No. 218.
Honderd en achlste jaargang.
1906.
DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Dit inner Instant nit 2 Mi.
~BÏWWW^LAWtD~
ZATERDAG
15 SEPTEMBER.
De sluitingsrede.
Deze Courant wordt eiken avondbehalve op Zon- en
Feestdagenuitgegeven. Abonnementsprys per 3 maanden
voor Alkmaar f 0,80franco door het geheele Rijk f I,—.
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Telefoonnummer 3.
Prijs der gewone advertentiën
Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat. Groote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N.|V. Boek- en Handelsdrukkerij
v|h. HERMs. COSTER ZOON Voordam C 9.
De zitting van de Staten-Generaal is hedenmiddag
gesloten in naam van de Koningin door den minister
van binnenlandsche zaken, mr. Rink.
Het is regel geworden dat niet de Koningin zelf
de zitting sluit, doch dat dit geschiedt in Haar
uaam.
Rn evenzoo is het regel, dat bij de sluiting niet
alleen dank wordt gebracht aan de medewerking
van de Staten-Generaal, maar tevens en dat is
belangrijker dat er een overzicht wordt gegeven
van hetgeen in de atgeloopen zitting op parlementair
gebied tot stand is gekomen.
Minister Rink heeit een reeks besluiten opgesomd,
die er in het zittingsjaar zijn genomen, waaronder
enkele gewichtige en vele van minder belang. Tal
van veel-beteekenende onderwerpen werden commis
soriaal gemaakt en dat wil nogal eens, in goed
Hollandsch overgebracht zeggenin den doofpot
gestopt.
In politiek opzicht is het afgeloopen jaar dus niet
vruchtbaar geweest en enkele oppositiebladen merk
ten deze week niet zonder leedvermaak op, dat de
minister, die het woord voert, heden zoo weinig
zou hebben te zeggen, terwijl andere couranten
geruimen tijd geleden een lijst opnamen, waarin
werd vermeld wat het ministerie niet tot stand had
weten te brengen.
Een dergelijke opsomming, zij moge zijn een lange
reeks van niet-verrichte of een kort lijstje van wèl-
verrichte daden, loopend over het eerste regeerings-
jaar. zal maar al te veel de aanleiding zijn om over
het ministerie-de Meester een ongunstig oordeel te
vellen. Dat is onbillijk. Het ministerie, dat met
ingang van 17 Augustus 1905 werd benoemd, was
een kabinet, samengesteld uit mannen, die zich nog
nooit gelukkig hadden gevoeld in het bezit van een
ministeriëele portefeuille aangenomen dat een
dergelijk bezit gelukkig maakt. De heeren Rink,
Pock, van Raalte en Veegens waren politieke mannen
van naam, maar de heeren de Meester, Kraus, Staal,
Cohen Stuart en Tets van Goudriaan hadden op
den gladden parlementsvloer nog geen voet gezet,
en allen hadden ze dit met elkaar gemeen, dat zij
zich op actief staatkundig gebied nog niet hadden
bewogen. Zij stonden voor een geheel nieuwe taak.
Allereerst dienden zij de voornaamste ambtenaren
aan hun departement te leeren kennen, de secreta
rissen-generaal, de referendarissen, commiezen, etc.
Regeeringszaken moeten, alvorens tot een goed
einde te worden gebracht, dikwijls loopen over ver
schillende schijven, waaronder er zijn die goed, maar
ook, die minder goed werken. Een minister is als
het ware een machinist, die niet alleen het loopende
werk van zijn machine geheel en al moet kennen,
maar ook volkomen op de hoogte moet zijn van de
zaken, die door middel van deze machine worden
verwerkt. Hij bekleedt een verantwoordelijke be
trekking en wil hij zich van zijn moeielijke taak
naar belmoren kwijten, dan wordt er in het bijzon
der in het eerste jaar van zijn werkkracht, zijn
beleid en zijn inzicht veel gevergd, moet hij zich
toeleggen op een arbeid, die noodzakelijk is, doch
geen wetten in het Staatsblad brengen en den mi
nister, wien de sluiting der eerste zitting is opge
dragen, geen vele belangrijke feiten in den mond
leggen.
Het eerste levensjaar kan dus uiteraard niet rijk
zijn aan kritieke dagen van den eersten rang, dagen
waarop b.v. gewichtige wetsontwerpen werden aan
genomen. En daarom kan het geen maatstaf zijn
voor een richtige beoordeeling van de kracht en de
beteekenis van het ministerie. Dit geldt voor het
ministerie-de Meester, maar ook voor het ministerie-
Kuyper, en voor andere ministeries welke geheel
of bijna geheel uit „nieuwe mannen" bestaan.
Het lijkt ons niet onmogeljjk dat dit uit 't oog
zal worden verloren door een deel der oppositie,
dat in deze sluitingsrede een aanleiding zoekt om
de verdiensten van het kabinet te verkleinen. Op
positie is een noodzakelijk en een goed iets, omdat
zij prikkelt tot gewenschte werkzaamheid, mits zij
zich eerlijk en zaakrijk uit. Loyale oppositie, voe
rende met scherpe wapens een feilen strijd, wanneer
er wordt getornd aan beginselen, welke zij de ware
acht, met de kracht van overtuiging zich verzettend
tegen hetgeen zij beschouwt als te zijn in het nadeel
van het land zij is uitmuntend. Maar de strijd mag
geen strijd worden om personen, de belangen van
het land mogen niet worden ten achter gesteld bij
partjj-belangen, partij-zucht mag niet leiden tot
oneerlijkheid, tot verkleining van verdiensten van
andersdenkenden. Oppositie mag niet worden gevoerd
enkel en alleen om in de oppositie te zijn, mag
niet ontaarden in oppositie quand-même.
Wie zou durven beweren, dat dit nooit het geval
is? Wie zou durven zeggen, dat er bij de kritiek
van daden van een kabinet, niet veel is, dat louter
strekt tot afbreken en kleineeren. niet tot opbouwen
en verhoogen
Ook het huidige ministerie is het onderwerp van
dergelijke kritiek geweest. Het is in het algemeen
door de minderheidspartij druk becritiseerd. „Het
is geen ministerie-Kuyper", heeft men herhaaldelijk
gezegd. En daaraan had men geen ongelijk, integen
deel volkomen gelijk. En dat juist mag het kabinet als
een groote verdienste worden aangerekend. Want
het is niet een verzameling van ministers die zich
groepeeren om één, buitengewoon eminent, man, die
evenwel als minister-president te groot voor een
klein land was, maar een college van mannen, die
volkomen naast en met elkaar werken. Yan het
ministerie kan niet gezegd worden, dat het in het
afgeloopen jaar de minderheid ernstig heeft gegriefd.
Het heeft getoond niet te willen zijn een partij-
regeering in de slechte beteekenis van het woord,
liet heeft gestreefd naar het voeren van een nationale
politiek. liet heeft verwezenlijkt hetgeen in de
troonrede werd aangekondigd, dat er n.l. zooveel
doenlijk rekening zou worden gehouden met alle
wenschen van het Nederlandsche volk. zonder on
derscheid van richting. Het heeft in het afgeloopen
jaar bewezen een verzoeningsgezind karakter te
dragen.
Dat mogen zij bedenken, die het overzicht van
minister Rink heden „niet veel zaaks" vinden.
Als Dinsdag de Koningin in de grafelijke zalen
de Staten-Generaal (een naamherinnerend aan de
grafelijke tjjden) zal hebben geopend en den regel
volgend het is niet voorgeschreven de plannen
der regeering zal hebben medegedeeld, zullen voor
de kritiek de sluizen weer wijd geopend zijn. Dan
zullen de bladen lange artikelen over de Troonrede
bevatten, waarin de regeeringsplannen aan kritiek
worden onderworpen. Op die kritiek zal weer kritiek
worden geoefend er zal rechts en links gekriti
seerd en gepolemiseerd worden. Ernstig is het te
hopen, dat die kritieken en polemieken van onge-
wenschte smetten vrij zullen blijven, dat zij niet
ten doel zullen hebben, sluimerende hartstochten
op te wekken, gevoelens noodeloos te kwetsen,
geschilpunten zonder noodzaak op te rakelen en te
verscherpen.
Het is gemakkelijk smalend kritiek te oefenen
en hatelijk daarop te antwoorden, Maar oneindig
moeielijker is het gezond te kritiseeren en zakelijk
te repliceeren.
Zij, die met woord ot pen zich in den politieken
strijd begeven mogen dat bedenken.
Zij, die de mondelinge of schriftelijke tournooien
volgen, niet minder
»e Rijksmiddelen.
Do sfjjging ?an de opbrengst der Rgksmiddelee heeft
zich ook is de maand Augustus voortgezet. Bljjkens het
heden verschenen Overzicht, werd in die maand ontvangen
in ronde cjjfers f 12,€80,000 tegen f 11,290,000 in Augus
tus 1905, d. i. dus bjjua 8 ton meer. Hierbjj valt echter
dadcljjk op te metken, dat de wisselvallige successie
rechten, waar tub de totaal-opbrengst nog aai dig wat by
verleden jaar ten echter is, in de afgeloopen maand ruim
4 ton meer dan verleden jaar hebben opgeleverd, zoodat
slechts ongeveer 4 ton van de overige middelen meer is
ingekomen. Opmerking verdient ook het hooge cjjfer
van de opbrengst der bedrjjfsbelesting bjjua 3 ton meer
dan in Au .ustus 1905.
De geheele opbrengst over de eerste acht maanden van
dit jaar ie f 100,678,544.61, terwjjl verleden jaar in
geljjk tjjdperk werd ontvangen f 95,951, 325 55'/j- We
zjjn dit jaar dus reeds f 4,727,219.05} vooruit.
De stenografische Inrichting bij de
Staten - Weneraal
Dn parlementaire verslaggever van de Hieuwe Courant
h6eft een gesprek gehad met den heer Boudewjjuse, den
aftredenden directeur van de bovenstaande inrichting.
Op een vraag of er veel wordt verbeterd in de rede
voering, antwoordde de heet Bjndewjjnse
Dat is zeer ongeljjker zjjn leden die bjjna geen
verandering [in de stenogrammen aanbrengen en er zjju
er, neen maar die onbeschroomd een hoele nieuwe
speech er van maken, waarin js de uitgesproken rede,
wat den vorm betref'-, nauwrljjks herk-nf. Ik zal geen
namen noemen, maar er is één lid een oude parle
mentariër al dat het vorbysteieud ver gebracht heeft
in dat om werkenDe beer Groen in xjjn tijd deed het
zeer sterk, maar ook thans zjjn er die Groen's voorbeeld
trouw navolgen.
Dat er in de kopy van de redevoeringen die moeiljjk
verstaanbaar waren, toch meestal betrekkelijk zoo weinig
behoeft aangevuld of vorbeterd te worden het rrag
dan stenografen tot eer gerekend worden. Men staat er
verbaasd over, wat de stenograaf van half of moeiljjk
verstaanbare redevoeringen terecht brengt I
vNatuurljjk amnseeren de slenogrrfan zich er weleeos
mee, wanneer een of andisr lid, dat tot de zwakkers broe
ders in de welspri ketdheid behoort, zjjn verbazing han
dig traoht te verbergen en zoo genadig is te zezgen
»Dat heb je er kranig afgebraontik moet z ggen, dat
je mjjn rede puik hebt weergegeven ik maak je mjjn
compl m-nt
»Kosteljjk, dat zoete zelfbedrog, nietwaar?....
>Bjj dat pootsen en opknappen van de redevooriugen
is natunrijjk een groote factor de geschiktheid van den
stenograaf vcoi zjja taak.
vNaiuurljjk moet de stenograaf volledig op de liougte
zjjn van de ond-rwarpen die bjj de Kamers aanhangig
zjjo. Om een voorbeeld te noemen: het ontwerp-Arbeids-
contraot, dat. eenige maanden achtereen de Kamer inge
spannen heeft beziggehouden, moesten de stenografen met
alle gewisselde stukken, amendementen enz. tot in de
kleinste bijzonderheden kennen, evengoed als de journalisten
van de perstribune niemand denke toch, dat het steno
graferen in de Kamer louter machinaal werk zou zjjn.
Wie 't helderst, 't vlugst, 't scherpst denkt is de beste
Kamerv> rslaggever, maar ook de beste stenograaf.*
>De Nederlandsche Stenografische Inrichting kent
in tegenstelling met de meeste bnitenlandache alleen
zelfstandige en voor hun werk verautwoordeljjke steno
grafen, twaalf in getal met een dirtoleur aan het hoofd
één van de twaalf vervult de betrekking van onder
directeur de stenografen doen allen hetzelfde werkzjj
telkenen gedurende 5 minuten in de zaal op en wisselen
elkander geregeld af. Het gobruikmaken van andere
stelsels dan bet vigeersnde is tegenwoordig volstrekt niet
uitgesloten. Ieder begeeft zich met het opgenomen ste
nogram naar de s'enografenkamer en vangt oumiddelljjk
aan met het overbrengen in gewoon schrift. Daartoe
wordt ongeveer 8-maal den tjjd van bet opteekenen ge
vorderd, zoodat in den regel den stenograaf tusschen
twee beurten een weinig tjjds overbljjft om uit te blazen.
Ook dat gedeelte van bet verslag, dat buiten de rede
voeringen staat, de zoogenaamde >draad«, wordt door
stenografen bewerkt. De stemmingen worden tot meerdore
zekerheid door twee stenografen opgeteekend de onder
directeur zamelt de beurten by ren en zorgt ook voor het
opvragen van de oitaten, welke do leden in hun rede
voeringen gebruikt hebben. De directeur houdt bet toezicht
op het geheel, op de naleving van de instructie enz. 6n
controleert de draad, met geljjktjjdigc zorg voor de inlas-
eching der door hen opgenomen interrupties. Dat houdt
hem geduronde de geheele vergadering ingespannen bezig.
Aan zjjn bjjzondere zorg is bovendien opgedragen de
geregelde uitgifte van de Handelingen, die den avond
volgeede op den dag der vergadering moeten versohjjnen,
behalve wanneer de Kamer voor eenigen tjjd uiteengaat
dan mag d<e uitgifte hoogstens drie d&gen later geschreden.
Deze uitzondering ie aangenomen, opdat de ieden,
die onmiddellijk na afloop der laatste vergadering de
stad willen verlaten, hun redevoeringen zouden kunnen
meenemen en terugzenden. Yoor degenen wier woon
plaats het verst van Den Haag verwijderd is, verloopon
daardoor wel een paar dagen Aan de leden v. orden
de redevoeringen zoo spoedig zij gereed zijn, in de
vergaderzaal gegeven of aan huis gezonden, naar buiten
de stad per expresse postbestelling. De Ministers laten
tegenwoordig algemeen hun redevoeringen door de
betrokken afdeelingschefs corrigeerendie „zitten er
imu. Maar later gaat er nog een drukproef van de
Handelingen naar den Minister zelf, vanw ge de politiek
natuurlijk, en daar wordt soms nog duohtig in „ge
scharreld". Enfin, dat voorrecht mogen de ministers
wel hebben, wier woorden op oen goudschaaltje gewogen
worden.
„In den regel zijn alle redevoeringen vóór 12 uur
van den volgenden dog van de sprekers terugontvangen
en ter Algemeeue Landsdrukkerij bezorgd. Het is dan
ook een booge zeldzaamheid geworden, dat het verslag
niet op tijd verschijntgeschiedt het, dan is het aaD
bijzondere omstandigheden, vertraging van post of
treinen bijv. te wijten.
„Toch zijn er nog altijd enkele leden, die al den
tijd meenen te hebben en op het nippertje komenóón
is er, die altijd zich beroept op zijn recht om eerst te
drie uur zijn rede in te leveren. Verbeeld u, dat allen
dat eens deden, dan kwam er immors niets van terecht!
„Het scherpe middel door het Roglement aan de
hand gedaanopenbaarmaking der rede, zooals die
door de stenografen is opgeteekend, is echter bijna
nooit toegepastalles marcheert, dank zjj der mede
werking van Regeering en Kamers, steeds goed".
Handels leeraar.
H't ligt in het voornemea der Rsgeering om oen van
de eerste te benoemen Rjjkstniacouwleeraren te belasten
met den handel en niets anders.
Het z&l zjjn taak zjjn de markten te bestudeuraa en
nienwe afvoerkanalen te zoeken voor onze producten,
terwjjl hg den tuinbouwers van advies moet dienen.
Oogstoverzlcht.
Verschenen is een overzicht van de late landbouwge
wassen op 10 September j.l.
Qrer het geheel was het weder gedurende den zomer
voor den aardappelen groei gunstig te noomes. Da
stand ov-r het geheele land is van dien aard, dat een
gemiddelde oogst verwacht kan worden. Het gewas is
overal echter te vroeg afgestorven, wat voor de opbrengst
en kwaliteit zeer nadeelig is. De gewone aardappelziekte
bleek vooral in 't Noorden van het land gunstig te kan
nen worden bestreden u.et Bordeauxsche pap. Op het zand
in Noord-Holland is de s'and goed, op de klei vrjj goed
en op bet «reen matig. De fabrieksaardappelen in het
Noorden staan goed, de opbrengst zal waarsohgnlyk be
neden die der laatste jaren bljjvon.
De suikerbieten, hoewel veel geleden hebbende van
de kou, jjja in 't lamst van Auguetns wat bijgekomen.
Het suikergehalte nam in die daven verbazend toe. De
stand is overal goed, behalve in Limburg.
De oogst van uien laat zich best aanzien, vooral in
Noord-Holland en Friesland. In bet zuidelgk* provincies
klaagt men over onvoldoenden groei.
De k a r w jj heelt zich in het Noorden flink ontwikkeld.
Door do droogte was de karwjj echter op vele plaatsen
te fijn. In Noord-Holland is de stand goed.
De opbrengst en kwaliteit der mangelwortelen
zal goed zyu op de voohthoudecde gronden, doch sleohts
matig op de zandgronden.
De koolrapen staan goed behalve bier en daar
ia Gelderland.
Naweide en hooi 2de snede is door de droogte op
do hooge gronden slecht. Overigens is dit ia Groningen,
Friesland, Drente, Overjjsel, Gelderland en Utrecht zeer
bevredigend.
He rfstknollen en spurrie staan er, hoofd-
zakcljjx door de droogte, sleoht voor. De stand van de
herfstknollen is in do drie noordelijk provincifia, den
Achterhoek en Noord-Holland goed of vrjj goed. Spurrie
staat vrjj goed of goed, alleen in de drie noordeljjke
provinciën,
Winkelsluiting te Austerdau.
De commissie van advies uit de Kamer van Koophandel
op de ontwerp-verordening winkelsluiting, heelt zich
eenstemmig daartegen verklaard. Dinsdag zal het rapport
behandeld worden in de vergadering der Kamer.
Hen nieuw ziekenhuis ln Den Haag,
In het verslag omtrent den toeitand der gemeente
's-Gravenhage over het jaar 1905 wordt o.a. vermeld,
dat do directeur van het Gemeenteziekenhuis deu tjjd
gekomen acht om over te gaan tot het bouwen van een
t wrede ziekenhuis, omdat aan het bestaande geen hoogere
eiechen gesteld kunnen worden.
Antlonnle De Ruytcr-hulde
Het voorloopig comité voor de nationale De Roy ter-
hulde deelt mede, dat reeds thans de volgende hoeren
zich hebben bereid verklaard in het eeru-oomi'4 zitting
te nomen: J. H. L. J. Baron Sweerts de Landas Wyborgh,
schout bjj nacht, directeur en commandant der Marine
te Amsterdam W. Römer, schoot bij nacht, directeur
en commandant der Marine te Hvllevostsluis j J. R. J.
F. Cambier, kolenel commandant van het korps mariniers
te Amsterdam; A. J. Baron van Geen, oud-kapitein ter
zee, waterschout te Amsterdam; A. G. van Tricbt, kolonel
plaatselijk commandant te Amsterdam; jhr. G. O. Quarlos
van Ufford, oud-zoe-officier, directeur der Maatsohappjj
vSabang* te Amsterdam Meinard Merens, consul-gene
raal van Servië te Amsterdam.
Yan aodere heeren, tot wie het comité zioh geweud
heeft met het verzoek, hetzjj in het éere», helzjj in het
uitvoerend comité zitting te nomen, wordt binnen enkele
dageu antwoord verwacht.
Ook talrjjke veieenigingen in den la&de hebben hare
sympathie met bet streven van hot comité betuigd en
baar steun en medewerking toegezegd.
De plannen hebben nog geen vasten vorm aangenomen,
doch wel kan reeds worden medegedeeld, dat onder deze
plannen ook voorkomt het houden eener groote nationale
hulde-betooging bjj het praalgrai van den beroemden
zeeheld.
Sm ■tensaneltlng van de le en 2e kl. sc.lioloa.
Bg de gedachten wisseling over de woiisoheljjkbeid om
de le en 2> kl. soholen sam»n te smelten is er herhaal
delijk op gowuen, dat zulk een maatregel stellig een
gioct verzet zou ontmoeten bg de ouders van de leer
lingen der 2o kl. scholen. Dit bljjkt nn.
Er heeft zioh een commissie gevormd nit de oudei'
va» da leerlingen der 2e kl. soholen, die bij het gemeente
bestuur de stappen zal doen, die ze noodig aoht, om de
samensmelting te voorkomen.
Gemengd Nieuws.
IJlt Behagen.
Door de tentoonstellingscommissie te Behagen zal
een uitvoerig rapport worden uitgegeven over de op
22 Augustus aldaar gehouden tentoonstelling van ree
mot melkstaten, boter, kaas en zuivelbereidingsartikelen.
Het batig saldo der tentoonstelling, f 50, houdt de
commissie onder eigen beheer ten einde deze som later
voor eene andere tentoonstelling op landbouwgebied te
kunnen aanwenden.
De heer C. Zydewind heeft bedankt als penning
meester der Paaschtentoonstellings-vereeniging alhier-,
de heer Jb. Koster als lste secretaris der winkeliers-
vereeniging.
Door eenige kooplieden en boeren is bjj het
gemeentebestuur alhier eene klacht ingediend over het
langzame vervoer der kaas van de kaasmarkt alhier.
Het vorige jaar werd daarover reeds geklaagd door de
alhier bestaande kaaseommissie.
In de laatst gehouden vergadering van de afdeeling
Behagen o o. van het N. O. G. werd besloten in de
volgende vergadering aan de orde te stellen eene
bespreking van eene algemeeno provinciale beweging
voor salaris verbetering der onderwijzers, voor te berei
den door genoemde afdeeling.
Albier is eene R. K. kegelclub opgericht met 22
leden. Het bestuur bestaat uit de heeren J. Merz,
voorz., 8. Mul, seerR. de Moei, penn., G. Plukker en
J. v. Pelt commissarissen.
Omtrent het bezoek, dat door de heeren J. L. T.
Groneman en J. Zijp, voorz. en secr. van hot tram
comité Wieringen—Behagen, bij den minister van
Watorstaat is af olegd kunnen wij mededeeleu, dat
genoemd comité vor r do lijn op de medowerking van
den minister kan rekenen.
Uit Uitgeest.
Het advies inzake de op-iobting van een steenkolen-
gasfabriek alhier moet in ganstigan zin iaiden, mits «le
H. IJ. S. M. zioh wil vjrbind<n de rerliobting voor
't station en het in uitzichtgcstelde rangrerterreiu, daarvan
ta betrekken. Voor de stationsverlichfing deed de Maat
schappij reeds eerder toezegging.
De staking te Hnscliedé.
Door da betrokken partjjm: zjjn bemiddelingsvoor
stellen verworper. Hoewel de arbeid vao deu va> zoeniugs-
raad dna voorloopig is geëindigd, bljjft dit college i cstuia.