto
van het personeel niet goed genoeg en het toezicht
op en in een krankzinnigengesticht niet streng
genoeg kaD zijn. En vooral niet daar waar men-
schen zijn opgesloten, die een ernstig gevaar voor
de maatschappij kunnen opleveren.
Het is alom bekend, dat het Frans Rosier tweemaal
gelukt is uit de inrichting te Medemblik te ontsnap
pen. Vandaar dat men bij het lezen van het bericht
over de ontvluchting van Zondag onwillekeurig denkt
aan de mogelijkheid, dat deze verpleegde andermaal
het land in rep en roer brengt en nieuwe misdaden
bedrijlt, en vandaar dan ook, dat men dan allicht de
vraagsteltis die man daar op zijn plaats
Op die vraag een stellig antwoord te geven, is
onmogelijk, daar hare beantwoording van vele fac
toren afhangt, welker berekening moeielijk zoo niet
onmogelijk is.
Hoewel aannemende dat de directie van het gesticht
maatregelen heeft genomen die evenredig zijn aan
de zware verantwoordelijkheid, welke de regeering
op haar schouders legde, toen de opneming van
dezen ontoerekenbaar verklaarde in die inrichting
werd gelast, zal men toch wel kunnen zeggen,
dat het de voorkeur verdiend zou hebben, dezen
patient te plaatsen in een opzettelijk daartoe be
stemd gesticht, door uit- en inwendige inrichting
dusdanig, dat ontvluchting zoo goed als buitengesloten
was. Evenwel wij bezitten een dergelijke inrich
ting niet.
En zoolang deze ontbreekt moeten ontoerekenbaar
ons vroeger in eatase bracht. Ook bij de kinderen
doet zich dat verschijnsel al voor. Wat waren dezo
vroeger in de wolkenals ze met vader en moeder
in een „kijkspel'' mochten gaan, waarin ze ook de
grooten zagen turen door de glaasjeswaarachter
met schrille kleuren was geteekend de uitbarsting op
Krakatauhet vergaan van de „Adder" enz. En
nu? Och, naar dergelijke nietigheden ziet men haast
niet meer om. Die inrichtingenze komen niet meer
op onze kermissen. De bioscope heeft haar plaats
ingenomen en met dure machines, belangrijke opnamen
enz. moet alles worden ingespannen, om het verwende
publiek te blijven lokken.
En de paardenspellen van weleer? Och, na een
circus van Barnum en Baily, van Carré te hebben
bezochtzijn inrichtingen van minder gehalte niet
meer in tel. Denkt eens een 25 jaar terugtoen
een Blanus een vermaardheid bezat zoo grootdat
hij zeker niet dacht zoodanig in verval te komen als
het geval was, toen hij in Vianen zjjn laatste voor
stellingen gaf en daar stierf, terwijl bijna niemand
van die allen, die hem vroeger zoo hadden toegejuicht,
nog aan hem dacht.
En de kramen met haar aanlokkende uitstallingen?
De winkels gaven ze dagelijks veel en veel mooier
en 't is vaak alleen de idee iets „op de kermis" te
hebben gekocht, die de moeders er toe bewegen het
een of ander voor haar kleinen te koopen. Bij dezen
staat het immers vast, dat een trompet, op de kermis
gekocht, veel mooier toetert dan een uit een „ge
wonen" winkel
Sommige exposanten weten hun inrichtingen zóó
schitterend en aantrekkelijk temaken, dat ze bezoek
verklaarden, dikwijls uiterst-gevaarlijke personen
onderdak gebracht worden in een krankzinnigen
gesticht, waar kans bestaat voor ontvluchting.
Hoe groot of hoe klein die kans in elk speciaal
geval is, valt natuurlijk niet te zeggen.
Maar evenmin valt te ontkennen, dat zij bestaat
en dat zij in de oogen van het groote publiek telkens
stijgt, als er een nieuwe ontvluchting heeft plaats
gehad.
Hoe meer ontvluchtingen hoe meer de aan
dacht van het publiek op het vraagstuk van de
verpleging van ontoerekenbaar-verklaarden wordt
gevestigd en hoe grooter de drang zal zijn welke
er op onze regeering zal worden uitgeoefend, om
dit vraagstuk op te lossen, althans te trachten, een
oplossing er aan te geven.
Hot is jammer, maar het is zoo in ons land
moeten nog maar al te dikwijls kalveren verdronken
zijn, voordat men putten dempt.
Hooggewenschte, ja noodzakelijk jgeachte verbete
ringen worden gewoonlijk tot stand gebracht om
herhaling van het kwaad te voorkomen.
ïcr|*iird»j der Moalnxln.
De minister van buiteniandsche zaken geeft op den
verjaardag dor Koningin een gala-maaltijd aan de vreemde
gezanten bij jns Hot.
ÜonlBg Alfonso.
•Het bezoek van den koning van Spanje aan ons land
is, naar men meldt, dit jaar niet meer te verwachten.
De nlolsters.
De minister van Binnenlandsche Zaken, de heer Rink,
vertrekt heden voor eenige weken naar het buitenland.
Alle ministers, die thans op reis zijn met verlof,
worden tegen 30 dezer terugverwacht.
ninlaterlcel becoek *h Aeelaad,
Da minister van waterstaat bracht, gisteren een be-
zo?k aan den spoordam bjj Rillaod-Bath en do Bathpolders.
Directe belastingen
Ntar wjj vernomen, worden de directe belastingen
op de in dit jaar in te dienen begrooting onge*eer één
miilioen hooger geraamd dan op c e vorige hegrootiig.
(Vad)
Pensioen- en Invaliditeitsverzekering.
Het voornamen bestaat, vanwege de christelijke arbeiders
organisaties een meeting te honden, waarop afgevaardigden
yin nit het ganschs land znlien tegenwoordig zjjn, tin
gunste van de wetlaljjke nitvoering der pensioen- en
invaliditeitsver-.ekoring. Deze meeting zal worden ge
houden in don tiaaz, aan doa vooravond van do opening
der Statec-Gsüiraal. (De Volksbanier).
Vrouwenkiesrecht.
De Internationale Bond van Vereeuigingen voor
Vrouwenkiesrecht besloot gisteren te Kopenh'.gen xjjn
volgende algemeens vergadering in 19 8 in Nederland
te houden.
Algeineene Synode.
Gisteren werd door don hoer Leenmans eon concept-
schrijven aan de kerkeradon ter tafel gobracht ter
uanboveling van de Generale Kas. Na bespreking
wor.lt dit concept goedgekeurd.
Door d n heer Gronemoijer werd een concept-circulaire
ingediend, gericht uan de kerkeraden der gemeenten
die subsidie ontvangen uit het fonds voor de schraalste
prodikantstraktementen. Ook dit concept werd door de
vergadering aangenomen.
blijven trekken. Dit kunnen zij dan echter alleen,
door zich enorme offers te getroosten. liet kermis-
gewoel concentreert zich dan ook al hoofdzakelijk om
die inrichtingen. Do groote menigte blijft deze
bezoekenmaar aan heel veel meer stoort ze zich niet.
Daar, aan zoo'n „hoofd van Jut" of een „Kracht
machine" elkanders krachten eens te meten, men
ziet het haast niet meer. Men geneert er zich
tegenwoordig al bijna voor er naar te kijken, als
de één of andere buitenpoorter Jut's hoofd staat te
behamereD.
En dit gevoel van niet-meer-mee-willen-doen
maakt, dat een tweede oorzaak al meer en meer
het kermisbezoek vermindert.
Hoevelen toch ontwjjken de kermisdrukte, door
een week op reis te gaan en voor dat uitgaan, iuist
de kermisweek te kiezen Of ze ongelijk hebben,
die zoo doen? We zouden het niet gaarne beweren.
Maar het feit bestaat.
Doch er zjjn er ook die uit principe niet aan dat
kermisgewoel mededoen, Die in het kermisvieren
niets zien dan een week van brassen en zwieren,
van een overmatig gebruik van alcohol. Dit ver
foeiende en te recht doen zjj soms krachtig
hun stemmen tegen de kermis hooren. Maar zou
door de atschalfiiig der kermis, dat drankmisbruik
dadelijk zoo zeer afnemen Zouden er nog geen
gelegenheden genoeg te vinden zijn, den lust tot
drinken te botvieren Zeker, er zijn er genoeg,
die in de kermisweek zich zoodanig te buiten gaan
aan den alcohol, dat ze daardoor de kermisvreugde
van anderen kunnen verstoren. Doch om die reden
alleen de kermis af te schaffen Neen, zoover gaan
Ter tafel kwam een rapport van de Commissie ter
beoordeeling: van uitspraken.
Beoordeeld zijn twee afschriften van uitspraken een
van het Prov. Kerkbestuur van Utrecht en eeu van
het Prov. Kerkbestuur van Gelderland. Er werden
geen aanmerkingen op dezo uitspraken gemaakt.
Door den heer Breunesse word gerapporteerd over
de schrapping van art. 55 van het Reglemont. op de
Vacaturen. De commissie van rapporteurs adviseert
dezo schrapping vast te stellen. Dienovereenkomstig
werd besloten.
Door de zelfde werd gerapporteerd over een toevoe
ging van een derde alinea aan art. 29, Reglement op
het Exam n, luiden Ie:
Doze bevoegdheid (n.l. om te doopen en Avondmaal
te bedienen) wordt op aanvrage ook gegeven aan
candidaten tot den Heiligen Dienst, die, zonder als
predikant bevestigd te zijn, tot hoogleeraar in de
godgeleerdheid of in de Ilebreeuwsohe t al worden
benoemd. Zij wordt hun verleend door het Kerkbestuur,
waardoor zij tot de Evangeliebediening in de Ned.
Herv. Kerk werden toegelaten.
De rapporteerenda commiss e adviseerde tot afwijzing.
Dit rappor werd ter in zege gelegd.
Door den heer Ellens werd gerapporteerd over een
voorstel tot toevoeging eenor nieuwe alinea aan art.
38 van het regl. op het godsdienstonderwijs luidende
„Niemand wordt aangenomen tenzij gebleken is dat
hij gedoopt is of bereid is zich te laten doopen."
Dit rapport word ter inzage gelegd.
In behandeling kwam hot voorstel om in art. I R>)gl.
op de Vacaturen op te nemen de bepaling dat „ook
op nieuw gevestigde predikantsplaatsen, voor z over
noodig, de bepalingen van het Regloment op de
Vacatur n vau toepassing zijn.
De commissie stelde voor art. I Regl. op de Vaca
turen aldus te lezen
een vaoature ontstaat, IIo door de vostiging vau een
niouwe predikanlspla.its waarvoor het geheele trakto-
ment gevonden is.
Overeenkom tig de conclusie der rapporteerende
commissie werd besloten dezo toevoeging vast te
stellen.
Met belangstelling werd kennis genomen van een
schrijven van ds v. Pop' u te Bunnik omtrent het
tienjarig register en do Handelingen.
Vorschillondo stukken werden voor kennisgeving
aangenomen.
Schor nana kers vakscholen.
De reeds geruimen tjjd geleden door eo uit het hoofd
bestuur van den Algemeenen Ne erl. Bond van Schoen
makers benoemde commissie, waarvan o.m. de heeren
Klejjborg Pernot uit Waalwjjk en Coolen uit Oisterwjjk
lid waren, heeft in het buitenland, waar reeds vakscholen
voor schoenmakers bestaan, een onderzoek ingesteld
naar de inrichting en de kosten van zulk eene vakschool,
bij welk onderzoek gebleken is, dat de oprichting ervan
gepaard zal gaan met groote fiaancieele opofferingen.
De commissie heeft van hare bevindingen rapport
uitgebracht en dit overgelegd aan het hoofdbestuur van
don Algemeenen Nederl. Bond van Schoenmakers. Om
trent twee punten bestaat verschil van meening bjj de
leden van bet hoofdbestuur, n.l. over de plaats, waar
de vakschool zal gebouwd worden en over de inrichting
er van.
Uit de l'ers.
Dc Iiceuw ontwaakt.
De Ilaagsche N. Ct. van hedenochtend schrijft
Het is opmeikelijk, hoe druk De Standaard het zich
in dezen komkommertijd maakt. Dag aan dag geweldige
politieke hoofdartikelon het vuur moet blijkbaar aan
geblazen worden, het brandt te flauw.
In het nummer van gi teren wordt de r>ers van links
voorgehouden, dat het eerste jaar van het Kabinet
wij niet. We kunnen ons nog indenken, dat een
clubje vrooljjke jongelui straks hun kermislied doen
hooren langs tenten en kramen, ook al zijn ze
nuchter.
Veel inhoud hebben deze gewoonlijk niet en toch
wordt zoo'n lied elk jaar weer van de eene kermis
naar de andere overgebracht. Van 't jaar zullen
we ongetwijfeld vergast worden op het
Nu gaan we hossen, hossen,
Met heele trossen,
Nu gaan we zwaaien, zwieren
En kermisvieren
Dat geroezemoes, we inogen het wel! We zien
ze graag die clubjes, die dan straks weer onze
straten zullen bevolken in de kermisdagen. Mede-
afkeuren zullen we het, wanneer die vroolijkheid
overslaat in baldadigheid, wat jammer genoeg dik
wijls gebeurt. Doch, kermis of niet, dit zal altijd
het geval zijn.
Ons afwendende van dezulken blijven we ons echter
scharen onder hen, die de kermis wenschen in stand
te houden, of althans niet met krachtige middelen
te bestrijden, om ze op gepaste wijze mede te vieren.
We bedenken daarbij dan tevens, dat onze winkel
stand wel een paar dagen in het jaar mag hebben,
welker ontvangsten zoo krachtig moeten medehelpen,
den winkelier in staat te stellen de belastingpen
ningen te kunnen offeren.
En daarom, aan den vooravond van de kermis
week, wordt aan mjjn Iloornsche lezers ik
vernam dat hun aantal steeds stijgt een pleizie-
rige en een voordeelige kermis toegewenscht door
SAM
